WOJEWÓDZTWO WITOKRZYSKIE URZD PRACY Wojewódzki Urzd Pracy w Kielcach MODZIE NA RYNKU PRACY W WOJEWÓDZTWIE WITOKRZYSKIM W 2007 ROKU Programowanie Rozwoju Zasobów Ludzkich Kielce, sierpie 2008
Wydawca: Wojewódzki Urzd Pracy w Kielcach ul. Witosa 86, 25-561 Kielce tel. 041 36 41 600, fax 041 36 41 666 strona internetowa: www.wup.kielce.pl e-mail: wup@wup.kielce.pl Redakcja: Wydzia Informacji i Analiz o Rynku Pracy WUP w Kielcach ISSN 1899-1416 Niniejsza publikacja udostpniona jest na stronie internetowej Wojewódzkiego Urzdu Pracy w Kielcach. Przedruk w caoci lub czci oraz wykorzystanie danych statystycznych w druku dozwolone wycznie z podaniem róda. Druk: Nakad: 300 egz.
SPIS TRECI str. UWAGI METODYCZNE 7 PRZEDMOWA 9 CZ I 11 1. MODZIE NA RYNKU PRACY W WOJEWÓDZTWIE 13 1.1. Zasoby ludzkie województwa witokrzyskiego 14 1.2. Osoby pracujce i podmioty gospodarcze 15 1.3. Bezrobotni w województwie 17 1.4. Zmiany w poziomie i strukturze bezrobocia modziey 19 1.4.1. Poziom bezrobocia 19 1.4.2. Napyw i odpyw bezrobotnej modziey 22 1.4.3. Bezrobotne kobiety 24 1.4.4. Bezrobotna modzie zamieszkaa na wsi i w miecie 26 1.4.5. Bezrobotna modzie wedug czasu pozostawania bez pracy 27 1.5. Bezrobotni do 12 miesicy od dnia ukoczenia nauki 28 1.6. Osoby, które ukoczyy szko wysz, do 27 roku ycia 31 2. DZIAANIA PODEJMOWANE PRZEZ POWIATOWE I WOJEWÓDZKI URZD PRACY NA RZECZ AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ MODZIEY 32 2.1. Dziaania Powiatowych Urzdów Pracy 32 2.1.1. Poradnictwo i informacja zawodowa 32 2.1.2. Pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy 33 2.1.3. Aktywne programy rynku pracy 34 2.2. Dziaania Wojewódzkiego Urzdu Pracy 36 2.2.1. Poradnictwo zawodowe oraz pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy 36 2.2.2. Europejskie Suby Zatrudnienia EURES 41 2.2.3. Realizacja Dziaania 1.2 Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich 43 3. UCZNIOWIE I OSOBY KOCZCE SZKOY PONADGIMNAZJALNE 46 3.1. Szkolnictwo ponadgimnazjalne 46 3.2. Uczniowie koczcy szkoy ponadgimnazjalne wedug form ksztacenia 47 4. STUDENCI I OSOBY KOCZCE STUDIA WYSZE 51 4.1. Charakterystyka szkolnictwa wyszego 51 4.2. Studenci i absolwenci szkó wyszych wg systemów i kierunków ksztacenia 53 4.3. Osoby rozpoczynajce studia wysze wg kierunków ksztacenia 56 4.4. Osoby koczce studia wysze wg kierunków ksztacenia 58 5. PODSUMOWANIE 63 3
CZ II 67 Tablica 1. Bezrobotna modzie w wieku 18-24 lata zarejestrowana w powiatowych urzdach pracy województwa witokrzyskiego w latach 1999-2007 69 Tablica 2. Bezrobotna modzie zarejestrowana w latach 2000-2007 70 Tablica 3. Bezrobotni do 25 roku ycia zarejestrowani napyw i wyrejestrowani odpyw w 2007 roku 71 Wykres 1. Bezrobotna modzie w wieku 18-24 lata zarejestrowana na koniec 2007 roku wedug powiatów 72 CZ III 73 Tablica 4. Uczniowie koczcy szkoy ponadgimnazjalne i policealne w latach 2005-2008 wedug poziomu wyksztacenia 75 Tablica 5. Uczniowie koczcy szkoy ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2007/2008 wedug poziomu wyksztacenia 76 Tablica 6. Uczniowie koczcy licea ogólnoksztacce oraz licea profilowane w roku szkolnym 2007/2008 77 Tablica 7. Uczniowie koczcy technika w roku szkolnym 2007/2008 wedug kierunków ksztacenia 78-83 Tablica 8. Uczniowie koczcy szkoy policealne w roku szkolnym 2007/2008 wedug kierunków ksztacenia 84 Tablica 9. Uczniowie koczcy zasadnicze szkoy zawodowe w roku szkolnym 2007/2008 wedug kierunków ksztacenia 85-86 Wykres 2. Uczniowie koczcy szkoy ponadgimnazjalne i policealne w latach 2005-2008 87 CZ IV 89 Tablica 10. Uczniowie koczcy szkoy ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2004/2005 wedug powiatów 91 Tablica 11. Uczniowie koczcy szkoy ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2005/2006 wedug powiatów 92 Tablica 12. Uczniowie koczcy szkoy ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2006/2007 wedug powiatów 93 Tablica 13. Uczniowie koczcy szkoy ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2007/2008 wedug powiatów 94 Tablica 14. Uczniowie koczcy szkoy ponadgimnazjalne i policealne w latach 2005-2008 wedug powiatów 95 Tablica 15. Uczniowie koczcy szkoy ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2007/2008 w powiecie buskim 96-97 Tablica 16. Uczniowie koczcy szkoy ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2007/2008 w powiecie jdrzejowskim 98-100 str. 4
Tablica 17. Uczniowie koczcy szkoy ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2007/2008 w powiecie kazimierskim 101-103 Tablica 18. Uczniowie koczcy szkoy ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2007/2008 w powiecie kieleckim 104-105 Tablica 19. Uczniowie koczcy szkoy ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2007/2008 w m. Kielce 106-109 Tablica 20. Uczniowie koczcy szkoy ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2007/2008 w powiecie koneckim 110-112 Tablica 21. Uczniowie koczcy szkoy ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2007/2008 w powiecie opatowskim 113-114 Tablica 22. Uczniowie koczcy szkoy ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2007/2008 w powiecie ostrowieckim 115-117 Tablica 23. Uczniowie koczcy szkoy ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2007/2008 w powiecie piczowskim 118-119 Tablica 24. Uczniowie koczcy szkoy ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2007/2008 w powiecie sandomierskim 120-122 Tablica 25. Uczniowie koczcy szkoy ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2007/2008 w powiecie skaryskim 123-125 Tablica 26. Uczniowie koczcy szkoy ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2007/2008 w powiecie starachowickim 126-128 Tablica 27. Uczniowie koczcy szkoy ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2007/2008 w powiecie staszowskim 129-131 Tablica 28. Uczniowie koczcy szkoy ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2007/2008 w powiecie woszczowskim 132-133 CZ V 135 Tablica 29. Studenci rozpoczynajcy nauk na wyszych uczelniach w woj. witokrzyskim w latach 2005-2008 137-138 Tablica 30. Studenci rozpoczynajcy nauk na wyszych uczelniach w woj. witokrzyskim w latach 2005-2008 wedug kierunków ksztacenia 139-141 Tablica 31. Zmiany w poziomie liczby studentów rozpoczynajcych nauk na wyszych uczelniach woj. witokrzyskiego w latach 2005-2008 wedug kierunków ksztacenia 142-144 Tablica 32. Studenci koczcy wysze uczelnie w woj. witokrzyskim w latach 2005-2008 145-146 Tablica 33. Studenci koczcy wysze uczelnie w woj. witokrzyskim w latach 2005-2008 wedug kierunków ksztacenia 147-149 Tablica 34. Zmiany w poziomie liczby studentów koczcych wysze uczelnie w woj. witokrzyskim w latach 2005-2008 wedug kierunków ksztacenia 150-152 str. 5
Tablica 35. Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego w Kielcach - studenci rozpoczynajcy i koczcy nauk w roku akademickim 2007/2008 153-154 Tablica 36. Politechnika witokrzyska w Kielcach - studenci rozpoczynajcy i koczcy nauk w roku akademickim 2007/2008 155-156 Tablica 37. Wszechnica witokrzyska w Kielcach - studenci rozpoczynajcy i koczcy nauk w roku akademickim 2007/2008 157-158 Tablica 38. Wysza Szkoa Administracji Publicznej w Kielcach - studenci rozpoczynajcy i koczcy nauk w roku akademickim 2007/2008 159 Tablica 39. Wysza Szkoa Biznesu i Przedsibiorczoci w Ostrowcu witokrzyskim - studenci rozpoczynajcy i koczcy nauk w roku akademickim 2007/2008 160 Tablica 40. Wysza Szkoa Ekonomii i Prawa w Kielcach - studenci rozpoczynajcy i koczcy nauk w roku akademickim 2007/2008 161 Tablica 41. Wysza Szkoa Handlowa w Kielcach - studenci rozpoczynajcy i koczcy nauk w roku akademickim 2007/2008 162-163 Tablica 42. Wysza Szkoa Humanistyczno-Przyrodnicza w Sandomierzu - studenci rozpoczynajcy i koczcy nauk w roku akademickim 2007/2008 164 Tablica 43. Wysza Szkoa Umiejtnoci w Kielcach - studenci rozpoczynajcy i koczcy nauk w roku akademickim 2007/2008 165-166 Tablica 44. Wysza Szkoa Ekonomii, Turystyki i Nauk Spoecznych w Kielcach - studenci rozpoczynajcy i koczcy nauk w roku akademickim 2007/2008 167 Tablica 45. Wysza Szkoa Technik Komputerowych i Telekomunikacji w Kielcach - studenci rozpoczynajcy i koczcy nauk w roku akademickim 2007/2008 168 Tablica 46. witokrzyska Szkoa Wysza w Kielcach - studenci rozpoczynajcy i koczcy nauk w roku akademickim 2007/2008 169 Tablica 47. Wysza Szkoa Umiejtnoci Zawodowych w Piczowie - studenci rozpoczynajcy i koczcy nauk w roku akademickim 2007/2008 170 Tablica 48. Instytut Teologiczny im. B. W. Kadubka w Sandomierzu - studenci rozpoczynajcy i koczcy nauk w roku akademickim 2007/2008 171 Tablica 49. Pastwowa Wysza Szkoa Zawodowa w Sandomierzu - studenci rozpoczynajcy nauk w roku akademickim 2007/2008 172 CZ VI 173 Tablica 50. Bezrobotni rejestrujcy si w 2006 i 2007 roku oraz ilo ofert pracy wedug 4-cyfrowych grup zawodów 175-189 Tablica 51. Bezrobotne osoby do 12 miesicy od dnia ukoczenia nauki wedug 4-cyfrowych grup zawodów w 2007 roku 190-197 str. 6
UWAGI METODYCZNE 1. Dane o liczbie bezrobotnych obejmuj osoby zarejestrowane w urzdach pracy jako bezrobotne, zgodnie z definicj zawart w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001 z pón. zm.). 2. Obowizujca od 1 czerwca 2004r. ustawa nie zawiera pojcia bezrobotny absolwent. Sporzdzana obecnie sprawozdawczo o rynku pracy pozwala zidentyfikowa grup bezrobotnych bdcych w okresie do 12 miesicy od dnia ukoczenia nauki, w skad której wchodz osoby wczeniej okrelane bezrobotnymi absolwentami. Ponadto gromadzone s dane dotyczce bezrobotnych do 27 roku ycia, którzy ukoczyli szko wysz i zarejestrowali si w urzdzie pracy w okresie do upywu 12 miesicy od dnia okrelonego w dyplomie, wiadectwie lub innym dokumencie powiadczajcym ukoczenie studiów. 3. Ustawa wprowadza definicj bezrobotnego do 25 roku ycia, oznacza to bezrobotnego, który do dnia zastosowania wobec niego usug lub instrumentów rynku pracy nie ukoczy 25 roku ycia. 4. Od 2005 roku dane o osobach bezrobotnych w wieku 18-24 lata wykazywane w sprawozdawczoci miesicznej MPiPS-01, zastpione zostay informacjami o osobach do 25 roku ycia. Natomiast dane dotyczce osób w wieku 18-24 lata wedug czasu pozostawania bez pracy wykazywane s w sprawozdawczoci kwartalnej - Zacznik nr 1. 5. Bezrobotni bdcy w szczególnej sytuacji na rynku pracy, to osoby którym powiatowy urzd pracy w okresie 6 miesicy od dnia rejestracji, powinien przedstawi propozycje zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, stau, odbycia przygotowania zawodowego w miejscu pracy lub zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych. Do osób bdcych w szczególnej sytuacji na rynku, zgodnie z art. 49 ustawy, zalicza si bezrobotnych: - do 25 roku ycia, - dugotrwale, - powyej 50 roku ycia, - bez kwalifikacji zawodowych, Zgodnie z nowelizacj ustawy, z dniem 26.10.2007r., do osób w szczególnej sytuacji na rynku pracy zaliczane s ponadto: bezrobotne kobiety, które nie podjy zatrudnienia po urodzeniu dziecka; bezrobotni bez dowiadczenia zawodowego lub bez wyksztacenia redniego; bezrobotni, którzy po odbyciu kary pozbawienia wolnoci nie podjli zatrudnienia oraz samotnie wychowujcy co najmniej jedno dziecko do 18 roku ycia (dotychczas do 7 r..). 7
- samotnie wychowujcych co najmniej jedno dziecko do 7 roku ycia, - niepenosprawnych. 6. Wedug ustawy dugotrwale bezrobotnym jest osoba, która pozostaje w rejestrach powiatowego urzdu pracy cznie przez okres ponad 12 miesicy w okresie ostatnich 2 lat, z wyczeniem okresów odbywania stau i przygotowania zawodowego w miejscu pracy. Definicja ta róni si od przyjtej w sprawozdawczoci urzdów pracy, zgodnie z któr czas pozostawania bez pracy liczony jest w penych miesicach od momentu ostatniego zarejestrowania si bezrobotnego w powiatowym urzdzie pracy. 7. Przez Ludno aktywn zawodowo (cywilna sia robocza) naley rozumie zbiorowo skadajc si z osób uznanych wedug klasyfikacji GUS za pracujce oraz osoby bezrobotne, o których mowa w pkt. 1. 8. Przez Stop bezrobocia naley rozumie procentowy udzia liczby bezrobotnych w liczbie ludnoci aktywnej zawodowo. 9. Przez napyw bezrobotnych naley rozumie liczb nowo zarejestrowanych bezrobotnych w urzdach pracy w danym okresie sprawozdawczym. 10. Przez odpyw bezrobotnych naley rozumie liczb bezrobotnych wyrejestrowanych z urzdów pracy w danym okresie sprawozdawczym. 11. W statystyce bezrobotnych wedug zawodów i specjalnoci stosuje si kryterium klasyfikacji bezrobotnych poprzednio pracujcych wedug zawodu wykonywanego przez nich w ostatnim miejscu pracy. Bezrobotnych dotychczas niepracujcych klasyfikuje si wedug zawodu wyuczonego, zgodnie z posiadanym wiadectwem (dyplomem) ukoczenia ksztacenia szkolnego lub kursowego. Grupa bez zawodu obejmuje osoby, które nie speniaj jednoczenie dwóch warunków: a) nie posiadaj wiadectwa (dyplomu) ukoczenia ksztacenia szkolnego lub kursowego, b) nie posiadaj udokumentowanej cigoci pracy w okresie minimum 1 roku w tym samym zawodzie. 12. Informacje dotyczce absolwentów szkó ponadgimnazjalnych przekazane zostay przez starostwa powiatowe oraz Zakad Doskonalenia Zawodowego w Kielcach. 13. Dane dotyczce osób rozpoczynajcych studia oraz absolwentów szkó wyszych przekazane zostay przez Uczelnie. 8
PRZEDMOWA Utrzymujca si od wielu lat trudna sytuacja ludzi modych na rynku pracy jest niezwykle niekorzystnym zjawiskiem spoecznym. Realizujc swe zadania z zakresu opracowywania analiz rynku pracy, które maj suy dostosowywaniu kierunków ksztacenia modziey do zmieniajcych si oczekiwa pracodawców, Wojewódzki Urzd Pracy przygotowa materia analityczno - statystyczny pt. Modzie na rynku pracy w województwie witokrzyskim w 2007 roku. W opracowaniu przedstawiono struktur ksztacenia uczniów szkó ponadgimnazjalnych i policealnych oraz studentów rozpoczynajcych i koczcych nauk w szkoach wyszych w roku 2007/2008, z uwzgldnieniem najbardziej popularnych kierunków. Dokonano take analizy sytuacji modziey na rynku pracy z okreleniem tendencji zmian w poziomie i strukturze bezrobocia oraz zaprezentowano dziaania podejmowane przez Wojewódzki i Powiatowe Urzdy Pracy w ramach realizowanych programów przeciwdziaania bezrobociu modziey. Materia zawiera ponadto dane pozwalajce na ocen skali bezrobocia wród modziey w poszczególnych powiatach województwa w latach 1999-2007. W publikacji zaprezentowano zestawienia zbiorcze obejmujce uczniów koczcych szkoy ponadgimnazjalne i policealne wedug kierunków ksztacenia, z uwzgldnieniem planów przyszych absolwentów dotyczcych dalszej nauki lub podjcia pracy. Zostay take zamieszczone informacje na temat studentów rozpoczynajcych i koczcych nauk w szkoach wyszych w latach 2005-2008. Istotnym uzupenieniem dla wspomnianych wczeniej danych s informacje o zawodach osób bezrobotnych, z uwzgldnieniem liczby zgoszonych ofert pracy. 9
Sprawy zwizane z dostosowywaniem kierunków ksztacenia do aktualnych potrzeb gospodarczych regionu byy take przedmiotem konferencji Szkolnictwo zawodowe a rynek pracy zorganizowanej przez WUP w kwietniu 2008r. Patronat nad konferencj objli Tadeusz Kowalczyk - Przewodniczcy Sejmiku Województwa witokrzyskiego, Adam Jarubas - Marszaek Województwa witokrzyskiego oraz Boentyna Paka-Koruba - Wojewoda witokrzyski. Konferencj adresowano do rodowisk decydujcych o ksztacie szkolnictwa zawodowego w województwie witokrzyskim. Uczestniczyo w niej okoo 300 nauczycieli, dyrektorów szkó zawodowych, pracodawców, pracowników publicznych sub zatrudnienia, przedstawiciele samorzdów oraz czonkowie Wojewódzkiej Rady Zatrudnienia i Wojewódzkiej Komisji Dialogu Spoecznego. Wyraam nadziej, i niniejsza publikacja przyczyni si do dalszego efektywnego planowania kierunków ksztacenia, szkolenia i przekwalifikowania bezrobotnych oraz innych osób uprawnionych zgodnie z zapotrzebowaniem rynku pracy. Bdzie ródem niezbdnych informacji dla wszystkich tych, którzy zajmuj si kreowaniem efektywnej polityki zatrudnienia oraz dla tych, którzy decyduj o wykorzystaniu rodków Funduszu Pracy i Europejskiego Funduszu Spoecznego przeznaczonych na rozwój zasobów ludzkich. Dzikuj wszystkim tym osobom, które uczestniczyy w procesie gromadzenia danych niezbdnych dla powstania publikacji. Szczególne podzikowania kieruj do Starostów, Dyrektorów (Naczelników) Wydziaów Owiaty w poszczególnych powiatach, Rektorów Wyszych Uczelni z terenu województwa witokrzyskiego oraz do Pani Dyrektor Urzdu Statystycznego w Kielcach i Prezesa Zakadu Doskonalenia Zawodowego w Kielcach. Andrzej Lato Dyrektor Wojewódzkiego Urzdu Pracy 10
CZ I SYTUACJA MODZIEY NA RYNKU PRACY 11
str. 1. MODZIE NA RYNKU PRACY W WOJEWÓDZTWIE 13-31 2. DZIAANIA PODEJMOWANE PRZEZ POWIATOWE I WOJEWÓDZKI URZD PRACY NA RZECZ AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ MODZIEY 32-45 3. UCZNIOWIE I OSOBY KOCZCE SZKOY PONADGIMNAZJALNE 46-50 4. STUDENCI I OSOBY KOCZCE STUDIA WYSZE 51-62 5. PODSUMOWANIE 63-66 12
1. MODZIE NA RYNKU PRACY W WOJEWÓDZTWIE Przemiany systemowe i gospodarcze przez wiele lat wpyway negatywnie na szanse modych ludzi poszukujcych pracy. Kolejnym czynnikiem decydujcym o bezrobociu modziey by wy demograficzny lat osiemdziesitych, który przyczyni si do wzrostu zasobów siy roboczej, podczas gdy chonno rynku pracy bya znacznie ograniczona. Istotne znaczenie miaa take dysproporcja pomidzy wiedz zdobyt przez modzie w systemie ksztacenia a wymaganiami stawianymi przez pracodawców i nowoczesne technologie. Poziom niedopasowania kwalifikacji jest w przypadku modego czowieka dodatkowo obniony przez brak dowiadczenia zawodowego. Pracodawcy poszukuj pracowników z kwalifikacjami odpowiadajcymi standardom przyjtym na danym stanowisku pracy, posiadajcych dowiadczenie zawodowe oraz inne dodatkowe umiejtnoci, których nie posiadaj osoby rozpoczynajce prac zawodow. Najwaniejszym czynnikiem decydujcym o powodzeniu modego czowieka na rynku pracy jest odpowiednie wyksztacenie. Powinno ono uczy poruszania si na rynku pracy, a take dawa moliwo elastycznego dostosowania swoich kwalifikacji do zmieniajcych si potrzeb. System ksztacenia ustawicznego, samoksztacenia, mobilno i gotowo do zmiany zawodu s istotnymi czynnikami sprzyjajcymi osigniciu sukcesu na rynku pracy. Inicjatywy prozatrudnieniowe na rzecz modziey maj umoliwi osobom bezrobotnym zdobycie pierwszego dowiadczenia zawodowego, rozszerzenie posiadanych kwalifikacji zawodowych, uzyskanie zatrudnienia oraz pomoc w podjciu dziaalnoci gospodarczej. Dziaania majce przyczyni si do zwikszenia szans modziey na zdobycie zatrudnienia wynikay z zaoe zawartych w witokrzyskim Planie Dziaa na Rzecz Zatrudnienia na 2007 rok. 13
1.1. ZASOBY LUDZKIE WOJEWÓDZTWA WITOKRZYSKIEGO W 2007 roku liczba ludnoci w województwie wyniosa 1.275,6 tys. osób, tj. o 4,3 tys. mniej ni w kocu 2006 roku. Ludno województwa stanowia 3,3% mieszkaców kraju. Niekorzystnym zjawiskiem w strukturze demograficznej ludnoci województwa jest przewaga udziau ludnoci wiejskiej, odmienna od tendencji krajowych. Na wsi zamieszkiwao 54,6% ogóu ludnoci (w kraju 38,8%), w miastach 45,4% (w kraju 61,2%). Podobnie jak w kraju, w witokrzyskim dominuj kobiety, a udzia ich wynosi 51,3% ludnoci. Potencjalne zasoby pracy stanowi osoby w wieku produkcyjnym (kobiety18-59 lat, mczyni18-64 lata), czyli wikszo ludnoci województwa - 63,1% (w kraju 64,4%), natomiast w wieku przedprodukcyjnym znajduje si - 19,5% (w kraju 19,6%), a w wieku poprodukcyjnym - 17,4% (w kraju 16,0%). W latach 1999-2007 znacznie zmniejszya si liczba ludnoci w wieku przedprodukcyjnym (o 81,2 tys.), natomiast wzrosa w wieku produkcyjnym (o 26,1 tys.) i poprodukcyjnym (o 7,8 tys.). Prognozy demograficzne przewiduj zmniejszanie si liczby ludnoci w modzieowych grupach wieku, w tym równie osób podejmujcych studia. Proces demograficznego starzenia si spoeczestwa województwa moe w konsekwencji prowadzi do braku zastpowalnoci pokole. Wzrostowi populacji w wieku poprodukcyjnym towarzyszy zmniejszanie si liczby dzieci i modziey (do 17 lat) w ogólnej liczbie mieszkaców. Do niepokojcych zjawisk naley malejca liczba osób w wieku 18-24 lata. W kocu grudnia 2007 roku liczba ich wyniosa 144.166 i bya nisza o 3.140 osób, tj. o 2,1% w porównaniu do koca grudnia 2006 roku. 14
Osoby w wieku 18-24 lata stanowiy 11,3% ogóu ludnoci. Udzia osób modych wród ludnoci w wieku produkcyjnym wyniós 17,9%. W grupie modziey wikszo stanowi mczyni 73.876 osób, tj. 51,2% (w kraju - 50,9%), kobiety za 70.290 osób - 48,8% (w kraju - 49,1%). Wród modziey przewaali mieszkacy wsi 79.508 osób (55,2%), podczas gdy w miastach mieszkao 64.658 osób (44,8%). W kraju wikszy odsetek modziey wystpi w miastach - 59,7%, natomiast na wsi udzia modych osób wyniós 40,3%. 1.2. OSOBY PRACUJCE I PODMIOTY GOSPODARCZE Liczba pracujcych w województwie, z uwzgldnieniem pracujcych w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie, na koniec grudnia 2006 roku wyniosa 443.180 osób i bya nisza o 151.063 osoby (o 25,4%) w porównaniu do 2000 roku. Wikszo pracujcych zatrudniona bya w sektorze prywatnym 345.059 osób (77,9%), w sektorze publicznym pracowao 98.121 osób (22,1%). W sektorze I gospodarki (gównie w rolnictwie) pracowao - 32,5% ogóu pracujcych (w kraju 16,6%), w sektorze II (przemys i budownictwo) - 23,1% (w kraju 28,5%), w sektorze III (usugi) - 44,4% (w kraju 54,9%). Udzia pracujcych w rolnictwie jest niemal dwukrotnie wyszy ni w kraju, natomiast w sektorze produkcyjnym i usugowym niszy, odpowiednio o: 5,4 i 10,5 punktu procentowego. Na przestrzeni lat 1999-2006 liczba podmiotów gospodarki narodowej w witokrzyskim stopniowo zwikszaa si, z wyjtkiem 2004 roku, w którym odnotowano niewielki spadek. W ostatnich trzech latach przyrost liczby podmiotów gospodarki narodowej utrzymywa si na do niskim poziomie i wynosirednio 1,2%. 15
Wedug stanu z koca grudnia 2007 roku w rejestrze REGON województwa witokrzyskiego zarejestrowanych byo 106.904 podmiotów (bez osób prowadzcych indywidualne gospodarstwa rolne i podmiotów majcych status jednostki lokalnej), tj. o 0,6% wicej ni w 2006 roku. Zdecydowan wikszo podmiotów stanowi jednostki sektora prywatnego (96,3%), a ich liczba zwikszya si w porównaniu do 2006 roku o 0,6%. Najczciej podmioty nalece do sektora prywatnego deklaroway prowadzenie handlu i napraw - 39,0%, na kolejnych miejscach znalazy si: budownictwo - 11,9% i obsuga nieruchomoci i firm - 11,2%. Podmioty sektora publicznego stanowiy w rejestrze 3,7%. Naleay one gównie do sekcji: edukacja - 41,7%, obsuga nieruchomoci i firm - 26,8% oraz administracja publiczna i obrona narodowa, obowizkowe ubezpieczenia spoeczne i zdrowotne - 10,5%. Wedug kryterium formy prawnej najwicej w rejestrze REGON jest osób fizycznych - 85.720 prowadzcych dziaalno gospodarcz (80,2%). Pozostae - 21.184 to osoby prawne i samodzielne jednostki organizacyjne nie posiadajce osobowoci prawnej (19,8%), wród których zarejestrowano: 4.311 spóek handlowych (w tym 541 z udziaem kapitau zagranicznego), 534 spódzielnie, 10 przedsibiorstw pastwowych, 155 fundacji, 2.660 stowarzysze i organizacji spoecznych oraz 7.228 spóek cywilnych. W ogólnej liczbie podmiotów gospodarczych przewaaj jednostki mae, o liczbie pracujcych do 9 osób, które stanowiy 95,2% ogóu zarejestrowanych jednostek. Udzia podmiotów rednich o liczbie 10-49 osób wyniós 3,9%, a jednostek duych o liczbie pracujcych 50 osób i wicej - 0,9%. Dziaalno gospodarcz podejmuj osoby w kadym wieku. Wród zarejestrowanych osób fizycznych stosunkowo liczn grup stanowili modzi przedsibiorcy (do 35 roku ycia), których w 2007 roku byo 21,6 tys., tj. 25,2%. 16
Najwicej osób prowadzcych wasne firmy byo w wieku 36-50 lat - 33,2 tys. (38,8% ogóu), liczn grup tworzyy te osoby starsze, powyej 50 - go roku ycia - 30,9 tys. (36,0%). Najwikszy udzia firm bdcych wasnoci osób w wieku do 35 lat odnotowano w: dziaalnoci usugowej komunalnej, spoecznej i indywidualnej, pozostaej (35,2%), porednictwie finansowym (35,0%), edukacji (29,8%), obsudze nieruchomoci i firm (30,1%) oraz budownictwie (27,9%) 1. 1.3. BEZROBOTNI W WOJEWÓDZTWIE W IV kwartale 2007 roku stopa bezrobocia w województwie, wedug BAEL, w grupie wiekowej 15-24 lata wyniosa 23,1% (w kraju 18,7%) i bya najwysza wród pozostaych grup wiekowych (25-34 lata - 10,3%, 35-44 lata - 6,2%, 45-54 lata - 8,8%, 55 lat i wicej - 7,9%) 2. Stopa bezrobocia dla modziey (wg BAEL) pozostawaa ponad 2-krotnie wysza od stopy bezrobocia ogóem, która uksztatowaa si na poziomie 10,1% (w kraju 8,5%). W porównaniu do IV kwartau 2006 roku analizowany wskanik zmniejszy o 14,6 punktu procentowego. Jednoczenie w grupie modych najszybciej zwikszaa si liczba pracujcych - o 25,0% w porównaniu z IV kwartaem 2006 roku. Udzia pracujcych w cznej liczbie osób w tym wieku wzrós o 6,4 punktu 3. 1 Informacja Sygnalna, Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON w województwie witokrzyskim w 2007r., Urzd Statystyczny w Kielcach. 2 Przywoana stopa bezrobocia wg BAEL róni si od stopy bezrobocia rejestrowanego inn definicj osoby bezrobotnej. Bezrobotnym wedug BAEL jest osoba speniajca jednoczenie nastpujce warunki: ukoczya 15 lat, aktualnie nie pracuje ani nie odbywa przyuczenia do zawodu, poszukiwaa aktywnie pracy w tygodniu badania lub w cigu 6 tygodni poprzedzajcych badanie, jest zdolna i gotowa do podjcia pracy w tygodniu badanym lub nastpnym. 3 Informacja sygnalna - Aktywno Ekonomiczna Ludnoci w województwie witokrzyskim w IV kwartale 2007 roku, Urzd Statystyczny w Kielcach oraz Aktywno Ekonomiczna Ludnoci Polski - IV kwarta 2007, Gówny Urzd Statystyczny. 17
Poziom bezrobocia w województwie systematycznie zmniejsza si. Na koniec grudnia 2007 roku liczba bezrobotnych zarejestrowanych w powiatowych urzdach pracy wyniosa 83.339 osób i bya najnisza od 1999 roku. Bez pracy pozostawao 45.985 kobiet (55,2%) i 37.354 mczyzn (44,8%). Wikszo zarejestrowanych stanowili mieszkacy wsi - 46.792 osoby (56,1%) oraz osoby nie posiadajce prawa do zasiku - 73.713 (88,4%). W strukturze bezrobotnych utrzymuje si wysoki udzia osób z niskim poziomem wyksztacenia, tj. zasadniczym zawodowym oraz gimnazjalnym i niszym (57,0%), bez stau pracy (27,7%) i bez zawodu (24,2%). Najliczniejsz grup stanowiy osoby w wieku 25-34 lata (24.572 bezrobotnych, tj. 29,5%) oraz modzie w wieku 18-24 lata (16.453 osoby, tj. 19,7%). Pomimo, notowanego na przestrzeni ostatnich kilku lat, spadku liczby oraz udziau dugotrwale bezrobotnych, nadal prawie poowa zarejestrowanych pozostawaa bez pracy powyej 12 miesicy, tj. 41.381 osób (49,7%). Z grupy tej ponad dwa lata nie mogo znale pracy 29.497 bezrobotnych (35,4%). Dugotrwae bezrobocie pozostaje zrónicowane w zalenoci od pci, wieku oraz poziomu wyksztacenia i w najwikszym stopniu dotyka nastpujce grupy bezrobotnych: kobiety - 54,6% sporód nich to osoby pozostajce bez pracy powyej roku (analogiczny odsetek wród mczyzn wyniós 43,5%), w wieku 60-64 lata i 55-59 lat (dugotrwale bezrobotni stanowili odpowiednio: 65,6% i 65,1%), posiadajcych wyksztacenie gimnazjalne i nisze (57,7%) oraz zasadnicze zawodowe (53,7%). 18
1.4. ZMIANY W POZIOMIE I STRUKTURZE BEZROBOCIA MODZIEY 1.4.1. Poziom bezrobocia W kocu grudnia 2007 roku sporód modych mieszkaców województwa w wieku 18-24 lata - 16.453 osoby zarejestrowane byy w powiatowych urzdach pracy jako bezrobotni (11,4% ogóu modziey). W strukturze bezrobotnych udzia analizowanej grupy wyniós 19,7%. Na przestrzeni roku populacja bezrobotnej modziey zmniejszya si o 5.114 osób, a udzia w ogólnej liczbie zarejestrowanych obniy si o 2 punkty procentowe. Poziom bezrobocia wród osób modych w województwie i kraju oraz tendencje zmian w latach 1999-2007 obrazuje ponisza tabela. Bezrobotna modzie w województwie witokrzyskim stan na koniec roku Lata Bezrobotni ogóem w tym w wieku 18-24 lata % udzia modziey w ogóem bezrobotnych Kraj 1999 107 472 33 282 31,0 31,0 2000 118 469 35 620 30,1 30,5 2001 131 129 39 006 29,7 29,5 2002 131 266 37 057 28,2 27,8 2003 126 538 33 805 26,7 26,0 2004 126 322 32 125 25,4 24,3 2005 117 754 28 161 23,9 22,6 2006 99 406 21 567 21,7 20,6 2007 83 339 16 453 19,7 19,0 Najwyszy poziom bezrobocia wród modziey zanotowano na koniec 2001 roku, kiedy w województwie bez pracy pozostawao 39.006 osób w wieku 18-24 lata. Od 2002 roku liczebno omawianej populacji systematycznie maleje. 19
Udzia osób modych w ogólnej liczbie bezrobotnych wykazuje tendencje spadkowe od 1999 roku z 31,0% na 19,7% (o 11,3 punktu procentowego). Oznacza to, e na koniec grudnia 2007 roku co pity zarejestrowany bezrobotny to osoba w wieku do 25 lat. Podobne tendencje wystpiy w kraju - zmniejszenie udziau z 31,0% w 1999r. na 19,0% w 2007r. (o 12 punktów procentowych). Modzie na tle bezrobotnych ogóem w województwie stan na koniec 2007 roku Wyszczególnienie Razem w tym: Bezrobotni ogóem Bezrobotni w wieku 18-24 lata w liczbach udzia % w liczbach udzia % 83 339 100,0 16 453 100,0 kobiety 45 985 55,2 9 399 57,1 mczyni 37 354 44,8 7 054 42,9 zamieszkali na wsi 46 792 56,1 10 644 64,7 zamieszkali w miecie 36 547 43,9 5 809 35,3 Bezrobocie modziey charakteryzuje si wyszym udziaem kobiet (57,1%), ni populacja bezrobotnych ogóem (55,2%). Wikszo zarejestrowanej modziey to osoby zamieszkae na wsi, które stanowiy 64,7%, natomiast 35,3% to zamieszkali w miecie. Wród osób modych wystpuje najniszy odsetek dugotrwale bezrobotnych. Na koniec 2007 roku bez pracy powyej 12 miesicy pozostawao 4.318 osób w wieku 18-24 lata, tj. 26,2% ogóu grupy. W pozostaych grupach wiekowych udzia ten ksztatowa si od 48,1% (25-34 lata) do 65,6% (60-64 lata), przy wskaniku 49,7% dla ogóu bezrobotnych. 20
Kategorie wiekowe Bezrobotni wedug wieku w 2006 i 2007 roku 2006 rok Liczba bezrobotnych udzia % 2007 rok udzia % udzia dugotrwale bezrobotnych stan na koniec roku Wzrost / spadek w liczbach bezwzgldnych w % 18-24 21 567 21,7 16 453 19,7 26,2-5 114-23,7 25-34 29 552 29,7 24 572 29,5 48,1-4 980-16,9 35-44 19 645 19,7 16 280 19,5 55,5-3 365-17,1 45-54 22 836 23,0 19 883 23,9 61,3-2 953-12,9 55-59 5 021 5,1 5 223 6,3 65,1 202 4,0 60-64 lata 785 0,8 928 1,1 65,6 143 18,2 Ogóem 99 406 100,0 83 339 100,0 49,7-16 067-16,2 W odniesieniu do 2006 roku w czterech grupach wiekowych odnotowano zmniejszenie liczby bezrobotnych, w tym najwiksze wród osób w wieku 18-24 lata (o 5,1 tys.) i 25-34 lata (o 5,0 tys.). Wzrós nieznacznie poziom bezrobocia wród osób powyej 55 roku ycia, jednoczenie osoby te w wikszym stopniu naraone s na dugotrwae pozostawanie bez pracy w porównaniu do pozostaych grup wiekowych. W kocu 2007 roku, sporód 16.453 bezrobotnych w wieku 18-24 lata, najwicej zarejestrowanych byo w powiatach: kieleckim - 2.780 osób, ostrowieckim - 1.648, skaryskim - 1.358 i koneckim - 1.340, natomiast najmniej w powiatach: piczowskim - 438 osób i kazimierskim - 629. Najwyszy udzia osób modych w ogólnej liczbie bezrobotnych odnotowano w powiatach: kazimierskim (34,6%), buskim (28,2%), opatowskim (26,5%) i piczowskim (24,7%), natomiast najniszy w m. Kielce (12,4%) oraz powiecie koneckim (16,1%). 21
Wyszczególnienie Bezrobocie modziey w powiatach Bezrobotni ogóem stan na koniec 2007 roku w tym: bezrobotni w wieku 18-24 lata udzia % bezrobotnych w wieku 18-24 lata Województwo 83 339 16 453 19,7 Powiaty Buski 3 219 909 28,2 Jdrzejowski 4 532 1 112 24,5 Kazimierski 1 819 629 34,6 Kielecki 14 296 2 780 19,4 m. Kielce 10 741 1 337 12,4 Konecki 8 326 1 340 16,1 Opatowski 4 546 1 206 26,5 Ostrowiecki 8 645 1 648 19,0 Piczowski 1 776 438 24,7 Sandomierski 4 826 1 107 22,9 Skaryski 7 844 1 358 17,3 Starachowicki 5 268 877 16,7 Staszowski 4 328 1 044 24,1 Woszczowski 3 173 668 21,1 1.4.2. Napyw i odpyw bezrobotnej modziey W 2007 roku zarejestrowao si 38.360 osób w wieku do 25 roku ycia. Modzie stanowia 39,8% napywu bezrobotnych, co oznacza, e co trzeci nowo zarejestrowany w województwie bezrobotny to osoba w wieku do 25 roku ycia. Wród bezrobotnej modziey: 12.641 osób (tj. 33,0%) rejestrowao si po raz pierwszy, 25.719 osób (tj. 67,0%) to modzi powracajcy do rejestrów bezrobocia po raz drugi i kolejny. W grupie rejestrujcych si nieznacznie przewaay kobiety - 52,7% (20.227 osób), natomiast mczyni stanowili 47,3%. 22
Najwicej nowo zarejestrowanych w wieku do 25 roku ycia pochodzio z powiatu kieleckiego - 6.273 osoby i m. Kielce - 4.669 oraz powiatów: ostrowieckiego - 4.069, koneckiego - 3.296 i starachowickiego - 3.258. Najniszy napyw bezrobotnej modziey mia miejsce w powiecie kazimierskim - 725 osób oraz piczowskim - 944. W dwóch powiatach rejestrujca si modzie stanowia poow nowo zarejestrowanych, tj. kazimierskim - 50,4% i opatowskim - 50,1%. Najmniejszy udzia osób modych w napywie odnotowano w m. Kielce - 34,1% oraz powiatach: koneckim - 36,2% i starachowickim - 36,3%. W 2007 roku z ewidencji bezrobotnych wyczono 40.083 osoby do 25 roku ycia. Wród ogóu wyrejestrowanych bezrobotnych udzia osób modych wyniós 35,6%. Przyczyny wycze: podjcie pracy przez 13.491 osób (33,7% wyczonych), z tego: praca niesubsydiowana - 11.643 osoby, tj. 29,1%, praca subsydiowana - 1.848, tj. 4,6%, w tym: - zatrudnieni w ramach prac interwencyjnych - 875 osób, - podejmujcy prac w ramach refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego - 600, - podejmujcy dziaalno gospodarcz - 321, niepotwierdzenie gotowoci do pracy 9.617 osób, tj. 24,0%, rozpoczcie stau 9.262, tj. 23,1%, rozpoczcie szkolenia 1.805, tj. 4,5%, dobrowolna rezygnacja ze statusu bezrobotnego 1.458, tj. 3,6%, rozpoczcie przygotowania zawodowego w miejscu pracy 816, tj. 2,0%, podjcie nauki 752, tj. 1,9%, prace spoecznie uyteczne 83, tj. 0,2%, inne 2.799, tj. 7,0%. 23
Podstawowymi przyczynami wyczenia bezrobotnej modziey ze statystyki urzdów pracy byo podjcie pracy (33,7%), niepotwierdzenie gotowoci do pracy (24,0%) oraz rozpoczcie stau (23,1%). Wród modych bezrobotnych podejmujcych zatrudnienie przewaali mczyni - 53,3%. Wikszo bezrobotnych podejmowaa zatrudnienie w ramach prac niesubsydiowanych - 11.643 osoby, tj. 86,3% ogóu podj pracy przez analizowan subpopulacj. W ramach subsydiowanych miejsc pracy zatrudniono 1.848 osób tj. 13,7% ogóu podj pracy w danej grupie. Do prac interwencyjnych skierowano 875 osób, natomiast prac w ramach refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego podjo 600 osób. Modzie w wieku do 25 roku ycia stanowia 20,9% wszystkich bezrobotnych podejmujcych zatrudnienie subsydiowane w analizowanym okresie. Oznacza to, e co pity bezrobotny podejmujcy prac subsydiowan to osoba moda. Naley podkreli, i modzie stanowi znaczny udzia wród aktywizowanych w ramach szkole i stay w województwie (73,4%). 1.4.3. Bezrobotne kobiety Na koniec grudnia 2007 roku zarejestrowanych byo 9.399 kobiet w wieku 18-24 lata, tj. 57,1% ogóu bezrobotnej modziey. W odniesieniu do 2006 roku populacja kobiet zmniejszya si o 2.633 osoby, natomiast udzia wród ogóu modych bezrobotnych zwikszy si o 1,3 punktu procentowego. 24
Bezrobotne kobiety w wieku 18-24 lata w 2006 i 2007 roku stan na koniec roku Bezrobotne kobiety w wieku 18-24 lata 2006r. 2007r. Spadek w liczbach bezwzgldnych w % Razem 12 032 9 399-2 633-21,9 zamieszkae na wsi zamieszkae w miecie pozostajce bez pracy powyej 12 miesicy - na wsi - w miecie 7 827 4 205 4 372 3 091 1 281 6 125 3 274 2 986 2 150 836-1 702-931 -1 386-941 -445-21,7-22,1-31,7-30,4-34,7 Najwyszy udzia kobiet wród bezrobotnych w wieku 18-24 lata wystpi w powiatach: woszczowskim - 66,5%, starachowickim - 63,9%, jdrzejowskim - 61,2% i piczowskim - 61,0%, natomiast najniszy w skaryskim - 51,5%. Bezrobotne kobiety w wieku 18-24 lata wedug czasu pozostawania bez pracy stan na koniec roku Czas pozostawania 2006r. 2007r. bez pracy ogóem % ogóem % Ogóem 12 032 100,0 9 399 100,0 do 1 miesica 869 7,2 890 9,5 1 3 2 482 20,6 2 359 25,1 3 6 2 391 19,9 1 700 18,1 6 12 1 918 15,9 1 464 15,6 12 24 2 280 19,0 1 535 16,3 pow. 24 miesicy 2 092 17,4 1 451 15,4 Ze wzgldu na czas pozostawania bez pracy, najwiksz grup wród bezrobotnych kobiet w wieku 18-24 lata stanowiy osoby dugotrwale bezrobotne - 31,7% (w 2006r. - 36,4%). W porównaniu do 2006 roku nastpio zmniejszenie dugotrwaego bezrobocia wród modych kobiet o 1.386 osób, tj. o 31,7%. 25
1.4.4. Bezrobotna modzie zamieszkaa na wsi i w miecie Wedug stanu na koniec grudnia 2007 roku 10.644 bezrobotnych w wieku 18-24 lata zamieszkiwao na wsi, tj. 64,7%, natomiast w miecie 5.809, co stanowio 35,3%. W porównaniu do 2006 roku liczba osób modych zamieszkaych na wsi zmniejszya si o 3.280, tj. o 23,6%, a populacja osób w miecie o 1.834 (o 24,0%). Wród bezrobotnych ogóem udzia zamieszkaych na wsi wyniós 56,1%. Bezrobotni w wieku 18-24 lata Bezrobotna modzie zamieszkaa na wsi i w miecie w 2006 i 2007 roku stan na koniec roku 2006r. 2007r. spadek w liczbach bezwzgldnych w % Ogóem 21 567 16 453-5 114-23,7 zamieszkali na wsi w tym 13 924 10 644-3 280-23,6 - kobiety 7 827 6 125-1 702-21,7 - mczyni 6 097 4 519-1 578-25,9 - pozostajcy bez pracy powyej 12 miesicy 4 772 3 139-1 633-34,2 zamieszkali w miecie w tym 7 643 5 809-1 834-24,0 - kobiety 4 205 3 274-931 -22,1 - mczyni 3 438 2 535-903 -26,3 - pozostajcy bez pracy powyej 12 miesicy 1 947 1 179-768 -39,4 W wikszoci powiatów udzia bezrobotnej modziey zamieszkaej na wsi w populacji tej grupy ogóem by wysoki i waha si od 93,6% w kieleckim do 53,2% w starachowickim. Wysoki wskanik zanotowano w powiatach: opatowskim - 83,3%, buskim i woszczowskim - po 82,8% oraz kazimierskim - 78,9%. 26
Tylko w dwóch powiatach udzia mieszkaców wsi nie przekroczy poowy populacji bezrobotnej modziey, tj. w skaryskim - 34,2% i ostrowieckim - 37,4%, co uwarunkowane jest struktur demograficzn ludnoci w tych powiatach. Wród bezrobotnych w wieku 18-24 lata zamieszkaych na wsi, jak i w miecie, przewaay kobiety odpowiednio: 57,5% i 56,4% (w 2006r. - 56,2% i 55,0%). W grupie zamieszkaych na wsi we wszystkich powiatach wystpi wikszy udzia kobiet ni mczyzn. Najwyszy wskanik feminizacji zanotowano w powiatach: woszczowskim - 67,6%, starachowickim - 64,2%, piczowskim - 63,4% oraz jdrzejowskim - 60,8%, natomiast najniszy w skaryskim - 51,8%. 1.4.5. Bezrobotna modzie wedug czasu pozostawania bez pracy Na koniec 2007 roku 26,2% bezrobotnej modziey, czyli 4.318 zarejestrowanych osób w wieku 18-24 lata oczekiwao na prac ponad rok, z tego: - 2.368 osób, tj. 14,4% pozostawao bez pracy od 12 do 24 miesicy, - 1.950 osób, tj. 11,8% pozostawao bez pracy powyej 24 miesicy. Ponadto udzia bezrobotnej modziey poszukujcej pracy od 1 do 3 miesicy wynosi 27,7% (4.557 osób), od 3 do 6 miesicy - 18,3% (3.003), od 6 do 12 miesicy - 15,7% (2.591). Najmniej osób pozostawao bez pracy do 1 miesica - 12,1% (1.984). Poziom bezrobocia oraz struktur zarejestrowanych osób modych ze wzgldu na czas oczekiwania na prac zaprezentowano w tablicy na stronie 28. 27
Bezrobotna modzie wedug czasu pozostawania bez pracy w 2006 i 2007 roku Czas pozostawania bez pracy stan na koniec roku 2006r. 2007r. wzrost / spadek ogóem % ogóem % w liczbach % Ogóem 21 567 100,0 16 453 100,0-5 114-23,7 do 1 miesica 2 054 9,5 1 984 12,1-70 -3,4 1 3 5 132 23,8 4 557 27,7-575 -11,2 3 6 4 264 19,8 3 003 18,3-1 261-29,6 6 12 3 398 15,7 2 591 15,7-807 -23,7 12 24 3 550 16,5 2 368 14,4-1 182-33,3 pow. 24 miesicy 3 169 14,7 1 950 11,8-1 219-38,5 W porównaniu do 2006 roku odnotowano zmniejszenie liczby bezrobotnej modziey w kadej grupie wedug czasu pozostawania bez pracy. Najwyszy spadek mia miejsce wród oczekujcych na prac od 3 do 6 miesicy (o 1.261 osób) oraz najduej bezrobotnych, tj.: powyej 24 miesicy (o 1.219) i od 12 do 24 miesicy (o 1.182). Udzia osób modych pozostajcych bez pracy ponad rok by najwyszy w powiatach: kazimierskim - 42,1%, woszczowskim - 37,2% oraz buskim - 32,0%, natomiast najniszy w m. Kielce - 15,2% i powiatach: starachowickim - 15,6% i skaryskim - 17,6%. 1.5. BEZROBOTNI DO 12 MIESICY OD DNIA UKOCZENIA NAUKI W 2007 roku w powiatowych urzdach pracy zarejestroway si 16.803 osoby w okresie do 12 miesicy od dnia ukoczenia nauki, tj. 17,4% napywu bezrobotnych. Udzia osób bez zawodu wyniós 44,6% (7.491), natomiast posiadajcych zawód 55,4% (9.312). Dla porównania analogiczne wskaniki w 2006 roku wynosiy odpowiednio: 35,3% i 64,7%. Wród rejestrujcych si osób z okrelonym zawodem najliczniej poszukiwali pracy bezrobotni z grupy: specjalici - 4.606 osób (49,5%), 28
a wród nich: ekonomici (643 osoby), archeolodzy i socjolodzy (579), specjalici ds. ekonomicznych i zarzdzania (466) oraz nauczyciele gimnazjów i szkó ponadgimnazjalnych (412). Kolejn liczn grup stanowili technicy i inny redni personel - 3.152 osoby (33,8%), w tym: 696 pracowników ds. finansowych i handlowych, 387 techników mechaników, 309 dietetyków i ywieniowców, 284 techników budownictwa i ochrony rodowiska oraz 248 techników elektroników i telekomunikacji. Napyw bezrobotnych w pozostaych grupach zawodowych wyniós: - robotnicy przemysowi i rzemielnicy 808 (8,7%), - pracownicy usug osobistych i sprzedawcy 612 (6,6%), - pracownicy biurowi 81 (0,9%), - operatorzy i monterzy maszyn i urzdze 41 (0,4%), - rolnicy, ogrodnicy, lenicy i rybacy 12 osób (0,1%). W porównaniu do 2006 roku w grupie osób do 12 miesicy od dnia ukoczenia szkoy zarejestrowao si o 1.505 bezrobotnych mniej. Spadek bezrobocia wystpi wród osób posiadajcych zawód - o 2.529 (w tym gównie techników o 2.071), natomiast liczba bezrobotnych bez zawodu wzrosa o 1.024 osoby. Zmiany w strukturze napywu do bezrobocia dotyczyy przede wszystkim specjalistów (wzrost udziau o 10,5 punktu procentowego) oraz techników (zmniejszenie udziau o 10,3 punktu). Na koniec 2007 roku w ewidencji urzdów pracy pozostawao 3.756 osób w okresie do 12 miesicy od dnia ukoczenia nauki (4,5% ogóu bezrobotnych). Wikszo w tej grupie stanowiy kobiety - 2.300 osób, tj. 61,2%. W omawianej populacji pracy poszukiway 2.172 osoby posiadajce zawód (57,8% ogóu grupy) oraz 1.584 osoby bez zawodu (42,2%). 29
Udzia bezrobotnych posiadajcych zawód wykazywa tendencj spadkow zarówno wród mczyzn (z 74,0% na 60,3%), jak i kobiet (z 62,2% na 56,3%). Bezrobotni bez zawodu stanowili odpowiednio: 39,7% i 43,7%. Na przestrzeni 2007 roku grupa bezrobotnych do 12 miesicy od dnia ukoczenia nauki zmniejszya si o 1.123 osoby (o 23,0%). Poziom bezrobocia w wikszoci grup zawodowych by niszy w porównaniu do grudnia 2006 roku. Najwikszy spadek liczby zarejestrowanych osób, podobnie jak w napywie, dotyczy bezrobotnych z grupy techników i innego redniego personelu (o 738). Ponadto mniej byo specjalistów (o 112) oraz robotników przemysowych i rzemielników (o 177). Na koniec grudnia 2007 roku najliczniej reprezentowane byy osoby legitymujce si wysokimi kwalifikacjami zawodowymi. Grupa specjalistów liczya 959 bezrobotnych, tj. 44,2% posiadajcych zawód. Udzia kobiet wyniós 67,7% (649 osób). Najwiksze bezrobocie dotyczyo ekonomistów - 146 osób, tj. 15,2% tej grupy (w tym 110 kobiet). Ponadto pracy poszukiwao m.in.: 128 archeologów i socjologów, 108 specjalistów ds. ekonomicznych i zarzdzania, 76 nauczycieli gimnazjów i szkó ponadgimnazjalnych oraz 70 filozofów, historyków i pokrewnych. Drug pod wzgldem liczebnoci grup byli bezrobotni technicy i inny redni personel - 740 osób, którzy stanowili 34,1%. Udzia kobiet poszukujcych pracy by wyszy (57,0%) ni mczyzn (43,0%). W ogólnej liczbie techników i innego redniego personelu najwicej byo pracowników ds. finansowych i handlowych - 171 osób, tj. 23,1% tej grupy (w tym 129 kobiet). Ponadto zarejestrowani pozostawali: technicy mechanicy - 82 osoby (11,1%), dietetycy i ywieniowcy - 81 osób, (10,9%) oraz technicy budownictwa i ochrony rodowiska - 73 osoby (9,9%). 30
Znaczne zmniejszenie liczby nowo zarejestrowanych techników spowodowao zmiany w strukturze osób pozostajcych bez pracy na koniec 2007 roku. Udzia techników zmniejszy si z 45,1% na 34,1%, natomiast specjalistów wzrós z 32,7% do 44,2%. W grupie osób w okresie do 12 miesicy od dnia ukoczenia nauki bezrobotni specjalici i technicy stanowili cznie 78,3% ogóu posiadajcych zawód. Zdecydowanie mniej bezrobotnych byo w pozostaych grupach zawodowych. Wród 232 robotników przemysowych i rzemielników (10,7%) pracy poszukiwao: 51 mechaników pojazdów samochodowych, 39 piekarzy i cukierników, 21 posadzkarzy, 18 elektromechaników oraz 17 krawców i kapeluszników. W analizowanej grupie 84,5% stanowili mczyni. W grupie pracowników usug osobistych i sprzedawców zarejestrowanych byo 196 osób, tj. 9,0% posiadajcych zawód (w tym 159 kobiet). Najwysze bezrobocie odnotowano wród: sprzedawców (59 osób), fryzjerów i kosmetyczek (58) oraz kucharzy (48). Ponadto, w rejestrach pozostawali bezrobotni z grupy: pracownicy biurowi (27 osób), operatorzy i monterzy maszyn i urzdze (14 osób) oraz rolnicy, ogrodnicy, lenicy i rybacy (4 osoby). 1.6. OSOBY, KTÓRE UKOCZYY SZKO WYSZ, DO 27 ROKU YCIA W 2007 roku zarejestrowao si 5.079 osób, które ukoczyy szko wysz, do 27 roku ycia, w tym 3.632 kobiety (71,5%). Udzia tej grupy w napywie bezrobotnych wyniós 5,3%. Na koniec grudnia 2007 roku w ewidencji powiatowych urzdów pracy pozostawao 1.070 osób omawianej populacji, tj. 1,3% ogóu. Udzia kobiet wyniós 68,0% (728 osób). 31
2. DZIAANIA PODEJMOWANE PRZEZ POWIATOWE I WOJEWÓDZKI URZD PRACY NA RZECZ AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ MODZIEY 2.1. DZIAANIA POWIATOWYCH URZDÓW PRACY 2.1.1. Poradnictwo i informacja zawodowa W 2007 roku z usug poradnictwa zawodowego skorzystay 3.703 osoby bezrobotne w wieku do 25 lat. Modzie stanowia 48,3% ogóu bezrobotnych objtych poradnictwem. Bezrobotna modzie korzystajca z usug poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej Bezrobotni w wieku do 25 lat Wyszczególnienie ogóem 2006 rok 2007 rok w tym kobiety ogóem w tym kobiety Osoby, które skorzystay z usug poradnictwa zawodowego 5 186 2 842 3 703 2 216 w tym: - poradnictwa indywidualnego 1 404 750 3 703 2 216 - poradnictwa grupowego 3 782 2 092 1 378 855 informacji zawodowej w ramach porad grupowych 1 211 635 1 585 794 W ramach 4.420 przeprowadzonych rozmów doradczych, wszystkim 3.703 osobom udzielono porad indywidualnych. Dotyczyy one najczciej ustalenia predyspozycji zawodowych i wyboru dalszej drogi ksztacenia, sporzdzenia indywidualnego planu dziaania w procesie poszukiwania pracy oraz przygotowania si do rozmowy kwalifikacyjnej. Dodatkowo 1.378 osób objtych zostao poradnictwem grupowym. 32
W zwizku z wejciem w ycie Rozporzdze Ministra Pracy i Polityki Spoecznej z dnia 2 marca 2007r. w sprawie standardów usug rynku pracy (Dz.U. Nr 47, poz. 314) oraz w sprawie szczegóowych warunków prowadzenia przez publiczne suby zatrudnienia usug rynku pracy (Dz. U. Nr 47, poz. 315) udzia osoby zainteresowanej porad grupow musi zosta poprzedzony rozmow indywidualn z doradc zawodowym. Ponadto w analizowanym okresie 1.585 bezrobotnych w wieku do 25 lat skorzystao z grupowej informacji zawodowej. 2.1.2. Pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy Pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy udzielono 1.689 osobom w wieku do 25 lat. Usuga wiadczona przez publiczne suby zatrudnienia od 2005 roku polega na przygotowaniu osób bezrobotnych i poszukujcych pracy do lepszego radzenia sobie w poszukiwaniu i podejmowaniu zatrudnienia, w szczególnoci przez: - uczestnictwo w szkoleniu z zakresu umiejtnoci poszukiwania pracy wedug programu Klub Pracy, - uczestnictwo w zajciach aktywizacyjnych, - dostp do informacji i elektronicznych baz danych sucych uzyskaniu umiejtnoci poszukiwania pracy i samozatrudnienia. W strukturach organizacyjnych powiatowych urzdów pracy funkcjonuj kluby pracy, które prowadz zajcia aktywizacyjne oraz szkolenia wedug programu okrelonego przez Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Spoecznej. W 2007 roku w szkoleniach prowadzonych przez liderów klubów pracy uczestniczyo 87 osób, a w zajciach aktywizacyjnych 1.602 osoby w wieku do 25 lat, w tym 1.515 bezrobotnych. Najwicej bezrobotnych uczestników zaj aktywizacyjnych posiadao wyksztacenie policealne i rednie zawodowe - 498 (32,9%) oraz rednie ogólnoksztacce - 460 (30,4%). 33
Zdecydowana wikszo analizowanej grupy nie posiadaa stau pracy - 1.219 osób (80,5%), 960 osób (63,4%) oczekiwao na prac do 6 miesicy, natomiast 439 osób to dugotrwale bezrobotni (29,0%) oczekujcy na prac powyej 12 miesicy. Zajcia aktywizacyjne róni si od szkolenia w klubie pracy, zarówno zakresem tematycznym, jak i czasem trwania. Ze wzgldu na rodzaje omawianych zagadnie oraz dostosowanie ich do biecych oczekiwa klientów ciesz si duym zainteresowaniem. Najczciej dotycz tematyki zwizanej z poruszaniem si po rynku pracy, m.in. wiadomoci nt. zasad przygotowania dokumentów aplikacyjnych, technik rekrutacji i selekcji, sposobów dokonania pomiaru potencjau zawodowego. Poza tym w trakcie zaj uczestnicy maj moliwo wykonywania praktycznych wicze doskonalcych umiejtnoci interpersonalne. 2.1.3. Aktywne programy rynku pracy W 2007 roku powiatowe urzdy pracy aktywnymi programami rynku pracy objy 13.814 osób do 25 roku ycia, co oznacza i osoby mode stanowiy 48,6% ogóu zaktywizowanych w województwie. Najwicej osób zostao skierowanych: na sta 9.262, oraz na szkolenie 1.805, do prac interwencyjnych 875, na przygotowanie zawodowe w miejscu pracy 816 osób. Ponadto 600 osób podjo prac w ramach refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego, a 321 rozpoczo dziaalno gospodarcz. Najwikszym zainteresowaniem bezrobotnej modziey oraz pracodawców cieszy si forma aktywizacji zawodowej jak jest sta. Pozwala ona przeciwdziaa bezrobociu ludzi modych do 25 roku ycia oraz osób 34
zarejestrowanych w okresie do 12 miesicy od dnia okrelonego w dyplomie lub innym dokumencie powiadczajcym ukoczenie szkoy wyszej, które nie ukoczyy 27 roku ycia. Z omawianych grup bezrobotnych do odbywania stau u pracodawcy w 2007 roku zostao skierowanych ogóem 9.830 osób. Najwicej bezrobotnych zdobywajcych dowiadczenie zawodowe pochodzio z PUP w: Kielcach - 2.876 osób, Skarysku-Kam. - 1.009, Ostrowcu w. - 1.004, Koskich - 856, Starachowicach - 840 i Jdrzejowie - 622. Najmniej osób skierowano na sta z PUP w: Piczowie - 180, Kazimierzy Wielkiej - 191 i Sandomierzu - 390. W 2007 roku udzia w programie zakoczyo 8.858 osób. Bezrobotni aktywizowani byli najczciej w nastpujcych obszarach: - prace sekretarskie i biurowe 40,5%, - usugi (gównie gastronomiczne, fryzjerskie i kosmetyczne, hotelarskie) 15,1%, - sprzeda, marketing, public relations, handel nieruchomociami 14,6%. Wydatki z Funduszu Pracy na stypendia i skadki na ubezpieczenia spoeczne za okres odbywania stau wyniosy 39.160,1 tys. z. Najwysz efektywno w aktywizacji modziey osignito w ramach prac interwencyjnych. Sporód 867 osób, które zakoczyy udzia w tej formie 81,7% podjo prac (708 osób). Wysokimi wskanikami charakteryzoway si formy umoliwiajce zdobycie dowiadczenia zawodowego i nowych umiejtnoci, tj. sta - sporód 8.858 bezrobotnych którzy zakoczyli program prac podjo 52,8% (4.678 osób) oraz przygotowanie zawodowe w miejscu pracy - sporód 719 osób zatrudnienie uzyskao 47,4% (341 osób). Z grupy 1.451 bezrobotnych, którzy ukoczyli szkolenie zatrudnienie podjo 46,5% (675 osób). 35