01/ Wprowadzenie Anatomia, Fizjologia, Biomechanika, Histologia.
02/ Narząd ruchu Narząd ruchu - odpowiedzialny jest za utrzymanie postawy ciała, za wykonywanie ruchów i lokomocję. Tworzą go: szkielet kostny, mięśnie, powięzi, więzadła.
03/ Postawa ciała Postawa ciała - indywidualne ukształtowanie ciała i położenie poszczególnych odcinków tułowia oraz nóg w pozycji stojącej. Postawa jest nawykiem ruchowym; człowiek może poprawić ją (przez napięcie odpowiednich grup mięśniowych). Postawa jest jednym ze składników prawidłowego rozwoju oraz statycznej i dynamicznej sprawności ciała.
04/ Sposoby oceny postawy ciała ocena wzrokowa, wykorzystanie fotografii (na tle kratownicy), zdjęcia radiologiczne, narzędzia/ urządzenia pomocnicze: pion/plantogram.
05/ Tkanki łączne Tkanki łączne - są specyficznym rodzajem zespołu komórek, które rozwijają się z mezodermy i cechują obecnością dwóch zasadniczych składników: komórek, substancji pozakomórkowej (ECM)
06/ Komórki tkanki łącznej Komórki tkanki łącznej wytwarzają dużą ilość substancji międzykomórkowej, która wypełnia przestrzenie między nimi i składa się z istoty podstawowej oraz włókien. Tkanka łączna ma za zadanie: spajać różne typy innych tkanek, zapewniać podporę narządom i ochraniać wrażliwe części organizmu. Wygląd tkanki łącznej zależy od obfitości substancji międzykomórkowej.
07/ Podział komórek tkanki łącznej fibroblasty i fibrocyty (oraz ich odpowiedniki swoiste dla poszczególnych rodzajów tkanek łącznych np chondrocyty, osteocyty), makrofagi, komórki tuczne, plazmocyty, pericyty, komórki krwi.
08/ Rola komórek tkanki łącznej
09/ Substancja międzykomórkowa substancja podstawna, włókna.
10/ Kolagen typ I jest to najbardziej powszechnie występujący rodzaj kolagenu w ludzkim organizmie. Jest on obecny w tkance tworzącej blizny, w ścięgnach i tkance łącznej kości. Występuje on także w skórze, tkance podskórnej, typ II występuje w chrząstkach stawowych, typ III występuje w tkance tworzącej się z fibroblastów, w trakcie zabliźniania ran, zanim zostanie wytworzony kolagen typu I, tworzy włókna tkanki łącznej właściwej siateczkowej, włókna te wybarwiają się solami metali ciężkich np. srebrem (argentos), typ IV występuje w błonie podstawnej mikrowłóknach międzytkankowych, tworzących cienkie membrany między różnymi tkankami organizmu, typ V śródmiąższowy występuje na granicy tkanki tworzącej blizny i tkanek na krawędzi blizn występuje zawsze jako dopełnienie kolagenu typu I, typ VI odmiana typu V spełniająca tę samą funkcję, typ VII występuje w tkance nabłonkowej, m.in. w skórze i na powierzchni tętnic, typ VIII występuje w śródbłonku tkankach tworzących błony śluzowe i wnętrze żył i tętnic, typy IX, X, XI występują w chrząstkach razem z typem II, typ XII występuje razem z typami I i III w wielu tkankach. Oprócz tego istnieje jeszcze 8 niesklasyfikowanych dotąd rodzajów kolagenu, których funkcja w organizmie nie jest wciąż wyjaśniona.
11/ Kości budowa tkankowa Tkanka kostna rodzaj tkanki łącznej podporowej. Składa się z komórek (osteocytów, osteoblastów, osteoklastów) oraz substancji zewnątrzkomórkowej, która zbudowana jest z części organicznej (włókna kolagenowe i inne białka) oraz mineralnej (związki wapnia, magnezu i fosforu głównie hydroksyapatyt).
12/ Magnez ponad 60% magnezu znajduje się w kościach, w mięśniach szkieletowych ok. 29%, w tkankach miękkich - mózgu, serca i wątroby - ok. 10%, w płynach międzykomórkowych ok 1%.
Niedobór magnezu problem powszechny 13/
Specyfika tkankowa tkanki kostnej zapewnia dynamikę strukturalną 14/
15/ Szkielet człowieka Szkielet człowieka w ciągu całego życia dostosowuje swoje rozmiary i strukturę wewnętrzną do ciągle zmieniających się warunków biomechanicznych. W trakcie przebudowy kości proces niszczenia tkanki kostnej jest ściśle sprzężony z procesem jej odbudowy. W okresie wzrostu przeważają procesy kościotworzenia, co określa się mianem modelowania. W wieku starszym przewagę przejmują procesy wewnętrznej przebudowy kości, które określa się mianem remodelacji kostnej. Na proces kostnienia składają się dwie zasadnicze przemiany: osteoklastogeneza osteoblastogeneza. Równowaga jaka istnieje pomiędzy tymi procesami odpowiada za proces remodelacji kostnej.
16/ Rola szkieletu funkcja podporowa, zapewnia wzrost organizmu, wraz z układem mięśniowym zapewnia ruch, chroni narządy wewnętrzne, funkcja magazynująca.
17/ Podział szkieletu 1) Szkielet osiowy czaszka, kręgosłup, żebra, mostek.
18/ Kończyny i obręcze
19/ Kończyna górna
20/ Staw ramienny staw złożony
21/ Obrąbek stawowy Obrąbek stawowy - jest to struktura chrzęstno-włóknista, która powiększa zagłębienie panewki. Występuje w stawie ramiennym oraz w stawie biodrowym.
19/ Kończyna dolna
23/ Mięśnie. Budowa tkankowa Tkankę mięśniową tworzą komórki silnie wydłużone i posiadające jedno lub kilka jąder. Cytoplazma tych komórek zawiera kurczliwe włókienka nazywane miofilamentami.
24/ Miofilamenty Miofilamenty zbudowane są z dwóch rodzajów białek: aktyny i miozyny. Miofilamenty aktynowe i miozynowe układają się w podłużne fałdy zwane miofibrylami. Miofilamenty aktynowe przesuwają się między miofilamenty miozynowe, co powoduje skracanie się miofibryli, a więc skurcz komórki mięśniowej. Włókna mięśniowe są zbudowane z zespołu komórek mięśniowych. Włókna łączą się w większe skupiska tworząc mięśnie. Mięśnie kurczą się i rozkurczają. Opór dla pracujących mięśni stanowi szkielet wewnętrzny.
25/ Rodzaje tkanki mięśniowej tkanka poprzecznie prążkowana szkieletowa, tkanka poprzecznie prążkowana serca, tkanka gładka.
Porównanie rodzajów tkanki mięśniowej 26/
27/ Funkcje tkanki mięśniowej wykonywanie wszystkich ruchów, lokomocja, realizacja podstawowych funkcji życiowych (oddychanie, trawienie, wydalanie), utrzymanie postawy ciała, wytwarzanie ciepła, kształtowanie sylwetki, ochrona dla tkanek znajdujących się pod nią, ochrona dla naczyń i nerwów.
28/ Mięsień Mięsień kurczliwy narząd, jeden ze strukturalnych i funkcjonalnych elementów narządu ruchu, stanowiący jego element czynny. Jego kształt i budowa zależy od roli pełnionej w organizmie.
29/ Ścięgno Ścięgno twór włóknisty (pasmo) zbudowany z wytrzymałej tkanki łącznej właściwej zbitej (włóknistej), o zabarwieniu białawosrebrzystym. Ma postać mocnych i bardzo odpornych włókien kolagenowych, ułożonych równolegle do siebie i zatopionych w niewielkiej ilości istoty podstawowej. Ścięgno stanowi przedłużenie mięśnia aż do punktu jego przyczepu. Jest istotną częścią mięśni, a jego zadaniem jest przenoszenie siły skurczu mięśniowego na elementy kostne szkieletu. Jego sprężystość jest nieznaczna. Pod wpływem rozciągania wydłuża się tylko o 4% swej długości.
30/ ACL- miesień półścięgnisty
31/ Ścięgno składową mięśnia Ścięgno jest składową mięśnia, ale nie jest zbudowane z tkanki mięśniowej. Jest znacznie wytrzymalsze od mięśnia.
32/ Liczba mięśni Liczba mięśni człowieka jest określana na 450-500. U mężczyzn mięśnie stanowią około 40% masy ciała, a u kobiet około 35%, czyli od 25 do 35 kg.
Rodzaje skurczów mięśni szkieletowych 33/ 1. Skurcz izometryczny wzrost napięcia mięśnia bez zmiany jego długości. 2. Skurcz izotoniczny zmiana długości mięśnia bez wzrostu napięcia, może być to skurcz koncentryczny (mięsień ulega skróceniu) lub ekscentryczny (mięsień ulega wydłużeniu). 3. Skurcz auksotoniczny wzrost napięcia wraz ze skróceniem mięśnia.
Rodzaje skurczów mięśni szkieletowych 34/ 1. Skurcz izometryczny wzrost napięcia mięśnia bez zmiany jego długości. 2. Skurcz izotoniczny zmiana długości mięśnia bez wzrostu napięcia, może być to skurcz koncentryczny (mięsień ulega skróceniu) lub ekscentryczny (mięsień ulega wydłużeniu). 3. Skurcz auksotoniczny wzrost napięcia wraz ze skróceniem mięśnia.
35/ Rodzaje pracy mięśniowej Koncentryczna: zbliżenie przyczepów mięśnia do siebie, skrócenie mięśnia Izometryczna: mięsień zwiększa napięcie mięśniowe, jednak długość pozostaje ta sama, co nie wywołuje zmian w położeniu zewnętrznym. Ekscentryczna: następuje wydłużenie mięśnia, poprzez oddalenie się jego przyczepów od siebie z jednoczesnym wytworzeniem napięcia mięśniowego, co w rezultacie kontroluje bądź hamuje prędkość ruchu.
36/ Siła mięśni Mięśnie generują większą siłę podczas skurczu ekscentrycznego (podczas wydłużania się) niż podczas skurczu koncentrycznego (gdy przyczepy mięśni zbliżają się do siebie).
37/ Grupy mięśni a) agonistyczne, b) antagonistyczne, c) synergistyczne.
Agonista i antagonista więzadła krzyżowego - przedniego 38/
39/ MIĘŚNIE FAZOWE I TONICZNE
40/ Mięśnie toniczne Mięśnie toniczne - inaczej nazywane posturalnymi zawierają dużo mioglobiny i sarkoplazmy, posiadają w przeważającej części włókna czerwone. Składają się głównie z włókien wolno reagujących, które trudniej ulegają zmęczeniu. Mięśnie te mogą podlegać dużym i długim obciążeniom, po których szybko wypoczywają. Mięśnie te wykazują tendencję do skracania, a w dalszej kolejności ulegają przykurczeniu.
41/ Mięśnie fazowe Mięśnie fazowe - inaczej zwane białymi. Zbudowane są w przeważającej części z włókien szybko reagujących. Posiadają one mało sarkoplazmy i mało mioglobiny. Mięśnie te biorą udział w szybkich dynamicznych ruchach. Męczą się szybciej oraz wolniej i dłużej wypoczywają niż mięśnie toniczne. W przypadku dysfunkcji narządu ruchu wykazują tendencję do rozciągnięcia, osłabienia a następnie ulegają zanikowi. Tonus spoczynkowy mięśni fazowych jest niższy niż mięśni tonicznych posturalnych.
42/ Rozciąganie Aby doprowadzić dany staw do równowagi statycznej i dynamicznej należy najpierw rozciągnąć przykurczone mięśnie toniczne, a dopiero potem zastosować trening wzmacniający dla osłabionych mięśni fazowych. W innym przypadku trening wzmacniający mięśne fazowe bez wcześniejszego rozciągnięcia mięśni tonicznych nie będzie skuteczny, ponieważ ruch w danym stawie nie będzie przebiegał w pełnym fizjologicznym zakresie.
43/ Więzadło Więzadło, ligament wieloznaczne pojęcie anatomiczne: Pasma wytrzymałej tkanki łącznej, które zwykle łączą kości między sobą, wzmacniając ruchome połączenia między kośćmi (stawy). Mogą również łączyć kości poza stawami stabilizując układ szkieletowy (np. więzozrosty). Więzadła podtrzymują również narządy wewnętrzne, np. wątrobę; mocują też zęby w szczęce.
44/ ACL, MCL - test szuflady przedniej
45/ Powięź Powięź (fascia) jest to błona zbudowana z tkanki łącznej włóknistej zbitej. Jej zadaniem jest zewnętrzna osłona poszczególnych mięśni, grup mięśniowych i całej warstwy. Powięzi utrzymują w jedności całe ciało tworząc sieć otulającą i napinającą poszczególne jego elementy. Powięzie występują przeważnie w kończynach, a ich odnogi przyczepiając się do kości oddzielają od siebie poszczególne grupy mięśniowe tworząc tzw. przegrody międzymięśniowe. Ta oplatająca całe ciało siatka utrzymuje jego strukturalną jedność, pomaga mu i pełni funkcje ochronne. Powięź ogranicza mięsień.
46/ Tkanka łączna Tkanka łączna wraz z licznymi włóknami kolagenowymi jest wszechobecna w organizmie. Komórki nowotworowe rozprzestrzeniają się po organizmie w ten sposób, że produkują ogromne ilości enzymów trawiących kolagen i zdolnych w ten sposób utorować drogę rakowi do wszystkich tkanek ciała. Dopóki jednak bariera kolagenowa jest stabilna, dopóty nie dochodzi do przerzutów. Z kolei, gdy dochodzi do degeneracji kolagenu, wówczas osłabione fibryny mogą nawet promować przerzut, poprzez ułatwianie wiązania się płytek krwi z krążącymi komórkami rakowymi i następnie z śródbłonkiem naczyniowym - G. Domagk Witamina C jest lekiem przeciwnowotworowym. Wynika to z faktu, że syntezuje interferon gamma oraz aktywuje wymianę kolagenu stanowiącego ostatnią barierę dla metastazy (przerzutu). - L. Pauling
47/ Propriocepcja Propriocepcja (kinestezja, zmysł kinestetyczny, czucie głębokie) zmysł orientacji ułożenia części własnego ciała. Receptory tego zmysłu (proprioreceptory) ulokowane są w więzadłach, mięśniach i ścięgnach. Dostarczają mózgowi informacji o napięciu mięśniowym/ułożeniu stawowym. Dzięki temu zmysłowi wiemy, jak ułożone są nasze kończyny bez kontroli wzrokowej.
48/ Rola propriocepcji chód, pozycja stojąca, pozycja siedząca, pozycja do spania.
49/ Słowniczek ścięgno, powięź, skurcz: koncentryczny, ekscentryczny, izometryczny, propriocepcja, agonista, antagonista.
50/ Połączenia kostne 1) ścisłe, 2) ruchome - stawy.
51/ Ścisłe więzozrosty - tkanka łączna włóknista spaja przylegające do siebie kości; szwy: np. piłowaty (łączy kość czołową z ciemieniową), gładki (2 kości nosowe), łuskowaty (łączy kość skroniową z ciemieniową); włókniste - np. błona międzykostna przedramienia; sprężyste - np. więzadła żółte w kręgosłupie; chrząstkozrosty - czyli połączenia chrząstkowe; materiałem łączącym jest chrząstka szklista lub włóknista, przykład: spojenie łonowe; kościozrosty - powstające wskutek zwapnienia więzozrostów i chrząstkozrostów, np. kość krzyżowa; wklinowanie - sposób umocowania zęba w zębodole.
52/ Membrany międzykostne
53/ Ruchome - stawy Stałe składowe stawu: głowa i panewka stawowa chrząstka stawowa pokrywająca powierzchnie stawowe torebka stawowa składająca się z warstwy zewnętrznej włóknistej i warstwy wewnętrznej maziowej, która wydziela lepką substancję zwaną mazią stawową, jama stawowa. Niestałe składowe stawu: więzadła stawowe zbudowane z tkanki łącznej włóknistej obrąbek stawowy - wał chrząstki włóknistej,np. w stawie barkowym powoduje pogłębienie panewki, krążki stawowe zbudowane z chrząstki włóknistej łąkotki stawowe kaletka maziowa - zbudowany z tkanki łącznej woreczek mający postać pęcherzyka. Przeważnie komunikuje się z jamą stawową. Wytwarza maź stawową. Zmniejsza tarcie ścięgna lub mięśnia o elementy kostne.
54/ Słowniczek Łąkotka, kaletka maziowa, obrąbek stawowy, ACL, MCL, spojenie łonowe, kresa biała, chrząstka stawowa.
55/ Stawy Liczba kości łączących w stawie: Staw prosty w budowie biorą udział tylko dwie kości. Staw złożony w budowie bierze udział więcej niż dwie kości, np. staw łokciowy.
56/ Liczba osi stawy jednoosiowe: staw zawiasowy część ramienno-łokciowa stawu łokciowego, staw obrotowy część promieniowo-łokciowa stawu łokciowego, staw śrubowy staw szczytowo-obrotowy, stawy dwuosiowe: staw eliptyczny staw promieniowo-nadgarstkowy, staw siodełkowaty staw śródręczno-nadgarstkowy kciuka, stawy wieloosiowe: staw kulisty wolny staw ramienny, staw kulisty panewkowy staw biodrowy, stawy nieregularne: staw płaski staw krzyżowo-biodrowy, staw mostkowo-obojczykowy chociaż ma on raczej charakter stawu kulistego.
57/ Osie a) Pionowa biegnie przez szczyt głowy. b) Strzałkowa biegnie od przodu ku tyłowi. c) Pozioma/ poprzeczna biegnie pod kątem prostym względem oś pionowej, biegnie z prawa na lewo.
58/ Płaszczyzny a) Strzałkowa wyznaczana przez osie strzałkowe i pionowe (biegną pionowo od przodu do tyłu) płaszczyzna biegnąca przez oś główną nazywana jest pł.pośrodkową (p.medianum) (dzieli ciało na dwie połowy) b) Czołowa wyznaczana przez osie: poprzeczną i pionową (biegną równolegle do czoła), wyznaczana także przez szew wieńcowy. c) Horyzontalna / poprzeczna wyznaczana przez osie poprzeczne i strzałkowe, biegną poziomo.
Nazewnictwo ruchów w stawie 60/ ruchy, płaszczyzny, osie.
61/ Płaszczyzna strzałkowa zginanie (flexion), prostowanie (extension).
62/ Płaszczyzna czołowa odwodzenie (abduction), przywodzenie (adduction), elewacja (elevation), depresja (depression).
Elewacja i depresja - wzorce lopatki i miednicy 63/
64/ Płaszczyzna horyzontalna nawracanie (pronation), odwracanie (supination), przywiedzenie (adduction) - staw ramienny, odwiedzenie (abduction) - staw ramienny, Rotacja (rotation).
65/ Funkcjonalna ocena narządu ruchu Pomiar zakresu, pomiar siły (LOVETT), pomiar obwodów, pomiar napięcia spoczynkowego, toru ruchu. ZAWSZE PORÓWNUJEMY Z DRUGĄ STRONĄ
66/ Kończyna dolna 1) zgięcie w stawie biodrowym (hip flexion) zakres ruchomości: 0-120 stopni m. lędźwiowy większy, m. biodrowy, m. prosty uda, tylna ściana jamy brzusznej,
splot lędzwiowy, bóle pleców, zaburzenia chodu.
67/ Test Thomasa TEST THOMASA - Badany leży na wznak, a badający zgina kończynę dolną, tak że kolano kieruje się do klatki piersiowej. Jeżeli udo kończyny leżącej uniesie się, to istnieje przykurcz biodra. Kąt, jaki tworzy oś uda z powierzchnią, na której leży badany, określa wielkość przykurczu. TEST ZGIĘCIA STAWU BIODROWEGO
Wyprost w stawie biodrowym (hip extension) 68/ Zakres ruchomości od 0-20 stopni (spotykane w literaturze zakres 0-5 stopni) m. pośladkowy wielki, m. połścięgnisty, m. połbłoniasty, m. dwugłowy uda (głowa długa).
69/ Reguła taśm anatomicznych
71/ Test ruchomości całkowitej kręgosłupa
72/ Test mięśni kulszowo-goleniowych i m. biodrowo-lędźwiowego
73/ Test m. m brzuchatego łydki
74/ Palpacja rozcięgna
75/ Test palpacji pasma biodrowopiszczelowego
Odwodzenie w stawie biodrowym (hip abduction) 76/ Zakres ruchomości 0-45 stopni. m. pośladkowy średni, m. pośladkowy mały, m. naprężacz powięzi szerokiej, IT BAND jako źródło zaburzeń stawu krzyżowo-biodrowego.
Rotacja zewnętrzna w stawie biodrowym (hip external rotation) 77/ Zakres ruchomości: 0 do 45 stopni. m. zasłaniacz zewnętrzny, m. zasłaniacz wewnętrzny, m. czworoboczny uda, m. gruszkowaty.
Ograniczenie rotacji zewnętrznej często jest efektem zapalenia nerwu kulszowego 78/
Rotacja zewnętrzna- możliwości oceny 79/
Rotacja wewnętrzna w stawie biodrowym (hip internal rotation) 80/ Zakres ruchomości od 0 do 45 stopni. m. pośladkowy mały (przednie włókna), m. naprężacz powięzi szerokiej.
Rotacja wewnętrzna - możliwości oceny 81/
Zakresy rotacji w stawie biodrowym są bardzo ważne w profilaktyce choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego 82/
Zgięcie w stawie kolanowym (knee flexion) 83/ Zakres ruchomości od 0 do 135 stopni. m. dwugłowy uda, m. półscięgnisty, m. półbłoniasty.
Wyprost w stawie kolanowym (knee extension) 84/ Zakres ruchomości 135-0 stopni, może być zwiększony przy przeprostach do -10stopni. m. czworogłowy. IT band
85/ Przeprost
86/ Rola wyprostu
Badanie palpacyjne rzepki i ocena jej ustawienia 87/
Zgięcie podeszowe w stawie skokowym (ankle plantar flexion) 88/ Zakres ruchomości: od 0 do 45 stopni. m. brzuchaty łydki, m. płaszczkowaty.
89/ Test mięśnia płaszczkowatego
90/ Rola mięśnia płaszczkowatego
Wyprost w stawie skokowym / zgięcie grzbietowe (foot dorsiflexion) 91/ Zakres ruchomości: 0 do 20 stopni. m. piszczelowy przedni.
92/ Test mięśnia brzuchatego łydki
Oceń zawsze mięsień brzuchaty łydki przy płaskostopiu 93/
Inwersja stopy/ supinacja (foot inversion) 94/ Zakres ruchomości od od 0 do 35 stopni. m. piszczelowy tylny.
Ewersja stopy / pronacja (foot eversion) 95/ Zakres ruchomości od 0 do 25 stopni. m. strzałkowy długi, m. strzałkowy krótki.
Rozcięgno podeszwowe, staw sródstopno-palcowy, test odwodziciela palucha 96/
Czynność mięśnia odwodziciela palucha wzmacnia przyśrodkową część sklepienia stopy. Dodatkowo zgina paluch i odwodzi go od drugiego palca.
97/ Kończyna górna
Odwiedzenie łopatki (scapular abduction) 98/ Podczas odwiedzenia łopatki występuje również jej rotacja wyrostek barkowy przemieszcza się ku górze. m. zębaty przedni.
99/ Elewacja łopatki (scapular elevation) m. czworoboczny górne włókna, m. dźwigacz łopatki.
Przywiedzenie łopatki (scapular adduction) 100/ m. czworoboczny środkowe włókna, m. równoległoboczny wielki i mniejszy.
Depresja łopatki i przywiedzenie (scapular depression and adduction) 101/ m. czworoboczny cześć środkowa oraz dolna, m. najszerszy grzbietu.
Zobacz jak rozległy jest mięsień najszerszy grzbietu 102/
Zgięcie w stawie ramiennym (shoulder flexion) 103/ Zakres ruchomości od 0 do 80 stopni. m. naramienny cz. przednia, m. kruczo-ramienny.
104/ Shoulder scaption ruch pomiędzy odwiedzeniem, a zgięciem, zakres ruchomości od 0 do 170 stopni, m. naramienny cz. przednia i środkowa oraz m. nadgrzebieniowy.
Wyprost w stawie ramiennym (shoulder extension) 105/ Zakres ruchomości od 0 do 45 stopni. m. najszerszy grzbietu, m. naramienny cz. tylna, m. obły większy, m. trójgłowy ramienia gł. długa.
Odwiedzenie w stawie ramiennym (shoulder abduction) 106/ Zakres ruchomości od 0 do 180 stopni. m. naramienny cz. środkowa, m. nadgrzebieniowy.
Palpacja mięśnia nadgrzebieniowego 107/
108/ Przywiedzenie w stawie ramiennym m. piersiowy większy, m. najszerszy grzbietu.
Odwiedzenie w płaszczyznie horyzontalnej 109/ Zakres ruchomości 45 stopni do tyłu ( pozycja wyjsciowa ręka prosta w bok). m. naramienny cz. tylna, m. podłopatkowy.
Przywiedzenie w płaszczyznie horyzontalnej 110/ Zakres ruchomości od 0 do 130 stopni. m. piersiowy większy.
Rotacja zewnętrzna w stawie ramiennym 111/ Zakres ruchomości od 0 do 60 stopni. m. podgrzebieniowy, m. obły mniejszy.
112/ Stożek rotatorów nadgrzebieniowy, podgrzebieniowy, podłopatkowy obły mniejszy. Funkcja - stabilizacja stawu ramiennego.
Rotacja wewnętrzna w stawie ramiennym (shoulder internal rotation) 113/ Zakres ruchomości od 0 do 80 stopni. m. podłopatkowy, m. piersiowy większy, m. najszerszy grzbietu.
Zgięcie w stawie łokciowym (elbow flexion) 114/ Zakres ruchomości od 0 do 150 stopni. m. dwugłowy ramienia, m. ramienny, m. ramienno-promieniowy.
Ustawienie przedramienia a praca mięsnia zginającego ramię 115/
116/ Wyprost łokcia (elbow extension) Zakres ruchomości od 150 do 0 stopni. m. trójgłowy ramienia.
Supinacja przedramienia (forearm supination) 117/ Zakres ruchomości od 0 do 80 stopni. m. dwugłowy ramienia, m. supinator.
Pronacja przedramienia (forearm pronation) 118/ Zakres ruchomości od 0 do 80 stopni. m. nawrotny obły, m. nawrotny czworoboczny.
119/ Zgięcie nadgarstka ( wrist flexion) Zakres ruchomości od 0 do 80 stopni m. zginacz promieniowy nadgarstka, m. zginacz łokciowy nadgarstka.
120/ Kręgosłup 1) WYPROST KRĘGOSŁUPA zakres ruchomości: kr piersiowy 0 stopni kr lędźwiowy 25 stopni m. prostownik grzbietu m. biodrowo-żebrowy cz. piersiowo i lędzwiowa m. wielodzielny mm. rotatory kr. lędźwiowego i piersiowego 11 par
121/ Kręgosłup Zakres ruchomości od 0 do 80 stopni. Mierzymy odległość od czubków palców rąk do ziemi podczas wykonywania skłonu w przód na prostych nogach. m. prosty brzucha, m. skośny zewnętrzny, m. skośny wewnętrzny, m. biodrowo-lędźwiowy.
122/ Rotacje tułowia (trunk rotation) Zakres ruchomości od 0 do 35 stopni. m. skośny zewnętrzny, m. skośny wewnętrzny.
Zgięcie boczne tułowia (trunk side bending) 123/ Zakres ruchomości 30 stopni. m. skośny zewnętrzny, m. skośny wewnętrzny, m. czworoboczny lędźwi.
Stretching mięśnia czworobocznego lędźwi 124/
125/ Znaczenie 12-stego żebra
Przodopochylenie miednicy (pelvis anterior tilt) 126/ Przodopochylenie: u kobiet > 28 stopni, u mężczyzn > 31 stopni (powszechnie diagnozy dokonuje się w oparciu o badanie wzrokowe i funkcjonalne). m. biodrowo-lędźwiowy, m. prosty uda, m. prostownik grzbietu, m. czworoboczny lędźwi, (osłabione: m. prosty brzucha, mm. pośladkowe, mm. kulszowogoleniowe).
Przodopochylenie miednicy (pelvis anterior tilt) 127/ Przodopochylenie: u kobiet > 28 stopni, u mężczyzn > 31 stopni (powszechnie diagnozy dokonuje się w oparciu o badanie wzrokowe i funkcjonalne). m. biodrowo-lędźwiowy, m. prosty uda, m. prostownik grzbietu, m. czworoboczny lędźwi, (osłabione: m. prosty brzucha, mm. pośladkowe, mm. kulszowo-goleniowe).
128/ Tyłopochylenie posterior tilt) miednicy (pelvis Tyłopochylenie: u kobiet < 28 stopni, u mężczyzn < 31 stopni (powszechnie diagnozy dokonuje się w oparciu o badanie wzrokowe i funkcjonalne). m. prosty brzucha, mm. kulszowo-goleniowe, mm. pośladkowe, (osłabione: m. prosty uda, m. biodrowo-lędzwiowy, m. prostownik grzbietu).
Od pochylenia miednicy zależy ustawienie całego naszego kręgosłupa. Mierzy się kąt zawarty pomiędzy płaszczyzną przechodzącą przez kolec biodrowy tylny górny i brzeg spojenia łonowego, a płaszczyzną poziomą.
Zgięcie w kręgosłupie szyjnym (cervical flexion) 129/ Zakres ruchomości od 0 do 45 stopni. m. MOS, m. pochyły przedni.
Wyprost w kręgosłupie szyjnym (cervical extension) 130/ Zakres ruchomości od 0 do 30 stopni. m. najdłuższy szyi, m. połkolcowy szyi, m. czworoboczny szyi.
Rotacja w kręgosłupie szyjnym (cervical rotation) 131/ w tę samą stronę: m. płatowaty, w przeciwną stronę: m. MOS.
Mechanizm oddychania - wdech (inspiration) 132/ m. przepona, m. międzyżebrowy zewnętrzny, m. międzyżebrowy wewnętrzny.
133/ Mięśnie wdechowe pomocnicze mm. pochyłe, m. podobojczykowy, m. dźwigacz żeber.
134/ Wydech (wspomagany) - expiration m. skośny brzucha zewnętrzny, m. skośny brzucha wewnętrzny, m. poprzeczny brzucha, m. prosty brzucha.
135/ Składowe badania
136/ Wywiad urazy, operacje, złamania, bóle, choroby towarzyszące, ciała obce, inne.
137/ Ocena wzrokowa
Ocena funkcjonalna/wzorce ruchowe 138/
139/ Zakresy ruchomości
140/ Ocena siły mięśniowej
141/ Ocena metryczna
142/ Wybrane testy
143/ Ocena wzorca chodu
144/ Ocena oddechu
145/ Ocena pozycji siedzącej