W świecie wartości scenariusz zajęd do wykorzystania przez nauczycieli religii oraz nauczycieli zainteresowanych tematyką zajęd Autor: Paweł Maciejewski Przedmiot: religia, etyka, wdż, lekcja wychowawcza Czas trwania lekcji: 2 godziny Adresat: klasa III, szkoła ponadgimnazjalna Temat: Budowanie więzi w małżeostwie i rodzinie Cel główny: Kształcenie umiejętności wskazywania wartości budujących więzi w małżeostwie i rodzinie Cele operacyjne Uczeo: - wymienia minimum 6 elementów służących budowaniu więzi w rodzinie i małżeostwie; - wymienia i uzasadnia wybór elementów zagrażających dobrym i trwałym więziom małżeoskim; - tworzy wypowiedzi służące wyrażaniu swoich opinii oraz uzasadnianiu swoich poglądów; - formułuje wnioski i negocjuje podczas tworzenia zestawieo międzyzespołowych. Metody i techniki pracy: dyskusja kierowana, trójkąt podparty, poker kryterialny, dom z cegieł, sms. Formy pracy: praca indywidualna, praca w grupie, praca frontalna Środki dydaktyczne: kartki papieru A2 z narysowanym schematem trójkąta podpartego, karty i plansze A3 do pokera kryterialnego, kartki papieru A3 i koperta z wypisanymi elementami/cegłami, klej, pisaki Przebieg lekcji: 1. FAZA WPROWADZAJĄCA Czynności organizacyjne. Zapoznanie uczniów z tematem i celami zajęd. Nauczyciel wprowadza w tematykę lekcji poprzez zainicjowanie krótkiej rozmowy na temat aktualnej sytuacji małżeostw i rodzin w środowisku znanym uczniom. M a t e r i a ł y d o r a d c ó w m e t o d y c z n y c h O D N P o z n a o - 2 0 1 8 Strona 1
2. FAZA REALIZACYJNA 1. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy 3-5 osobowe w celu zebrania opinii uczniów na temat tego, co buduje i niszczy więzi małżeoskie i rodzinne. Praca techniką trójkąta podpartego. Każda grupa na arkuszu A2 rysuje trójkąt z podporami i przeciwpodporami według wzoru (załącznik 1). Na podporach wypisują elementy będącą istotnymi elementami budującymi więzi małżeoskie i rodzinne, a na przeciwpodporach elementy niszczące te więzi. Po zakooczonej pracy poszczególne grupy prezentują swoje wyniki. Następnie grupy łączą się po dwie i wypisują elementy, które się powtórzyły. Wybrani reprezentanci nowych podwójnych grup przedstawiają pozostałym uczniom wynik dokonanych zestawieo. Nauczyciel podsumowuje efekty pracy, a uczniowie formułują i zapisują wnioski. 2. W celu pogłębienia refleksji nad tą tematyką i pobudzenia do wyrażania swoich opinii oraz uzasadniania swoich poglądów uczniowie zostają podzieleni na grupy 4-5 osobowe (4 osoby z 5 kartami lub 5 osób z 4 kartami) i rozpoczynają grę edukacyjną w pokera kryterialnego. Każda grupa otrzymuje arkusz A 3, na którym ma narysowad schemat taki, jak na tablicy (lub otrzymuje karki A 3 ze skserowaną planszą); klej oraz 20 kart z wypisanymi elementami budującymi więzi małżeoskie i rodzinne. Zadaniem osób w grupie jest potasowad otrzymane karty oraz podzielid je między siebie. Każda osoba po kolei kładzie po jednej karcie na odpowiednie pola w samym środku jest 5 pól, na których powinny się znaleźd karty z najważniejszymi elementami, w kolejnej części od środka jest 7 pól, na których powinny się znaleźd elementy o mniejszym znaczeniu, a w ostatniej części jest 8 pól dla trzeciorzędnych elementów. Jeżeli w jakiejś części wszystkie pola są zajęte, a ktoś z uczestników grupy uważa, że jego karta powinna się tam znaleźd, może postawid wniosek o zmianę karty, uzasadniając go. Grupa może wniosek przyjąd lub odrzucid. Gra się kooczy wtedy, gdy wszyscy włożą swoje karty na odpowiednich polach i zgodzą się na powstały układ. Po ułożeniu kart uczestnicy przyklejają je do arkusza papieru. Omówienie efektów polega na przedstawieniu układu kart zaproponowanego przez każdą grupę. Najważniejszych 5 elementów każda grupa wypisuje na tablicy w ten sposób powstanie zapis elementów będących najważniejszymi wartościami dla wszystkich uczestników. Przedstawiciel grupy, która najsolidniej wywiązała się ze swojego zadania, zaznacza na tablicy powtarzające się w większości grup elementy. Uczniowie zapisują wnioski. 3. Ostatnim etapem zajęd w zespołach jest stworzenie porozumienia w nowopowstałych 3-4 osobowych grupach. Członkowie tych zespołów mają za zadanie techniką dom z cegieł zbudowad dom wspólnych wartości. M a t e r i a ł y d o r a d c ó w m e t o d y c z n y c h O D N P o z n a o - 2 0 1 8 Strona 2
Dom z cegieł Każda grupa otrzymuje arkusz papieru, klej pisaki i kopertę z kartkami cegiełkami z wypisanymi elementami. Zadaniem uczestników w poszczególnych grupach jest zbudowanie domu wartości rodzinnych, wykorzystując cegiełki z kopert. Dom może mied fundamenty, ściany, dach, okna i inne elementy według uznania grupy. Niepotrzebne cegły można odrzucid jako gruz. Na pustych cegłach można dopisad dodatkowe hasła i użyd ich do budowy. Uczestnicy w każdej grupie uzgadniają między sobą dobór cegieł i miejsce ich położenia oraz naklejają wszystko na arkuszu szarego papieru. Po zakooczonej pracy poszczególne grupy prezentują swoje wyniki i uzasadniają rozmieszczenie cegieł. Przedstawione efekty krótko podsumowuje prowadzący, wykorzystując refleksje wypowiedziane przez przedstawicieli poszczególnych grup. 3. FAZA PODSUMOWUJĄCA Podsumowaniem całości zajęd jest indywidualne sformułowanie przez uczniów w formie sms-a krótkich wskazówek dotyczących sposobów budowania więzi w małżeostwie i rodzinie. Bibliografia (wybrane propozycje): K. Ostrowska, W poszukiwaniu wartości. Dwiczenia z uczniami. K. Ostrowska, W poszukiwaniu wartości. Z Biblią przez życie. K. Rau, E. Ziętkiewicz, Jak aktywizowad uczniów. Burza mózgów i inne techniki w edukacji. J. Krzyżewska, Aktywizujące metody i techniki w edukacji wczesnoszkolnej, cz. 1. J. Krzyżewska, Aktywizujące metody i techniki w edukacji, cz. 2. A. Dobrzyoska, M. Jurga, Gry i zabawy na lekcji. Propozycje do wykorzystania w kl. I-III. K. W. Vopel, Gry i zabawy interakcyjne dla dzieci i młodzieży, cz. 1-4. J. Jeziorska, Wybrane metody nauczania i uczenia się. B. Fuchs, Gry i zabawy na dobry klimat w grupie. J. Griesbeck, Zabawy dla grup. J. Griesbeck, Zabawy na wszystkie okazje. I. Fleming, J. Fritz, Zabawy na uspokojenie. Ks. P. Duksa, Metody katechetyczne. Metody aktywizujące w katechezie częśd 1-4. P. Mathson, Co dziś na religii? Gry i zabawy dydaktyczne. P. Mathson, Rok liturgiczny dla dzieci. Gry i zabawy dydaktyczne. F. Wendel Niehl, A. Thömmes, 212 metod do zastosowania na lekcjach religii. K. Kuppig, Pomysły zabaw na lekcje religii. Do wykorzystania w szkole i w parafii. Cz. 1 i 2. M a t e r i a ł y d o r a d c ó w m e t o d y c z n y c h O D N P o z n a o - 2 0 1 8 Strona 3
Załącznik 1 M a t e r i a ł y d o r a d c ó w m e t o d y c z n y c h O D N P o z n a o - 2 0 1 8 Strona 4
Załącznik 2 M a t e r i a ł y d o r a d c ó w m e t o d y c z n y c h O D N P o z n a o - 2 0 1 8 Strona 5
zaufanie zamożność podobny światopogląd pewna autonomia umiejętność rezygnacji z siebie wzajemna odpowiedzialność porządek w mieszkaniu wspólne wakacje czas dla drugiego wzajemny szacunek duże mieszkanie wspólne posiłki poprawne układy z sąsiadami umiejętność przebaczania luksusowy samochód rozmowa podział obowiązków domowych najlepszy sprzęt multimedialny zadowolenie z pracy rodziców kieszonkowe M a t e r i a ł y d o r a d c ó w m e t o d y c z n y c h O D N P o z n a o - 2 0 1 8 Strona 6
Załącznik 3 ROZMAWIANIE OSOBOWOŚĆ AKCEPTACJA WOLNOŚĆ WCZUWANIE SIĘ UCZCIWOŚĆ SPRZECZKA ODPOWIEDZIALNOŚĆ GOSPODARNOŚĆ MIŁOŚĆ WSPÓLNE CELE ROZWIĄZYWANIE KONFLIKTÓW SAMODZIELNOŚĆ WZAJEMNY SZACUNEK UMIEJĘTNOŚĆ WYPOWIADANIA ŻYCZEŃ SAMOWYCHOWANIE TROSKA O ŻYCIE WŁASNE AKTYWNOŚĆ PSYCHICZNA POCZUCIE HUMORU ZGODNOŚĆ POGLĄDÓW ZABAWA GOŚCINNOŚĆ PRZYJAŹŃ OTWARTOŚĆ NA ŚWIAT UMIEJĘTNOŚĆ SŁUCHANIA DRUGIEGO ZAUFANIE ZALEŻNOŚĆ POMYSŁOWOŚĆ SENS ŻYCIA PRZEBACZENIE WSPÓLNA HIERARCHIA WARTOŚCI UMIEJĘTNOŚĆ REZYGNACJI DOBRA ZNAJOMOŚĆ SIEBIE NAWZAJEM REFLEKSYJNOŚĆ ODWAGA M a t e r i a ł y d o r a d c ó w m e t o d y c z n y c h O D N P o z n a o - 2 0 1 8 Strona 7