Maria Rozenbajgier, Ryszard Rozenbajgier, Małgorzata Godlewska, Danuta Szot-Gawlik Świat fizyki Zeszyt przedmiotowo-ćwiczeniowy dla uczniów gimnazjum Część 1A Właścicielem tego zeszytu jest: Klasa Gimnazjum nr w Rok szkolny ZamKor Kraków 29
Projekt okładki: Joanna Wypiór Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy sp. j. ul. Tetmajera 19, 31-352 Kraków tel.: ( 12) 623 25 faks: ( 12) 623 25 13 e-mail: zamkor@zamkor.pl http://www.zamkor.pl ISBN 978-83-6793-53-4 (całość) ISBN 978-83-6793-54-1 (część 1A) Druk i oprawa: P.W. Stabil, tel.: ( 12) 41 28 2
1. Wykonujemy pomiary 1.1. Wielkości fizyczne, które mierzysz na co dzień (1) I. Notatki z lekcji II. Odszukaj w podręczniku odpowiedzi na pytania: 1. Jakim przyrządem mierzymy: długość i odległość, temperaturę, czas, szybkość poruszających się samochodów, masę. Podaj przykłady jednostek, w których podajemy wyniki pomiarów wykonanych tymi przyrządami. 5
2. Jaki jest zakres pomiarowy: twojej linijki, termometru lekarskiego i zaokiennego, stopera w twoim telefonie komórkowym lub zegarku elektronicznym, szybkościomierza w samochodzie twoich rodziców, wagi kuchennej, której używa twoja mama? Z jaką dokładnością wykonuje się pomiar za pomocą każdego z tych przyrządów? 3. Co może być przyczyną występowania niepewności pomiarowych? Podaj przykład. 4. Wyjaśnij, co to znaczy, że jakaś czynność jest wykonywana z różną szybkością. Podaj przykłady takich czynności. 5. Co mierzymy, dokonując pomiaru masy? III. Fizyka wokół nas 1. Wypisz nazwy znanych ci przyrządów pomiarowych służących do pomiaru długości: 2. Podaj nazwy kilku dyscyplin sportowych, w których wyniki podaje się w jednostkach długości: 3. Wypisz nazwy znanych ci przyrządów pomiarowych służących do pomiaru czasu: 6
4. Wymień przykłady dyscyplin sportowych, których wyniki podaje się w jednostkach czasu. 5. Jeśli twoi rodzice posiadają samochód, to sprawdź na jego szybkościomierzu, z jaką maksymalną szybkością może się on poruszać. 6. Wymień kilka rodzajów czynności, które mogą być wykonywane z różną szybkością. Podaj jednostki, w jakich będzie się mierzyć te szybkości. V. Fizyczne rachunki, czyli rozwiązujemy zadania rachunkowe (i nie tylko) 1. Uzupełnij tabelkę: Oznaczenie jednostki Nazwa jednostki Nazwa jednostki podstawowej Mnożnik cm metr 1 mm 7
2. Odczytaj dokładność linijki wykorzystanej do pomiaru długości gumki (jak na rysunku). Podaj zakres pomiarowy tej linijki i długość gumki. Myszka 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 3. Odczytaj dokładność termometrów, które przedstawiono na poniższych rysunkach. Jaki jest ich zakres pomiarowy? Odczytaj temperaturę. 5 4 3 2 1 3 2 1 1 4. Uzupełnij tabelkę: Masa g dag kg 25 8 7 38 12 3 8
5. Rysunek przedstawia wagę kuchenną. Odczytaj z rysunku: zakres pomiarowy wagi, dokładność pomiaru, wskazanie wagi. Odpowiedź: 6. Rysunki poniżej przedstawiają dwie wagi łazienkowe i wynik pomiaru masy tej samej osoby. Która z nich waży z większą dokładnością? A B Odpowiedź: 7. Przy wjeździe na most kierowca samochodu ciężarowego o masie 234 kg zobaczył znak drogowy jak na rysunku. Czy kierowca może wjechać na ten most? 9
8. Samochód wyrusza na trasę z Suwałk do Augustowa o godzinie 7.15. Przewidywany czas jazdy wynosi 1 h 4 min. Podaj, o której godzinie samochód dojedzie do celu, jeśli w trakcie podróży zatrzyma się na parkingu na 13 minut. Odpowiedź: 9. Rolnicy tradycyjnie używają jednostki masy, która nazywa się kwintal (1 q). Odszukaj w Internecie, ile kilogramów ma kwintal. Podaj, ile kilogramów ziemniaków zebrał z pola rolnik, jeżeli jego plon wyniósł 6 q. Odpowiedź: VIII. Rozrywkowa fizyka 1. Rozwiązaniem logogryfu jest nazwa pewnego przyrządu pomiarowego. Jaki to przyrząd i do czego służy? 1. Jednostka podstawowa czasu w SI (patrz podręcznik str. 2). 2. Jeden z miesięcy zimowych. 3. Ma 36 sekund. 4. Czas to, mówi znane przysłowie. 5. Jeden z 12 w roku. 6. Służy do pomiaru czasu. 1
2. Rozwiązaniem logogryfu jest nazwa jednostki pewnej wielkości fizycznej. Jakiej? 2. 4. 6. 5. 3. 7. 1. 8. 1. Rodzaj wagi przedstawionej w podręczniku na rysunku 1.6, strona 14. 2. Są niezbędne do ważenia wagą laboratoryjną. 3. Jeden z metali tworzących stop, z którego wykonany jest wzorzec jednostki masy. 4. Pierwsza czynność, którą należy wykonać z wagą przed przystąpieniem do ważenia. 5. Przyrząd pomiarowy służący do pomiaru masy. 6. Przedrostek oznaczony symbolem m. 7. Przedmiot, który umieszczono na wadze przedstawionej w podręczniku na rysunku 1.7. 8. Wielkość fizyczna, którą oznaczamy literą m. IX. Komputerowe eksperymenty Otwórz stronę internetową http://fizyka.zamkor.pl/content/view/29/66. Zapoznaj się z instrukcją obsługi programu Komputerowy stoper. Pobierz ten program i zainstaluj go na swoim komputerze. Wykonaj kilka pomiarów czasu. 11
X. Miejsce na rozwiązanie zadań 1, 4 i 5 z podręcznika (str. 17) i innych zadań zleconych przez nauczyciela 12