ROGRAM NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK GEOLOG, 311106 O STRUKTURZE MODUŁOWEJ wersja przed recenzją (wersja robocza) z dn. 30.06.2012 Warszawa 2012 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 1
SIS TREŚI 1. TY ROGRAMU: MODUŁOWY...3 2. RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY...3 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA:...3 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO...3 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO...3 6. RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM...4 7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK GEOLOG Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO...4 8. INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK GEOLOG...6 9. UZASADNIENIE OTRZEY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK GEOLOG...6 10. OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK GEOLOG Z INNYMI ZAWODAMI...6 11. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK ARHITEKTURY KRAJORAZU...6 12. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK GEOLOG...8 13. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH MODUŁÓW...13 ZAŁĄZNIKI...83 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 2
TY SZKOŁY: TEHNIKUM 1. TY ROGRAMU: MODUŁOWY 2. RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: Autorzy: Elżbieta Laszczka, Marta Łuszcz Recenzenci: Konsultanci: mgr inż. Teresa Jaszczyk 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO rogram nauczania dla zawodu technik geolog opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: Ustawą z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw Rozporządzeniem w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego z dnia 23 grudnia 2012 r. Rozporządzeniem w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach z dnia 7 lutego 2012 r. Rozporządzeniem w sprawie ramowych planów nauczania z dnia 7 lutego 2012 r. Rozporządzeniem w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach z dnia 17 listopada 2010 r. Ustawą rawo geologiczne i górnicze z dnia 1 stycznia 2012 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO Opracowany program nauczania pozwoli na osiągnięcie co najmniej następujących celów ogólnych kształcenia zawodowego: elem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 3
W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. 6. RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM W programie nauczania dla zawodu Technik geolog uwzględniono przedmioty ogólnokształcące: geografię i język obcy nowożytny, których nauka odbywać się będzie na poziomie rozszerzonym oraz uwzględniono przedmiot historia i społeczeństwo, jako przedmiot uzupełniający. 7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK GEOLOG Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu technik geolog uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: 1) umiejętność rozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; 2) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; 3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; 4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; 5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi; 6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; 7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8) umiejętność pracy zespołowej. W programie nauczania dla zawodu technik geolog uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: matematyka, fizyka, język obcy. o zrealizowaniu programu nauczania z przedmiotów ogólnokształcących będące podbudowa do kształcenia zawodowego ucznia potrafi : rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 4
matematyka: dodawać, odejmować, mnożyć i dzielić liczb wymiernych zapisanych w postaci ułamków zwykłych lub rozwinięć dziesiętnych; zamieniać ułamki zwykłe na ułamki dziesiętny i zamieniać ułamki dziesiętne skończone na ułamki zwykłe; zaokrąglać rozwinięcia dziesiętne liczb; obliczać wartości wyrażeń arytmetycznych, - obliczać procent danej liczby i liczby na podstawie procentu, - obliczać długość okręgu i łuku okręgu, pola figur geometrycznych; stosować twierdzenie itagorasa; zamieniać jednostki pola i objętości; fizyka: podawać przykłady sił w różnych sytuacjach praktycznych; posługiwać się pojęciem siły ciężkości, gęstości, ciśnienia; wyjaśniać zasadę działania dźwigni dwustronnej, bloku nieruchomego, kołowrotu; zasady przewodnictwa cieplnego; posługuje się pojęciem natężenia prądu elektrycznego; posługuje się pojęciem napięcia elektrycznego; posługuje się pojęciem oporu elektrycznego; przeliczać jednostki układu SI. uczeń nabywa umiejętności w język obcym: rozumienia ze słuchu oraz wypowiedzi pisemnej o różnorodnej formie i długości np. rozmowy, dyskusje, komunikaty, instrukcje, wiadomości, napisy informacyjne, listy, ulotki reklamowe, instrukcje obsługi, dokumentacja techniczna, katalogi. znajdowania w tekście określonych informacji. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 5
8. INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK GEOLOG Technik geolog wykonuje podstawowe czynności przy wykonywaniu i dokumentowaniu prac geologicznych. Interpretuje treści map, przekrojów, profili i zdjęć geologicznych, hydrogeologicznych i geologiczno-inżynierskich. Określa związki przyczynowo-skutkowe miedzy stwierdzonymi w środowisku naturalnym faktami geologicznymi w postaci zjawisk, procesów i form. Wyróżnia cechy diagnostyczne, określa makroskopowo strukturę i teksturę skał, i rozpoznaje pospolicie występujące minerały, skały i kopaliny. Rozpoznaje makroskamieniałości i mikroskamieniałości, a w szczególności ich formy przewodnie i skałotwórcze, stosuje podstawowe wiadomości z zakresu biostratygrafii, litostratygrafii, paleogeografii oraz sedymentologii. Odczytuje i interpretuje treści zawarte w dokumentacji geologicznej, hydrogeologicznej, geologiczno-inżynierskiej. Analizuje i wykorzystuje badania i oznaczenia parametryczne skał i wód podziemnych. Operuje wiadomościami z zakresu geologii regionalnej olski, geologii złóż wiertnictwa i geofizyki. rawidłowo odzwierciedla struktury i właściwości budowy geologicznej olski. Wykonuje przekroje geologiczne przez określone struktury geologiczne na podstawie dokumentacji. Określa walory i przydatność form geologicznych jako stanowiska geoturystycznego, projektuje trasy geoturystyczne, organizuje ruch turystyczny. Absolwent w zawodzie technika geologa zgodnie z posiadaną wiedzą i umiejętnościami przygotowany będzie do podejmowania pracy w jednostkach opracowujących projekty prac geologicznych, prowadzących badania laboratoryjne, wykonujących badania i prace geologiczne terenowe, w jednostkach samorządowych (m.in. w wydziałach geologii i ochrony środowiska). Technik geolog może także podjąć pracę w dziale turystyki przy projektowaniu tras geoturystycznych i organizowaniu ruchu turystycznego. 9. UZASADNIENIE OTRZEY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK GEOLOG Technik geolog jest dynamicznie rozwijającym się obszarem związanym z szeroko pojętymi pracami geologicznymi wykonywanymi zarówno w terenie jak i w laboratoriach. Rozwijająca się infrastruktura związana z budową dróg i autostrad, rozbudowa budownictwa mieszkaniowego, przemysłowego i gospodarczego wymaga badan podłoża. Zapotrzebowanie na ujęcia wód podziemnych stwarza konieczność budowania nowych punktów poboru wód podziemnych. owierzchniowe ruchy masowe zagrażające wielu obszarom w olsce wymagają stałego nadzoru i prac zapobiegawczych. W laboratoriach i pracowniach geologicznych wymagana jest znajomość wykonywania specjalistycznych badań. Dynamicznie rozwijająca się geoturystyka, będąca działem turystyki masowej, stwarza olbrzymie perspektywy dla osób z wykształceniem geologicznym. Technicy geolodzy należą do grupy poszukiwanych pracowników. Rynek pracy oczekuje na profesjonalnyth specjalistów w zawodzie, których zaangażowanie przyczyni się do podniesienia obrotów firm prowadzących działalność w zakresie prac geologicznych czy geoturystyki. Osoby przedsiębiorcze mogą tworzyć własną jednoosobową firmę w branży geologicznej. 10. OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK GEOLOG Z INNYMI ZAWODAMI W zawodzie technik geolog nie występuje podział zawodu na kwalifikacje. Zawód technik geolog nie ma więc wspólnych kwalifikacji z innymi zawodami. osiada wspólne efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru rolniczo-leśnego z ochroną środowiska stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: technik agrobiznesu, technik pszczelarz, technik ogrodnik, rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 6
technik weterynarii, technik leśnik, technik architektury krajobrazu, technik inżynierii środowiska i melioracji, technik rybactwa śródlądowego, technik rybactwa morskiego, technik ochrony środowiska. 11. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK ARHITEKTURY KRAJORAZU Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik geolog powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) wykonywania geologicznych prac terenowych; 2) obsługi geologicznej wierceń; 3) prowadzenia laboratoryjnych prac diagnostycznych; 4) dokumentowania i przetwarzania wyników badań; 5) prowadzenia działalności geoturystycznej. Do wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik geolog: efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (H, DG, JOZ, KS i OMZ); efekty stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie technik geolog KZ (R.n) ; efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji R.25. Wykonywanie prac geologicznych. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 7
12. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK GEOLOG Zgodnie z Rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w 4-letnim technikum minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1470 godzin, z czego na kształcenie zawodowe teoretyczne zostanie przeznaczonych minimum 735 godzin, a na kształcenie zawodowe praktyczne 735 godzin. raktyka zawodowa 200 godzin. W podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik geolog minimalna liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia: na kształcenie w ramach kwalifikacji R.25. Wykonywanie prac geologicznych przeznaczono 1070 godzin, na kształcenie w ramach efektów wspólnych dla wszystkich zawodów oraz kształcenie wspólne dla zawodów w ramach obszaru rolniczo-leśnego z ochroną środowiska stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach lub grupy zawodów przeznaczono 240 godzin. Tabela 3. lan nauczania dla zawodu technik geolog posiada strukturę modułowa. Modułowe kształcenie zawodowe 1 M1 Dokumentowanie budowy i historii geologicznej Ziemi 9 9 11 14,5 435 2 M2 Wykonywanie zdjęć geologicznych 8 8 8 240 3 M3 Dokumentowanie złóż kopalin użytecznych. 11 6 6 5 14 420 4 M.4. Wykonywanie prac geologiczno - górniczych 9 9 6 12 360 Łączna liczba godzin 9 9 19 19 15 15 11 0 48,5 1455 5 RAKTYKI ZAWODOWE** 1 1 1 40 Łączna liczba godzin kształcenia zawodowego 9 9 19 19 16 16 11 0 49,5 1495 Tygodniowy wymiar godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych 33 33 35 35 34 34 31 31 133 4000 *w szkolnym planie uwzględnia się również wymiar godzin zajęć określonych w par. 4 ust. 2 rozporządzenia w sprawie ramowych planów nauczania, t.j. m.in. religii lub etyki oraz wychowania do życia w rodzinie. Egzamin potwierdzający pierwszą kwalifikację R.25. odbywa się po pierwszym semestrze klasy czwartej. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 8
Wykaz działów programowych dla zawodu technik geolog: Nazwa modułu: 1. 311106.M1. Dokumentowanie budowy i historii geologicznej Ziemi Nazwa jednostki modułowej: Liczba godzin przewidziana na jednostkę 311106.M1. J1. Rozpoznawanie budowy geologicznej Ziemi. 135 J311106.M1. J2. Ilustrowane form tektonicznych skorupy ziemskiej. 60 311106.M1. J3. Rozpoznawanie minerałów i skał budujących skorupę ziemską. 75 311106.M1. J4. Rozpoznawanie historii ziemi 60 311106.M1. J5. Dokumentowanie budowy geologicznej olski i stanowisk geoturystycznych. 105 2. 311106.M2. Wykonywanie zdjęć geologicznych 3. 311106.M3. Dokumentowanie złóż kopalin użytecznych 311106.M2.J1. Stosowanie podstaw techniki w geologii. 30 311106.M2.J2. rowadzenie obserwacji i pomiarów terenowych. 90 311106.M2.J3. Wykonywanie zdjęć geologicznych i pomiarów geodezyjnych. 120 311106.M3.J1. Rozpoznawanie powstawania i występowania złóż kopalin użytecznych. 195 J311106.M3.J2. Stosowanie języka obcego w geologii. 30 311106.M3.J3. Dokumentowanie zalegania złóż kopalin użytecznych. 150 4. 311106.M4. Wykonywanie prac geologicznowydobywczych. 311106.M3.J4. Stosowanie techniki komputerowej w geologii. 45 311106.M4.J1. rowadzenie działalności gospodarczej, geologicznej i wydobywczej. 30 311106.M4. J2. Wykonywanie prac hydrogeologicznych i geologiczno-inżynierskich. 140 311106.M4. J3. Wykonywanie geologiczno-geofizycznej obsługi wierceń. 130 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 9
311106.M4.J4. Stosowanie przepisów prawa i H w pracach geologicznych i wydobywczych. 5. raktyka zawodowa 311106.M.5.J1. Dokumentowanie procesów geologicznych, wychodni i odsłonięć skalnych. 311106.M.5.J2. Dokumentowanie morfologii i budowy geologicznej i terenu. 40 60 80 311106.M.5.J3. Rozpoznawanie i dokumentowanie minerałów, skał i złóż surowców naturalnych. 40 311106.M.5.J4. Dokumentowanie prac wiertniczych i geofizycznych. 40 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 10
Mapa modułowa 3311106.M1. 3311106.M1.J1. 3311106.M1.J2. 3311106.M1.J3. 3311106.M1.J4. 3311106.M1.J5. 3311106.M2. 3311106.M2.J1. 3311106.M2.J2 3311106.M2.J3. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 11
3311106.M3. 3311106.M3.J1. 3311106.M3.J2. 3311106.M3.J3. 3311106.M3.J4. 3311106.M4. 3311106.M4.J1. 3311106.M4.J2. 3311106.M4.J3. 3311106.M4.J4. raktyka zawodowa rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 12
13. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH MODUŁÓW W programie nauczania dla zawodu technik geolog zastosowano taksonomię celów A. Niemierko 1. 311106.M1. Dokumentowanie budowy i historii geologicznej Ziemi 2. 311106.M2. Wykonywanie zdjęć geologicznych 3. 311106.M3. Dokumentowanie złóż kopalin użytecznych. 4. 311106.M4. Wykonywanie prac geologiczno-wydobywczych 5. 311106.M5. raktyka zawodowa. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 13
1. 311106.M1. Dokumentowanie budowy i historii geologicznej Ziemi 1.1.311106. M1. J1. Rozpoznawanie budowy geologicznej Ziemi. 1.2. 311106. M1. J2. Ilustrowane form tektonicznych skorupy ziemskiej. 1.3 311106. M1. J3. Rozpoznawanie minerałów i skał budujących skorupę ziemską. 1.3. 311106. M1. J4. Rozpoznawanie historii ziemi 1.5. 311106. M1. J5. Dokumentowanie budowy geologicznej olski i stanowisk geoturystycznych. 1.1. 311106. M1. J1. Rozpoznawanie budowy geologicznej Ziemi. Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna KS(6)1. rzedstawić gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego. KS(6)2. Wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych. KS(10)1. Doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne. KS(10)2. Modyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko. KZ(R.n)(6)1. Wyjaśnić ruchy Ziemi i ich skutki. KZ(R.n)(6)2. Wyjaśnić prawo grawitacyjne Ziemi i określić anomalie siły ciężkości. KZ(R.n)(6)3. Omówić elementy ziemskiego pola magnetycznego i określić wpływ magnetyzmu na stan Ziemi KZ(R.n)(6)4. Określić stan termiczny Ziemi i wyjaśnić pochodzenie i skutki zmian termicznych Ziemi KZ(R.n)(6)5. Wyjaśnić zróżnicowanie własności sprężystych materii Ziemi KZ(R.n)(6)6. Omówić powstawanie i rodzaje fal sejsmicznych Materiał nauczania Ziemia jako planeta. Masa Ziemi i oddziaływania grawitacyjne Magnetyzm ziemski Stan termiczny Ziemi Struktura Ziemi udowa i skład chemiczny Ziemi Środowiska geochemiczne i procesy kierujące rozmieszczeniem pierwiastków w rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 14
KZ(R.n)(6)7. Scharakteryzować budowę wnętrza Ziemi na podstawie obserwacji sejsmicznych. KZ(R.n.)(8)1. Wyodrębnić sfery Ziemi. I omówić zróżnicowanie rozmieszczenia pierwiastków chemicznych w poszczególnych sferach Ziemi. KZ(R.n)(8)2. Określić zasięg i skład chemiczny hydrosfery, atmosfery i biosfery. KZ(R.n)(8)3. Scharakteryzować skład chemiczny skorupy kontynentalnej i oceanicznej. KZ(R.n)(8)4. Wyjaśnić obieg pierwiastków chemicznych w przyrodzie. KZ(R.n)(10)5. rzeliczyć jednostki stosowane do określania własności hydrogeologicznych wody. KZ(R.n)(10)6. Zapisać reakcje chemiczne zachodzące podczas procesów wietrzenia chemicznego, zjawisk krasowych, krystalizacji osadów z roztworów. R.25.1(1)1. Określić główne czynniki procesów geologicznych endo- i egzogeniczne R.25.1(1)2. Ustalić udział procesów geologicznych w kształtowaniu powierzchni Ziemi. R.25.1(1)3. Scharakteryzować plutonizm i intruzje magmowe. R.25.1(1)4. Scharakteryzować skały głębinowe i żyłowe i ustalić znaczenie plutonizmu dla tworzenia się złóż. R.25.1(1)5. Scharakteryzować procesy wulkaniczne i rodzaje erupcji wulkanicznych. R.25.1(1)6. Określić pozytywne i negatywne skutki wybuchu wulkanów i ich rolę w kształtowaniu powierzchni Ziemi i budowy geologicznej. R.25.1(1)7. Omówić dynamikę atmosfery i wpływ na procesy biologiczne i geologiczne. R.25.1(1)8. Omówić procesy wietrzenia i jego skutki. 25.1(1)9. Omówić geologiczną działalność wiatru. R.25.1(1)10. Omówić geologiczną działalność wód płynących. skorupie ziemskiej obieg pierwiastków w przyrodzie. Skład chemiczny zewnętrznych sfer Ziemi. Geochemiczne procesy skałotwórcze. harakterystyka zjawisk i procesów geologicznych.rocesy magmatyczne i ich przejawy rocesy wulkaniczne i ich przejawy rocesy egzogeniczne Wietrzenie i jego skutki Geologiczna działalność wiatru Geologiczna działalność wód płynących Geologiczna działalność lodowców Geologiczna działalność wód podziemnych Geologiczna działalność lądowych wód stojących owierzchniowe ruchy masowe geologiczna rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 15
R.25.1(1)11. Omówić geologiczną działalność lodowców. działalność morza denudacja i jej przejawy R.25.1(1)12. Omówić geologiczną działalność wód podziemnych. R.25.1(1)13. Omówić geologiczną działalność lądowych wód stojących. Facje i formacje skalne R.25.1(1)14. Scharakteryzować powierzchniowe ruchy masowe. R.25.1(1)15. Omówić geologiczną działalność morza. Diageneza i kataklaza diastrofizm i jego R.25.1(1)16. Scharakteryzować i określić rezultaty procesu denudacji. przejawy R.25.1(1)17. Scharakteryzować facje i formacje osadowe. R.25.1(1)18. Wyjaśnić procesy diagenezy i katagenezy Ruchy skorupy ziemskiej R.25.1(1)19. Wyjaśnić zjawisko diastrofizmu i jego przyczyny. R.25.1(1)20. Omówić ruchy górotwórcze i zjawiska towarzyszące.aseny sedymentacyjne fałdowaniom. R.25.1(1)21. Omówić procesy metamorfizmu i określić ich czynniki. Ruchy górotwórcze R.25.1(1)22. Scharakteryzować podstawowe typy skał metamorficznych i złożotwórczą rolę procesów metamorficznych. Metamorfizm i jego przejawy R.25.1(10)1. Scharakteryzować procesy geochemiczne prowadzące do powstawania skał magmowych R.25.1(10)2. Scharakteryzować procesy geochemiczne prowadzące do powstawania skał osadowych R.25.1(10)3. Scharakteryzować procesy geochemiczne prowadzące do powstawania skał metamorficznych R.25.1(10)4. Analizować procesy geochemiczne zachodzące podczas tworzenia się bituminów, węgli, soli i osadów ewaporacyjnych. lanowane zadania: rzeanalizuj mapy tektoniczno-sejsmiczne świata. Na mapie konturowej świata zaznacz strefy fałdowań kaledońskich, waryscyjskich i alpejskich. Wyjaśnij w jaki sposób globalna budowa geologiczna ziemi wpłynęła na rozmieszczenie i powstanie stref orogenicznych.. Uczniowie zostają podzielenia na 4 osobowe grupy i wybierają lidera. Opracowują zadany przez nauczyciela temat. zas pracy 20 minut. Lider grupy prezentuje wykonaną pracę. Nauczyciel ocenia całość pracy i wypowiedź ucznia. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni kartograficznej, wyposażonej w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem, ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych, oprogramowanie do wspomagania projektowania i wykonywania obliczeń, analiz rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 16
wyników badań, przekrojów geologicznych, geologiczno-inżynierskich i hydrologicznych, tworzenia grafiki) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia) umożliwiające wykonywanie rysunków odręcznych, mapy topograficzne, dokumentacyjne, geologiczne, geologiczno-inżynierskie, hydrogeologiczne, zdjęcia lotnicze i satelitarne, geologiczne dokumentacje otworów wiertniczych, dokumentacje wyników badań geologicznych, hydrogeologicznych, geologiczno-inżynierskich, zestaw przepisów prawa geologicznego i górniczego oraz ochrony środowiska. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeniowe mapy geologiczne, przekroje, profile, blokdiagramy, wykresy, atlasy, zestawy filmów edukacyjnych o tematyce geologicznej, kolekcje skał i minerałów, kolekcje gleb, plansze edukacyjne, makiety wulkanów, rzek, akwarium sedymentacyjne, form tektonicznych, tensometry, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty pracy dla uczniów, karty samooceny Zalecane metody dydaktyczne Dobierając metody kształcenia nauczyciel powinien uwzględnić następujące elementy: przewidywane efekty kształcenia, metody pracy najbardziej odpowiednie dla danej grupy wiekowej, jej możliwości percepcyjne, stopień zaangażowania w czasie zajęć i motywację do pracy. Dział programowy obejmujący Fizyczne własności Ziemi jest działem przedmiotu teoretycznego. Wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem pokazu z objaśnieniami oraz ćwiczeniami przedmiotowymi. Metodą dominującą powinna być metoda ćwiczeń polegająca na przyswojeniu przez ucznia rysunków i fotografii ilustrujących własności fizyczne Ziemi Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu zbudowanego z pytań otwartych mogącego sprawdzić wiedze i umiejętności ucznia. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia 1.2. 311106. M1. J2. Ilustrowane form tektonicznych skorupy ziemskiej. Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna KZ(R.n)(9)1. rzedstawić na rysunku geometryczne elementy warstwy. KZ (R.n)(9)2. Omówić mechanizm powstawania deformacji ciągłych. KZ (R.n)(9)3. rzedstawić graficznie ciągłe formy tektoniczne i ich elementy geometryczne. KZ(R.n)(9)4. Omówić mechanizm powstawania deformacji nieciągłych. Materiał nauczania Geometryczne elementy warstwy Typy deformacji rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 17
KZ (R.n)(9)5. rzedstawić graficznie nieciągłe formy tektoniczne i ich Deformacje ciągłe elementy geometryczne. KZ(R.n)(9)6. Omówić proces powstawania drobnych form tektonicznych. Deformacje nieciągłe KZ(R.n)(9)7. Scharakteryzować wielkie formy powierzchni litosfery. KZ(R.n)(9)8. Omówić budowę geologiczną lądów i dna oceanicznego. Wielkie formy powierzchni litosfery KZ(R.n)(9)9. Omówić podstawowe typy struktur tektonicznych. Ogólna charakterystyka budowy geologicznej lądów KZ(R.n)(9)10. Scharakteryzować rozłamy wgłębne. i dna oceanicznego KZ(R.n)(9)11. Wyjaśnić teorię tektoniki płyt i wyodrębnić podstawowe płyty litosfery. Tektonika płyt litosfery KZ(R.n)(9)12. Wyjaśnić zjawiska zachodzące w strefie ryftów, subdukcji i kolizji płyt litosfery. Współczesne i najnowsze ruchy skorupy ziemskiej KZ(R.n)(9)13. Scharakteryzować współczesne ruchy skorupy ziemskiej. D lanowane zadania: Narysuj przekroje przez trzy podstawowe typy fałdów. Zaznacz na przekrojach parametry fałdów i podaj ich definicje. Uczniowie samodzielnie wykonują przekrój i opis. o wykonaniu porównują swoją pracę z przekrojem wzorcowym. Nauczyciel omawia błędy i braki na poszczególnych przekrojach. zas pracy 20 minut. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni kartograficznej, wyposażonej w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem, ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych, oprogramowanie do wspomagania projektowania i wykonywania obliczeń, analiz wyników badań, przekrojów geologicznych, geologiczno-inżynierskich i hydrologicznych, tworzenia grafiki) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia) umożliwiające wykonywanie rysunków odręcznych, mapy topograficzne, dokumentacyjne, geologiczne, geologiczno-inżynierskie, hydrogeologiczne, zdjęcia lotnicze i satelitarne, geologiczne dokumentacje otworów wiertniczych, dokumentacje wyników badań geologicznych, hydrogeologicznych, geologiczno-inżynierskich, zestaw przepisów prawa geologicznego i górniczego oraz ochrony środowiska., Środki dydaktyczne, Zestawy ćwiczeniowe mapy geologiczne, przekroje, profile, blokdiagramy, wykresy, atlasy, zestawy filmów edukacyjnych o tematyce geologicznej, plansze edukacyjne, makiety form tektonicznych, tensometry, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty pracy dla uczniów, karty samooceny Zalecane metody dydaktyczne Dobierając metody kształcenia nauczyciel powinien uwzględnić następujące elementy: przewidywane efekty kształcenia, metody pracy najbardziej odpowiednie dla danej grupy wiekowej, jej możliwości percepcyjne, stopień zaangażowania w czasie zajęć i motywację do pracy. Dział programowy obejmujący Tektonikę z elementami neotektoniki wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnych uwzględnieniem pokazu z objaśnieniami oraz ćwiczeniami przedmiotowymi. Metodą dominującą powinna być metoda ćwiczeń. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 18
ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu złożonego z pytań otwartych oraz testu praktycznego z uwzględnieniem merytoryczności wykonanych prac. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia 1.3. 311106. M1. J3. Rozpoznawanie minerałów i skał budujących skorupę ziemską. Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna KS(4)1. odejmować nowe wyzwania związane z pracą geologa. KS(4)2. wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i techniki pracy. KS(10)1. Doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne. KS(10)2. Zintegrować prace poszczególnych członków zespołu KS(10)3. Uwzględnić opinie i pomysły innych członków zespołu. p KZ(R.n)(9)1. Określić cel badań mineralogicznych i związek mineralogii z innymi naukami. KZ(R.n)(9)2. Definiować podstawowe pojęcia z krystalografii. A KZ(R.n)(9)3. Zdefiniować i rozpoznać kryształ i ciało bezpostaciowe. KZ(R.n)(9)4. Określić elementy graniczne i elementy symetrii kryształów. KZ(R.n)(9)5. Scharakteryzować układy krystalograficzne. KZ(R.n)(9)6. Określić i rozpoznać pokrój kryształów. KZ(R.n)(9)7. Omówić metody badań krystalograficznych. R.25.1(8)1. Scharakteryzować naturalne środowiska występowania minerałów. R.25.1(8)2. Wyjaśnić powstawanie minerałów w środowiskach endogenicznych. Materiał nauczania odstawy krystalografii udowa wewnętrzna kryształów układy krystalograficzne Morfologia kryształów okrój i skupienia kryształów Metody badan krystalograficznych Środowiska występowania i procesy powstawania minerałów. minerały endogeniczne: magmowe i wulkaniczny. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 19
R.25.1(8)3. Wyjaśnić powstawanie minerałów przy udziale procesów egzogenicznych. R.25.1(8)4. Wyjaśnić fizykochemiczne procesy powstawania minerałów. minerały egzogeniczne: strefy wietrzenia i skał osadowych. R.25.1(8)5. Rozróżnić paragenezę i sukcesje mineralną R.25.1(8)6. Rozróżnić postacie skupień minerałów. minerały metamorficzne i metasomatyczne. R.25.1(8)7. Określić cechy fizyczne minerałów. Własności fizyczne minerałów i ich R.25.1(8)8. Wyjaśnić i określić mikroskopowo własności optyczne wykorzystanie. minerałów. R.25.1(8)9. Omówić fizyczno-chemiczne metody badań minerałów. R.25.1(9)1. rzedstawić systematykę minerałów. A cechy fizyczne minerałów. R.25.1(9)2. Scharakteryzować grupy minerałów( krzemiany i glinokrzemiany, siarczki i siarkosole, węglany, tlenki i wodorotlenki, halogenki, siarczany, cechy optyczne minerałów. fosforany, pierwiastki rodzime, związki organiczne ) podając własności fizyczne i chemiczne, warunki powstawania i możliwości gospodarczego wykorzystania. cechy magnetyczne, elektryczne i termiczne minerałów. R.25.1(9)3. Rozpoznać makroskopowo podstawowe minerały z poszczególnych grup. luminescencja i radioaktywność minerałów. R.25.1(9)5. Wyodrębnić minerały skał magmowych i metamorficznych. R.25.1(9)6. Omówić krystalizację minerałów ze stopu krzemianowego, par, R.25.1(9)4. Wyszczególnić minerały skałotwórcze, główne, poboczne i gazów i roztworów hydrotermalnych akcesoryczne. R.25.1(9)7. Scharakteryzować przeobrażenia metasomatyczne minerałów. okroje i skupienia minerałów. arageneza i sukcesja mineralna. Metody badań minerałów. R.25.1(9)8. Scharakteryzować przeobrażenia minerałów wywołane zmianami temperatury i ciśnienia. R.25.1(9)9. Wyodrębnić i scharakteryzować minerały skał osadowych. Nazewnictwo i zasady systematyki minerałów. R.25.1(9)10. Omówić przeobrażenia diagenetyczne metasomatyczne Znaczenie krzemianów i glinokrzemianów. minerałów w warunkach hipergenicznych R.25.1(9)11. Omówić powstawanie i rodzaje minerałów ewaporatów. R.25.1(8)10. Ustalić rolę petrografii w badaniach geologicznych i pracach A poszukiwawczych oraz jej związek z geologią złóż. harakterystyka opisowa podstawowych grup mineralnych. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 20
R.25.1(8)11. Wyjaśnić zasady opróbowania i prowadzenia badań odział minerałów budujących. terenowych. R.25.1(8)12. Wyodrębnić skały magmowe, osadowe i metamorficzne. rocesy powstawania skał R.25.1(8)13. Scharakteryzować geologiczne formy występowania skał. R.25.1(8)14. Omówić własności makroskopowe skał tj skład mineralny, strukturę i teksturę. R.25.1(8)15. Omówić badania laboratoryjne składu mineralnego skał. R.25.1(8)16. Omówić badania techniczne skał. R.25.1(9)12. Omówić procesy powstawania skał magmowych. R.25.1(9)13. Wyjaśnić podział genetyczny skał magmowych. R.25.1(9)14. rzedstawić graficznie geologiczne formy występowania skał magmowych głębinowych, żyłowych i wylewnych. R.25.1(9)15. Rozpoznać skład mineralny, strukturę i teksturę skał magmowych. R.25.1(9)16. Omówić własności podstawowych skał magmowych, ich znaczenie gospodarcze i występowanie w olsce R.25.1(9)17. Wyjaśnić procesy powstawania skał piroklastycznych. R.25.1(9)18. Omówić rodzaje skał piroklastycznych i określić ich występowanie w olsce. R.25.1(9)19. Scharakteryzować procesy prowadzące do powstania i zróżnicowania skał osadowych. R.25.1(9)20. Rozpoznać skład mineralny, strukturę i teksturę skał osadowych. R.25.1(9)21. Dokonać klasyfikacji skał osadowych według granulacji i składu substancji mineralnej. R.25.1(9)22. Wyodrębnić i scharakteryzować skały okruchowe, ilaste, pochodzenia chemicznego i organicznego, ich zastosowanie i występowanie w olsce. R.25.1(9)23. Scharakteryzować procesy prowadzące do powstania i zróżnicowania skał metamorficznych. Typy genetyczne skał Formy występowania skał adania petrograficzne skał rocesy powstawania skał magmowych odział genetyczny skał magmowych Formy występowania skał magmowych Skały piroklastyczne udowa wewnętrzna skał magmowych i jej związek z warunkami powstania Klasyfikacja skał magmowych i wulkanicznych.własności podstawowych grup skał magmowych i wulkanicznych Występowanie skał magmowych i wulkanicznych w olsce i ich znaczenie gospodarcze rocesy powstawania skał osadowych: okruchowych, chemicznych i rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 21
R.25.1(9)24. Wyjaśnić pojęcie metamorfizmu, jego czynniki i omówić rodzaje procesów metamorficznych. organogenicznych R.25.1(9)25. Rozpoznać skład mineralny, strukturę i teksturę skał metamorficznych. echy strukturalne i tekstualne skał osadowych R.25.1(9)26. Wyodrębnić i scharakteryzować skały metamorficzne, ich zastosowanie i występowanie w olsce. Klasyfikacja skał osadowych R.25.1(9)27. Rozpoznać makroskopowo podstawowe skały z Własności podstawowych grup skał poszczególnych grup. osadowych R.25.1(15)1. Zestawić wyniki badań mineralogicznych próbek geologicznych różnymi metodami: wykresy, diagramy, przekroje, tabele Występowanie skał osadowych w olsce, i R.25.1(15)2. Opracować dane z analizy granulometrycznej. ich znaczenie gospodarcze R.25.2(8)1. obrać próbki minerałów i skał R.25.2(8)2.Określić frakcję skał luźnych Metamorfizm, jego czynniki i rodzaje R.25.2(8)3. adać typ spoiwa skał osadowych R.25.2(8)4. Określić stopnie obtoczenia ziarn mineralnych i okruchów skalnych R.25.3(1)1. Określić makroskopowo cechy fizyczno-mechaniczne próbek mineralnych i skalnych R.25.3(1)2. Wykonać badania minerałów dla określenia własności fizycznych i mechanicznych. R.25.3(1)3. Wykonać badania własności optycznych minerałów. R.25.3(1)4. Określić podstawowe własności optyczne minerałów przy pomocy mikroskopu polaryzacyjnego R.25.3(1)5. Określić luminescencję minerału R.25.3(1)6. Określić makroskopowo cechy fizyczno-mechaniczne skał. R.25.3(2)1. obrać próbki geologiczne z wychodni skalnych. R.25.3(2)2. Ustalić ciężar i wielkość próbki pobieranej do określonych badań geologicznych. R.25.3(2)3. Opisać pobraną próbkę rocesy powstawania skał metamorficznych udowa wewnętrzna skał metamorficznych i jej związek z warunkami powstania Klasyfikacja skał metamorficznych Własności podstawowych grup skał metamorficznych Występowanie skał metamorficznych w olsce i ich znaczenie gospodarcze. adania terenowe i zasady opróbowania Zakres badań makroskopowych rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 22
R.25.3(2)4. Ustalić sposób zabezpieczenia pobranych próbek geologicznych. minerałów R.25.3(4)1.Wykonać obliczenia wielkości składników skał luźnych metodą granulometrii R.25.3(4)2. Wykonać obliczenia wielkości ziaren składników metodą analizy sedymentacyjnej. R.25.3(4)3. Zinterpretować i przedstawić graficznie wyniki analiz chemicznych minerałów i skał. R.25.3(4)4. Zinterpretować i przedstawić graficznie wyniki analiz termicznych minerałów i skał R.25.3(4)5. Zinterpretować i przedstawić graficznie wyniki innych analiz minerałów i skał R.25.3(5)1. Zinterpretować wyniki analiz chemicznych minerałów Zakres badań makroskopowych skał Laboratoryjne badania składu mineralnego adania techniczne skał Interpretacja wyników badań R.25.3(5)2. Analizować wyniki badań granulometrycznych, rentgenowskich, petrograficznych. R.25.3(5)3. Analizować wyniki badań makroskopowych przy zastosowaniu odpowiednich tabel. lanowane zadania: Na podstawie kolekcji skał luźnych wykonaj badania makroskopowe cech strukturalnych skał okruchowych. Otrzymane wyniki badań przedstaw w postaci diagramów, wykresów lub tabelek. Uczniowie wykonują prace w 2 osobowych zespołach korzystając z kolekcji skał okruchowych luźnych. Korzystają z przygotowanych wcześniej przez nauczyciela odpowiednich druków. race obliczeniowe i graficzne wykonują na papierze kancelaryjnym i milimetrowym. o wykonaniu porównują swoją prac ę i oceniają poprawność wykonania wraz z nauczycielem, który ocenia poprawność merytoryczną In estetyczna wykonanych prac. zas pracy 30 minut. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni badań mikroskopowych, wyposażonej w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela z podłączone do sieci lokalnej dostępem do Internetu, z drukarką, ze skanerem, z projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla czterech uczniów), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych, oprogramowanie do badań mikroskopowych, stanowiska z mikroskopem polaryzacyjnym (jedno stanowisko dla trzech uczniów), lupy, binokulary; Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeniowe mapy geologiczne, atlasy, zestawy filmów edukacyjnych o tematyce mineralogiczno-petrograficznych, kolekcje skał i minerałów, plansze edukacyjne, makiety kryształów, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty pracy dla uczniów, karty samooceny. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 23
Zalecane metody dydaktyczne Dobierając metody kształcenia nauczyciel powinien uwzględnić następujące elementy: przewidywane efekty kształcenia, metody pracy najbardziej odpowiednie dla danej grupy wiekowej, jej możliwości percepcyjne, stopień zaangażowania w czasie zajęć i motywację do pracy. Dział programowy obejmujący odstawy krystalografii wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnych uwzględnieniem pokazu z objaśnieniami oraz ćwiczeniami przedmiotowymi. Metodą dominującą powinna być metoda ćwiczeń. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu złożonego z pytań otwartych oraz testu praktycznego z uwzględnieniem merytoryczności wykonanych prac. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia 1.4. 311106. M1. J4. Rozpoznawanie historii Ziemi Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: KS(1)1. Stosować zasady kultury osobistej. KS(1)2. Stosować zasady etyki zawodowej. KS(2)1. Zaproponować sposoby rozwiązania problemu. KS(2)2. Zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami. KS(5)1. rzewidywać sytuacje wywołujące stres. KS(5)2. Określić skutki stresu. KS(6)1. rzedstawić gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego KS(6)2. Wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych. KS(8)1. Ocenić ryzyko podejmowanych działań. oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna.wiek Ziemi Materiał nauczania Ewolucja świata organicznego znaczenie stratygraficzne i skałotwórcze szczątków organicznych Klasyfikacja i ogólna charakterystyka królestwa roślin i zwierząt harakterystyka świata organicznego rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 24
KS(8)2. rzyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania. poszczególnych epok geologicznych OMZ(1)1. Dokonywać analizy przydzielonych zadań. OMZ(1)2. Zaplanować pracę zespołu. harakterystyka klimatu poszczególnych OMZ(2)1. Rozpoznać kompetencje i umiejętności osób w zespole. epok geologicznych OMZ(2)2. Rozdzielić zadania według umiejętności i kompetencji członków aleogeografia poszczególnych epok zespołu. geologicznych OMZ(3)1. Mobilizować współpracowników do wykonywania zadań. OMZ(3)2. Wydawać decyzje osobom realizującym poszczególne zadania. OMZ(4)1. Monitorować przebieg i jakość wykonywanych zadań. harakter osadów i dominujące facje OMZ(4)2. Ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów. Ruchy tektoniczne i orogeniczne oraz ich OMZ(6)1. Argumentować swoje decyzje w rozmowach ze skutki współpracownikami. OMZ(6)2. Stosować właściwe formy komunikacji interpersonalnej. rzejawy magmatyzmu KZ(R.n(11)1. Wyjaśnić poglądy na powstanie układu planetarnego. Utwory poszczególnych epok KZ(R.n(11).2. Scharakteryzować procesy prowadzące do powstania geologicznych w olsce litosfery, atmosfery i hydrosfery. epoki geologiczne. KZ(R.n(11)3. Dokonać podziału dziejów Ziemi wyodrębniać ery, okresy i KZ(R.n(11)4. rzeprowadzić klasyfikację i ogólną charakterystykę Orogenezy i ich wpływ na środowisko Rozwój człowieka i kultur ludzkich. królestwa roślin i zwierząt. KZ(R.n(11)5. Wyjaśnić geochronologię względną i bezwzględną. KZ(R.n(11)6. Omówić procesy prowadzące do powstania skamieniałości, wyszczególnić i opisać poszczególne stany zachowania skamieniałości. KZ(R.n(11)7. Zdefiniować pojęcie skamieniałości przewodnich i ich znaczenie dla określania wieku skał. KZ(R.n(11)8. Zdefiniować pojęcie skamieniałości skałotwórczych i ich znaczenie dla powstawania złóż kopalin użytecznych. R.25.1(6)1. Scharakteryzować klimat i świat organiczny prekambru. R.25.1(6)2. Omówić zmiany w paleogeografii i ruchy tektoniczne i wulkaniczne w prekambrze. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 25
R.25.1(6)3. Wyodrębnić kopaliny użyteczne i zlokalizować utwory prekambru w olsce. R.25.1(6)4. Rozpoznać skamieniałości przewodnie i skałotwórcze prekambru. R.25.1(6)5. Scharakteryzować zmiany klimatyczne, rozwój flory i fauny ery paleozoicznej. R.25.1(6)6. Omówić zmiany w rozkładzie lądów i mórz w erze paleozoicznej. R.25.1(6)7. Omówić ruchy tektoniczne, magmatyzm i sedymentację w poszczególnych okresach ery paleozoicznej. R.25.1(6)8. Wyodrębnić kopaliny użyteczne i zlokalizować utwory kambru, ordowiku, syluru, dewonu, karbonu i permu w olsce. R.25.1(6)9. Rozpoznać skamieniałości przewodnie i skałotwórcze A poszczególnych okresów paleozoiku. R.25.1(6)10. Scharakteryzować zmiany klimatyczne, rozwój flory i fauny ery mezozoicznej. R.25.1(6)11. Omówić zmiany w rozkładzie lądów i mórz w erze mezozoicznej. R.25.1(6)12. Omówić ruchy tektoniczne, magmatyzm i sedymentacje w poszczególnych okresach ery mezozoicznej. R.25.1(6)13. Wyodrębnić kopaliny użyteczne i zlokalizować utwory triasu, A jury i kredy w olsce. R.25.1(6)14. Rozpoznać. skamieniałości przewodnie i skałotwórcze A poszczególnych okresów mezozoiku. R.25.1(6)15. Scharakteryzować zmiany klimatyczne, rozwój flory i fauny ery kenozoicznej. R.25.1(6)16. Omówić zmiany w rozkładzie lądów i mórz w erze kenozoicznej. R.25.1(6)17. Omówić ruchy tektoniczne, magmatyzm i sedymentację w poszczególnych okresach ery kenozoicznej. R.25.1(6)18. Wyodrębnić kopaliny użyteczne i zlokalizować utwory trzeciorzędu i czwartorzędu w olsce. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 26
R.25.1(6)19. Scharakteryzować rozwój człowieka i kultur ludzkich. R.25.1(6)20. Rozpoznać skamieniałości przewodnie i skałotwórcze poszczególnych okresów kenozoiku. lanowane zadania: Na podstawie załączników ( rysunki skamieniałości, mapy konturowe olski, profile wiertnicze) wykonaj korelację utworów triasu wzdłuż linii A uwzględniając; wiek, litologię i zawartość skamieniałości w osadach Uczniowie wykonują pracę w 4 osobowych zespołach. Nauczyciel zapewnia uczniom zestawy materiałów przygotowane wcześniej. zas pracy 20 minut. o wykonaniu zadania ocenia poprawność i prosi lidera grupy o zaprezentowanie pracy. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni kartograficznej, wyposażonej w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem, ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych, oprogramowanie do wspomagania projektowania i wykonywania obliczeń, analiz wyników badań, przekrojów geologicznych, geologiczno-inżynierskich i hydrologicznych, tworzenia grafiki) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia) umożliwiające wykonywanie rysunków odręcznych, mapy topograficzne, dokumentacyjne, geologiczne, geologiczno-inżynierskie, hydrogeologiczne, zdjęcia lotnicze i satelitarne, geologiczne dokumentacje otworów wiertniczych, dokumentacje wyników badań geologicznych, hydrogeologicznych, geologiczno-inżynierskich, zestaw przepisów prawa geologicznego i górniczego oraz ochrony środowiska. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeniowe mapy geologiczne, przekroje, profile, blokdiagramy, wykresy, atlasy, zestawy filmów edukacyjnych o tematyce geologicznej, atlasy, foldery turystyczne, kolekcje skamieniałości, plansze edukacyjne, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty pracy dla uczniów, karty samooceny Zalecane metody dydaktyczne Dobierając metody kształcenia nauczyciel powinien uwzględnić następujące elementy: przewidywane efekty kształcenia, metody pracy najbardziej odpowiednie dla danej grupy wiekowej, jej możliwości percepcyjne, stopień zaangażowania w czasie zajęć i motywację do pracy. Dział programowy obejmujący Historię Ziemi wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnych uwzględnieniem pokazu z objaśnieniem, metody ćwiczeń i metody projektów. Metodą dominującą powinna być metoda projektów na zmianę z metodą ćwiczeń. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 27
ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu złożonego z pytań otwartych oraz testu praktycznego z ze znajomości skamieniałości. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia 1.5. 311106. M1. J5. Dokumentowanie budowy geologicznej olski i stanowisk geoturystycznych. Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna R.25.1(7)1.. Scharakteryzować strukturę geologiczną olski na tle budowy geologicznej Europy. R.25.1(7)2. Wyszczególnić i scharakteryzować jednostki regionalne olski. R.25.1(7)3. Wyjaśnić piętrowość budowy geologicznej olski. R.25.1(7)4. Omówić podział i budowę geologiczną platformy wschodnioeuropejskiej. R.25.1(7)5. Omówić podział i budowę geologiczną platformy paleozoicznej. R.25.1(7)6. rzedstawić mechanizm powstania orogenu kaledońskiego i waryscyjskiego oraz jego wpływ na dalszą ewolucję skorupy ziemskiej na obszarze olski. R.25.1(7)7. Omówić podział i budowę geologiczną obszaru fałdowań alpejskich. R.25.1(7)8. rzedstawić mechanizm powstania orogenu alpejskiego i jego wpływ na dalszą ewolucję skorupy ziemskiej na obszarze olski. R.25.1(7)9. Wyjaśnić przebieg zlodowaceń plejstoceńskie w olsce. R.25.1(7)10. Scharakteryzować osady czwartorzędowe na obszarze olski. Materiał nauczania Struktura geologiczna olski na tle budowy geologicznej Europy Jednostki regionalne olski iętrowość budowy geologicznej olski. harakterystyka pięter geologicznych olski harakterystyka platformy wschodnioeuropejskiej harakterystyka podłoża platformy paleozoicznej harakterystyka jednostek laramijskich w rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 28