10A. OCENA WPŁYWU PLANOWANEJ DROGI NA BEZPIECZEŃSTWO RUCHU DROGOWEGO CZĘŚĆ I Założenia metodologiczne do ocen, Procedura wykonywania ocen, Dr hab. inż. Kazimierz Jamroz Politechnika Gdańska Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska Katedra Inżynierii Drogowej Plan prezentacji 1. Wprowadzenie 2. Rola Dyrektywy w projektach POIiŚ 3. Zalecenia ogólne dla Beneficjentów 4. Ocena pływu na bezpieczeństwo ruchu drogowego projektów infrastruktury drogowej 5. Rola stron uczestniczących w ocenie brd 6. Przykład metody Oceny BRD 7. Przykład przeprowadzonej Oceny BRD 8. Zalecenia szczegółowe dla Beneficjentów 2 Warszawa, 19 kwiecień 2011 r. MINISTERSTWO INFRASTRUKTURY 1
Geneza procedur zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej W Unii Europejskiej rocznie ginie w wypadkach prawie 35 tysięcy osób, a Polska wyróżnia się na tle UE szczególnie niekorzystnymi wskaźnikami bezpieczeństwa ruchu drogowego. Biała księga polityki transportowej UE, zakładając zmniejszenie o połowę liczby ofiar w latach 2001-2010 podkreśliła konieczność przeprowadzania ocen i audytów bezpieczeństwa ruchu drogowego i wskazała te procedury jako podstawowe narzędzia poprawy bezpieczeństwa infrastruktury drogowej w ramach transeuropejskiej sieci drogowej Nowa biała księga z marca 2011 pt. Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu zakłada w ramach kluczowych inicjatyw potrzebę poprawy bezpieczeństwa infrastruktury drogowej Dyrektywa 2008/96/WE Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/96/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie zarządzania ą bezpieczeństwem infrastruktury drogowej weszła w życie 19 grudnia 2008 r. i zobowiązuje państwa członkowskie Unii Europejskiej do wprowadzenia w życie odpowiednich przepisów ustawowych, wykonawczych administracyjnych, najpóźniej do dnia 19 grudnia 2010 r. Podstawowym celem Dyrektywy jest zwiększenie bezpieczeństwa infrastruktury drogowej, szczególnie transeuropejskiej sieci drogowej poprzez stworzenie kompleksowego systemu kontrolowania bezpieczeństwa na każdym etapie projektowania, budowania i użytkowania drogi Narzędziem realizacji tego nadrzędnego celu są procedury, według których bezpieczeństwo infrastruktury należy kontrolować oraz eliminować błędy temu bezpieczeństwu zagrażające 2
Przedmiot Dyrektywy Dyrektywa wymaga przede wszystkim ustanowienia i stosowania czterech procedur: oceny wpływu na bezpieczeństwo ruchu drogowego projektów infrastruktury drogowej (zwana Oceną BRD ), audytu bezpieczeństwa ruchu drogowego projektów infrastruktury drogowej (zwany Audytem BRD ), Klasyfikacji odcinków dróg pod względem koncentracji wypadków i klasyfikacji pod względem możliwości zmniejszenia liczby ofiar i kosztów wypadków drogowych (zwanych dalej Zarządzaniem BSD ), kontroli bezpieczeństwa infrastruktury drogowej (zwana dalej Kontrolą BID ), atakże stawia wymagania w zakresie wyznaczania i szkolenia audytorów bezpieczeństwa ruchu drogowego. Dotychczasowe prace wdrożeniowe W zakresie procedur bezpieczeństwa ruchu drogowego W 2009 roku Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad zarządzeniem wewnętrznym wdrożył dwie procedury Dyrektywy, mające istotny wpływ na proces przygotowania inwestycji drogowych, a mianowicie procedurę Oceny BRD i procedurę Audytu BRD. Procedury te dotycza tylko dróg krajowych zarządzanych przez GDDKiA W zakresie szkolenia audytorów Przeszkolono ponad 200 osób, w tym pracowników GDDKiA i zarządów dróg samorządowych oraz projektantów Dyrektor Generalnych Dróg Krajowych i Autostrad swoim pracownikom, którzy ukończyli szkolenie wydał upoważnienia do prowadzenia audytu brd na drogach krajowych 3
Rola Dyrektywy Projekty drogowe realizowane w ramach POIiŚ Priorytet VI: Drogowa i lotnicza sieć TEN-T Działanie 6.1 Rozwój sieci drogowej TEN-T Działanie 6.2 Zapewnienie sprawnego dostępu drogowego do największych ośrodków miejskich na terenie Wschodniej Polski Priorytet VII: Transport przyjazny środowisku Działanie 7.2 Rozwój transportu morskiego Priorytet VIII: Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe Działanie 8.1 Bezpieczeństwo ruchu drogowego Działanie 8.2 Drogi krajowe poza siecią TEN-T 4
Beneficjenci realizujący projekty drogowe POIiŚ Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad miasta na prawach powiatu miasta portowe zarządy portów morskich Zalecenia ogólne dla beneficjentów POIiŚ (1) 11 1.1 Procedury Dyrektywy należy ż stosować ć do projektów dróg współfinansowanych z funduszy UE w ramach POIiŚ. 1.2 Obecny stan realizacji projektów drogowych ujętych w POIiŚ wskazuje, że każda z procedur przewidzianych Dyrektywą ma odmienne uwarunkowania możliwości i celowości ich realnego zastosowania. I tak: procedura Oceny BRD nie ma zastosowania do projektów POIiŚ z uwagi na zakończony ń etap prac projektowych, właściwy ł ś dla wykonywania takich ocen; zalecenia w zakresie wykonywania Ocen BRD mają charakter informacyjny o tej procedurze, która będzie miała pełne zastosowanie w kolejnej perspektywie finansowej, 5
Zalecenia ogólne dla beneficjentów POIiŚ (2) procedura Audytu BRD ma zastosowanie w tych etapach audytu projektów POIiŚ, które będą właściwe dla pozostałych do wykonania faz projektowych lub faz budowania, procedura Zarządzania BSD ma zastosowanie względem wszystkich dróg zrealizowanych w ramach POIiŚ, jednakże odległy czas jej wykonania powoduje, że będzie przeprowadzana już według nowej regulacji ustawowej; zalecenia w tym względzie mają charakter informacyjny. procedura Kontroli BID ma zastosowanie względem wszystkich dróg zrealizowanych w ramach POIiŚ, przy czym zalecenia w tym względzie dotyczą tych kontroli, które zostaną przeprowadzone przed wejściem regulacji ustawowej, 11 Warszawa, 19 kwiecień 2011 r. MINISTERSTWO INFRASTRUKTURY Zalecenia ogólne dla beneficjentów POIiŚ (3) 1.3 Wykonywanie procedur powinno być powierzone osobom mającym wiedzę i doświadczenie w zakresie brd. W odniesieniu do Audytu BRD osobami takimi są Audytorzy BRD, którzy mogą wchodzić także w skład zespołów wykonujących Ocenę BRD, Zarządzanie BSD i Kontrolę BID. Decyzję w tym zakresie podejmuje zarządca drogi. W rozumieniu Dyrektywy Audytorzy BRD to osoby dysponujące odpowiednim wykształceniem, wiedzą i doświadczeniem w zakresie brd i posiadające certyfikat kompetencji zawodowych. W Polsce w okresie przejściowym do czasu wejścia właściwych przepisów ustawowych i w odniesieniu do dróg znajdujących się poza siecią zarządzaną przez GDDKiA, rolę Audytora BRD mogą pełnić osoby posiadające świadectwo ukończenia szkolenia z zakresu Audytu BRD. 1.4 Zarządcy dróg, którym podlegają drogi objęte procedurami Dyrektywy, powinny zgodnie z właściwymi dla nich kompetencjami wprowadzić lokalne lub wewnętrzne wymagania w sprawie stosowania się do założeń Dyrektywy, do czasu pojawienia się odpowiednich dokumentów legislacyjnych. 6
OCENA WPŁYWU NA BEZPIECZEŃSTWO RUCHU DROGOWEGO PROJEKTÓW INFRASTRUKTURY OCENA BRD Ocena wpływu na bezpieczeństwo ruchu drogowego projektów infrastruktury jest strategiczną analizą porównawczą wpływu budowy lub przebudowy drogi na poziom bezpieczeństwa sieci drogowej. Państwa członkowskie powinny zapewnić przeprowadzanie ocen wpływu na bezpieczeństwo ruchu drogowego w odniesieniu do wszystkich projektów infrastruktury drogowej. Ocena wpływu na bezpieczeństwo ruchu drogowego jest przeprowadzana na wstępnym etapie planowania, przed wykonaniem raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko lub karty informacyjnej przedsięwzięcia. W ocenie wskazuje się na względy bezpieczeństwa ruchu drogowego, które przyczyniają się do wyboru zaproponowanego rozwiązania. Dostarcza się również wszystkich istotnych informacji niezbędnych do analizy kosztów i korzyści poszczególnych wariantów podlegających ocenie. 1 3 Rola stron uczestniczacych w Ocenie brd Decyzja w kwestii uczestników Oceny BRD należy do Zarządcy drogi. We wskazanej procedurze mogą uczestniczyć Zarządca drogi - jako właściwa jednostka zamawiająca Ocenę BRD, Projektant ( w zależności od stopnia zaawansowania projektu) - jako wykonawca projektu infrastruktury drogowej podlegającej Ocenie BRD oraz analiz prognozowanego stanu brd na planowanej drodze i na obszarze wpływu planowanej drogi, wykonanych dla potrzeb Oceny BRD Postępowanie stron: 1. Zarządca drogi zleca Projektantowi wykonanie projektu wstępnego i Oceny BRD 2.a Projektant wykonuje projekt i Ocenę ę wpływu planowanego projektu infrastruktury na BRD oraz sporządza Raport z Oceny BRD (Dyrektywa, Ustawa) 2.b Projektant wykonuje projekt i część Oceny wpływu planowanego projektu infrastruktury na BRD oraz sporządza Raport z Oceny BRD, Audytor wykonuje drugą część Oceny BRD (Instrukcja GDDKiA) 1 4 7
Cele oceny brd Celem wykonywania Oceny BRD wg Dyrektywy: jest ustalenie rankingu wariantów planowanej drogi uwzględniającego ich wpływ na bezpieczeństwo ruchu w sieci dróg na obszarze wpływu. Ocena BRD powinna stanowić podstawę do odrzucenia z dalszych stadiów projektowych wariantów planowanej drogi nie spełniających podstawowych standardów bezpieczeństwa ruchu drogowego. Cele szczegółowe według doświadczeń Autorów ekspertyzy to: identyfikacja i odrzucenie z dalszych stadiów projektowych wariantów nie spełniających standardów bezpieczeństwa ruchu drogowego, określenie wielkości wpływu planowanej drogi na straty społeczne i straty ekonomiczne dostarczenie danych o bezpieczeństwie ruchu drogowego do ocen wpływu planowanej drogi na środowisko i ekonomię, uwzględnienie w analizie wielokryterialnej aspektu brd równorzędnie z aspektami środowiskowymi i ekonomicznymi 1 5 Zawartość oceny BRD W Ocenie BRD wg Dyrektywy należy uwzględnić: porównanie liczby wypadków i ofiar śmiertelnych pomiędzy sytuacją podjęcia działań dla poprawy bezpieczeństwa, a sytuacją niepodjęcia żadnych działań, wybór trasy i modele ruchu drogowego, możliwe skutki inwestycji dla istniejących elementów sieci (np. wyjazdy, skrzyżowania jednopoziomowe), wszystkich użytkowników dróg, w tym użytkowników niechronionych (np. piesi, rowerzyści, motocykliści), ruch drogowy (np. natężenie ż ruchu, kategoryzacja ruchu według rodzaju), warunki sezonowe i klimatyczne, obecność dostatecznej liczby bezpiecznych stref parkingowych, aktywność sejsmiczną. 16 Warszawa, 19 kwiecień 2011 r. MINISTERSTWO INFRASTRUKTURY 8
Zawartość oceny BRD Ocena BRD powinna zawierać w szczególności: 1) opis problemu związanego z wyborem wariantu budowy lub przebudowy drogi; 2) opis i analizę istniejącego stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz prognozowanego stanu w przypadku niepodjęcia żadnych działań 3) opis celów bezpieczeństwa ruchu drogowego w obszarze planowanej drogi; 4) analizę wpływu projektowanych wariantów budowy lub przebudowy drogi na bezpieczeństwo ruchu drogowego; 5) porównanie prognozowanego stanu bezpieczeństwa dla projektowanych wariantów, w tym analiza kosztów i korzyści; 6) przedstawienie rankingu wariantów, odrzucenie wariantów niedopuszczalnych z punktu widzenia bezpieczeństwa ruchu drogowego 7) wskazanie wariantu najlepszego z punktu widzenia bezpieczeństwa ruchu drogowego. 17 Warszawa, 19 kwiecień 2011 r. MINISTERSTWO INFRASTRUKTURY Zawartość oceny BRD Ocena BRD powinna uwzględniać: 1) charakterystykę obszaru, w którym planowana jest budowa lub przebudowa drogi, w tym warunki sezonowe i klimatyczne, aktywność tektoniczną, sejsmiczną i możliwość wystąpienia tąpnięć górniczych, 2) charakterystykę istniejącej sieci dróg w obszarze planowanej budowy lub przebudowy drogi: ( np. liczba, klasy, typ przekroju normalnego, zakres dostępności, gęstość skrzyżowań, gęstość zjazdów, liczba bezpiecznych stref parkingowych) 3) charakterystykę planowanej budowy lub przebudowy drogi, jej podstawowe parametry projektowe: klasa, typ przekroju normalnego, prędkość projektowa 4) charakterystykę przebiegu i parametry geometryczne każdego wariantu planowanej drogi (np. długość odcinków, krętość odcinków, liczba i rodzaj skrzyżowań, węzłów i bezpiecznych stref parkingowych), 5) dane o otoczeniu drogi każdego wariantu drogi (np. rodzaj terenu, Warszawa, 19 kwiecień 2011 r. 18 rodzaj zabudowy, zalesienia, obszary rolne, drzewa MINISTERSTWO przydrożne INFRASTRUKTURY itp.) 9
Zawartość oceny BRD 6) dane o istniejącym ruchu drogowym na sieci drogowej w obszarze budowy lub przebudowy drogi (np. natężenie, struktura kierunkowa i struktura rodzajowa) 7) prognozy ruchu drogowego na sieci i drogowej w obszarze budowy lub przebudowy drogi dla każdego z wariantów drogi 8) liczbę wypadków, osób rannych i ofiar śmiertelnych oraz koszty wypadków na istniejącej sieci drogowej, 9) prognozowaną liczbę wypadków, osób rannych i ofiar śmiertelnych oraz koszty wypadków na sieci drogowej dla każdego z wariantów drogi 10) wpływ każdego z wariantów drogi na istniejącą sieć dróg (np. wyjazdy, skrzyżowania, węzły, poprzeczne drogi współpracujące na odcinkach dojazdowych do skrzyżowań i węzłów położonych na planowanej drodze, równoległe drogi współpracujące); 11) wpływ każdego z wariantów drogi na uczestników ruchu, w rozumieniu art. 2 pkt 17 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. prawo o ruchu drogowym; 19 Warszawa, 19 kwiecień 2011 r. MINISTERSTWO INFRASTRUKTURY Układ Instrukcji 1. PODSTAWOWE POJĘCIA I DEFINICJE 2. ROLA STRON UCZESTNICZĄCYCH W OCENIE BRD 3. ZAŁOŻENIA DO METODY OCENY BRD Zawartość Instrukcji 4. ETAP I ANALIZY PRZYGOTOWAWCZE 5. ETAP II - ANALIZA ISTNIEJACEGO STANU BRD 6. ETAP III - ANALIZA PLANOWANEGO STANU BRD NA PLANOWANEJ DRODZE 7. ETAP IV - ANALIZA PROGNOZOWANEGO STANU BRD W SIECI DRÓG W OBSZARZE WPŁYWU PLANOWANEJ DROGI 8. ETAP V - OCENA WPŁYWU NA BRD PROJEKTU INFRASTRUKTURY DROGOWEJ 9. ZASADY SPORZĄDZANIA RAPORTU Z OCENY BRD 10. METODA PROGNOZOWANIA MIAR BEZPIECZEŃSTWA RUCHU DLA DRÓG JEDNOJEZDNIOWYCH 11. METODA PROGNOZOWANIA MIAR BEZPIECZEŃSTWA RUCHU DLA DRÓG DWUJEZDNIOWYCH 12. PRZYKŁAD RAPORTU Z OCENY WPŁYWU NA BRD 20 10
PODSTAWOWE POJĘCIA I DEFINICJE Ocena brd Metoda oceny brd Miary brd Straty społeczne i ekonomiczne Ryzyko społeczne, klasy ryzyka, dopuszczalność ryzyka Obszar wpływu Sieć dróg w obszarze wpływu Odcinek jednorodny drogi 21 Cele Oceny Wpływu na BRD Cel ZAŁOŻENIA główny: DO METODY OCENY BRD ustalenie rankingu wariantów planowanej drogi uwzględniających ich wpływ na funkcjonowanie sieci dróg na obszarze wpływu, w tym wskazanie wariantu najlepszego z punktu widzenia brd Cele pośrednie: identyfikacja i odrzucenie z dalszych stadiów projektowych wariantów nie spełniających standardów bezpieczeństwa ruchu drogowego, określenie wielkości wpływu planowanej drogi na straty społeczne i straty ekonomiczne dostarczenie danych o bezpieczeństwie ruchu drogowego do ocen wpływu planowanej drogi na środowisko i ekonomię, uwzględnienie w analizie wielokryterialnej aspektu brd równorzędnie z aspektami środowiskowymi i ekonomicznymi 22 11
Ocena wpływu na BRD jako element procesu planowania inwestycji drogowej Analizy i Projekt wstępny Oszacowanie prognozy ruchu kosztów Ocena BRD Ocena kosztów i korzyści Ocena wpływu na środowisko Analiza wielokryterialna Wnioski 2 3 Przedmiot Oceny BRD sieć dróg współpracujących planowana droga granica obszaru wpływu planowanej drogi 2 4 12
Etapy postępowania przy stosowaniu Metody Oceny BRD Etap I Analizy przygotowawcze Etap II Analiza istniejącego stanu brd Etap III Analiza prognozowanego stanu brd na planowanej drodze Etap IV Analiza prognozowanego stanu brd w sieci dróg na obszarze wpływu planowanej drogi Raport z Oceny wpływu na BRD Etap V Ocena wpływu na brd planowanej drogi 2 5 Podział zadań (Instrukcja GDDKiA) Projektant Zapoznanie się tokiem postępowania przyjętym w Instrukcji Audytor brd Zapoznanie się całym tokiem postępowania przyjętym w Instrukcji Umiejętność przeprowadzania analiz brd i stosowania metod prognozowania miar bezpieczeństwa (etap I IV) Zapoznanie się z czynnościami audytora (etap V) Zapoznanie się z czynnościami projektanta Umiejetność weryfikacji analiz prowadzonych przez Projektanta Umiejętność sporządzania raportu i formułowania końcowej oceny brd 2 6 13
ETAP I ANALIZY PRZYGOTOWAWCZE I/1 Określenie granic obszaru wpływu planowanej drogi I/2 Określenie okresu prognozy I/3 Zebranie danych wyjściowych I/4 Zebranie danych o natężeniach ruchu I/5 Przyjęcie typów przekrojów dróg I/6 Podział dróg na odcinki jednorodne I/7 Zebranie danych dodatkowych 27 Krok I/1 - Określenie granic obszaru wpływu Granice obszaru wpływu powinny w jednoznaczny sposób określać początki i końce analizowanych dróg. Obszarem wpływu planowanej drogi na bezpieczeństwo ruchu jest korytarz o szerokości 2R (co najmniej R po każdej stronie osi planowanej drogi) i długości L + 2R (tj. odcinek planowanej drogi powiększony po obu końcach o dodatkową długość R). Wartość R jest uzależniona od typu obszaru i klasy drogi 28 14
Krok I/6 Podział dróg na odcinki jednorodne Kryteriami tego podziału są: przekrój drogi: droga jezdnojezdniowa lub dwujezdniowa, klasa drogi: A, S, GP, G, Z. Odcinki jednorodne należy zestawić w odpowiednich wykazach, oddzielnie dla: istniejącej sieci dróg w obszarze wpływu z wyszczególnieniem drogi istniejącej, każdego wariantu sieci dróg w obszarze wpływu z wyszczególnieniem drogi planowanej. 29 ETAP II ANALIZA ISTNIEJĄCEGO STANU BRD II/1 Analiza liczb wypadków i ofiar II/2 Obliczenie kosztów wypadków i ofiar II/3 Analiza miejsc koncentracji wypadków II/4 Identyfikacja głównych problemów brd i grup ryzyka 30 15
Analiza stanu istniejącego Celem analizy jest identyfikacja istniejących problemów brd w obszarze analizy i przygotowanie informacji do opisu tych problemów w Raporcie Oceny BRD 31 III/1 Zestawienie danych dotyczących planowanej drogi III/2 Obliczenie prognozowanych wartości GW, GR i GZ wybierz wariant wybierz odcinek jednorodny wybierz rok prognozy następny rok następny odcinek ETAP III ANALIZA PROGNOZOWANEGO STANU BRD NA PLANOWANEJ DRODZE następny wariant Zestawienie maksymalnych wartości GW, GR i GZ III/3 Określenie klasy ryzyka społecznego III/4 Ocena dopuszczalności funkcjonowania plan. drogi 32 16
Ryzyko społeczne analizowanego wariantu 33 Klasy ryzyka i poziomy dopuszczalności Klasy ryzyka i poziomy dopuszczalności 34 17
IV/1 Zestawienie danych szczegółowych dla całej sieci IV/2 Obliczenie wartości współczynników korygujących f kr IV/3 Obliczenie prognozowanych wartości SLW, SLR i SLZ Wybierz wariant Wybierz odcinek jednorodny ETAP IV ANALIZA PROGNOZOWANEGO STANU BRD W SIECI DRÓG W OBSZARZE WPŁYWU PLANOWANEJ DROGI Wybierz rok prognozy tak tak tak następny rok nie następny odcinek nie w wariant następny wariant nie Zestawienie wartości LW, LR i LZ IV/4 Obliczenie prognozowanych kosztów wypadków SKW 35 Straty społeczne analizowanego wariantu 36 18
Czynniki wpływające na liczbę wypadków i ofiar wypadków dla dróg jedno-jezdniowych Czynnik wpływu Oznaczenie Wypadki Ofiary ranne Ofiary śmiertelnei t l Liczba wypadków lub ofiar wypadków LW LR LZ Długość odcinka L L L Gęstość wypadków/ ofiar GW GR GZ Gęstość wypadków GW GW Typ drogi TD TD TD Natężenie ruchu N N N Ruch pojazdów ciężkich UC UC Rok prognozy RP Lokalizacja drogi LD Rodzaj otoczenia drogi RO RO Gęstość drogi GS Czynniki wpływające na liczbę wypadków i ofiar wypadków dla dróg dwu-jezdniowych Czynnik wpływu Oznaczenie Wypadki Ofiary ranne Ofiary śmiertelne Liczba wypadków lub ofiar wypadków LW LR LZ Długość odcinka L L L Gęstość wypadków/ ofiar GW GR GZ Gęstość wypadków GW GW Typ drogi TD TD Natężenie ruchu N Rok prognozy RP Rodzaj otoczenia drogi RO Gęstość drogi GEW GEW 19
ETAP V - OCENA WPŁYWU NA BRD PLANOWANEJ DROGI V/1 Weryfikacja założeń i wyników analiz z etapów I IV V/2 Ocena redukcji liczby wypadków i ofiar wypadków V/3 Ocena redukcji kosztów wypadków drogowych V/4 Obliczenie punktów wg kryterium podstawowego V/5 Określenie rankingu analizowanych wariantów V/6 Ocena końcowa 39 Krok V/1 Weryfikacja założeń i wyników analiz z etapów I IV W szczególności należy sprawdzić: zgodność z wcześniejszymi ustaleniami przyjętych granic obszaru wpływu i zestawu dróg objętych analizą w tym obszarze prawidłowość przyjęcia typu przekroju drogi i podziału dróg na odcinki jednorodne kompletność prognoz ruchu ustalenia maksymalnych wartości gęstości SGW max, SGR max, SGZ max, ustalenia prawidłowości doboru klas ryzyka KR i poziomu dopuszczalności funkcjonowania PD każdego wariantu planowanej drogi prawidłowość obliczenia wartości współczynników korygujących f kr,. prawidłowość obliczenia prognozowanych miar strat społecznych i kosztów wypadków na sieci dróg w analizowanym obszarze W przypadku wykazania nieprawidłowości lub niezgodności z Instrukcją, analizy właściwe dla etapów I IV należy przekazać Projektantowi do skorygowania. 40 20
Krok V/2 - Ocena skuteczności analizowanych wariantów w zakresie redukcji liczby wypadków i liczby ofiar wypadków RX =SX max SX RX max =SX max -SX min 41 Krok V/3 - Ocena skuteczności analizowanych wariantów w zakresie redukcji kosztów wypadków 42 21
Krok V/4 Obliczenie punktów dla analizowanych wariantów według kryterium podstawowego Zasady 0 punktów - wariant o najmniejszej redukcji liczby wypadków, liczby ofiar rannych, liczby ofiar śmiertelnych i kosztów wypadków drogowych (tj. wariant najgorszy z punktu widzenia bezpieczeństwa ruchu drogowego), 100 punktów - wariant o największej redukcji liczb wypadków, liczb ofiar rannych, liczb ofiar śmiertelnych i kosztów wypadków drogowych, (tj. wariant najlepszy z punktu widzenia bezpieczeństwa ruchu drogowego), Pozostałe warianty otrzymują liczbę punktów proporcjonalną do posiadanych wartości redukcji liczb wypadków, liczb ofiar rannych, liczb ofiar zabitych i kosztów wypadków drogowych. PX =100*(SX max SX)/(SX max SX min ) PX =100*RX/RXmax 43 Zasada obliczania punktów dla analizowanych wariantów Punkty wg liczby wypadków Punkty wg liczby ofiar rannych Punkty wg liczby ofiar śmiertelnych Punkty wg kryterium społecznego Punkty wg kryterium ekonomicznego Punkty łączne Ranking wariantów 44 22
Punkty wg kryteriów społecznego i ekonomicznego PS = 0,1 P LW + 0,3 P LR + 0,6 P LZ 45 Punkty zintegrowane PZ PZ = 0,5 (PS + PE) 46 23
Warianty o podobnej liczbie PZ W przypadku różnicy w liczbie PZ w granicach 1-3% należy zastosować kryteria pomocnicze. Warianty podobnej liczbie PZ Kryteriami tymi są: klasa ryzyka wariantu planowanej drogi KR ustalona w etapie III; im wyższy poziom bezpieczeństwa analizowanej drogi (mniejsze ryzyko), tym wyższe miejsce w rankingu zajmuje dany wariant z spośród wariantów poddanych dodatkowej ocenie, klasa rozwiązań wybranych problemów brd związanych z obsługą ruchu pieszego, rowerowego, parkingowego i transportu zbiorowego, które z uwagi na ogólny charakter Studium Korytarzowego nie były brane pod uwagę we wcześniejszych obliczeniach; im korzystniejsza z punktu widzenia brd klasa rozwiązania, tym wyższe miejsce danego wariantu w rankingu. 47 Klasa rozwiązania specyficznych problemów 48 24
Ranking końcowy wariantów 49 Ocena końcowa W ocenie końcowej należy wskazać: ostateczny ranking analizowanych wariantów planowanej inwestycji, a tym samym wariant najkorzystniejszy z punktu widzenia brd, warianty, które istotnie różnią się pod względem liczb wypadków i ofiar oraz redukcji kosztów wypadków, kolejność wariantów w poszczególnych podstawowych kryteriach cząstkowych, zasadność odrzucenia wariantów planowanej drogi, który uzyskały niedopuszczalne klasy ryzyka, proponowane korekty wariantów planowanej drogi, które uzyskały tolerowane klasy ryzyka (informacja ta będzie przydatna w następnych stadiach projektowych), korzystne dla brd lokalizacje początkowych i końcowych punktów planowanej drogi, jeśli wynika to z porównania wariantów o różnej lokalizacji tych punktów, elementy przyległej sieci, na których może nastąpić obniżenie brd, pomimo ogólnej poprawy brd; potencjalne zagrożenia dla niechronionych użytkowników drogi, braki w wyposażeniu w urządzenia parkingowe i obsługi transportu zbiorowego. 50 25
Zasady sporządzania Raportu z Oceny BRD Raport z oceny wpływu na brd stanowi syntetyczne przedstawienie wyników analiz brd przeprowadzonych przez Projektanta i wyników ocen BRD przeprowadzonych przez Audytora. Raport sporządza się na podstawie analiz ilościowych (etapy I IV) i oceny wpływu na brd (etap V). Raport powinien być wykonany wg formularza raportu składającego się z następujących części: A. Dane o ogólne o projekcie B. Dane wyjściowe do Oceny BRD C. Wyniki analizy brd dla stanu istniejącego D. Wyniki analizy brd dla planowanej drogi E. Ocena wpływu na brd F. Podsumowanie 51 Zalecenia dla Beneficjentów (1) 1. Celem wykonywania Oceny BRD jest ustalenie rankingu wariantów planowanej drogi uwzględniającego ich wpływ na bezpieczeństwo ruchu w sieci dróg na obszarze wpływu. Ocena BRD powinna stanowić podstawę do odrzucenia z dalszych stadiów projektowych wariantów planowanej drogi nie spełniających podstawowych standardów bezpieczeństwa ruchu drogowego. 2. Oceną BRD należy przeprowadzić przed wykonaniem raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko lub karty informacyjnej przedsięwzięcia i objąć tą oceną opracowania służące ustaleniu najkorzystniejszego wariantu przebiegu drogi (lokalizacji drogi). Wyniki tej oceny należy zamieścić w Studium Wykonalności (SW). 52 Warszawa, 19 kwiecień 2011 r. MINISTERSTWO INFRASTRUKTURY 26
Zalecenia dla Beneficjentów (2) 3. Decyzja w kwestii uczestników Oceny BRD należy do Zarządcy drogi. We wskazanej procedurze mogą uczestniczyć: Zarządca drogi - jako właściwa jednostka zamawiająca Ocenę BRD, Projektant ( w zależności od stopnia zaawansowania projektu) jako wykonawca projektu infrastruktury drogowej podlegającej Ocenie BRD oraz analiz prognozowanego stanu brd na planowanej drodze i na obszarze wpływu planowanej drogi, wykonanych dla potrzeb Oceny BRD Audytor BRD jako wykonawca końcowej części oceny (wg Instrukcji GDDKiA) 53 Warszawa, 19 kwiecień 2011 r. MINISTERSTWO INFRASTRUKTURY Zalecenia dla Beneficjentów (3) 4. Warianty planowanej drogi, które w wyniku Oceny BRD zakwalifikowane zostały do grupy wariantów o niedopuszczalnej klasie ryzyka, powinny zostać odrzucone z dalszych analiz i stadiów projektowych. 5. Dokumentem finalnym z przeprowadzonej Oceny BRD powinien być Raport z Oceny BRD. Przy przeprowadzaniu Oceny BRD jak i sporządzaniu Raportu oceny BRD można posłużyć się przykładową instrukcją przeprowadzania Oceny BRD stosowaną w strukturach GDDKiA, przystosowaną do specyfiki zarządzania drogami przez innych beneficjentów niż GDDKiA 6. Wyniki syntetyczne Raportu z Oceny BRD powinny znaleźć się w Raporcie Oddziaływania na Środowisko 54 Warszawa, 19 kwiecień 2011 r. MINISTERSTWO INFRASTRUKTURY 27
Literatura: 1. Dyrektywa KE 2008/WE/96 w sprawie Zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej. 2. Jamroz K., Michalski L., Kustra W., Gaca S.: INSTRUKCJA DLA AUDYTORÓW BEZPIECZEŃSTWA RUCHU DROGOWEGO. CZĘŚĆ I. Załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 42 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 3/09/2009 roku w sprawie oceny wpływu na bezpieczeństwo ruchu drogowego oraz audytu bezpieczeństwa ruchu drogowego projektów infrastruktury drogowej. Konsorcjum FRIK, PG, PK na zlecenie GDDKiA, Gdańsk, Kraków 2010. 55 Warszawa, 19 kwiecień 2011 r. MINISTERSTWO INFRASTRUKTURY DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ kjamroz@pg.gda.pl michal@pg.gda.pl 56 28