11. Sposób wytwarzania mikrokapsułek hydrożelowych powstających w wyniku tworzenia kompleksów

Podobne dokumenty
(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11)

PL B1. Symetryczne czwartorzędowe sole imidazoliowe, pochodne achiralnego alkoholu monoterpenowego oraz sposób ich wytwarzania

PL B1. INSTYTUT BIOPOLIMERÓW I WŁÓKIEN CHEMICZNYCH, Łódź, PL

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1

PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA, Kraków, PL BUP 03/06

PL B1. Sposób otrzymywania nieorganicznego spoiwa odlewniczego na bazie szkła wodnego modyfikowanego nanocząstkami

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL

PL B1. POLITECHNIKA ŁÓDZKA, Łódź, PL BUP 19/13

PL B1 (12) O P I S P A T E N T O W Y (19) P L (11) (13) B 1 A61K 9/20. (22) Data zgłoszenia:

Podstawy biogospodarki. Wykład 7

Definicja immobilizacji

(54) Sorbent do pozaustrojowego usuwania lipoprotein o niskiej gęstości z krwi lub osocza

PL B1. Uniwersytet Śląski w Katowicach,Katowice,PL BUP 20/05. Andrzej Posmyk,Katowice,PL WUP 11/09 RZECZPOSPOLITA POLSKA

PL B1. UNIWERSYTET EKONOMICZNY W POZNANIU, Poznań, PL BUP 26/15. RENATA DOBRUCKA, Poznań, PL JOLANTA DŁUGASZEWSKA, Poznań, PL

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

Sposób otrzymywania kompozytów tlenkowych CuO SiO 2 z odpadowych roztworów pogalwanicznych siarczanu (VI) miedzi (II) i krzemianu sodu

PL B1. Instytut Chemii Przemysłowej im.prof.ignacego Mościckiego,Warszawa,PL BUP 07/06

PL B1. Bromki 1-alkilochininy, sposób ich otrzymywania oraz zastosowanie jako antyelektrostatyki. POLITECHNIKA POZNAŃSKA, Poznań, PL

Kompozycja przyprawowa do wyrobów mięsnych, zwłaszcza pasztetu i sposób wytwarzania kompozycji przyprawowej do wyrobów mięsnych, zwłaszcza pasztetu

Sposób otrzymywania dwutlenku tytanu oraz tytanianów litu i baru z czterochlorku tytanu

Badanie właściwości związków powierzchniowo czynnych

ĆWICZENIE 6. Hydrokoloidy w żywności (powstawanie, żelowanie i podstawowe właściwości)

PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA, Kraków, PL BUP 21/10. MARCIN ŚRODA, Kraków, PL

PL B1. UNIWERSYTET EKONOMICZNY W POZNANIU, Poznań, PL BUP 21/09. DARIA WIECZOREK, Poznań, PL RYSZARD ZIELIŃSKI, Poznań, PL

PL B1. PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCJI FARMACEUTYCZNEJ HASCO-LEK SPÓŁKA AKCYJNA, Wrocław, PL BUP 09/13

PL B1. Preparat o właściwościach przeciwutleniających oraz sposób otrzymywania tego preparatu. POLITECHNIKA ŁÓDZKA, Łódź, PL

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11)

(12) OPIS PATENTOWY. (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/DE96/02405

PL B1. Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Izotopów POLATOM,Świerk,PL BUP 12/05

PL B1. ZACHODNIOPOMORSKI UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNY W SZCZECINIE, Szczecin, PL BUP 02/16

J CD CD. N "f"'" Sposób i filtr do usuwania amoniaku z powietrza. POLITECHNIKA LUBELSKA, Lublin, PL BUP 23/09

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1

PL B1. AKZO NOBEL COATINGS Sp. z o.o., Włocławek,PL BUP 11/ WUP 07/08. Marek Pawlicki,Włocławek,PL

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (13) T3 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/EP02/ (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego:

PL B1. POLITECHNIKA POZNAŃSKA, Poznań, PL BUP 26/11. JULIUSZ PERNAK, Poznań, PL BEATA CZARNECKA, Poznań, PL ANNA PERNAK, Poznań, PL

(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/DE03/ (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego:

PL B1. ZACHODNIOPOMORSKI UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNY W SZCZECINIE, Szczecin, PL BUP 06/14

PL B1. Ciecze jonowe pochodne heksahydrotymolu oraz sposób wytwarzania cieczy jonowych pochodnych heksahydrotymolu

Biopaliwo do silników z zapłonem samoczynnym i sposób otrzymywania biopaliwa do silników z zapłonem samoczynnym. (74) Pełnomocnik:

PL B BUP 14/16

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11)

PL B1. Sposób wytwarzania modyfikatora do polistyrenu niskoudarowego i zmodyfikowany polistyren niskoudarowy

(19) PL (11) (13)B1

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

Synteza nanocząstek magnetycznych pokrytych modyfikowaną skrobią dla zastosowań biomedycznych

PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 20/17

PL B1. POLWAX SPÓŁKA AKCYJNA, Jasło, PL BUP 21/12. IZABELA ROBAK, Chorzów, PL GRZEGORZ KUBOSZ, Czechowice-Dziedzice, PL

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1

PL B1. POLITECHNIKA ŁÓDZKA, Łódź, PL BUP 17/11. RADOSŁAW ROSIK, Łódź, PL WUP 08/12. rzecz. pat. Ewa Kaczur-Kaczyńska

(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/GB98/00907

(12) OPIS PATENTOWY (13) PL (11)

PL B1. Sposób i układ do modyfikacji widma sygnału ultraszerokopasmowego radia impulsowego. POLITECHNIKA GDAŃSKA, Gdańsk, PL

(21) Numer zgłoszenia: (54) Sposób wytwarzania preparatu barwników czerwonych buraka ćwikłowego

Mikrokapsułki CS. Prof. dr hab. Stanisław Ignatowicz Konsultacje Entomologiczne Warszawa

WZORU UŻYTKOWEGO PL Y1. SPYRA PRIMO POLAND SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Mikołów, PL BUP 23/

PL B1. POLITECHNIKA GDAŃSKA, Gdańsk, PL BUP 19/09. MACIEJ KOKOT, Gdynia, PL WUP 03/14. rzecz. pat.

PL B1. Trzeciorzędowe słodkie sole imidazoliowe oraz sposób wytwarzania trzeciorzędowych słodkich soli imidazoliowych

PL B1. Sposób usuwania zanieczyszczeń z instalacji produkcyjnych zawierających membrany filtracyjne stosowane w przemyśle spożywczym

Zalety przewodników polimerowych

PL B1. INSTYTUT CHEMII PRZEMYSŁOWEJ IM. PROF. IGNACEGO MOŚCICKIEGO, Warszawa, PL BUP 10/10

PL B1. Sposób epoksydacji (1Z,5E,9E)-1,5,9-cyklododekatrienu do 1,2-epoksy-(5Z,9E)-5,9-cyklododekadienu

PL B1. Kwasy α-hydroksymetylofosfonowe pochodne 2-azanorbornanu i sposób ich wytwarzania. POLITECHNIKA WROCŁAWSKA, Wrocław, PL

PL B1. INSTYTUT METALI NIEŻELAZNYCH W GLIWICACH, Gliwice, PL UNIWERSYTET ŚLĄSKI W KATOWICACH, Katowice, PL

PL B1. POLITECHNIKA GDAŃSKA, Gdańsk, PL BUP 21/10

PL B1. Sposób wytwarzania nanocząstek srebra oraz sposób antybakteryjnego wykończenia tekstyliów przy użyciu nanocząstek srebra

PL B1. POLITECHNIKA WROCŁAWSKA, Wrocław, PL BUP 05/12. JOANNA FEDER-KUBIS, Wrocław, PL ADAM SOKOŁOWSKI, Wrocław, PL

PL B1. A-Z MEDICA Sp. z o.o.,gdańsk,pl BUP 10/02

PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 12/13

PL B1. SINKOS SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Police, PL BUP 13/13

Wprowadzenie 1. Substancje powierzchniowo czynne Wykazują tendencję do gromadzenia się na granicy faz Nie przechodzą do fazy gazowej

WYMAGANIA EDUKACYJNE na poszczególne oceny śródroczne i roczne Z CHEMII W KLASIE II gimnazjum

(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/EP02/13252 (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego:

Spis treści. Właściwości fizyczne. Wodorki berylowców. Berylowce

PL B1. UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU, Poznań, PL BUP 24/17

PL B1. UNIWERSYTET WARSZAWSKI, Warszawa, PL BUP 20/ WUP 04/15. PIOTR WASYLCZYK, Warszawa, PL RZECZPOSPOLITA POLSKA

PL B1. ZACHODNIOPOMORSKI UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNY W SZCZECINIE, Szczecin, PL POLITECHNIKA WARSZAWSKA, Warszawa, PL

(54) Sposób wytwarzania płyt porowatych do aeracjl i ozonowania zbiorników wodnych

PL B1. Sposób otrzymywania mieszanki spożywczej z kiełków roślin zawierającej organiczne związki selenu

PL B1. POLITECHNIKA ŁÓDZKA, Łódź, PL BUP 05/12

PL B1 (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11)

PL B1. POLITECHNIKA LUBELSKA, Lublin, PL BUP 01/17. TOMASZ GARBACZ, Lublin, PL ANETA TOR-ŚWIĄTEK, Lublin, PL

(12) OPIS PATENTOWY. (54)Nawóz dolistny na bazie siarczanu magnezowego, zawierający substancje mikroodżywcze i sposób wytwarzania nawozu dolistnego

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1

PL B1. POLITECHNIKA WROCŁAWSKA, Wrocław, PL BUP 18/15. HANNA STAWSKA, Wrocław, PL ELŻBIETA BEREŚ-PAWLIK, Wrocław, PL

(12) OPIS PATENTOWY (19)PL

(19) PL (11) (13) B1 (12) OPIS PATENTOWY PL B1 FIG BUP 20/ WUP 11/01 RZECZPOSPOLITA POLSKA

PL B1. POLITECHNIKA ŚLĄSKA, Gliwice, PL BUP 20/07. JAN HEHLMANN, Kędzierzyn-Koźle, PL MACIEJ JODKOWSKI, Zabrze, PL

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11)

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11)

Właściwości, degradacja i modyfikacja hydrożeli do zastosowań w uprawach roślinnych (zadania 2, 3 i 11)

PL B1. Sposób wytwarzania produktu mlecznego, zawierającego żelatynę, mleko odtłuszczone i śmietanę

(13) B1 F24F 13/20. VITROSERVICE CLIMA Sp. z o.o., Kosakowo, PL. Tadeusz Siek, Kosakowo, PL. Prościński Jan

PL B1. UNIWERSYTET EKONOMICZNY W POZNANIU, Poznań, PL BUP 26/15. RENATA DOBRUCKA, Poznań, PL JOLANTA DŁUGASZEWSKA, Poznań, PL

Sposób wytwarzania żywic epoksydowych na bazie sacharydów i ich pochodnych acetalowych

(12)OPIS PATENTOWY (19)PL (11)189956

PL B1. KISPOL Spółka z o.o.,tarnów,pl BUP 26/03. Krzysztof Godek,Tarnów,PL WUP 02/08. Klar Mirosław, Kancelaria Patentowa

WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11)

PL B1. ZACHODNIOPOMORSKI UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNY W SZCZECINIE, Szczecin, PL BUP 08/12. EDYTA BALEJKO, Mierzyn, PL

Transkrypt:

RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 196926 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 370183 (51) Int.Cl. B01J 13/10 (2006.01) A61K 9/50 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 20.09.2004 (54) Sposób wytwarzania mikrokapsułek hydrożelowych (43) Zgłoszenie ogłoszono: 03.04.2006 BUP 07/06 (73) Uprawniony z patentu: Akademia Rolnicza,Szczecin,PL Politechnika Szczecińska,Szczecin,PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 29.02.2008 WUP 02/08 (72) Twórca(y) wynalazku: Artur Bartkowiak,Szczecin,PL Wojciech Brylak,Nowa Sól,PL Tadeusz Spychaj,Szczecin,PL PL 196926 B1 (57) 1. Sposób wytwarzania mikrokapsułek hydrożelowych powstających w wyniku tworzenia kompleksów poprzez wkraplanie roztworu wodnego anionowego polimeru (czynnika I) do roztworu wodnego zmodyfikowanego polimeru naturalnego o niskim ciężarze cząsteczkowym zawierającego czwartorzędowe grupy aminowe (czynnika III). 11. Sposób wytwarzania mikrokapsułek hydrożelowych powstających w wyniku tworzenia kompleksów poprzez wkraplanie roztworu wodnego anionowego polimeru (czynnika I) do roztworu wodnego środka żelującego w postaci soli metali (czynnika III), a po otrzymaniu sferycznej hydrożelowej mikrosfery, wprowadza się do niej roztwór wodny zmodyfikowanego polimeru naturalnego o niskim ciężarze cząsteczkowym zawierający czwartorzędowe grupy aminowe (czynnika II).

2 PL 196 926 B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania mikrokapsułek hydrożelowych powstających w wyniku tworzenia kompleksów polielektrolitowych, przeznaczonych do immobilizacji rozmaitych materiałów m.in. pochodzenia biologicznego takich jak komórki, bakterie, enzymy, hormony, przeciwciała lub związki biologicznie aktywne. Znanych jest wiele sposobów wytwarzania mikrokapsułek hydrożelowych wykorzystujących zjawisko tworzenia kompleksów polielektrolitowych. W angielskim zgłoszeniu patentowym (GB 2 135 954) przedstawiono ogólny sposób otrzymywania mikrokapsułek z dwóch polielektrolitów posiadających grupy jonowe o przeciwnym znaku. Przykłady w tym zgłoszeniu opisują zastosowanie jako polielektrolity anionowe o wysokim ciężarze cząsteczkowym siarczan celulozy, karboksymetylo celulozę i alginian. W przypadku kationowego polielektrolitu był to syntetyczny polimer zawierający czwartorzędowe grupy aminowe o ciężarze cząsteczkowym nie mniejszym niż 40 tys. g/mol. W amerykańskim opisie patentowym (US 4,808,707) przedstawiono wytwarzanie mikrokapsułek z zastosowaniem chitozanu i alginałnu zarówno niemodyfikowanego jak i estryfikowanego w procesie dwuetapowym w roztworach o ph poniżej 6,1. Opis ten określa zastosowanie chitozanu o wysokim ciężarze cząsteczkowym i słabej rozpuszczalności w roztworach fizjologicznych, o czym świadczy środowisko takiej reakcji - ph poniżej 6,1. Patent europejski (EP 0 152 898) opisuje wykorzystanie alginianu i niemodyfikowanego chitozanu zawierającego pierwszorzędowe grupy aminowe do formowania mikrokapsułek w ph poniżej 6,6. W zgłoszeniu patentowym światowym (WO 00/01373) do formowanie mikrokapsułek hydrożelowych wykorzystano anionowe polisacharydy i niemodyfikowany chitozan o niskim ciężarze cząsteczkowym w zakresie 500 do 10000 g/mol, gdzie formowanie jednoetapowe odbywa się w roztworach ph w zakresie od 6,8 do 7,4. Zaproponowana w nim metoda formowania mikrokapsułek dotyczy bezpośredniej reakcji pomiędzy dwoma roztworami przeciwnie naładowanych polielektrolitów wobec braku w roztworze kationów metali wielowartościowych. Znane sposoby wytwarzania mikrokapsułek wymagają długich czasów reakcji (ponad 20 minut) oraz wysokich stężeń kationowego polielektrolitu aby utworzyć stabilną zewnętrzną membranę. Również brak możliwości kształtowania gęstości występowania kationowych grup funkcyjnych w przypadku zastosowanego polielektrolitu tworzącego zewnętrzną membranę utrudnia formowanie mikrokapsułek o zmiennej porowatości i wytrzymałości mechanicznej. Otrzymywane znanymi sposobami mikrokapsułki wykazują ograniczoną stabilność mechaniczną podczas przechowywania w środowisku wodnym o podwyższonym ph (ph > 7,2) szczególnie w roztworach zawierających wysokie stężenie soli metali jednowartościowych oraz grup anionowych takich jak węglanowe, siarczanowe i fosforanowe, które bardzo często występują w buforach wykorzystywanych w biotechnologii jak również są naturalnymi układami buforowymi występującymi w organizmach żywych. Celem wynalazku jest opracowanie sposobu wytwarzania mikrokapsułek, pozbawionego wad znanych rozwiązań technicznych. Sposób wytwarzania mikrokapsułek hydrożelowych powstających w wyniku tworzenia kompleksów polielektrolitowych, według wynalazku, polega na tym, że zewnętrzną membranę mikrokapsułek tworzy się poprzez wkraplanie roztworu wodnego anionowego polimeru (czynnika I) do roztworu wodnego zmodyfikowanego polimeru naturalnego o niskim ciężarze cząsteczkowym zawierającego czwartorzędowe grupy aminowe (czynnika II), Jako anionowy polimer (czynnik I) stosuje się polisacharydy posiadające grupy funkcyjne o charakterze anionowym, korzystnie alginiany, agar, karageniany, ksantan, gelan, gumę arabską, gumę guar, pektynę, anionowe pochodne skrobii i celulozy - karbosymetylowane i sulfonowane oraz białka o charakterze anionowym takie jak białka sojowe, serwatkowe oraz żelatynę. Jako zmodyfikowane polimery naturalne o niskim ciężarze cząsteczkowym zawierające czwartorzędowe grupy aminowe (czynnik II) stosuje się modyfikowane polisacharydy, o ciężarze cząsteczkowym korzystnie w zakresie od 1000 g/mol do 40000 g/mol i stopniu podstawienia w zakresie od 0,1 do 3, otrzymane w wyniku reakcji reaktywnych grup funkcjonalnych polisacharydów z małocząsteczkowymi monomerycznymi reagentami zawierającymi czwartorzędowe grupy aminowe. Jako reaktywne grupy funkcjonalne polisacharydów stosuje się grupy hydroksylowe, karboksylowe, sulfonowe lub aminowe, natomiast jako małocząsteczkowe monomeryczne reagenty stosuje się reagenty posiadające poza czwartorzędowymi grupami aminowymi inne grupy reaktywne zdolne do tworzenia wiązań kowalencyjnych poprzez reakcje z grupami funkcjonalnymi polisacharydów. Do czynnika I i/lub II dodaje się korzystnie substancje funkcjonalne, na przykład antyutleniacze, barwniki lub związki sma-

PL 196 926 B1 3 kowo-zapachowe oraz modyfikatory w postaci plastyfikatorów, modyfikatorów lepkości lub związków chemicznych modyfikujących napięcie powierzchniowe. W odmianie sposobu wytwarzania mikrokapsułek hydrożelowych, zewnętrzną membranę mikrokapsułek tworzy się poprzez wkraplanie roztworu wodnego anionowego polimeru (czynnika I) do roztworu wodnego środka żelującego w postaci soli metali (czynnika II). Po otrzymaniu sferycznej hydrożelowej mikrosfery, wprowadza się do niej roztwór wodny zmodyfikowanego polimeru naturalnego o niskim ciężarze cząsteczkowym zawierający czwartorzędowe grupy aminowe (czynnika II). Jako anionowy polimer (czynnik I) stosuje się polisacharydy posiadające grupy funkcyjne o charakterze anionowym, korzystnie alginiany, agar, karageniany, ksantan, gelan, gumę arabską, gumę guar, pektynę, anionowe pochodne skrobii i celulozy - karbosymetylowane i sulfonowane oraz białka o charakterze anionowym takie jak białka sojowe, serwatkowe oraz żelatynę. Jako środek żelujący w postaci soli metali (czynnik III) stosuje się związki Na, K, Ca, Ba, Zn, Mg, Fe, Al albo Co w postaci rozpuszczalnych w wodzie chlorków, siarczanów, azotanów, fosforanów, octanów, szczawianów lub mleczanów. Jako zmodyfikowane polimery naturalne o niskim ciężarze cząsteczkowym zawierające czwartorzędowe grupy aminowe (czynnik II) stosuje się modyfikowane polisacharydy, o ciężarze cząsteczkowym korzystnie w zakresie od 1000 g/mol do 40000 g/mol i stopniu podstawienia w zakresie od 0,1 do 3, otrzymane w wyniku reakcji reaktywnych grup funkcjonalnych polisacharydów z małocząsteczkowymi monomerycznymi reagentami zawierającymi czwartorzędowe grupy aminowe. Jako reaktywne grupy funkcjonalne polisacharydów stosuje się grupy hydroksylowe, karboksylowe, sulfonowe lub aminowe, zaś jako małocząsteczkowe monomeryczne reagenty stosuje się reagenty posiadające poza czwartorzędowymi grupami aminowymi inne grupy reaktywne zdolne do tworzenia wiązań kowalencyjnych poprzez reakcje z grupami funkcjonalnymi polisacharydów. Do czynnika I i/lub II i/lub III dodaje się korzystnie jako substancje funkcjonalne antyutleniacze, barwniki lub związki smakowo-zapachowe oraz modyfikatory w postaci plastyfikatorów, modyfikatorów lepkości lub związków chemicznych modyfikujących napięcie powierzchniowe. Sposób wytwarzania mikrokapsułek według wynalazku, w stosunku do innych znanych metod, zapewnia możliwość proekologicznego kontrolowania zewnętrznych właściwości membrany mikrokapsułki, takich jak wytrzymałość mechaniczna i porowatość. I to zarówno przez stosowanie kationowych oligomerów o różnym ciężarze cząsteczkowym, jak również przez stosowanie charakteryzujących się zmiennym stopniem podstawienia łańcucha oligomeru związków zawierających czwartorzędowe grupy aminowe. Istnieje także możliwość zmniejszenia wpływu środowiska, w którym przechowywane są mikrokapsułki, na zmianę ich właściwości mechanicznych i porowatość. Zgodnie z odmianami rozwiązania, mikrokapsułki można wytwarzać zarówno metodą jedno- jak i dwuetapową, w zależności od wymaganych ich właściwości. Sposób według wynalazku zapewnia możliwość wytwarzania mikrokapsułek w szerokim zakresie ph od 3,0 do ponad 8. Dzięki zastosowaniu pochodnych oligosacharydów posiadających czwartorzędowe grupy aminowe, możliwe jest formowanie mikrokapsułek nawet w roztworach o ph 8-10, co w przypadku stosowanych bardzo często niemodyfikowanych oligosacharydów posiadających pierwszorzędowe grupy aminowe np. chitozanu jest istotnym ograniczeniem. Na przykład chitozan zawierający pierwszorzędowe grupy aminowe rozpuszcza się tylko w roztworach wodnych o ph poniżej 6,0 a w przypadku jego małocząsteczkowych frakcji w ph poniżej 7,4. Natomiast modyfikowany oligocitozan posiadający czwartorzędowe grupy aminowe jest rozpuszczalny w ph nawet do 9,0. Dodatkowo dzięki zastosowaniu oligosacharydów o zmiennym stopniu podstawienia możliwe jest formowanie mikrokapsułek charakteryzujących się zmiennymi właściwościami, w tym zmienną podatnością na zmiany podczas przechowywania takich mikrokapsułek w środowisku wodnym o zmiennej sile jonej oraz ph. Już pierwsze porównanie właściwości otrzymanych mikrokapsułek (tabela) świadczy o tym, że dla oligochitozanu o ciężarze cząsteczkowym 5,000 modyfikacja związkiem zawierającym czwartorzędową grupę aminową spowodowała wzrost wytrzymałości mechanicznej na ściskanie otrzymanej mikrokapsułki metodą jednoetapową w układzie alginian sodu/oligochitozan oraz możliwość formowania ich w podwyższonym ph. Uzyskano także znaczący, prawie 10 krotny spadek porowatości, co szczególnie jest istotne w przypadku zastosowania takich mikrokapsułek jako potencjalnego nośnika do kontrolowanego uwalniania związków o niskim ciężarze cząsteczkowym lub do ochrony immobilizowanego materiału przed bezpośrednim kontaktem z substancjami o ciężarze cząsteczkowym większym niż 20 tys. g/mol. Zbyt wysoka porowatość powyżej 100 tys. g/mol jest poważnym problemem przy zastosowaniu klasycznych układów wykorzystywanych do immobilizacji np. żywych komórek jako tzw. biosztuczne organy.

4 PL 196 926 B1 T a b e l a Zestawienie właściwości mikrokapsułek wytwarzanych przy wykorzystaniu dotychczas stosowanego niemodyfikowanego chitozanu oraz przy wykorzystaniu modyfikowanego według wynalazku chitozanu Oligochitozan 5000 [g/mol] Wytrzymałość mechaniczna [g] ph 6,8 ph 7,0 Granica wykluczania [g/mol] Wytrzymałość mechaniczna [g] Granica wykluczania [g/mol] niemodyfikowany 17,2 180000 - - modyfikowany* 62 20000 26 30000 *) chitozan modyfikowany chlorkiem (3-chloro-2-hydroksypropylo)trimetyloamoniowym, czas reakcji 6 godz., temp 60 C, stosunek reagentów (2:1:1 - oligochitozan - zw. modyfikujący- NaOH). Przedmiot wynalazku został bliżej objaśniony w następujących przykładach wykonania. P r z y k ł a d I W 200 cm 3 wody destylowanej rozpuszcza się 1,8 g NaCl i 2 g CaCl 2. Przy intensywnym mieszaniu wykorzystując mieszadło mechaniczne lub magnetyczne przygotowuje się 2% roztwór alginianu sodu poprzez powolne dodawanie porcjami 0,5 g alginianu sodu do intensywnie mieszanego 25 cm 3 wodnego roztworu 0,9% NaCl przez okres 1-2 godzin. Zastosowany alginian charakteryzuje się średnim ciężarem cząsteczkowym w zakresie 400 tys.- 600 tys. g/mol i zbliżonym 0,5/0,5 udziałem grup guluranowych i manurowych w łańcuchu głównym. Mikrosfery hydrożelowe w układzie alginian/kationy wapnia otrzymuje się poprzez ręczne powolne wkraplanie 20 cm 3 uprzednio przygotowanego roztworu 1% alginianu sodu w roztworze 0,9% NaCl przy użyciu strzykawki o pojemności 20 cm 3 zakończonej igłą o średnicy wewnętrznej 0,7 mm lub odpowiedniej mikropipety do 200 cm 3 uprzednio przygotowanego roztworu żelującego (0,9% NaCl/1% CaCl 2 ). Mikrosfery hydrożelowe pozostawia się na kolejne 10 minut w roztworze żelującym, po czym ciecz znad mikrosfer hydrożelowych dekantuje się i kolejno przemywa trzykrotnie mikrosfery 100 cm 3 roztworu 0,9% NaCl. Następnie do tak utworzonych mikrosfer wprowadza się 100 cm 3 roztworu 1% modyfikowanego pligochitozanu chlorkiem (3-chloro-2-hydroksypropylo)trimetyloamoniowym o stopniu podstawienia 0,5 i ciężarze cząsteczkowym 5,000 g/mol w 0,9% NaCl o ph 6,8. Po 20 minutach roztwór dekantuje się znad utworzonych mikrokapsułek i następnie przeprowadza się dodatkowe trzykrotne przemywanie 0,9% NaCl. Tak utworzone mikrokapsułki charakteryzują się wysoką stabilnością i wytrzymałością mechaniczną oraz niskim stopniem wykluczania. P r z y k ł a d II Analogicznie do przykładu I tylko w drugim etapie do tworzenia zewnętrznej membrany stosuje się 2% roztwór modyfikowanego dekstranu o ciężarze cząsteczkowym 5000 g/mol i stopniu podstawienia 0,8 chlorkiem (3-chloro-2-hydroksypropylo)trimetyloamoniowym. P r z y k ł a d III W 200 cm 3 wody destylowanej rozpuszcza się 1,8 g NaCl i 2g modyfikowanego oligochitozanu chlorkiem (3-chloro-2-hydroksypropylo)trimetyloamoniowym o stopniu podstawienia 0,8 i ciężarze cząsteczkowym 3,000 g/mol o ph 7,0. Przy intensywnym mieszaniu wykorzystując mieszadło mechaniczne lub magnetyczne przygotowuje się 2% roztwór alginianu sodu analogicznie jak w przykładzie I. Mikrosfery hydrożelowe z zewnętrzną membraną w układzie alginian sodu/modyfikowany oligochitozan otrzymuje się poprzez ręczne powolne wkraplanie 20 cm 3 2% roztworu algmianu sodu przy użyciu strzykawki o pojemności 20 cm 3 zakończonej igłą o średnicy wewnętrznej 0,7 mm do 200 cm 3 uprzednio przygotowanego roztworu żelującego (0,9% NaCl/1% modyfikowany chitozan). Mikrosfery hydrożelowe pozostawia się na kolejne 20 minut w roztworze żelującym zawierającym modyfikowany oligochitozan, po czym ciecz znad mikrosfer hydrożelowych dekantuje się i kolejno przemywa trzykrotnie uformowane mikrokapsułki 100 cm 3 roztworu 0,9 % NaCl. Utworzone mikrokapsułki charakteryzują się wysoką stabilnością i wytrzymałością mechaniczną oraz porowatością o górnej granicy wykluczania w granicach 10 tys.- 40 tys. g/mol. P r z y k ł a d IV W 200 cm 3 wody destylowanej rozpuszcza się 1,8 g NaCl i 2 g modyfikowanego oligochitozanu chlorkiem (3-chloro-2-hydroksypropylo)trimetyloamoniowym o stopniu podstawienia 0,3 i ciężarze cząsteczkowym 4,000 g/mol o ph 7,2. Przy intensywnym mieszaniu wykorzystując mieszadło mechaniczne lub magnetyczne przygotowuje się 2 % roztwór iota-karagenianu w wodzie destylowanej (rozpuszczanie przynajmniej 10 godzin). Zastosowany iota-karagenian charakteryzuje się średnim cięża-

PL 196 926 B1 5 rem cząsteczkowym w zakresie 300 tys. - 600 tys. g/mol. Mikrosfery hydrożelowe z zewnętrzną membraną w układzie iota-karagenian/kationy sodu/modyfikowany oligochitozan otrzymuje się poprzez ręczne powolne wkraplanie 20 cm 3 uprzednio przygotowanego roztworu 2% karagenian przy użyciu strzykawki o pojemności 20 cm zakończonej igłą o średnicy wewnętrznej 0,5 mm do 200 cm uprzednio przygotowanego roztworu żelującego (0,9% NaCl/1% modyfikowany chitozan). Mikrosfery hydrożelowe pozostawia się na kolejne 20 minut w roztworze żelującym zawierającym modyfikowany chitozan, po czym ciecz znad mikrosfer hydrożelowych dekantuje się i kolejno przemywa trzykrotnie otrzymane mikrokapsułki 100 cm 3 roztworu 0,9% NaCl. Tak utworzone mikrokapsułki charakteryzują się wysoką stabilnością i wytrzymałością mechaniczną szczególnie mechaniczną szczególnie podczas przechowywania w roztworach buforowych zawierających aniony fosforanowe i węglanowe. P r z y k ł a d V W 200 cm 3 wody destylowanej rozpuszcza się 1,8 g NaCl i 2 g modyfikowanego oligochitozanu chlorkiem (3-chloro-2-hydroksypropylo)trimetyloamoniowym o stopniu podstawienia 0,7 i ciężarze cząsteczkowym 4,000 g/mol o ph 7,2. Przy intensywnym mieszaniu wykorzystując mieszadło mechaniczne lub magnetyczne przygotowuje się 1 % roztwór iota-karagenianu i 1% siarczanu celulozy w wodzie destylowanej (rozpuszczanie przynajmniej 10 godzin). Zastosowany iota-karagenian charakteryzuje się średnim ciężarem cząsteczkowym w zakresie 300 tys.- 600 tys. g/mol, natomiast siarczan celulozy ma ciężar cząsteczkowy w zakresie 70-100 tys. g/mol i stopnień podstawienia 1,2. Mikrosfery hydrożelowe z zewnętrzną membraną w układzie iota-karagenian-siarczan celulozy/kationy sodu/modyfikowany oligochitozan otrzymuje się poprzez ręczne powolne wkraplanie 20 cm 3 uprzednio przygotowanego roztworu 2% karagenian przy użyciu strzykawki o pojemności 20 cm 3 zakończonej igłą o średnicy wewnętrznej 0,6 mm do 200 cm 3 uprzednio przygotowanego roztworu żelującego (0,9% NaCl/1% modyfikowany chitozan). Mikrosfery hydrożelowe pozostawia się na kolejne 20 minut w roztworze żelującym zawierającym modyfikowany chitozan, po czym ciecz znad mikrosfer hydrożelowych dekantuje się i kolejno przemywa trzykrotnie otrzymane mikrokapsułki 100 cm 3 roztworu 0,9 % NaCl. Tak utworzone mikrokapsułki charakteryzują się wysoką wytrzymałością mechaniczną oraz niską porowatością. P r z y k ł a d VI Analogicznie do przygotowanych mikrokapsuł jak w przykładzie III, tylko zamiast roztworu 2% alginianu, wkrapala się roztwór wodny 1,5% alginianu zawierający dodatkowo jako związek modyfikujący 1% polialkohol winylowy o ciężarze cząsteczkowym 40 tys. g/mol. Opisaną powyżej metodę można stosować do immobilizacji wszystkich substancji biologicznie aktywnych, żywych komórek oraz innych nieaktywnych substancji w postaci cieczy, roztworów i ciał stałych o odpowiednim stopniu rozdrobnienia. Takie mikrokapsułki mogą znaleźć zastosowanie między innymi w przemyśle chemicznym, farmaceutycznym oraz w szeroko pojętej biotechnologii w tym medycynie. Zastrzeżenia patentowe 1. Sposób wytwarzania mikrokapsułek hydrożelowych powstających w wyniku tworzenia kompleksów poprzez wkraplanie roztworu wodnego anionowego polimeru (czynnika I) do roztworu wodnego zmodyfikowanego polimeru naturalnego o niskim ciężarze cząsteczkowym zawierającego czwartorzędowe grupy aminowe (czynnika III). 2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że jako anionowy polimer (czynnik I) stosuje się polisacharydy posiadające grupy funkcyjne o charakterze anionowym oraz białka o charakterze anionowym. 3. Sposób według zastrz. 2, znamienny tym, że jako polisacharydy o charakterze anionowym stosuje się korzystnie alginiany, agar, karageniany, ksantan, gelan, gumę arabską, gumę guar, pektynę, anionowe pochodne skrobii i celulozy - karbosymetylowane i sulfonowane. 4. Sposób według zastrz. 2, znamienny tym, że jako białka o charakterze anionowym stosuje się korzystnie białka sojowe, serwatkowe oraz żelatynę. 5. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że jako zmodyfikowane polimery naturalne o niskim ciężarze cząsteczkowym zawierające czwartorzędowe grupy aminowe (czynnik II) stosuje się modyfikowane polisacharydy, o ciężarze cząsteczkowym korzystnie w zakresie od 1000 g/mol do 40000 g/mol i stopniu podstawienia w zakresie od 0,1 do 3, otrzymane w wyniku reakcji reaktyw-

6 PL 196 926 B1 nych grup funkcjonalnych polisacharydów z małocząsteczkowymi monomerycznymi reagentami zawierającymi czwartorzędowe grupy aminowe. 6. Sposób według zastrz. 5, znamienny tym, że jako reaktywne grupy funkcjonalne polisacharydów stosuje się grupy hydroksylowe, karboksylowe, sulfonowe lub aminowe. 7. Sposób według zastrz. 5, znamienny tym, że jako małocząsteczkowe monomeryczne reagenty stosuje się reagenty posiadające poza czwartorzędowymi grupami aminowymi inne grupy reaktywne zdolne do tworzenia wiązań kowalencyjnych poprzez reakcje z grupami funkcjonalnymi polisacharydów. 8. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że do czynnika I i/lub II dodaje się korzystnie substancje funkcjonalne oraz modyfikatory. 9. Sposób według zastrz. 8, znamienny tym, że jako substancje funkcjonalne stosuje się korzystnie antyutleniacze, barwniki lub związki smakowo-zapachowe. 10. Sposób według zastrz. 8, znamienny tym, że jako modyfikatory stosuje się korzystnie plastyfikatory, modyfikatory lepkości lub związki chemiczne modyfikujące napięcie powierzchniowe. 11. Sposób wytwarzania mikrokapsułek hydrożelowych powstających w wyniku tworzenia kompleksów poprzez wkraplanie roztworu wodnego anionowego polimeru (czynnika I) do roztworu wodnego środka żelującego w postaci soli metali (czynnika III), a po otrzymaniu sferycznej hydrożelowej mikrosfery, wprowadza się do niej roztwór wodny zmodyfikowanego polimeru naturalnego o niskim ciężarze cząsteczkowym zawierający czwartorzędowe grupy aminowe (czynnika II). 12. Sposób według zastrz. 11, znamienny tym, że jako anionowy polimer (czynnik I) stosuje się polisacharydy posiadające grupy funkcyjne o charakterze anionowym oraz białka o charakterze anionowym. 13. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że jako polisacharydy o charakterze anionowym stosuje się korzystnie alginiany, agar, karageniany, ksantan, gelan, gumę arabską, gumę guar, pektynę, anionowe pochodne skrobii i celulozy-karbosymetylowane i sulfonowane. 14. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że jako białka o charakterze anionowym stosuje się korzystnie białka sojowe, serwatkowe oraz żelatynę. 15. Sposób według zastrz. 11, znamienny tym, że jako środek żelujący w postaci soli metali (czynnik III) stosuje się związki Na, K, Ca, Ba, Zn, Mg, Fe, Al albo Co w postaci rozpuszczalnych w wodzie chlorków, siarczanów, azotanów, fosforanów, octanów, szczawianów lub mleczanów. 16. Sposób według zastrz. 11, znamienny tym, że jako zmodyfikowane polimery naturalne o niskim ciężarze cząsteczkowym zawierające czwartorzędowe grupy aminowe (czynnik II) stosuje się modyfikowane polisacharydy o ciężarze cząsteczkowym korzystnie w zakresie od 1000 g/mol do 40000 g/mol i stopniu podstawienia w zakresie od 0,1 do 3, otrzymane w wyniku reakcji reaktywnych grup funkcjonalnych polisacharydów z małocząsteczkowymi monomerycznymi reagentami zawierającymi czwartorzędowe grupy aminowe. 17. Sposób według zastrz, 16, znamienny tym, że jako reaktywne grupy funkcjonalne polisacharydów stosuje się grupy hydroksylowe, karboksylowe, sulfonowe lub aminowe. 18. Sposób według zastrz. 16, znamienny tym, że jako małocząsteczkowe monomeryczne reagenty stosuje się reagenty posiadające poza czwartorzędowymi grupami aminowymi inne grupy reaktywne zdolne do tworzenia wiązań kowalencyjnych poprzez reakcje z grupami funkcjonalnymi polisacharydów. 19. Sposób według zastrz. 11, znamienny tym, że do czynnika I i/lub II i/lub III dodaje się korzystnie substancje funkcjonalne oraz modyfikatory. 20. Sposób według zastrz. 19, znamienny tym, że jako substancje funkcjonalne stosuje się korzystnie antyutleniacze, barwniki lub związki smakowo-zapachowe. 21. Sposób według zastrz. 19, znamienny tym, że jako modyfikatory stosuje się korzystnie plastyfikatory, modyfikatory lepkości lub związki chemiczne modyfikujące napięcie powierzchniowe. Departament Wydawnictw UP RP Nakład 50 egz. Cena 2,00 zł.