NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA w KRAKOWIE 30-038 KRAKÓW, ul. Łobzowska 67 (0-12) 633 77 22, 633 77 24, 633 37 09 Fax (0-12) 633 74 55 Kraków, dnia marca 2008 r. P/07/132 LKR-41039-4/07 Pan Tadeusz Herl Dyrektor Zespołu Szkolno-Gimnazjalnego nr 1 ul. Sobieskiego 6 32-650 Kęty Wystąpienie pokontrolne Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (t.j. Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701), NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Krakowie przeprowadziła kontrolę Gimnazjum nr 1 w Zespole Szkolno-Gimnazjalnym nr 1 w Kętach, zwanego dalej Gimnazjum lub Szkołą, w zakresie sprawowania profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieŝą w wieku szkolnym w latach 2005 2007 (I półrocze). W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym przez Pana Dyrektora w dniu 25 stycznia 2008 r., NajwyŜsza Izba Kontroli na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie działania Gimnazjum w zakresie wykonywania zadań związanych z profilaktyczną opieką zdrowotną nad dziećmi i młodzieŝą w wieku szkolnym w latach 2005 2007 (I półrocze), pomimo stwierdzonych uchybień. PowyŜszą ocenę ogólną uzasadniają przedstawione niŝej ustalenia i oceny szczegółowe. W Gimnazjum realizowany był w latach 2005 2006 plan oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia, wymagany na podstawie 7 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 1
grudnia 2004 r. w sprawie zakresu i organizacji profilaktyki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieŝą (Dz. U. Nr 282 poz. 2812 ze zm.). Brak było jednak planu na rok 2007, lecz realizowano załoŝenia planu pracy z 2006 r. Kontrola wykazała, na podstawie protokołów z posiedzeń Rady Pedagogicznej Zespołu z lat 2005 I pół. 2007, Ŝe nie było zapisów potwierdzających zaopiniowanie Programów Edukacji Zdrowotnej przez Radę Pedagogiczną. Osobami odpowiedzialnymi za realizację planów były: pielęgniarka szkolna, nauczyciel wos, pedagog szkolny, wychowawcy, nauczyciel biologii oraz inni wyznaczeni nauczyciele. NIK pozytywnie ocenia fakt, iŝ w kontrolowanym okresie Szkoła posiadała i realizowała program profilaktyki, o którym mowa w 2 ust. 1 pkt 1 załącznika nr 4 do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół 1. Program ten powinna uchwalać rada pedagogiczna po zasięgnięciu opinii rady rodziców i samorządu uczniowskiego. W przypadku wszystkich ww. uchwał brak było opinii rady rodziców i samorządu uczniowskiego do programów profilaktyki 2004/05 do 2006/2007, z wyjątkiem opinii Rady Rodziców Szkoły do programu profilaktyki na rok 2005/2006. Kontrola NIK wykazała, Ŝe pedagog szkolny sporządzała sprawozdania z realizacji wszystkich Szkolnych Programów Profilaktyki w kontrolowanym okresie. Sprawozdania te omawiane były na dorocznych posiedzeniach Rady Pedagogicznej. Zgodnie z 7 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia w sprawie zakresu i organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieŝą 2 pielęgniarka szkolna powinna brać udział w planowaniu, realizacji i ocenie szkolnego programu edukacji zdrowotnej. Analiza dokumentacji pracy środowiskowej pielęgniarki szkolnej wykazała, Ŝe w kontrolowanym okresie realizowała ona zadania wynikające z szkolnego programu profilaktyki. Nie uczestniczyła natomiast w posiedzeniach Rady Pedagogicznej, na których omawiano realizację tych programów. NIK stwierdza, Ŝe Dyrektor Szkoły nadzorował programy edukacji prozdrowotnej, ścieŝki międzyprzedmiotowe (w tym ścieŝkę prozdrowotną), współpracował z Gminnym Zakładem Opieki Zdrowotnej w Kętach, z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w Kętach w szczególności w celu rozpoznawania indywidualnych potrzeb uczniów. Na bieŝąco dokonywał dostosowania bazy do potrzeb dzieci niesprawnych ruchowo (winda dla osób niepełnosprawnych). Realizował w ten sposób postanowienia art. 39 ust. 1 pkt 3 ustawy o systemie oświaty mówiący o tym, Ŝe dyrektor szkoły lub placówki w szczególności sprawuje 1 2 Dz. U. Nr 61, poz. 624 ze zm. Dz. U. Nr 282, poz. 2814 ze zm. 2
opiekę nad uczniami oraz stwarza warunki harmonijnego rozwoju psychofizycznego poprzez aktywne działania prozdrowotne. Pielęgniarka szkolna sprawowała profilaktyczną opiekę zdrowotną codziennie w gabinecie na terenie Szkoły. Między innymi umawiała młodzieŝ na profilaktyczne badania lekarskie, które przeprowadzane były przez lekarza w przychodniach w których uczniowie byli zdeklarowani. Lekarz nie prowadził profilaktycznej opieki lekarskiej na terenie Szkoły. Natomiast badania przesiewowe przeprowadzane były w szkolnym gabinecie profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej. Pielęgniarka dwa razy do roku sprawdzała warunki sanitarne i bezpieczeństwa uczniów przeprowadzając przeglądy szkoły. Wnioski z tych przeglądów przekazywała dyrektorowi. W ten sposób realizowała postanowienie 7 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie zakresu i organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieŝą. Brak było współpracy lekarza z dyrektorem i radą pedagogiczną Szkoły, natomiast współpraca z pielęgniarką była prawidłowa i polegała między innymi na prowadzeniu prelekcji na tematy zdrowotne na Radach Pedagogicznych i dla uczniów organizowanych w klasach. Pielęgniarka szkolna uczestniczyła w opracowaniu i realizacji programów prozdrowotnych, ustalała terminy szczepień i badań bilansowych. Kontrola wykazała, Ŝe na terenie Szkoły funkcjonuje od maja 2001 r. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej STOMKENT zajmujący się leczeniem zębów. Szkoła nie ponosiła Ŝadnych kosztów związanych z prowadzeniem gabinetu. Prowadząca gabinet lekarka dzierŝawiła lokal od dyrektora Szkoły. W ramach swojej pracy stomatolog przeprowadzała przeglądy stanu uzębienia uczniów Gimnazjum. Urząd Gminy Kęty, jako organ prowadzący Szkołę, nie występował do dyrektora szkoły a takŝe do pielęgniarki szkolnej, o przekazanie danych o stanie zdrowia uczniów w celu ich analizy i wykorzystywania jej wyników do programowania działań w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami. W okresie objętym badaniem NIK Gimnazjum było kontrolowane przez Państwowy Powiatowy Inspektorat Sanitarny w Oświęcimiu ośmiokrotnie, w tym dwie kontrole były kontrolami sprawdzającymi. Kontrole te nie wykazały nieprawidłowości. NajwyŜsza Izba Kontroli mając na względzie jak najpełniejszą realizację wyznaczonych celów kontroli, skorzystała z moŝliwości zlecania zadań kontrolnych innym organom i instytucjom. W związku z powyŝszym NIK informuje, iŝ uzyskane tą drogą wyniki 3
kontroli w zakresie profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami kierowanej przez Pana Szkoły, nie będące jednocześnie podstawą wyraŝonej na wstępie oceny, przedstawiały się następująco: Kontrola Małopolskiego Centrum Zdrowia Publicznego (MCZP) w Krakowie wykazała, Ŝe: 1) pielęgniarka szkolna realizowała w pełni wszystkie nałoŝone na nią zadania, w tym prowadzenie dokumentacji medycznej, 2) profilaktyczne badania lekarskie i dokumentacja medyczna ucznia prowadzona przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej przedstawiała się następująco: w jednym przypadku na 24 uczniów, badanie przeprowadzane było w obecności rodziców, w 17 przypadkach (24 uczniów) dokumentacja sporządzona była zgodnie ze wzorem zał. nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie zakresu i organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieŝą, w sześciu przypadkach (24 uczniów) badania przeprowadzono w wymaganym zakresie, 11 razy podczas badań uczestniczyła pielęgniarka, ani razu wychowawca, w 11 przypadkach dokumentacja sporządzona była czytelnie, w dokumentacji pięciu uczniów nie wykazano braków. W pozostałych przypadkach występowały braki takie jak np.: brak skierowań i zaleceń, brak podpisu lekarza, brak oceny układu ruchu, ocena niepełna; 3) profilaktyczne badania lekarskie stomatologiczne prowadzone przez lekarza dentystę wykazały, Ŝe w przypadku uczniów tej klasy: nie oceniono stanu uzębienia za pomocą wskaźnika intensywności próchnicy, nie podano poszczególnych składowych wskaźnika PUW, w 22 przypadkach wykryto nieprawidłowości zgryzu, jeden uczeń odmawiał przeglądu zębów a o jednym brak informacji gdzie jest leczony, 22 uczniów zakwalifikowano do szczególnej opieki stomatologicznej, jeden uczeń odmawiał przeglądu zębów a o jednym brak informacji gdzie jest leczony. Kontrola przeprowadzona na zlecenie Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego (PWIS) przez Państwowy Powiatowy Inspektorat Sanitarny w Oświęcimiu (PPIS). wykazała, Ŝe: wszyscy wymienieni uczniowie klasy IIc Gimnazjum zostali poddani obowiązkowym szczepieniom ochronnym 4
przed szczepieniami wszystkich uczniów poddano kwalifikacyjnym badaniom lekarskim, formularz informacji szczepienia ochronnego, karty uodpornienia sporządzono prawidłowo. Sprawozdania z GZOZ Kęty oraz NZOZ Hipokrates Kęty sporządzono terminowo i rzetelnie, pielęgniarki wykonujące szczepienia ochronne posiadały wymagane kwalifikacje, szczepienia ochronne w GZOZ Kęty oraz NZOZ Hipokrates Kęty wykonywane były w gabinetach szczepień. Obydwa gabinety wyposaŝone były prawidłowo, sprzęt do szczepień ochronnych oraz preparaty szczepionkowe przechowywano prawidłowo. W obu gabinetach znajdowały się zestawy p/wstrząsowe z instrukcją postępowania. Środki do dezynfekcji dobrane były właściwie. Przedkładając powyŝsze oceny i uwagi NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1. Dopełnienie obowiązku zasięgnięcia opinii, rady rodziców i samorządu uczniowskiego dotyczących programów profilaktyki szkolnej, przed podjęciem uchwały przez radę pedagogiczną. 2. Doprowadzenie do podjęcia współpracy, w ramach posiadanych moŝliwości, lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej i lekarzy stomatologów z dyrekcją i radą pedagogiczną Szkoły. 3. Podjęcie działań, leŝących w moŝliwościach Szkoły, zmierzających do usunięcia uchybień i nieprawidłowości wskazanych przez MCZP i PWIS, dotyczących opieki profilaktycznej nad uczniami w szkole. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Krakowie, na podstawie art. 62 ust.1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Dyrektora, w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków oraz o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust.1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Panu prawo zgłoszenia na piśmie, do dyrektora Delegatury NIK w Krakowie, umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. 5
W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK w sprawie rozpatrzenia zastrzeŝeń. Otrzymują: 1. Adresat, 2. Delegatura NIK w Bydgoszczy, 3. Akta kontroli. 6