Podejmowanie decyzji konsumenckich przez dzieci dr Marcin Szplit Wyższa Szkoła Ekonomii i Prawa w Kielcach 10 października 2012 r. Dzieci: 1. Osoba poniżej 18 roku życia. 2. Osoba pozostająca na utrzymaniu rodziców, dzieląca z nimi miejsce zamieszkania 3. Już osoba powyżej 13-tego roku życia ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych np. może mieć konto w banku 1
Liczba dzieci w Polsce to ok. 7 mln osób. Ok. 60% z nich otrzymuje regularne kieszonkowe Średnie kieszonkowe to ok. 20 zł miesięcznie Rocznie to prawie 1 mld złotych Decyzja samodzielna czy też podejmowana pod wpływem rodziców lub konsultacji z nimi? Decyzja to dokonanie wyboru jednego wariantu spośród wielu możliwości. Decyzje konsumenckie dotyczą realizacji potrzeb poprzez wymianę rynkową. 2
Spostrzeżenie: Przez pierwszy rok życia dziecka rodzice przejmują więcej gestów i mimiki od niego niż dziecko przejmuje od swoich rodziców! Wpływ dzieci na decyzje konsumenckie rodziców: Książki 84% Zabawki 82% Ubrania 74% Żywność 70% Meble 53% Wakacje 51% Środki higieny 41% Marka i rodzaj sprzętu komputerowego 40% 3
Większość dzieci w wieku od 9 do 14 lat posiada lub używa telefonu komórkowego. Dzieci stają się użytkownikami Internetu i komputerów (w miastach ponad 60% użytkowników Internetu to osoby poniżej 18 roku zycia). Wydatki dziecięce z kieszonkowego: 1. Lody 2. Batony, cukierki 3. Chipsy, chrupki 4. Napoje gazowane 4
Wydatki dziecięce z kieszonkowego: 5. Książki/ gazety 6. Muzyka 7. Soki 8. Odzież (np. dżinsy, buty sportowe) Wyniki badań pokazują, że jedynie ok. 20% dzieci nie ma własnego zdania na temat drogich zakupów rodziców, a dodatkowo 20% nie dzieli się swoją opinią na ten temat z rodzicami. 5
Jak dzieci podejmują decyzje konsumenckie? - Dziecko to nie mały dorosły! (inna pamięć, percepcja, sposób myślenia). - Cechy indywidualne (np. Temperament, impulsywność, otwartość). Rodzina: - W rodzinie dzieci uczą się konsumpcji (poprzez akceptację lub odrzucenie świadomie lub nie). - Dokonują zakupów wraz z rodzicami. 6
Grupa odniesienia ( moje miejsce w stadzie ) - Dzieci chcą być fajne, mieć poważanie i akceptację w ważnych dla nich grupach. Kultura masowa: - bo wszyscy to już mają - bo ważna osoba z telewizji to już ma - bo lepiej jest mieć niż nie mieć 7
Czynniki mające wpływ ma decyzję dzieci: 1. Wiek (dziecko 6-letnie i 14-letnie!). 2. Reklama (dzieci wychowane w liberalnej atmosferze są bardzie krytyczne wobec reklam tzw. przekleństwo autorytetu). Czynniki mające wpływ ma decyzję dzieci: 3. Rodzina bardzo ważny jest stosunek do pieniędzy i konsumpcji rodziców. Im więcej czasu rodzice poświęcają dzieciom tym większy wpływ mają na dziecięcy model konsumpcji. 8
Konsumpcja dóbr widocznych (sprzęt RTV, samochód, miejsce spędzania wakacji, miejsce zamieszkania) określa zajmowaną przez nas klasę społeczną. Dotyczy to równym stopniu dzieci! Wpływ reklamy nie ogranicza się do zakupów dotyczy np. spędzania wolnego czasu, stylu ubierania się, wyznawanych wartości. 9
Skutki reklam: - Przecenianie wyglądu zewnętrznego (wszyscy powinni być ładni, młodzi i zdrowi). - Propagowanie postaw materialistycznych Wpływ szkoły: 1. Programy edukacyjne są mniej atrakcyjne niż same reklamy. 2. Szkoła również ulega reklamom sponsorzy, automaty z napojami, banery. 3. Brak uwzględnienia wpływu marketingu w programach szkolnych. 10
Cechy osobowościowe dziecka, które predestynują je bycia odbiorcom reklam: 1. Niskie poczucie wartości (np. mankamenty urody). 2. Zaburzenia w relacjach dorosły dziecko. 3. Poczucie odrzucenia, brak wsparcia psychicznego. Dlaczego dzieci lubią reklamy: - Bo są dynamiczne i kolorowe. - Bo są krótkie i nie wymagają koncentracji. - Bo zawierają chwytliwą muzykę. - Bo świat w nich przedstawiany nie różni się specjalnie od świata bajek. 11
Rola rodzica w procesie kształtowania postaw młodego konsumenta: - Odróżnienie rzeczywistości od fikcji. - Wspólne zakupy. - Uwzględnianie opinii dziecka. - Pozostawienie marginesu własnych decyzji pogodzenie się z negatywnymi ich następstwami. Internet: 1. Spędzanie nielimitowanej ilości czasu w sieci (w przeciwieństwie do krótkich bloków reklamowych w TV). 2. Większość stron stara się reklamować poprzez rozrywkę np. advergames. 3. Powszechnie wykorzystuje się marketing wirusowy np. przesyłanie sobie treści przez Facebook. 12
4. Rosnące znaczenie mediów społecznościowych (Facebook, Youtube, Google+) w stosunku do portali internetowych. 5. Rosnące znaczenie Internetu mobilnego (poprzez rozpowszechnienie samrtfonów). Dziękuję Państwu za uwagę i poświęcony czas! 13