Szkoła Podstawowa nr 6 im. Antoniego Abrahama w Gdyni WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO rok szkolny 2018/2019 1
1. Spis treści Spis treści 1. Spis treści... 2 2. Podstawa prawna dotycząca Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego.... 3 3. Wstęp... 4 4. Założenia Wewnątrzszkolnego Programu Doradztwa Zawodowego... 4 5. Cele programu... 5 6. Adresaci... 6 7. Formy pracy... 6 8. Metody pracy... 8 9. Sojusznicy - sieć współpracy... 9 10. Przewidywane rezultaty... 9 11. Monitoring i ewaluacja... 10 12. Podsumowanie... 11 2
2. Podstawa prawna dotycząca Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.). USTAWA z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo Oświatowe (Dz. U. z 2017, poz.59). USTAWA z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę Prawo Oświatowe (Dz. U. z 2017, poz.60). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. z 2001 nr 61, poz. 624 ze zm.). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 9 sierpnia 2017 r w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Z2017,poz.1591). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 20 lutego 2004 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania uczniów do publicznych przedszkoli, szkół oraz przechodzenia z jednych typów szkół do innych. Na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329, ze zm.). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 25 sierpnia 2017r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych. Na podstawie art. 71 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2016 r.,poz. 1943, ze zm.). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 16 sierpnia 2018r. w sprawie doradztwa zawodowego 3
3. Wstęp U podstaw wprowadzenia Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego w szkole leży przekonanie, że środowisko szkolne odgrywa szczególną rolę w kształtowaniu decyzji zawodowych uczniów. Rozwój zawodowy jest procesem przebiegającym w czasie, ciągłym i nieodwracalnym. Okres szkoły podstawowej to czas rozwoju kompetencji społecznych i kształtowania postaw wobec pracy. Uczniowie kończący szkołę podstawową stają przed wyborem kierunku dalszego kształcenia. Podjęcie decyzji na temat własnej przyszłości zawodowej jest trudnym etapem w życiu każdego młodego człowieka, dlatego istotne jest wdrażanie programu doradztwa zawodowego już na etapie szkoły podstawowej. Ma on na celu pomóc dzieciom rozpoznać swoje zainteresowania, określić mocne i słabe strony oraz predyspozycje, co jest niezmiernie istotne dla właściwego i świadomego wyboru dalszej ścieżki edukacyjno-zawodowej. Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego w Szkole Podstawowej nr 6 w Gdyni obejmuje ogół działań podejmowanych przez szkołę w celu prawidłowego przygotowania uczniów do wyboru dalszej drogi kształcenia. WSDZ jest częścią planu wychowawczego szkoły a jego adresatami są uczniowie, rodzice, nauczyciele. 4. Założenia Wewnątrzszkolnego Programu Doradztwa Zawodowego Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego określa cele, zadania i metody oraz formy pracy z zakresu zawodoznawstwa nauczycieli w ramach rocznego planu działania i jest włączony do Statutu Szkoły. Przygotowanie dzieci i młodzieży do trafnego wyboru zawodu i drogi dalszego kształcenia ponadpodstawowego jest jednym z najważniejszych celów wychowawczych w szkole. 4
Prezentowany program przeznaczony jest do realizacji Szkole Podstawowej nr 6 w Gdyni. Uczestnikami są uczniowie klas I- VIII. Dodatkowo w ramach realizacji programu prowadzone będą działania informacyjne i wspierające rodziców uczniów. Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego zakłada, że: wybór zawodu jest procesem rozwojowym i stanowi sekwencję decyzji podejmowanych na przestrzeni wielu lat życia; na wybór zawodu wpływają głównie cechy osobowościowe (temperament, zdolności i charakter ), zainteresowania, wyznawane wartości, czynniki emocjonalne, zdrowotne oraz wpływ otoczenia i osób ważnych dla dziecka a także jego własna aktywność działania zawodoznawcze są planowane i systematycznie realizowane wg harmonogramu pracy szkoły WSDZ jest realizowany w ramach działań ogółu nauczycieli, wszelkie działania szkoły w tym zakresie mają spójny charakter WSDZ obejmuje indywidualną i grupową pracę z uczniami, rodzicami i nauczycielami 5. Cele programu I Cel ogólny: Przygotowanie uczniów do: podjęcia trafnych wyborów edukacyjno-zawodowych, wyboru szkoły ponadpodstawowej zgodnej z zainteresowaniami i predyspozycjami roli pracownika na współczesnym rynku pracy Celem orientacji zawodowej w klasach I-III jest wstępne zapoznanie uczniów z różnorodnością zawodów na rynku pracy, rozwijanie pozytywnej i proaktywnej postawy wobec pracy i edukacji Celem orientacji zawodowej w klasach IV-VI jest poznawanie własnych zasobów, zapoznanie uczniów z wybranymi zawodami i rynkiem pracy, kształtowanie pozytywnej i proaktywnej postawy wobec pracy i edukacji, oraz poznawanie i rozwijanie zdolności, zainteresowań i pasji. Celem doradztwa zawodowego w klasach VII-VIII jest przygotowanie uczniów do odpowiedzialnego planowania kariery i podejmowania decyzji edukacyjnych i zawodowych uwzględniających znajomość własnych zasobów i informacje na temat rynku pracy i systemu edukacji II Cele szczegółowe: 5
Odkrywanie i rozwijanie świadomości zawodowej uczniów, planowanie drogi edukacyjnozawodowej na każdym etapie edukacji. Poznanie możliwości dalszego kształcenia i doskonalenia zawodowego. Poznanie struktury i warunków przyjęcia do szkół ponadpodstawowych. Wdrażanie uczniów do samopoznania wewnętrznego potencjału. Kształcenie umiejętności analizy swoich mocnych i słabych stron. Wyrabianie szacunku do samego siebie. Rozbudzenie aspiracji zawodowych i motywowanie do działania. Rozwijanie umiejętności pracy zespołowej i współdziałania w grupie, przełamywanie barier środowiskowych oraz kształtowanie właściwych relacji społecznych. Przygotowanie uczniów do radzenia sobie w trudnych sytuacjach takich jak: problemy zdrowotne, bezrobocie, konieczność przekwalifikowania się, sytuacje stresowe. Włączanie placówek, instytucji i zakładów pracy w proces orientacji i doradztwa zawodowego w szkole. Prowadzenie indywidualnego i grupowego doradztwa zawodowego na terenie szkoły. Wspieranie rodziców w efektywnym przygotowaniu dzieci do podejmowania decyzji edukacyjnych i zawodowych. 6. Adresaci Działania związane z doradztwem zawodowym w szkole podstawowej są kierowane do trzech grup adresatów: 1. uczniów 2. rodziców 3. nauczycieli 7. Formy pracy Program WSDZ obejmuje następujące obszary działania - pracę z: nauczycielami, uczniami (klasą), rodzicami. WSDZ w ramach pracy z nauczycielami obejmuje: 6
utworzenie i zapewnienie ciągłości działania wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zgodnie ze statutem szkoły; określenie priorytetów dotyczących orientacji i poradnictwa zawodowego w ramach programu wychowawczego szkoły na każdy rok nauki; realizację działań z zakresu przygotowania uczniów do wyboru drogi zawodowej i roli przyszłego pracownika; prowadzenie zróżnicowanych metod aktywnego poznawania zawodów, osobowości i kierunków kształcenia oraz rynku pracy; integrację młodzieży oraz kształtowanie właściwych stosunków interpersonalnych w środowisku szkolnym; włączanie placówek, instytucji i zakładów pracy w proces orientacji zawodowej m.in.: poradni psychologiczno-pedagogicznych (PPP) WSDZ w ramach pracy z uczniami obejmuje: prowadzenie zajęć grupowych związanych tematycznie z obszarami: poznawanie własnych zasobów, świat zawodów i rynek pracy, rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie, planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych. określenie potencjału edukacyjno-zawodowego, konfrontowanie własnej samooceny z wymaganiami szkół i zawodów; poznawanie struktury i warunków przyjęć do szkół ponadpodstawowych pomoc w planowaniu kariery edukacyjno - zawodowej; analizę potrzeb rynku pracy i możliwości zatrudnienia na lokalnym, krajowym i unijnym rynku pracy; organizowanie spotkań z przedstawicielami instytucji rynku pracy organizowanie spotkań z przedstawicielami zawodów organizowanie spotkań z inspirującymi osobami- pasjonatami, którzy odniesli sukces zawodowy umożliwienie uczniom udziału w tzw. lekcjach zawodoznawczych organizowanych przez szkoły ponadpodstawowe zawodowe stwarzanie okazji do udziału w wydarzeniach takich jak targi edukacyjne, dni otwarte szkół informowanie o ofercie kształcenia w szkołach ponadpodstawowych przygotowywanie się do procesów reorientacji, mobilności oraz radzenia sobie w sytuacjach trudnych: poszukiwanie pierwszej pracy, bezrobocie, ograniczenia zdrowotne itp.; indywidualną pracę z osobami niezdecydowanymi, posiadającymi przeciwwskazania zdrowotne w podejmowaniu decyzji edukacyjno-zawodowych grupowe zajęcia aktywizujące prawidłowy wybór zawodu i szkoły (np. warsztaty); wskazywanie możliwości uzyskania kwalifikacji zawodowych w systemie poza oświatowym; kształtowanie umiejętności świadomego i realistycznego wyboru i poszukiwania pracy. 7
WSDZ w ramach współpracy z rodzicami obejmuje: prezentację założeń pracy informacyjno - doradczej szkoły na rzecz uczniów; włączanie rodziców, jako przedstawicieli różnych zawodów, w szkolne działania związane z orientacją zawodową i doradztwem zawodowym przedstawienie aktualnej i pełnej oferty edukacyjnej szkolnictwa ponadpodstawowego informowanie o targach edukacyjnych i dniach otwartych szkół indywidualną pracę z rodzicami uczniów, którzy mają problemy: zdrowotne, emocjonalne, decyzyjne, intelektualne, rodzinne itp.; gromadzenie, aktualizowanie i udostępnianie informacji edukacyjno - zawodowych w regionie; przedstawienie możliwości zatrudnienia na lokalnym rynku pracy. 8. Metody pracy poradnictwo indywidualne i grupowe rozmowy doradcze pogadanki warsztaty zawodoznawcze; spotkania zawodowe z przedsiębiorcami ankiety wycieczki na targi i dni otwarte szkół ponadpodstawowych wyjścia do zakładów pracy Orientacja zawodowa i doradztwo zawodowe dla uczniów są realizowane : podczas: grupowych zajęć związanych z doradztwem zawodowym prowadzonych przez doradcę zawodowego podczas : zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu wspomaganie uczniów w wyborze kierunku kształcenia i zawodu w trakcie bieżącej pracy z uczniami prowadzonych przez doradcę zawodowego, nauczycieli i wychowawców na obowiązkowych i dodatkowych zajęciach edukacyjnych, godzinach z wychowawcą i innych zajęciach. 9. Sojusznicy - sieć współpracy Szkoła w swoich działaniach związanych z doradztwem zawodowym pozyskuje partnerów 8
wspierających podejmowane działania. Są to instytucje i placówki współpracujące ze szkołą, które stanowią wsparcie merytoryczne dla szkoły. Do placówek współpracujących ze szkołą w obszarze doradztwa zawodowego należą : Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna -diagnozowanie predyspozycji, zainteresowań zawodowych uczniów; prowadzenie dla uczniów zajęć grupowych z doradztwa zawodowego; prowadzenie dla pracowników szkół szkoleń, kursów; tworzenie sieci doradców w celu wymiany doświadczeń i stałego podnoszenia kompetencji i warsztatu pracy Ośrodki Doskonalenia Nauczycieli - organizowanie i prowadzenie szkoleń i konferencji dla doradców zawodowych; przygotowywanie publikacji z zakresu doradztwa zawodowego Biblioteki Pedagogiczne - udostępnianie szkole informacji o usługach doradczych w regionie, wydarzeniach, konferencjach z zakresu doradztwa zawodowego; gromadzenie i udostępnianie publikacji z zakresu doradztwa zawodowego Szkoły Ponadpodstawowe - udzielanie informacji nt. oferty edukacyjnej i zawodowej oraz zasad rekrutacji; prowadzenie warsztatów rozwijających zainteresowania uczniów; ogranizowanie Dni Otwartych dla uczniów klas VII i VIII Ośrodek Rozwoju Edukacji (ORE) - korzystanie z opracowywanych dokumentów wspierających prace doradcy zawodowego (programy, wzorcowe rozwiązania) których celem jest podniesienie jakości pracy doradcy zawodowego i ustawiczne podnoszenie jego wiedzy i kompetencji; Organizacje Pozarządowe - propagowanie idei wolontariatu 10. Przewidywane rezultaty Przewidywane rezultaty w odniesieniu do uczniów: znają czynniki niezbędne do podjęcia prawidłowej decyzji wyboru zawodu wzrost świadomość siebie, własnych zainteresowań, predyspozycji i uzdolnień wśród uczniów; potrafią dokonać samooceny w aspekcie czynników decydujących o trafności wyboru zawodu i dalszej drogi edukacyjnej kształtowanie aktywności zawodowej dzieci i młodzieży; pomoc rodzinie w kształtowaniu pożądanych postaw i zachowań związanych 9
z planowaniem kariery edukacyjno-zawodowej dzieci; uzyskanie dostępu do informacji edukacyjno- zawodowej dla uczniów, więcej świadomych i trafniejszych decyzji edukacyjnych i zawodowych wśród uczniów. Przewidywane rezultaty w odniesieniu do nauczycieli : rozumieją potrzebę realizacji zadań z doradztwa zawodowego w ramach realizowanych własnych godzin lekcyjnych poznają metody, techniki i formy prowadzenia zajęć z doradztwa zawodowego potrafią realizować treści zawodoznawcze na swoich lekcjach oraz podczas spotkań indywidualnych z rodzicami Przewidywane rezultaty w odniesieniu do rodziców : rozumieją potrzebę uwzględnienia czynników: zainteresowań, uzdolnień, cech charakteru, stanu zdrowia, możliwości psychofizycznych, rynku pracy przy planowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej swojego dziecka znają rynek edukacyjny w kontekście wyboru szkoły(dalszej ścieżki kształcenia) potrafią wskazać predyspozycje, mocne i słabe strony dziecka potrafią pomóc swoim dzieciom w podejmowaniu decyzji 11. Monitoring i ewaluacja Realizacja Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego powinna opierać się na stałym monitorowaniu, ewaluacji i kontroli podjętych działań. Kontrola powinna być dokonywana w celu usprawnienia i ulepszania realizowanych zadań lub wytyczenia nowych form pracy. Ewaluacja WSDZ jest niezbędna aby działania doradcy zawodowego były zgodne z oczekiwaniami i potrzebami uczniów oraz ich rodziców. W tym celu potrzebna będzie : Analiza prowadzonej dokumentacji zebranie informacji zwrotnej od adresatów: uczniów, rodziców nauczycieli 12. Podsumowanie W ramach Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego szkoła będzie 10
przygotowywać uczniów do wyboru kierunku kształcenia i zawodu. Doradca zawodowy i poszczególni nauczyciele będą prowadzić działania mające na celu pomoc i wspomagania rozwoju każdego ucznia od strony zawodowej stosownie do jego potrzeb, możliwości i stanu zdrowia. 11