! "#$%&$&'()(*+',-&./#0%($',%,+./#0! +,1&%($',%,#"&2

Transkrypt

1 !

2

3 ! "#$%&$&'()(*+',-&./#0%($',%,+./#0! +,1&%($',%,#"&2 ($',%,+."-(3456-"(758 ($',%,+."-(34561,$",95-/7*$+&4#(."&: ($',%,+."-(3456#$&*51,$,*+&-&."&%($1'&#/,'&$*+&;51'&#/: ($',%,+."-(345614#" ($',%,+."-(34569"()*#&$&9"(*$7&."&2 < ($',%,+."3456,+'-&=( ($',%,+."3, >',75;/#"&? ($',%,+."1,-/;()>:',75;/#"& > AB??!?

4 Opracowanie Bezrobocie w województwie pomorskim - rok 2005 jest roczn analiz stanu i struktury bezrobocia rejestrowanego i jego płynnoci, przygotowan przez Zespół Bada, Analiz i Informacji w Wojewódzkim Urzdzie Pracy w Gdasku. Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie charakterystycznych cech bezrobocia w pomorskim oraz pokazanie wystpujcych trendów tego zjawiska. Analiza zawiera krótk charakterystyk województwa pomorskiego oraz obejmuje wybrane informacje dotyczce stanu i struktury bezrobocia, z uwzgldnieniem: - cech demograficzno społecznych, - miejsca zamieszkania, - kategorii bezrobotnych bdcych w szczególnej sytuacji na rynku pracy, - płynnoci bezrobocia. Opracowanie składa si z czci opisowej oraz tabelarycznej (aneks statystyczny), prezentujcej dane statystyczne według powiatów województwa pomorskiego. Przy sporzdzaniu opracowania opierano si przede wszystkim na danych zawartych w obligatoryjnej sprawozdawczoci o rynku pracy oraz o osobach niepełnosprawnych bezrobotnych i poszukujcych pracy nie pozostajcych w zatrudnieniu, sporzdzanej przez powiatowe urzdy pracy. Korzystano ponadto z informacji i opracowa Głównego Urzdu Statystycznego w Warszawie, Urzdu Statystycznego w Gdasku oraz odpowiedniego ministerstwa do spraw pracy. Ponadto, do obliczenia miar i wskaników potrzebnych do przeprowadzenia niniejszej analizy wykorzystano literatur z zakresu metod statystycznych. Kategorie osób bezrobotnych bdcych w szczególnej sytuacji na rynku pracy s zdefiniowane w Ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. Nr 99, poz z pón. zm). W tekcie opracowania definicje osób bezrobotnych długotrwale, bezrobotnych do 25 roku ycia i bezrobotnych powyej 50 roku ycia podano według stanu prawnego na 1 listopada 2005 r. Do 1 listopada 2005 r. kategorie tych osób definiowane były w sposób nastpujcy: Bezrobotny długotrwale oznacza bezrobotnego pozostajcego w rejestrze powiatowego urzdu pracy łcznie przez okres ponad 12 miesicy w okresie ostatnich 2 lat. Bezrobotny do 25 roku ycia oznacza bezrobotnego, który w roku kalendarzowym zastosowania wobec niego usług lub instrumentów rynku pracy nie ukoczył 25 roku ycia. Bezrobotny powyej 50 roku ycia oznacza bezrobotnego, który w roku kalendarzowym zastosowania wobec niego usług lub instrumentów rynku pracy ukoczył co najmniej 50 lat ycia. Zawarte w opracowaniu dane statystyczne dotyczce stopy bezrobocia dla grudnia 2005 r. nie uwzgldniaj korekty dokonanej przez Główny Urzd Statystyczny w padzierniku 2006 r. 1

5 Województwo pomorskie usytuowane jest w północnej czci Polski i zajmuje powierzchni ponad 18 tys. km 2, co stanowi około 6% powierzchni kraju. Region pomorski charakteryzuje si znacznym zrónicowaniem lokalnych rynków pracy zarówno pod wzgldem zajmowanego obszaru, liczby ludnoci, rozwoju gospodarczego, jak równie liczby bezrobotnych, natenia bezrobocia oraz jego struktury. Pod wzgldem administracyjnym województwo podzielone jest na 20 powiatów: - 16 powiatów ziemskich: bytowski, chojnicki, człuchowski, gdaski, gdyski, kartuski, kocierski, kwidzyski, lborski, malborski, nowodworski, pucki, słupski, starogardzki, sztumski, tczewski, wejherowski; - 4 powiaty grodzkie: Gdask, Gdynia, Sopot, Słupsk. Najwikszy obszar wród powiatów ziemskich zajmuje powiat słupski oraz bytowski, najmniejszy malborski i pucki. Województwo zamieszkuje 2199 tys. mieszkaców (stan na 31.XII.2005 r.), tj. około 6% ludnoci Polski, z czego 67% przypada na skupiska miejskie, 33% yje na wsiach. Najwicej mieszkaców liczy miasto Gdask 459 tys. i Gdynia 253 tys. Najmniejsz liczb ludnoci charakteryzuj si powiaty nowodworski 35 tys. i sztumski 42 tys. oraz miasto Sopot 40 tys. osób. Ludno w wieku produkcyjnym (tzw. potencjalne zasoby pracy) liczyła w kocu 2005 roku 1415 tys. osób, tj. 64,3% mieszkaców województwa (w kraju 64,0%). Alokacja zasobów pracy wynosiła w tym okresie 70% w orodkach miejskich i 30% w orodkach wiejskich. Procentowy udział aktywnych zawodowo (ludnoci pracujcej i bezrobotnej) w liczbie ludnoci w wieku 15 lat i wicej województwa pomorskiego tzw. współczynnik aktywnoci zawodowej wg BAEL w IV kwartale 2005 roku ukształtował si na poziomie 53,6% (w kraju 55,2%). Natomiast udział pracujcych w liczbie ludnoci 15 lat i wicej tzw. wskanik zatrudnienia wynosił w tym okresie 45,4% (w kraju 45,9%). Struktura osób pracujcych w pomorskim w roku 2004 pokazuje, e 65,1% osób pracowało w usługach, 25,3% w przemyle i 9,5% w rolnictwie (dla porównania w Polsce wskaniki te kształtowały si odpowiednio 54,5%, 28,3% i 17,3%.). Potencjał gospodarczy województwa pomorskiego wie si z takimi dziedzinami jak przemysł stoczniowy, rafineryjny, spoywczy, maszynowy, meblowy, transport i usługi portowe. Szans na dynamiczny rozwój regionu upatruje si w aktywizowaniu i wspieraniu rozwoju małych i rednich przedsibiorstw. Dominujc rol sektora prywatnego na Pomorzu obrazuje liczba podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w tym sektorze w kocu grudnia 2005 roku tys. firm, co stanowi ponad 95% wszystkich zarejestrowanych podmiotów. Jak podaje rocznik statystyczny w sektorze prywatnym najwiksz grup stanowi osoby fizyczne prowadzce działalno gospodarcz (169 tys.), co daje 75% ogólnej liczby podmiotów. Bezrobocie jest jednym z najwaniejszych problemów społeczno - gospodarczych regionu. Liczba bezrobotnych w kocu grudnia 2005 r. wynosiła 159,9 tys. osób, co stanowiło ok. 6% ogółu bezrobotnych w Polsce. Stopa bezrobocia w pomorskim naley do jednej z najwyszych w Polsce. Najnisze bezrobocie wystpuje w duych miastach oraz w powiatach połoonych w bezporednim ssiedztwie 2

6 aglomeracji trójmiejskiej. Najwysze odnotowywane jest natomiast w powiatach połoonych wzdłu granic regionu. S to przede wszystkim obszary zaniedbane, słabo zagospodarowane, czsto po byłych PGR-ach. Jednym z istotnych uwarunkowa dla kształtowania si poziomu zatrudnienia oraz bezrobocia w województwie pomorskim, podobnie jak w całym kraju, s zmiany demograficzne. Niekorzystnym zjawiskiem w pomorskim jest starzenie si zasobów pracy. W 2005 r. liczba ludnoci w wieku niemobilnym stanowiła 37,0% ogółu ludnoci w wieku produkcyjnym, do roku 2010 udział ten wzronie do 37,2%, a w perspektywie 2030 roku do 45,5%. Jednake mimo procesu starzenia si polskiego społeczestwa, w wietle prognoz demograficznych GUS, liczba ludnoci w wieku produkcyjnym w województwie pomorskim bdzie wzrasta przez najbliszych kilka lat. Proces zmniejszania si tej populacji rozpocznie si w roku 2010 i dotyczy bdzie tylko ludnoci w miastach, na wsi natomiast liczba ludnoci w wieku produkcyjnym bdzie cały czas wzrasta. 3

7 "#$%&$&'()(*+',-&./#0%($',%,+./#0 Rok 2005 w województwie pomorskim charakteryzował si kontynuacj korzystnych zmian na rynku pracy. Utrzymała si tendencja spadkowa liczby bezrobotnych, zapocztkowana w 2003 roku. Liczba bezrobotnych według stanu na dzie 31 grudnia 2005 r. wynosiła osób i była nisza o osób (o 11,0%) od stanu na koniec 2004 r., oraz o (o 16,5%) od stanu w kocu 2003 roku. Spadek liczby bezrobotnych w 2005 r. w pomorskim był najwyszym wzgldnym spadkiem liczby bezrobotnych w Polsce. Lata przyniosły zmian trendów w całym kraju. W kocu grudnia 2005 roku liczba bezrobotnych w Polsce wynosiła 2773,0 tys. osób i była nisza o 226,6 tys. osób (o 7,6%) w porównaniu do stanu na koniec 2004 roku i o 402,7 tys. osób (o 12,7%) w porównaniu z kocem 2003 roku. Przyczyn tych zmian naley upatrywa w oywieniu gospodarczym przejawiajcym si m. in. wzrostem zatrudnienia i wzrostem iloci wolnych miejsc pracy. Due znaczenie dla rynku pracy miała aktywno instytucji rynku pracy i dostpno do ich usług. W kocu 2005 r. na terenie województwa pomorskiego działało, oprócz publicznych słub zatrudnienia, 181 agencji zatrudnienia, 30 gminnych centrów informacji i 14 akademickich biur karier. W roku 2005 osoby bezrobotne mogły równie korzysta z działa, realizowanych przez powiatowe urzdy pracy, współfinansowanych ze rodków Europejskiego Funduszu Społecznego. tys. osób 220,0 Bezrobotni zarejestrowani w województwie pomorskim w latach stan na koniec miesica 200,0 180,0 160,0 140, XII 2003 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII liczba bezrobotnych 2004 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2005 I trend liniowy II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Bezrobocie rejestrowane w województwie pomorskim, podobnie jak w Polsce podlega sezonowoci. W pocztkowych miesicach roku z powodu sezonowoci liczba zarejestrowanych bezrobotnych jest wiksza od tej wyznaczonej trendem, natomiast od czerwca obserwowane jest mniejsze bezrobocie w odniesieniu do trendu. Zwikszenie liczby bezrobotnych jest spowodowane midzy innymi rejestracj osób, które straciły prac w zwizku z zakoczeniem prac sezonowych w budownictwie, rolnictwie i turystyce. Ponadto, czsto wraz kocem roku wygasaj pracownikom okresowe umowy o prac, jak równie nastpuje powrót do rejestrów bezrobotnych po pracach interwencyjnych i robotach publicznych. 4

8 W latach najwiksze odchylenia od tendencji kształtowania si liczby bezrobotnych wystpiły w miesicu lutym i padzierniku. W lutym lat z powodu sezonowoci liczba bezrobotnych była wysza od tej wyznaczonej malejcym trendem liniowym rednio o 3,5%. Natomiast w padzierniku z powodu sezonowoci liczba bezrobotnych była mniejsza od tej wyznaczonej trendem rednio o 3,3%. 1 Miesiczne wskaniki sezonowoci bezrobotnych zarejestrowanych w latach w województwie pomorskim 104,0% 103,0% 102,0% 101,0% 100,0% 99,0% 98,0% 97,0% 96,0% 103,5% 103,1% 102,7% 101,5% 100,0% 99,9% 99,6% I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 98,8% 98,9% 98,1% 97,2% 96,7% ródło: obliczenia własne. W 2005 roku liczba bezrobotnych zmniejszyła si we wszystkich 20 powiatach. Najwikszy spadek odnotowano w powiecie gdaskim o 22,4% (o 1172 osoby), wejherowskim o 20,3% (o 2310 osób) i nowodworskim o 19,0% (o 1118 osób), natomiast najmniejszy w puckim o 0,8% (o 40 osób), starogardzkim o 2,7% (o 368 osób) i chojnickim o 3,5% (o 355 osób). Spadek liczby bezrobotnych w 2005 r. w powiatach województwa pomorskiego 0 % ,1-3,5-13,7-22,4-7,8-4,7-13,8-7,9-11,6-19,0-0,8-5,2-2,7-8,9-11,0-20,3-17,2-15,2-14,5-16,1-30 Bytów Chojnice Człuchów Gdask Kartuzy Kocierzyna Kwidzyn Lbork Malbork Nowy Dwór Gd. Puck Słupsk Starogard.Gd. Sztum Tczew Wejherowo m. Gdask m. Gdynia m. Słupsk m. Sopot 1 Wskaniki sezonowoci miesicznej z uwzgldnieniem tendencji rozwojowej obliczone zostały zgodnie ze wzorami zawartymi w: Maka W. (1996), Podstawowe metody statystyczne w analizie rynku pracy, Krajowy Urzd Pracy,s

9 We wrzeniu 2005 r. malejca liczba bezrobotnych zarejestrowanych w województwie pomorskim zbliyła si po raz pierwszy do poziomu bezrobocia z wrzenia 2001 roku, a w padzierniku była ju zdecydowanie nisza i taka tendencja utrzymywała si do koca 2005 roku Porów nanie liczby zarejestrow anych bezrobotnych w województwie pomorskim w latach 2001 i 2005 liczba bezrobotnych marzec czerwiec wrzesie padziernik grudzie Rok 2001 Rok ,1&%($',%,#"& Województwo pomorskie naley do grupy województw w Polsce o wysokiej stopie bezrobocia. W kocu grudnia 2005 r. stopa bezrobocia dla województwa pomorskiego wyniosła 19,3%, a dla kraju 17,6%. W cigu dwóch ostatnich lat w województwie pomorskim utrzymywała si tendencja spadkowa tego wskanika. W roku 2005 stopa bezrobocia w pomorskim zmalała o 2,1 pkt proc. i o 3,1 pkt proc. w latach W Polsce wystpił podobny trend zmniejszania si stopy bezrobocia, jednake charakteryzował si nieco mniejsz dynamik ni w pomorskim. Spadki stopy bezrobocia wyniosły odpowiednio 1,4 pkt proc. i 2,4 pkt proc. Wiksza dynamika spadku stopy bezrobocia w województwie zblia jej wielko do krajowej. W grudniu 2003 rónica midzy stop bezrobocia dla województwa pomorskiego, a stop bezrobocia dla kraju wyniosła 2,4 pkt proc., a w grudniu 2005 r. 1,7 pkt proc. 30 Kształtowanie si stopy bezrobocia w województwie pomorskim i w kraju w latach % 22,3 19,7 22,4 20,0 22,1 19,4 21,4 19,0 18,0 20,6 19,3 17, czerwiec 03 grudzie 03 czerwiec 04 grudzie 04 czerwiec 05 grudzie 05 lata kraj pomorskie ródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS. 6

10 Charakterystyczn cech bezrobocia w województwie pomorskim jest wystpowanie znacznego terytorialnego zrónicowania wysokoci stopy bezrobocia, wynikajcego z nierównomiernego rozwoju społeczno - gospodarczego powiatów. Najnisze bezrobocie wystpuje w duych miastach oraz powiatach połoonych w bezporednim ssiedztwie Trójmiasta. Najwysze bezrobocie odnotowywane jest natomiast w powiatach połoonych wzdłu granic regionu. S to przede wszystkim obszary byłych PGR-ów. Rónica pomidzy najwysz a najnisz stop bezrobocia w powiatach wyniosła w kocu 2005 r pkt proc. (powiat sztumski i nowodworski 37,1%, Sopot - 7,1%) i w odniesieniu do roku 2004 zmniejszyła si o 3 pkt proc. ródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS. Spadek stopy bezrobocia odnotowany w 2005 r. dotyczył wszystkich powiatów województwa. Najwyszy spadek stopy bezrobocia w roku 2005 wystpił w rejonie o najwikszym nateniu bezrobocia, czyli w powiecie nowodworskim o 5,3 pkt proc. oraz w powiatach gdaskim o 4,1 pkt proc. i wejherowskim o 4,0 pkt proc., natomiast najniszy w powiecie puckim o 0,4 pkt proc., chojnickim i starogardzkim o 0,9 pkt proc. 7

11 Stopa bezrobocia wg powiatów w województwie pomorskim w latach r. POWIAT Stopa bezrobocia Stopa bezrobocia Spadek w okresie grudzie 2004 r. - grudzie 2005 BYTÓW 35,9 34,7-1,2 CHOJNICE 27,5 26,6-0,9 CZŁUCHÓW 34,3 30,8-3,5 GDASK 20,6 16,5-4,1 KARTUZY 20,9 19,4-1,5 KO CIERZYNA 24,7 23,6-1,1 KWIDZYN 24,7 21,8-2,9 LBORK 31,0 28,9-2,1 MALBORK 32,4 29,5-2,9 NOWY DWÓR GD. 42,4 37,1-5,3 PUCK 20,9 20,5-0,4 SŁUPSK 35,2 33,7-1,5 STAROGARD GD. 30,9 30,0-0,9 SZTUM 39,6 37,1-2,5 TCZEW 27,4 24,9-2,5 WEJHEROWO 23,1 19,1-4,0 Miasta na prawach powiatu GDASK 11,5 9,6-1,9 GDYNIA 9,4 8,0-1,4 SŁUPSK 22,4 19,5-2,9 SOPOT 8,5 7,1-1,4 WOJEWÓDZTWO 21,4 19,3-2,1 KRAJ 19,0 17,6-1,4 ródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS. 8

12 ($',%,+."-(3456-"(75 W województwie pomorskim, według danych na koniec 2005 r., prawie 50% osób bezrobotnych stanowili młodzi ludzie poniej 34 roku ycia. Duy odsetek stanowiły równie osoby bezrobotne powyej 45 roku ycia (29,5%). W 2005 r. najwikszy spadek liczby bezrobotnych odnotowano w grupie osób młodych w wieku lata (o 6320 osób, tj. o 15,0%) i w wieku lata (o 6551 osób, tj. o 13,0%). Spadek bezrobotnych dotyczył równie osób bezrobotnych w wieku lata (o 4782 osoby, tj. o 12,6%). W grupie wiekowej lata odnotowano najmniejszy spadek liczby bezrobotnych (o 3100 osób, tj. o 7,4%). Najmniej liczn grup wród bezrobotnych stanowi osoby powyej 55 roku ycia, których liczba wynosiła w kocu 2005 r osób. Tylko w tej grupie wiekowej odnotowano wzrost liczby osób bezrobotnych (o 995 osób, tj. o 13,7%). Struktura bezrobotnych według wieku w województwie pomorskim w latach Wiek w latach Zarejestrowani bezrobotni wzrost / spadek w liczbach bezwzgldnych w % liczba osób % ,4% 22,3% ,0% ,0% 27,4% ,0% ,2% 20,8% ,6% ,4% 24,3% ,4% powyej ,0% 5,2% ,7% Ogółem ,0% 100,0% ,0% Odnotowane zmiany wpłynły na zwikszenie udziału w ogólnej liczbie bezrobotnych osób powyej 45 roku ycia i na zmniejszenie udziału młodszych kategorii wiekowych. Struktura bezrobotnych według wieku w województwie pomorskim w latach ,0% 23,4% 22,3% 28,0% 27,4% 23,4% 24,3% 25,0% 21,2% 20,8% 20,0% 15,0% 10,0% 4,0% 5,2% 5,0% 0,0% /64 lata 2004 r r. 9

13 ($',%,+."-(34561,$",95-/7*$+&4#(."& Osoby bezrobotne zarejestrowane w powiatowych urzdach pracy województwa pomorskiego, to w wikszoci osoby słabo wykształcone. W kocu 2005 r osób bezrobotnych, tj. blisko 70% ogółu bezrobotnych stanowiły osoby posiadajce wykształcenie zasadnicze zawodowe oraz gimnazjalne i ponisze. W rejestrach bezrobotnych odnotowano ponadto osób (19,8%) z wykształceniem policealnym i rednim zawodowym, osób (7,7%) z wykształceniem rednim ogólnokształccym oraz 7338 osób (4,6%) z wykształceniem wyszym. W roku 2005 spadek liczby bezrobotnych odnotowano wród bezrobotnych na wszystkich poziomach wykształcenia. Najwyszy spadek dotyczył grup o najniszych kwalifikacjach zawodowych. Liczba bezrobotnych z wykształceniem zasadniczym zawodowym zmniejszyła si o 8834 osoby (o 14,0%), z wykształceniem gimnazjalnymi i poniej o 6801 osób (o 11,1%). Najmniejsze spadki liczby bezrobotnych dotyczyły osób posiadajcych wykształcenie rednie i wysze. Liczba osób z wykształceniem wyszym zmniejszyła si o 395 osób (o 5,1%), rednim ogólnokształccym o 556 osób (o 4,3%) i policealnym i rednim zawodowym o 3172 (o 9,1%), co spowodowało wzrost udziału tych kategorii w ogólnej liczbie bezrobotnych. Struktura bezrobotnych według wykształcenia w województwie pomorskim w latach Wykształcenie Zarejestrowani bezrobotni wzrost / spadek w liczbach bezwzgldnych w % liczba osób % wysze ,3% 4,6% ,1% policealne i rednie zawodowe ,4% 19,8% ,1% rednie ogólnokształcce ,2% 7,7% ,3% zasadnicze zawodowe ,1% 34,0% ,0% gimnazjalne i poniej ,0% 33,9% ,1% Ogółem ,0% 100,0% ,0% ($',%,+."-(3456#$&*51,$,*+&-&."&%($1'&#/,'&$*+&;51'&#/ W ewidencji bezrobotnych w pomorskim w roku 2005, podobnie jak w 2004 r., dominowały osoby przebywajce bez pracy dłuej ni 12 miesicy. Osoby pozostajce bez pracy od 12 do 24 miesicy stanowiły 15,5% ogółu bezrobotnych (24706 osób), a pozostajce bez pracy powyej 24 miesicy 34,6% (55303 osoby). Oznacza to, e ponad połowa bezrobotnych to osoby długotrwale pozostajce bez pracy. Długotrwałe pozostawanie bez pracy zmniejsza szanse na znalezienie nowej pracy, wpływa na status materialny i społeczny tych osób oraz ich rodzin, i moe zagraa patologiami społecznymi. W porównaniu do roku 2004 liczba bezrobotnych pozostajcych bez pracy długotrwale wyranie zmniejszyła si - najwicej wród bezrobotnych od miesicy o 7991 osób (o 24,4%) oraz o 7694 osoby (o 12,2%) wród pozostajcych bez pracy powyej 24 miesicy. 10

14 Znacznie mniejsze spadki bezrobotnych odnotowano wród osób bezrobotnych pozostajcych bez pracy krócej ni 12 miesicy, a wród osób pozostajcych bez pracy od 1-3 miesicy odnotowano wzrost o 1211 osób (o 5,4%). Odnotowane zmniejszenie liczby bezrobotnych, szczególnie w grupie osób długotrwale pozostajcych bez pracy, wpłynło na zmian struktury osób bezrobotnych według czasu pozostawania bez pracy. Zmniejszeniu uległ przede wszystkim udział długotrwale bezrobotnych (z 53,3% w 2004 r. do 50,1% w 2005 r.), a zwikszył si udział osób pozostajcych bez pracy krócej ni 12 miesicy. Struktura bezrobotnych według czasu pozostawania bez pracy w województwie pomorskim w latach Czas pozostawania Zarejestrowani bezrobotni wzrost / spadek bez pracy w miesicach w liczbach bezwzgldnych w % liczba osób % do ,2% 6,6% ,0% ,5% 14,7% ,4% ,8% 13,2% ,0% ,2% 15,4% ,5% ,2% 15,5% ,4% powyej ,1% 34,6% ,2% Ogółem ,0% 100,0% ,0% ródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy MGiP-01. Sta pracy, a za tym zdobyte dowiadczenie zawodowe, jest generalnie elementem pomagajcym w znalezieniu pracy, nie jest jednak przesłank kluczow. Według danych na koniec grudnia 2005 r. blisko 30% zarejestrowanych bezrobotnych to osoby bez stau pracy oraz ze staem nie dłuszym ni rok. 21,7% stanowiły osoby ze staem od 1 do 5 lat. Jednoczenie niewiele ponad 46% nie mogcych znale zatrudnienia to osoby ze staem od 5 do 30 lat. W porównaniu do roku 2004 niewielki wzrost liczby bezrobotnych wystpił tylko wród osób ze staem 30 lat i wicej, w pozostałych kategoriach odnotowano spadek liczby bezrobotnych. Struktura bezrobotnych według stau pracy w województwie pomorskim w latach Sta pracy Zarejestrowani bezrobotni wzrost / spadek w liczbach bezwzgldnych w % liczba osób % do 1 roku ,0% 12,6% ,7% ,8% 21,7% ,0% ,7% 15,7% ,1% ,6% 18,6% ,3% ,5% 12,1% ,0% 30 lat i wicej ,7% 2,0% 59 1,9% bez stau ,6% 17,3% ,6% Ogółem ,0% 100,0% ,0% ródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy MGiP

15 ($',%,+."-(345614#" Analizujc sytuacj na przestrzeni lat , gdzie wystpił trend malejcy liczby bezrobotnych ogółem, mona zauway, e spadała zarówno liczba bezrobotnych kobiet jak i mczyzn. Na koniec 2005 r. liczba bezrobotnych kobiet wynosiła osób i była nisza o 6214 osób (o 6,4%) od stanu na koniec 2004 r. oraz o 9518 osób (o 8,6%) od stanu w kocu 2003 r. Natomiast w kocu roku 2005 liczba bezrobotnych mczyzn wynosiła osób i była nisza o osoby (o 16,3%) od stanu w kocu roku 2004 oraz o osób (o 24,1%) w roku Tempo spadku liczby bezrobotnych kobiet (redniorocznie 4,9%) było wyranie słabsze ni mczyzn (redniorocznie 12,9%), co spowodowało, e udział kobiet w liczbie bezrobotnych ogółem rósł: z poziomu 52,2% w 2003 roku, do 53,8% w 2004 roku i do 56,5% w 2005 r. liczba bezrobotnych Kształtowanie si liczby bezrobotnych kobiet i mczyzn w województwie pomorskim w latach grudzie 2003 grudzie 2004 grudzie 2005 kobiety mczyni W kraju sytuacja bezrobotnych kobiet i mczyzn na przestrzeni lat wygldała podobnie jak w pomorskim. Liczba bezrobotnych kobiet zmniejszała si z roku na rok (rednio o 4,7%) i w grudniu 2005 roku wynosiła 1486,4 tys. osób. Liczba mczyzn zmniejszała si zdecydowanie szybciej ni kobiet (rednio o 8,6%) i w kocu 2005 r. wynosiła 1286,6 tys. osób. Równie udział kobiet w ogólnej liczbie bezrobotnych wykazywał tendencj rosnc (w roku 2003 kobiety stanowiły 51,5%, w 2004 r. 52,3% i 53,6% w kocu 2005 roku). Bezrobocie dotyka przede wszystkim kobiety w wieku mobilnym (tzn. w wieku lata). W kocu 2005 r. bezrobotne kobiety w wieku mobilnym stanowiły 73,8% w ogólnej liczbie bezrobotnych kobiet. Analizujc struktur wiekow bezrobotnych kobiet w pomorskim widzimy, e w kocu roku 2005 dominowały kobiety w wieku lata osób, które stanowiły 29,9% ogółu bezrobotnych kobiet (w grudniu 2004 r osób, tj. 30,4%). Kolejn najliczniejsz grup były kobiety w wieku lata osób, tj. 23,1% (w grudniu 2004 r osób, tj. 22,1%) i w wieku lata osób, tj. 22,1% (w grudniu 2004 r osób, tj. 23,0%). Liczny był równie udział kobiet w wieku lata, tj. 21,8% ( w grudniu 2004 r. - 22,1%). 12

16 Odnotowane w 2005 r. zmniejszenie liczby bezrobotnych kobiet dotyczyło kobiet w wieku mobilnym (spadek o 6221 osób, tj. o 8,5%). Liczba bezrobotnych kobiet w wieku niemobilnym uległa w roku 2005 nieznacznemu zwikszeniu (o 7 osób). Wród bezrobotnych mczyzn w kocu grudnia 2005 roku dominowali bezrobotni mczyni w wieku lata osób, tj. 25,9% ogółu bezrobotnych mczyzn (w grudniu 2004 roku osób, tj. 29,7%), natomiast kolejn najliczniejsza grup stanowili bezrobotni mczyni w wieku lata osób, tj. 24,1% (w grudniu 2004r osób, tj. 30,1%). Zmniejszenie liczby bezrobotnych mczyzn, odnotowane w 2005 r., dotyczyło zarówno grupy osób w wieku mobilnym (spadek o osoby, tj. o 19,9%), jak i niemobilnym (spadek o 2112 osób, tj. o 8,3%). Struktura bezrobotnych kobiet i mczyzn wg wieku w województwie pomorskim stan na 31 grudnia 2005 r. 35,0 29,9 30,0 25,0 22,1 22,6 24,1 21,8 19,5 23,1 25,9 % 20,0 15,0 7,9 10,0 5,0 0,0 3, /64 lata kobiety mczyni Bezrobotne kobiety w województwie pomorskim s lepiej wykształcone ni mczyni. W kocu 2005 r. 39,3% ogółu bezrobotnych kobiet posiadało wykształcenie rednie i wysze, podczas gdy wród mczyzn wykształcenie rednie i wysze posiadało 22,9% ogółu bezrobotnych mczyzn. Bezrobotne kobiety z wykształceniem poniej redniego stanowiły w kocu grudnia 2005 r. 60,7% ogółu bezrobotnych kobiet. Odsetek bezrobotnych mczyzn z wykształceniem poniej redniego wynosił w kocu grudnia 2005 r. - 77,2%. Mczyni z wykształceniem niszym ni rednie przebywajcy bez pracy dłuej ni 12 miesicy stanowili 83,6% ogółu bezrobotnych mczyzn z tej grupy, zarówno w grudniu 2005 r., jak i 2004 r. (w przypadku kobiet odsetek ten wyniósł w 2005 r. - 70,4%, w 2004 r. 70,6%). Dane te wiadcz o tym, e osoby bezrobotne posiadajce niskie wykształcenie maj wiksze trudnoci ze znalezieniem pracy i znacznie czciej długotrwale pozostaj bez pracy. Najmniej liczn grup zarówno wród bezrobotnych kobiet, jak i mczyzn stanowiły osoby z wykształceniem wyszym: 5,5% kobiety, 3,4% mczyni (w roku 2004 odpowiednio: 5,2% i 3,3%). Wród tej kategorii osób 29,2% kobiet i 29,7% mczyzn pozostaje bez pracy dłuej ni 12 miesicy. 13

17 Struktura bezrobotnych kobiet i mczyzn według wykształcenia w województwie pomorskim stan na 31 grudnia 2005 r % ,5 wysze 3,4 23,7 14,8 policealne i rednie zawodowe 10,1 rednie ogólnokształcce 4,7 29,4 zasadnicze zawodowe 39,8 37,3 31,3 gimnazjalne i poniej kobiety mczyni W województwie pomorskim w kocu grudnia 2005 r. ponad połowa bezrobotnych kobiet (55,3%, tj osób) pozostawała bez pracy powyej 12 miesicy. W stosunku do roku 2004 ich udział zmniejszył si o 3,2 pkt proc. Wród mczyzn udział pozostajcych bez pracy powyej 12 miesicy był niszy ni u kobiet i wyniósł 43,1%, a w stosunku do roku poprzedniego zmniejszył o 4,1 pkt proc. Wród kobiet pozostajcych bez pracy powyej 12 miesicy, wikszo to kobiety, które nie pracowały ponad 2 lata osób i stanowiły 40,2% ogółu bezrobotnych kobiet. Mczyzn pozostajcych bez pracy powyej 2 lat było zdecydowanie mniej osób i stanowili 27,2% ogółu bezrobotnych mczyzn. % ,9 8,8 Struktura bezrobotnych kobiet i mczyzn według czasu pozostawania bez pracy w województwie pomorskim stan na 31 grudnia 2005 r. 13,1 17,0 12,5 14,0 14,2 17,1 15,1 15,9 do pow. 24 miesice 40,2 27,2 kobiety mzczyni W województwie pomorskim na koniec 2005 roku struktura bezrobotnych według stau pracy wskazuje, e najwicej bezrobotnych (zarówno wród kobiet jak i mczyzn) było ze staem pracy od 1-5 lat (kobiety osób, tj. 22,0% ogółu bezrobotnych kobiet, mczyni osób, tj. 21,3% ogółu bezrobotnych mczyzn). Najmniejsz grup bezrobotnych w obu kategoriach stanowiły osoby ze staem powyej 30 lat pracy. Kobiet w tej grupie było zaledwie 570 osób (0,6%), mczyzn 2603 osoby (3,8%), co zapewne wynika z rónicy wieku potencjalnej aktywnoci zawodowej i przysługujcych uprawnie emerytalnych. 14

18 Bezrobotne kobiety bez stau oraz ze staem bardzo krótkim, do 1 roku, stanowiły łcznie 33,8% (30558 osób) ogółu bezrobotnych kobiet. Udział ten był znacznie niszy u mczyzn i wynosił 24,8% (17253 osoby). Natomiast o połow wikszy ni u kobiet był udział bezrobotnych mczyzn ze staem pracy od lat - 16,4 % (11409 osób), kobiet - 8,8% (7978 osób). Struktura bezrobotnych kobiet i mczyzn według stau pracy w kocu 2005 była zbliona do struktury z koca roku Struktura bezrobotnych kobiet i mzczyzn według stau pracy w województwie pomorskim stan na 31 grudzie 2005 roku 25 22,0 21, % 10 14,6 10,0 16,0 15,5 18,8 18,2 8,8 16,4 19,2 14, ,8 0,6 do 1 roku lat i wicej bez stau lata kobiety mczyni 15

19 ($',%,+."-(34569"()*#&$&9"(*$7&."& Według danych Urzdu Statystycznego w Gdasku w kocu grudnia 2005 r. liczba mieszkaców wsi w województwie pomorskim wynosiła 718,9 tys. osób, co stanowiło 32,6% ogółu ludnoci województwa. W ewidencjach urzdów pracy województwa pomorskiego na koniec grudnia 2005 r. zarejestrowanych było bezrobotnych mieszkaców wsi, tj. 44,7% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. wiadczy to o nadreprezentacji mieszkaców wsi w liczbie bezrobotnych w województwie pomorskim. Sytuacja osób bezrobotnych zamieszkałych na terenach wiejskich w pomorskim jest trudniejsza ni sytuacja bezrobotnych mieszkaców miast. Bezrobotni mieszkacy wsi s młodsi, ale znacznie gorzej wykształceni i znacznie czciej pozostaj bez pracy dłuej ni mieszkacy miast. W latach , przy tendencji malejcego bezrobocia w regionie, zmniejszyła si zarówno liczba bezrobotnych mieszkaców miast jak i wsi. Na koniec 2005 r. liczba bezrobotnych mieszkaców miast w województwie pomorskim wynosiła osób i była nisza o osoby (o 13,1%) od stanu na koniec 2004 r. oraz o osoby (o 19,7%) od stanu na koniec 2003 r. W kocu roku 2005 liczba bezrobotnych mieszkaców wsi była nisza o 6475 osoby (8,3%) od stanu na koniec 2004 r. oraz o 9893 osoby (12,2%) od stanu na koniec 2003 r. Tempo spadku liczby bezrobotnych mieszkaców terenów wiejskich było znacznie słabsze (redniorocznie 6,3%) ni w miastach (redniorocznie 10,4%), co oznacza, e udział bezrobotnych mieszkaców wsi w ogólnej liczbie bezrobotnych sukcesywnie rósł: z poziomu 42,4% w grudniu 2003 r., do 43,3% w 2004 roku i 44,7% w 2005 r. Kształtowanie si liczby osób bezrobotnych zamieszkałych w miastach i na wsi województwo pomorskie lata liczba bezrobotnych mar-03 cze-03 wrz-03 gru-03 mar-04 cze-04 wrz-04 gru-04 mar-05 cze-05 wrz-05 gru-05 mieszkacy miast mieszkacy wsi W kraju sytuacja bezrobotnych mieszkaców miast i wsi przedstawiała si podobnie jak w pomorskim. Liczba bezrobotnych mieszkaców wsi zmniejszała si z roku na rok (rednio o 5,6%) i w grudniu 2005 r. wynosiła 1180,4 tys. osób. Liczba bezrobotnych mieszkaców miast natomiast zmniejszała si znacznie szybciej ni mieszkaców wsi (rednio o 7,2%) i w kocu 2005 r. wynosiła 1592,6 tys. osób. Udział bezrobotnych mieszkaców wsi w Polsce w ogólnej liczbie bezrobotnych rósł: z 41,7% w roku 2003, do 42,1% w 2004 roku i 42,6% w roku

20 W kocu grudnia 2005 r. najwikszy udział bezrobotnych zamieszkałych na wsi w liczbie bezrobotnych ogółem odnotowano w powiecie słupskim - 84,2% (9722 osób), a take w 3 powiatach połoonych w bezporednim ssiedztwie Gdaska, tzn. w powiecie kartuskim 82,6% (5566 osób), gdaskim 78,0% (3160 osób) oraz nowodworskim 71,0% (3389 osób). S to powiaty o przewadze ludnoci wiejskiej w ogólnej liczbie mieszkaców. Natomiast najniszy odsetek bezrobotnych mieszkaców wsi wystpił w powiecie malborskim 38,6% (2495 osób), tczewskim 41,0% (3928 osób) oraz lborskim 44,2% (3045 osób). W tych powiatach mieszkacy wsi stanowi mniejszo wród ogółu mieszkaców Kształtowanie si liczby osób bezrobotnych zamieszkałych w miastach i na wsiach według powiatów województwo pomorskie stan na 31 grudnia 2005 r. liczba bezrobotnych mieszkacy miast mieszkacy wsi Bytów Chojnice Człuchów Gdask Kartuzy Kocierzyna Kwidzyn Lbork Malbork Nowy Dwór Gd. Puck Słupsk Starogard.Gd. Sztum Tczew Wejherowo Analizujc struktur bezrobotnych według wieku w pomorskim mona zauway, e bezrobotni mieszkacy wsi, to głównie ludzie młodzi. 53,4% ogółu bezrobotnych mieszkaców wsi nie przekroczyła 35 roku ycia, podczas gdy w miastach 46,7% ogółu bezrobotnych mieszkaców miast. Najliczniejsz grup wiekow wród bezrobotnych mieszkaców wsi województwa pomorskiego stanowili bezrobotni w wieku lata osób, tj. 27,0% oraz w wieku lata osób, tj. 26,4% ogółu bezrobotnych mieszkaców wsi. Kategoria osób w wieku lata była równie najliczniejsza w miastach osoby, tj. 27,7%. W odrónieniu od wsi, drug kategori dominujc wród bezrobotnych mieszkaców miast byli bezrobotni w wieku lata. Rónice w tych strukturach wynikaj m.in. z uwarunkowa demograficznych dotyczcych potencjalnych zasobów pracy. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Struktura bezrobotnych mieszkaców miast i wsi według wieku w województwie pomorskim stan na 31 grudnia 2005 r. 19,0% 27,7% 20,5% 26,4% 27,0% 21,3% 26,6% 21,4% 6,2% 3,8% mieszkacy miast mieszkacy wsi lata /64 17

21 W porównaniu do roku 2004 liczba bezrobotnych mieszkaców wsi w wieku do 34 lat zmniejszyła si o 4478 osób, tj. o 10,5%, natomiast bezrobotnych mieszkaców miast o 8393 osoby, tj. o 16,9%. W zwizku z tym w kocu 2005 r. udział tej kategorii osób w ogólnej liczbie bezrobotnych mieszkaców wsi był mniejszy o 1,2 pkt proc. ni w roku 2004, a mieszkaców miast o 2,1 pkt proc. Struktura bezrobotnych mieszkaców wsi i miast według wieku w województwie pomorskim w latach Wiek w latach Bezrobotni mieszkacy wsi ogółem. Stan na 31 grudnia 2004 r. Bezrobotni mieszkacy wsi ogółem. Stan na 31 grudnia 2005 r. Wzrost/spadek w roku 2005 Bezrobotni mieszkacy miast ogółem. Stan na 31 grudnia 2004 r. Bezrobotni mieszkacy miast ogółem. Stan na 31 grudnia 2005 r. Wzrost/spadek w roku 2005 Liczba osób % Liczba osób % liczba osób % liczba osób % liczba osób % liczba osób % ,1% ,4% ,7% ,5% ,0% ,4% ,6% ,1% ,3% ,3% ,7% ,0% ,0% ,3% ,1% ,6% ,5% ,8% ,4% ,4% ,6% ,7% ,6% ,7% 55-59/ ,9% ,8% ,4% ,9% ,2% ,7% Ogółem ,0% ,0% ,3% ,0% ,0% ,1% Bezrobotni mieszkacy wsi s zdecydowanie gorzej wykształceni ni bezrobotni mieszkacy miast. Bezrobotni z wykształceniem zasadniczym zawodowym, gimnazjalnym i poniej stanowili 77,3% (55182 osoby) ogółu bezrobotnych mieszkaców terenów wiejskich województwa pomorskiego, podczas gdy wród bezrobotnych mieszkaców miast stanowili 60,3% (53349 osób). Zarówno w miastach jak i na wsi najmniej wród bezrobotnych odnotowano osób z wykształceniem wyszym: na wsi 1,7% (1214 osoby), w miastach 6,9% (6124 osoby). Rónice w strukturze wykształcenia bezrobotnych mieszkaców miast i wsi potwierdza wielko wzgldnego wskanika podobiestwa struktur równego 0,71. W porównaniu do roku 2004 w pomorskim liczba bezrobotnych mieszkaców wsi z wykształceniem zasadniczym zawodowym, gimnazjalnym i poniej zmniejszyła si (o 6479 osób, tj. o 10,5%), a ich udział w ogólnej liczbie bezrobotnych zamieszkałych na wsi był niszy o 1,9 pkt proc. Podobnie w miastach, liczba bezrobotnych w tych kategoriach wykształcenia zmniejszyła si (o 9156 osób, tj. o 14,6%), a ich udział był mniejszy o 1,1 pkt. proc. Zwikszyła si natomiast, zarówno na terenach wiejskich (o 40 osób, tj. o 3,4%); jak i w miastach (o 435 osób, tj. o 6,6%) liczba bezrobotnych z wykształceniem wyszym. W zwizku z tym w kocu 2005 r. udział bezrobotnych mieszkaców terenów wiejskich z wykształceniem wyszym w ogólnej liczbie bezrobotnych zamieszkałych na wsi zwikszył si o 0,2 pkt proc, a w miastach o 0,5 pkt proc. 18

22 Struktura bezrobotnych mieszkaców miast i wsi według wykształcenia w województwie pomorskim stan na 31 grudnia 2005 r. gimn. i poniej 100% 90% 80% 70% 28,9% 40,1% zasadnicze zaw. rednie ogóln. 60% 50% 40% 30% 20% 31,4% 9,7% 23,1% 37,2% 5,2% polic. i r. zaw. wysze 10% 0% 6,9% 15,8% 1,7% mieszkacy miast mieszkacy wsi Ponad połowa bezrobotnych mieszkaców wsi w województwie pomorskim długotrwale pozostaje bez pracy. W kocu grudnia 2005 roku osoby bezrobotne z terenów wiejskich, tj. 54,3% ogółu bezrobotnych mieszkaców wsi, pozostawały bez pracy powyej 12 miesicy. W stosunku do roku 2004 udział ich zmniejszył si o 3,1 pkt proc. W miastach natomiast udział osób bezrobotnych pozostajcych bez pracy powyej 12 miesicy był niszy i wynosił 46,4%, a w stosunku do roku poprzedniego zmniejszył si o 3,7 pkt proc. Wród osób bezrobotnych, na terenach wiejskich, jak i w miastach zdecydowan wikszo stanowili bezrobotni pozostajcy bez pracy powyej 2 lat (na wsi osób, tj. 38,9% ogółu bezrobotnych zamieszkałych na wsi, w miastach nieco mniej osób, tj. 31,1% ogółu bezrobotnych zamieszkałych w miastach). 100% Struktura bezrobotnych mieszkaców miast i wsi według czasu pozostawania bez pracy w województwie pomorskim stan na 31 grudnia 2005 r. 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 31,1% 38,9% 15,5% 15,3% 16,1% 14,6% 13,8% 12,4% 16,1% 13,1% 7,4% 5,7% mieszkacy miast mieszkacy wsi pow do 1 miesica 19

23 W województwie pomorskim, na koniec 2005 r., struktura bezrobotnych według stau pracy wskazuje e, zarówno wród bezrobotnych mieszkaców wsi, jak i miast, najwicej osób posiadało sta pracy od 1-5 lat (na wsi osoby, tj. 24,0% ogółu bezrobotnych zamieszkałych na wsi; w miastach odpowiednio osób, tj. 19,9% ogółu bezrobotnych zamieszkałych w miastach). Drug co do wielkoci kategori osób bezrobotnych zamieszkałych w miastach stanowili bezrobotni ze staem pracy od lat (17536 osób, tj. 19,8%), a wród bezrobotnych mieszkaców wsi bez stau pracy (13562 osoby, tj. 19,0%). Bezrobotni bez stau oraz ze staem bardzo krótkim, do 1 roku, stanowili wród bezrobotnych mieszkaców wsi 32,5% (23176 osób), a wród bezrobotnych mieszkaców miast - 27,8% (24635 osób). W roku 2005 zarówno na wsi, jak i w miastach, wzrost liczby bezrobotnych dotyczył jedynie osób ze staem pracy 30 lat i wicej (na wsi o 20 osób, tj. o 2,3%; w miastach o 39 osób, tj. o 1,7%). W pozostałych kategoriach odnotowano zmniejszenie liczby bezrobotnych zarówno na wsi, jak i w miastach. Struktura bezrobotnych mieszkaców wsi i miast według stau pracy w województwie pomorskim w latach Wyszczególnienie Bezrobotni mieszkacy wsi ogółem. Stan na 31 grudnia 2004 r. Bezrobotni mieszkacy wsi ogółem. Stan na 31 grudnia 2005 r. Wzrost/spadek w roku 2005 Bezrobotni mieszkacy miast ogółem. Stan na 31 grudnia 2004 r. Bezrobotni mieszkacy miast ogółem. Stan na 31 grudnia 2005 r. Wzrost/spadek w roku 2005 r. liczba osób liczba osób % liczba osób liczba osób % do 1 roku ,3% ,5% Sta pracy ogółem ,2% ,7% ,3% ,7% ,2% ,0% ,9% ,6% 30 lat i wicej ,3% ,7% bez stau ,4% ,9% Ogółem ,3% ,1% 20

24 < -/%'&.(7&+(6,'"( Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz z pón. zm.) okreliła w art. 49 kategori osób bdcych w szczególnej sytuacji na rynku pracy, w stosunku do których mog by dodatkowo stosowane działania okrelone w art Do osób tych zaliczono: bezrobotnych długotrwale, bezrobotnych do 25 roku ycia, bezrobotnych powyej 50 roku ycia, bezrobotnych bez kwalifikacji zawodowych, bezrobotnych samotnie wychowujcych co najmniej jedno dziecko do 7 roku ycia, bezrobotnych niepełnosprawnych. Definiowanie tych kategorii osób wynika z art. 2 ust. 1 ustawy oraz objanie do formularza MPiPS 01 Sprawozdanie o rynku pracy (patrz: Uwagi do opracowania). ($',%,+."3456,+'-&=( Bezrobotny długotrwale oznacza bezrobotnego pozostajcego w rejestrze powiatowego urzdu pracy łcznie przez okres ponad 12 miesicy w okresie ostatnich 2 lat, z wyłczeniem okresów odbywania stau i przygotowania zawodowego w miejscu pracy (zgodnie z definicj zawart w art. 2 ust.1 pkt 5 ww. ustawy). W kocu 2005 roku w województwie pomorskim zarejestrowanych było osób długotrwale bezrobotnych, tj. 64,7% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. Wród długotrwale bezrobotnych 60,2% (62286 osób) stanowiły kobiety. Problem długotrwałego bezrobocia dotyczy wszystkich powiatów w województwie pomorskim. Najwicej osób długotrwale bezrobotnych odnotowano w rejonach o najwyszej stopie bezrobocia. W 11 powiatach udział osób długotrwale bezrobotnych w ogólnej liczbie bezrobotnych był wyszy ni 64,7% (tzn. przewyszał poziom województwa). Najwikszy udział osób długotrwale bezrobotnych w ogólnej liczbie bezrobotnych odnotowano w powiatach: nowodworskim 74,9% (tj osób), sztumskim - 70,8% (3718 osób) i bytowskim 69,6% (7481 osób). Najmniejszy udział wystpował: w powiecie puckim 57,0% (2998 osób), w Gdasku 57,3% (10716 osób) i Gdyni 57,9% (4828 osób). 129,4 Udział liczby długotrwale bezrobotnych w ogólnej liczbie bezrobotnych w powiatach województwa pomorskiego stan na 31 grudnia 2005 % 64,7 57,0 57,3 57,9 58,2 59,8 61,8 62,6 62,7 63,7 65,0 65,7 67,7 67,7 68,0 68,0 68,1 69,2 69,6 70,8 74,9 0,0 Puck m. Gdask m. Gdynia m. Sopot Gdask Kocierzyna m. Słupsk Wejherowo Kartuzy Tczew Chojnice Człuchów Kwidzyn Lbork Słupsk Malbork Starogard.Gd. Bytów Sztum Nowy Dwór Gd. 21

25 Osoby długotrwale bezrobotne w województwie pomorskim, to w duej czci osoby młode. Według danych na koniec 2005 r. 43,1% osób długotrwale bezrobotnych (44580 osób) stanowili ludzie młodzi do 34 lat. Duy odsetek stanowiły równie osoby w wieku lata - 27,9% (28882 osoby) oraz w wieku lata - 22,9% (23692 osoby). Najmniej liczn grup wród długotrwale bezrobotnych stanowiły osoby powyej 55 roku ycia, tj. 6,1% (6364 osoby). Jak pokazuj statystyki, osoby długotrwale bezrobotne w pomorskim to w wikszoci osoby charakteryzujce si niskim wykształceniem. Ponad 73% (75669 osób) pozostajcych długotrwale bez pracy to osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym, gimnazjalnym i poniej. W rejestrach bezrobotnych odnotowano ponadto osób (17,4%) bezrobotnych z wykształceniem policealnym i rednim zawodowym. Najmniej liczne grupy stanowili bezrobotni legitymujcy si wykształceniem rednim ogólnokształccym osób (6,5%) oraz wykształceniem wyszym osób (3,1%). Analizujc struktur osób długotrwale bezrobotnych w województwie pomorskim według stau pracy mona stwierdzi, e posiadanie statusu długotrwale bezrobotnego nie jest w duym stopniu uzalenione od stau pracy bezrobotnego. Według danych na koniec 2005 r. prawie 30% zarejestrowanych osób długotrwale bezrobotnych to osoby bez stau pracy i ze staem nie dłuszym ni rok. Jednoczenie blisko 34% pozostajcych bez pracy długotrwale to osoby ze staem powyej 10 lat, a niewiele ponad 36% to osoby długotrwale bezrobotne ze staem od 1 do 10 lat. Struktura osób długotrwale bezrobotnych według stau pracy województwo pomorskie stan na 31 grudnia i wiecej lat 1,5% bez stau 15,7% do 1 roku 14,2% lat 12,2% 1-5 lat 21,2% lat 20,2% 5-10 lat 15,0% 22

26 ($',%,+."3, >',75;/#"& Bezrobotny do 25 roku ycia oznacza bezrobotnego, który do dnia zastosowania wobec niego usług lub instrumentów rynku pracy nie ukoczył 25 roku ycia (zgodnie z definicj zawart w art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy). Innymi słowy, przez osob do 25 roku ycia, bdc w szczególnej sytuacji na rynku pracy, naley rozumie bezrobotnego, który do dnia zastosowania wobec niego usług lub instrumentów rynku pracy nie ukoczył 25 roku ycia. W zwizku z tym np. w przypadku urodzin w czerwcu danego roku, od czerwca tego roku bezrobotny nie moe by zaliczony do osób w tej grupie i nie moe podj form aktywizacji przeznaczonych dla tej grupy. W kocu 2005 roku w województwie pomorskim zarejestrowanych było osób bezrobotnych do 25 roku ycia, tj. 22,3% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. Wród bezrobotnych do 25 roku ycia 56,0% (19973 osoby) stanowiły kobiety. Najwiksz liczb osób bezrobotnych w wieku do 25 lat zarejestrowano w Starogardzie Gdaskim osób, natomiast w Gdasku oraz w 6 innych powiatach województwa (słupskim, bytowskim, chojnickim, wejherowskim, tczewskim i kartuskim), liczba bezrobotnych tej kategorii wynosiła wicej ni 2 tysice osób. Najmniej bezrobotnych osób do 25 roku ycia zanotowano w Sopocie - 88 osób, w powiecie gdaskim osoby oraz w Gdyni osób m. Sopot 88 Gdask Liczba bezrobotnych do 25 roku ycia w powiatach województwo pomorskie stan na 31 grudnia 2005 r m. Gdynia Nowy Dwór Gd. Sztum Lbork Malbork Puck m. Słupsk Człuchów Kwidzyn Kocierzyna Kartuzy Tczew Wejherowo Chojnice Bytów Słupsk m. Gdask Starogard.Gd W 11 powiatach województwa pomorskiego udział osób bezrobotnych do 25 roku ycia w ogólnej liczbie bezrobotnych powiatu przewyszał redni województwa (22,3%). W powiatach kartuskim i kocierskim bezrobotni do 25 roku ycia stanowili ponad 30 procentowy udział w ogólnej liczbie bezrobotnych (kartuski 32,3%, kocierski 31,9%). 23

27 Udział liczby bezrobotnych do 25 roku ycia w ogólnej liczbie bezrobotnych w powiatach województwa pomorskiego stan na 31 grudnia 2005 r. 44,6 % 22,3 6,9 11,2 15,2 17,4 20,2 21,0 21,7 22,1 22,3 22,8 23,2 23,4 23,7 24,0 25,1 25,2 27,6 27,7 31,9 32,3 0,0 m. Sopot m. Gdynia m. Gdask m. Słupsk Lbork Nowy Dwór Gd. Malbork Słupsk Kwidzyn Gdask Człuchów Tczew Bytów Sztum Chojnice Wejherowo Starogard.Gd. Puck Kocierzyna Kartuzy Istotnym czynnikiem ułatwiajcym start zawodowy młodych ludzi jest wykształcenie. W kocu roku 2005 w pomorskim wród osób bezrobotnych do 25 roku ycia osób, (tj. 55,8%), legitymowało si wykształceniem zasadniczym, gimnazjalnym i poniej. W ewidencjach odnotowano ponadto 9577 osób, (tj. 26,8%), z wykształceniem policealnym i rednim zawodowym oraz 5067 osób, (tj. 14,2%), z wykształceniem rednim ogólnokształccym. Najmniej liczn grup wród osób bezrobotnych do 25 roku ycia stanowiły osoby z wykształcenie wyszym (1116 osób, tj. 3,1%). Wród młodych ludzi trudnoci z podjciem szczególnie pierwszej pracy wynikaj głównie z braku dowiadczenia zawodowego. W 2005 roku w województwie pomorskim osoby bezrobotne do 25 roku ycia bez stau pracy oraz ze staem do 1 roku stanowiły 62,5% ogółu bezrobotnych. 37,5% zarejestrowanych bezrobotnych do 25 roku ycia, to osoby posiadajce sta pracy od 1 do 10 lat. Struktura osób bezrobotnych do 25 roku ycia według stau pracy województwo pomorskie stan na 31 grudnia 2005 do 1 roku 16,4% bez stau 46,1% 5-10 lat 3,5% 1-5 lat 34,0% Sytuacja, w której ponad 50% bezrobotnych do 25 roku ycia to osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym i niszym, a blisko połowa nie posiadała adnego dowiadczenia zawodowego, mogła by powodem, e w kocu 2005 roku osób, tj. 30,5% tych młodych ludzi pozostawało bez pracy powyej 12 miesicy (w tym co druga osoba pozostawała bez pracy dłuej ni 2 lata). 24

28 ($',%,+."1,-/;()>:',75;/#"& Bezrobotny powyej 50 roku ycia oznacza bezrobotnego, który w dniu zastosowania wobec niego usług lub instrumentów rynku pracy ukoczył co najmniej 50 rok ycia (zgodnie z definicj zawart w art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy ). Innymi słowy: przez osob powyej 50 roku ycia naley rozumie bezrobotnego, który w dniu zastosowania wobec niego usług lub instrumentów rynku pracy ukoczył co najmniej 50 rok ycia. W zwizku z powyszym osoba, która w czerwcu danego roku koczy 50 lat, dopiero od czerwca tego roku moe podj kierowane do tej grupy formy aktywizacji. W województwie pomorskim w kocu 2005 roku w rejestrach bezrobotnych znajdowało si osób powyej 50 roku ycia, tj. 16,2% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. Wród bezrobotnych powyej 50 roku ycia 46,1% (11947 osób) stanowiły kobiety. W 11 powiatach liczba bezrobotnych powyej 50 roku ycia była wiksza ni tysic osób. Najwiksz liczb osób bezrobotnych powyej 50 roku ycia odnotowano w Gdasku 4391 osób, najmniejsz w Sopocie osoby Liczba bezrobotnych powyej 50 roku ycia w powiatach województwo pomorskie stan na 31 grudnia 2005 r m. Sopot Kocierzyna Gdask Sztum Kartuzy Nowy Dwór Gd. Puck Malbork Człuchów Kwidzyn Lbork Chojnice Tczew Wejherowo Bytów Starogard.Gd. m. Słupsk m. Gdynia Słupsk m. Gdask W 7 powiatach województwa pomorskiego udział bezrobotnych osób powyej 50 roku ycia był wyszy od poziomu województwa (16,2%). Najwikszy udział tej grupy wiekowej wystpował w miastach na prawach powiatu: Sopocie 28,6%, Gdasku 23,5% i Gdyni 21,3%. Najniszy natomiast w powiecie: kartuskim - 10,9%, kocierskim - 11,5% i starogardzkim - 12,7%. 25

29 32,4 Udział bezrobotnych powyej 50 roku ycia w ogólnej liczbie bezrobotnych w powiatach województwo pomorskie stan na 31 grudnia ,6 % 16,2 10,9 11,5 12,7 13,4 13,6 13,6 13,9 14,8 15,1 15,2 15,5 15,8 15,9 16,7 16,7 18,3 18,8 21,3 23,5 0,0 Kartuzy Kocierzyna Starogard.Gd. Chojnice Sztum Bytów Tczew Wejherowo Malbork Puck Człuchów Słupsk Nowy Dwór Gd. Gdask Kwidzyn Lbork m. Słupsk m. Gdynia m. Gdask m. Sopot Charakterystyczne jest, e powiaty, które wyróniały si najwikszym udziałem bezrobotnej młodziey do 25 roku ycia, odnotowały najmniejszy odsetek bezrobotnych w wieku powyej 50 roku ycia tzn. powiaty kartuski i kocierski. Natomiast w miastach na prawach powiatu, charakteryzujcych si najniszym odsetkiem bezrobotnych do 25 roku, udział kategorii powyej 50 roku ycia był najwyszy Sopot, Gdask, Gdynia. Charakterystyki te wynikaj z uwarunkowa demograficznych województwa pomorskiego. W województwie pomorskim bezrobotni powyej 50 roku ycia, to w wikszoci osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym, gimnazjalnym i poniej (19767 osób, tj. 76,3%). W ewidencjach odnotowano ponadto 3866 osób, tj. 15,0% z wykształceniem policealnym oraz rednim zawodowym oraz 1487 osób, tj. 5,7% z wykształceniem rednim ogólnokształccym. Najmniejsz grup stanowiły osoby bezrobotne powyej 50 lat z wykształceniem wyszym (790 osób, tj. 3,0%). W kocu 2005 r. w ewidencjach powiatowych urzdów pracy odnotowano osób, tj. 64,5 %, bezrobotnych powyej 50 roku ycia pozostajcych bez pracy powyej 12 miesicy, z tego trzy czwarte tj osoby pozostawały bez pracy dłuej ni 2 lata. % 50,0 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 Struktura bezrobotnych powyej 50 roku ycia według czasu pozostawania bez pracy województwo pomorskie stan na 31 grudnia 2005 roku 4,2 9,8 8,2 13,3 15,9 do pow ,6 26

30 ($',%,+."."(1(4.,*1'&-." W szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy s osoby bezrobotne niepełnosprawne, gdy praca stanowi dla nich nie tylko ródło dochodów, ale take najskuteczniejszy sposób rehabilitacji społeczno - zawodowej. W powiatowych urzdach pracy województwa pomorskiego, w kocu 2005 roku zarejestrowanych było 4660 osób bezrobotnych niepełnosprawnych, w tym 2361 kobiet (56,5%). W roku 2005 odnotowano zmniejszenie liczby bezrobotnych niepełnosprawnych o 292 osoby, tj. o 5,9%. Jednake udział bezrobotnych niepełnosprawnych w ogólnej liczbie bezrobotnych w stosunku do roku poprzedniego nieznacznie wzrósł (o 0,1 pkt proc.) i wyniósł 2,9%. Wikszo osób bezrobotnych niepełnosprawnych to mieszkacy miast osoby, tj. 67,3% ogółu bezrobotnych niepełnosprawnych. W ewidencjach powiatowych urzdów pracy województwa pomorskiego najwiksz liczb bezrobotnych niepełnosprawnych odnotowano w Słupsku (498 osób), Gdasku (475 osób) i powiecie starogardzkim, najmniejsz natomiast w powiecie sztumskim (52 osoby) i w Sopocie (63 osoby). Liczba bezrobotnych niepełnosprawnych w powiatach województwa pomorskiego stan na 31 grudnia 2005 r Sztum m. Sopot Puck Gdask Nowy Dwór Gd. Kocierzyna Bytów Kartuzy Kwidzyn Wejherowo Człuchów Lbork Słupsk Chojnice Malbork ródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy MPS-07. m. Gdynia Tczew Starogard.Gd. m. Gdask m. Słupsk W 9 powiatach województwa pomorskiego, udział osób bezrobotnych niepełnosprawnych w ogólnej liczbie bezrobotnych był wyszy od redniej województwa (2,9%). Najwikszy udział odnotowano w Słupsku tj. 5,6% (gdzie jednoczenie odnotowano najwiksz liczb bezrobotnych niepełnosprawnych) i w Sopocie - 5,0%. Najmniejszy natomiast w powiecie sztumskim (1,0%) i bytowskim (1,2%). 27

31 5,8 Udział bezrobotnych niepełnosprawnych w ogólnej liczbie bezrobotnych w powiatach województwa pomorskiego stan na 31 grudnia ,6 % 2,9 1,0 1,2 1,6 1,8 1,9 2,0 2,0 2,3 2,4 2,5 2,5 3,1 3,3 3,5 3,8 4,2 4,3 4,8 5,0 0,0 Sztum Bytów Puck Kocierzyna Wejherowo Nowy Dwór Gd. Kartuzy Gdask Kwidzyn Słupsk m. Gdask Chojnice Starogard.Gd. Człuchów Tczew Lbork m. Gdynia Malbork m. Sopot m. Słupsk ródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy MPS-07. Bezrobotni niepełnosprawni w pomorskim to w wikszoci osoby z lekkim stopniem niepełnosprawnoci. W kocu 2005 roku liczba osób bezrobotnych z lekkim stopniem niepełnosprawnoci wynosiła 3741 osób (80,2% ogółu bezrobotnych niepełnosprawnych) i była nisza o 475 osób (o 11,3%) od stanu na koniec 2004 r. W zwizku z tym w roku 2005 udział osób z lekkim stopniem niepełnosprawnoci wród osób bezrobotnych niepełnosprawnych zmniejszył si o 4,8 pkt proc. Odwrotna tendencja wystpuje w grupie osób o umiarkowanym stopniu niepełnosprawnoci. W 2005 roku liczba osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawnoci wynosiła 879 osób i była o 184 osoby (o 26,5%) wysza ni w roku Dlatego te w roku 2005 udział osób bezrobotnych o umiarkowanym stopniu niepełnosprawnoci wynosił 18,9% ogółu niepełnosprawnych bezrobotnych i w stosunku do roku poprzedniego wzrósł o 4,9 pkt proc. Nieliczn grup zarówno w roku 2005 (40 osób) jak i w roku 2004 (41 osób) stanowiły osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawnoci, a ich udział w ogólnej liczbie bezrobotnych niepełnosprawnych utrzymywał si na poziomie 0,8 0,9%. Jedna czwarta niepełnosprawnych bezrobotnych w województwie pomorskim to osoby z upoledzeniem narzdu ruchu. W kocu 2005 roku liczba osób z tym rodzajem niepełnosprawnoci wynosiła 1190 osób i zmniejszyła si w porównaniu do roku 2004 o 68 osób (tj. o 5,4%). Drugim, najczstszym rodzajem niepełnosprawnoci wród bezrobotnych s choroby psychiczne 667 osób, liczba bezrobotnych w porównaniu do roku 2004 w tej grupie zmalała o 39 osób (tj. o 5,5%). Wzrost liczby bezrobotnych niepełnosprawnych odnotowano natomiast wród m.in. niepełnosprawnych z powodu: epilepsji o 39 osób (tj. o 58,2%), upoledze umysłowych o 23 osoby (tj. o 13,1%) oraz chorób neurologicznych o 26 osób (tj. o 6,7%). 28

32 liczba osób Struktura osób niepełnosprawnych bezrobotnych według rodzaju niepełnosprawnoci w latach stan na 31 grudnia województwo pomorskie r r Rodzaje niepełnosprawnoci: 1 upoledzenie umysłowe, 2 choroby psychiczne, 3 zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu, 4 choroby narzdu wzroku, 5 upoledzenia narzdu ruchu, 6 epilepsja, 7- choroby układu oddechowego i układu krenia, 8- choroby układu pokarmowego i układu moczowo-płciowego, 9- choroby neurologiczne, 10- inne i nieustalone. ródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy MPS-07. Analizujc struktur wiekow osób bezrobotnych niepełnosprawnych w województwie pomorskim odnotowano, e w kocu 2005 r. dominowały osoby w wieku lata 1746 osób, które stanowiły 37,5% ogółu bezrobotnych niepełnosprawnych oraz osoby młode od lat 1531 osób, tj. 32,9%. W kocu roku 2005 r., w województwie pomorskim, w porównaniu do roku 2004 wystpił spadek liczby bezrobotnych niepełnosprawnych we wszystkich grupach wiekowych, z wyjtkiem osób 55-59/60 lat. Najwiksze zmniejszenie liczby bezrobotnych niepełnosprawnych dotyczyło osób w wieku lata o 166 osób (o 8,7%), zwikszenie natomiast w grupie wiekowej 55 59/60 lat o 36 osób (o 7,7%). 100% Struktura niepełnosprawnych bezrobotnych według wieku w latach stan na 31 grudnia województwo pomorskie 9,4% 10,7% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 38,6% 37,5% 19,0% 18,9% 20,1% 20,4% 12,8% 12,5% 2004 r r / ródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy MPS

33 Osoby bezrobotne niepełnosprawne w województwie pomorskim cechuje niski poziom wykształcenia. W kocu 2005 r. bezrobotni niepełnosprawni z wykształceniem zasadniczym zawodowym, gimnazjalnym i poniej stanowili 76,4% (3560 osób) ogółu bezrobotnych niepełnosprawnych, natomiast osoby z wykształceniem wyszym jedynie 2,2% (103 osoby) Liczba osób niepełnosprawnych bezrobotnych według wykształcenia w latach w województwie pomorskim stan na 31 grudnia 1800 liczba osób wysze poilicealne i rednie zawodowe rednie ogólnokształcce zasadnicze zawodowe gimnazjalne i ponizej 2004 r r ródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy MPS-07. W porównaniu do roku 2004 liczba osób bezrobotnych niepełnosprawnych z wykształceniem zasadniczym zawodowym, gimnazjalnym i poniej zmniejszyła si (o 336 osób, tj. o 8,6%), a ich udział w ogólnej liczbie bezrobotnych niepełnosprawnych był niszy o 2,3 pkt proc. Zwikszyła si natomiast liczba osób bezrobotnych niepełnosprawnych z wykształceniem wyszym (o 18 osób, tj. o 21,2%) oraz ich udział o 0,5 pkt proc. W kocu 2005 r. bezrobotni niepełnosprawni z wykształceniem rednim ogólnokształccym stanowili 6,5% ogółu bezrobotnych niepełnosprawnych, natomiast z wykształceniem policealnym i rednim zawodowym 14,9% (w 2004 r. odpowiednio 5,7% i 13,9%). 100% 80% Struktura niepełnosprawnych bezrobotnych według wykształcenia w latach stan na 31 grudnia województwo pomorskie 41,9% 39,9% gimnazjalne i poniej zasadnicze zawodowe 60% 40% 20% 0% 36,8% 36,5% 5,7% 6,5% 1,7% 13,9% 14,9% 2,2% 2004 r r. ródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy MPS-07. rednie ogólnokształcce policealne i rednie zawodowe wysze 30