Zielnik roślin łąkowych Klasa I Scenariusz lekcji z edukacji przyrodniczej
Zielnik roślin łąkowych Opracowanie Brygida Imielska, Społeczna Szkoła Podstawowa w Kołczewie Konsultacja i redakcja Andrzej Biderman Fundacja Edukacji Naturalnej Szata graficzna Skład Liter Dariusz Grochal Wydawca Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej Counterpart Fund Warszawa Grodno, 2018 2
Brygida Imielska Zielnik roślin łąkowych WSTĘP Wprowadzenie Łąki są typowym elementem otoczenia wsi. Jednocześnie jest to zbiorowisko o największej liczbie gatunków roślin spotykanych na jednostce powierzchni. Łąka świeża może mieć do 75 gatunków występujących na 100 m 2. Jest to więc idealne miejsce do poznania różnorodności świata roślin. Cele ogólne: 1. Poznanie różnorodności gatunków roślin na łące. 2. Poznanie różnorodności kolorów i kształtów roślin na łące. 3. Rozwijanie umiejętności pracy w grupach. Cele szczegółowe 1. Będziemy rozpoznawać rośliny z wykorzystaniem atlasu roślin łąkowych. 2. Sporządzimy listę roślin łąkowych. 3. Sporządzamy Zielnik roślin łąkowych. Odniesienie do Podstawy Programowej: I. Edukacja polonistyczna I. 1.1) Słucha z uwagą wypowiedzi nauczyciela, innych osób z otoczenia, w różnych sytuacjach życio wych, wymagających komunikacji i wzajemnego zrozumienia; okazuje szacunek wypowiadającej się osobie, I. 1.2) wykonuje zadanie według usłyszanej instrukcji; zadaje pytania w sytuacji braku rozumienia lub braku pewności zrozumienia słuchanej wypowiedzi, 3
I. 6.2) korzysta z różnych źródeł informacji, II. Edukacja matematyczna II.1.1) porównuje przedmioty pod względem wyróżnionej cechy wielkościowej / / dokonuje klasyfikacji przedmiotów, II.6.1) klasyfikuje obiekty i różne elementy środowiska społeczno-przyrodniczego z uwagi na wyodrębnione cechy / /, III. Edukacja społeczna III. 1.1) identyfikuje się z grupą społeczną, do której należy, IV. Edukacja przyrodnicza IV.1.1) rozpoznaje w swoim otoczeniu popularne gatunki roślin( ) także gatunki objęte ochroną, IV.1.6) planuje, wykonuje proste obserwacje, doświadczenia i eksperymenty dotyczące obiektów i zjawisk przyrodniczych, tworzy notatki z obserwacji, wyjaśnia istotę obserwowanych zjawisk według procesu przyczynowo-skutkowego i czasowego, IV.2.5) reaguje stosownym zachowaniem w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa, zdrowia jego lub innej osoby. Metody i Formy pracy Problemowa, działań praktycznych, słowno-oglądowa, praca zbiorowa, indywidualna. Środki Atlas roślin łąkowych Załącznik nr 1 Karty zielnika załącznik nr 2 Karty do gry Memory załącznik nr 3 Tablice i taśmy ostrzegawcze Lupy, Notatniki Kredki świecowe Ołówki Miejsce zajęć Zajęcia wstępne prowadzimy w klasie. Zajęcia terenowe prowadzimy na łące. Organizacja pracy Praca w grupach. 4
PRZEBIEG ZAJĘĆ Wprowadzenie w klasie 1. Wprowadzenie Zagadki: 1. Nadchodzi po zimie, znasz dobrze jej imię. 2. Kroczy w kwiatów pąkach i w promieniach słonka. (WIOSNA). 3. Jaki kolor wiosna miewa, a jaki kolor stroi drzewa? (ZIELONY). 2. Przedstawienie tematu zajęć i ich przebiegu Uzgadniamy z dziećmi pytanie kluczowe proponowanych zajęć (np.): Jak wiele gatunków roślin żyje na łące i czym się od siebie różnią? Uzgadniamy plan działania. Uzgodnienie kryteriów sukcesu zajęć. 1. Będziemy umieli nazwać co najmniej 3 rośliny łąkowe. 2. Sporządzamy Zielnik roślin łąkowych. 3. Podział uczniów na zespoły Podział uczniów odbywa się losowo. 4. Wspólne ustalenie zasad bezpieczeństwa Uzgadniamy z dziećmi zasady bezpieczeństwa w czasie dojścia do łąki i w czasie pracy, np.: 1. Pracujemy wyłącznie na tej części łąki, która zostanie oznaczona patykami wbitymi w ziemię. 2. Stosujemy się do poleceń nauczyciela. 3. Nie hałasujemy i nie rozmawiamy zbyt głośno. 4. Nie zaśmiecamy terenu, opakowania np. po prowiancie zabieramy ze sobą. 5. Nie niszczymy przyrody. Nie wyrywamy roślin. 6. Każdą niebezpieczną sytuację zgłaszamy nauczycielowi. Zajęcia terenowe 5. Wyjście na łąkę Bezpieczne przejście ze szkoły na łąkę. 6. Zapoznanie uczniów z terenem do obserwacji Teren obserwacji prowadzonej na łące jest ograniczony do wybranej przez nas powierzchni. Jego granice oznaczamy za pomocą patyków wbitych w ziemię i oznaczonych wstęgami kolorowej krepiny lub taśmami bezpieczeństwa. Umawiamy się z dziećmi, że nie będą przekraczać tych granic. Prosimy dzieci, by samodzielnie oceniły, czy na terenie przeznaczonym do obserwacji nie ma miejsc, lub obiektów stwarzających dla nich jakieś zagrożenie. Jeśli występują, oznaczamy je wspólnie za pomocą znaków ostrzegawczych (załącznik nr 4). 5
7. Prowadzenie obserwacji 1. Rozpoznawanie roślin z wykorzystaniem atlasu roślin łąkowych (Załącznik nr 1) 2. Korzystając z kart pracy (Załącznik nr 2) sporządzamy Zielnik roślin łąkowych. 8. Powrót do klasy Bezpieczne przejście z łąki do szkoły. Podsumowanie 9. Prezentacja wyników obserwacji przez grupy i podsumowanie zajęć. Wszystkie grupy prezentują wyniki swoich badań. Następuje omówienie wyników. 10. Podsumowanie. Dzieci samodzielnie oceniają czy ich grupa spełniła wszystkie kryteria sukcesu zajęć. Grupa ocenia także efektywność swojej pracy jako zespołu. Wszystkie negatywne oceny staramy się przekuć na wnioski dotyczące jak lepiej i bardziej skutecznie wykonywać zadania oraz jak skuteczniej współpracować. 11. Utrwalenie zebranej wiedzy i doświadczeń Gra w Memory łąkowe (Załącznik nr 3). 6
7
Atlas roślin łąkowych Załącznik nr 1 Rogownica polna Babka lancetowata Marchew zwyczajna Trybula pospolita Biedrzeniec Krwawnik 8
Tojeść pospolita Groszek Nawłoć pospolita Pięciornik Mniszek lekarski 9
Jaskier Starzec wiosenny Podbiał Szczaw Rzeżucha 10
Przytulia Koniczyna Jasnota purpurowa Kuklik Jaskier Ostrożeń 11
Przetacznik Bodziszek łąkowy Tymotka Kupkówka Wiechlina Mietlica 12
Karta zielnika Babka zwyczajna Załącznik nr 2a Pokoloruj Tu wklej liść WŁAŚCIWOŚCI ROŚLINY Wskaż właściwy kolor KWIATU Wskaż właściwy kształt LIŚCIA Czy LIŚĆ w dotyku jest: Żółty TAK / NIE TAK / NIE Gruby / sztywny TAK / NIE wąski Biały TAK / NIE TAK / NIE Cienki / miękki TAK / NIE okrągły Czerwony TAK / NIE TAK / NIE Gładki TAK / NIE lancetowata Niebieski TAK / NIE TAK / NIE Pokryty włoskami TAK / NIE pierzasty 13
Karta zielnika Krwawnik Załącznik nr 2b Pokoloruj Tu wklej liść WŁAŚCIWOŚCI ROŚLINY Wskaż właściwy kolor KWIATU Wskaż właściwy kształt LIŚCIA Czy LIŚĆ w dotyku jest: Żółty TAK / NIE TAK / NIE Gruby / sztywny TAK / NIE wąski Biały TAK / NIE TAK / NIE Cienki / miękki TAK / NIE okrągły Czerwony TAK / NIE TAK / NIE Gładki TAK / NIE lancetowata Niebieski TAK / NIE TAK / NIE Pokryty włoskami TAK / NIE pierzasty 14
Karta zielnika Pokrzywa Załącznik nr 2c Pokoloruj Tu wklej liść WŁAŚCIWOŚCI ROŚLINY Wskaż właściwy kolor KWIATU Wskaż właściwy kształt LIŚCIA Czy LIŚĆ w dotyku jest: Żółty TAK / NIE TAK / NIE Gruby / sztywny TAK / NIE wąski Biały TAK / NIE TAK / NIE Cienki / miękki TAK / NIE okrągły Czerwony TAK / NIE TAK / NIE Gładki TAK / NIE lancetowata Niebieski TAK / NIE TAK / NIE Pokryty włoskami TAK / NIE pierzasty 15
Karta zielnika Mniszek lekarski Załącznik nr 2d Pokoloruj Tu wklej liść WŁAŚCIWOŚCI ROŚLINY Wskaż właściwy kolor KWIATU Wskaż właściwy kształt LIŚCIA Czy LIŚĆ w dotyku jest: Żółty TAK / NIE TAK / NIE Gruby / sztywny TAK / NIE wąski Biały TAK / NIE TAK / NIE Cienki / miękki TAK / NIE okrągły Czerwony TAK / NIE TAK / NIE Gładki TAK / NIE lancetowata Niebieski TAK / NIE TAK / NIE Pokryty włoskami TAK / NIE pierzasty 16
Karta zielnika Bodziszek łąkowy Załącznik nr 2e Pokoloruj Tu wklej liść WŁAŚCIWOŚCI ROŚLINY Wskaż właściwy kolor KWIATU Wskaż właściwy kształt LIŚCIA Czy LIŚĆ w dotyku jest: Żółty TAK / NIE TAK / NIE Gruby / sztywny TAK / NIE wąski Biały TAK / NIE TAK / NIE Cienki / miękki TAK / NIE okrągły Czerwony TAK / NIE TAK / NIE Gładki TAK / NIE lancetowata Niebieski TAK / NIE TAK / NIE Pokryty włoskami TAK / NIE pierzasty 17
Karta zielnika Koniczyna łąkowa Załącznik nr 2f Pokoloruj Tu wklej liść WŁAŚCIWOŚCI ROŚLINY Wskaż właściwy kolor KWIATU Wskaż właściwy kształt LIŚCIA Czy LIŚĆ w dotyku jest: Żółty TAK / NIE TAK / NIE Gruby / sztywny TAK / NIE wąski Biały TAK / NIE TAK / NIE Cienki / miękki TAK / NIE okrągły Czerwony TAK / NIE TAK / NIE Gładki TAK / NIE lancetowata Niebieski TAK / NIE TAK / NIE Pokryty włoskami TAK / NIE pierzasty 18
Karta zielnika Rzeżucha Załącznik nr 2g Pokoloruj Tu wklej liść WŁAŚCIWOŚCI ROŚLINY Wskaż właściwy kolor KWIATU Wskaż właściwy kształt LIŚCIA Czy LIŚĆ w dotyku jest: Żółty TAK / NIE TAK / NIE Gruby / sztywny TAK / NIE wąski Biały TAK / NIE TAK / NIE Cienki / miękki TAK / NIE okrągły Czerwony TAK / NIE TAK / NIE Gładki TAK / NIE lancetowata Niebieski TAK / NIE TAK / NIE Pokryty włoskami TAK / NIE pierzasty 19
Karta zielnika Kupkówka Załącznik nr 2h Pokoloruj Tu wklej liść WŁAŚCIWOŚCI ROŚLINY Wskaż właściwy kolor KWIATU Wskaż właściwy kształt LIŚCIA Czy LIŚĆ w dotyku jest: Żółty TAK / NIE TAK / NIE Gruby / sztywny TAK / NIE wąski Biały TAK / NIE TAK / NIE Cienki / miękki TAK / NIE okrągły Czerwony TAK / NIE TAK / NIE Gładki TAK / NIE lancetowata Niebieski TAK / NIE TAK / NIE Pokryty włoskami TAK / NIE pierzasty 20
Karty do gry,,memory Rośliny łąkowe Załącznik nr 3 Bodziszek Bodziszek Kupkówka Kupkówka Rzeżucha Rzeżucha 21
Mniszek lekarski Mniszek lekarski Krwawnik Krwawnik Koniczyna Koniczyna 22
Arkusz samooceny ucznia Załącznik nr 4 Dokonaj analizy i oceny dzisiejszych zajęć. Zaznacz kółeczkiem na skali cyfrę odpowiadającą Twoim odczuciom. Czy podobały się Tobie dzisiejsze zajęcia? 1 2 3 4 5 6 Oceń Twoje zaangażowanie w pracę grupy? 1 2 3 4 5 6 Czy zdobyłeś nowe umiejętności, które potrafisz wykorzystać? 1 2 3 4 5 6 23