STATISTICA INSTRUKCJA - 1 I. Wprowadzanie danych Podstawowe / Nowy / Arkusz Dane dotyczące wartości zmiennej (cechy) wprowadzamy w jednej kolumnie. W przypadku większej liczby zmiennych wprowadzamy każdą w oddzielnej kolumnie. Przed wprowadzeniem danych (lub w trakcie) dopasowujemy odpowiednio arkusz danych. Wybierając a) Dane / prostokąt Zmienne / Wszystkie specyfikacje - możemy dokonać zmiany nazw zmiennych b) Dane / prostokąt Zmienne / Zmienne - możemy Dodać, Przenieść, Kopiować lub Usuwać Zmienne c) Dane / prostokąt Przypadki / Przypadki - możemy Dodać, Przenieść, Kopiować lub Usuwać Przypadki Wprowadź dane i zapisz plik do odpowiedniego katalogu: Podstawowe / prostokąt Plik / Zapisz / Zapisz jako W celu dalszej analizy, dodaj dane do nowego skoroszytu: Podstawowe / prostokąt Wstaw do / Dodaj do skoroszytu i zapisz na dysku
II. Wyznaczanie parametrów i przedziałów ufności. tabele / Statystyki opisowe Za pomocą belki Zmienne wybieramy zmienne do analizy. Wybieramy zakładkę Więcej i ustalamy parametry i przedziały ufności, które chcemy obliczyć. Przy każdym przedziale ufności wskazujemy współczynnik ufności. III. Testowanie hipotezy o jednej średniej tabele / Test t dla pojedynczej próby Za pomocą belki Zmienne wybieramy zmienne do analizy. Zakładka Podstawowe wprowadzamy wartość m0 w kratkę : testuj średnie względem Zakładka Więcej w kratkę poziom p dla podświetlenia wstawiamy poziom istotności α Zakładka Opcje zaznaczamy odpowiednie opcje, gdy chcemy wyznaczyć przedział ufności dla średniej.
W celu zweryfikowania hipotezy H0: m = m0 porównujemy poziom istotności α z wartością - p, gdy H1: m <> m0 - p/2, gdy H1: m > m0 lub m < m0 IV. Testowanie hipotezy o dwóch średnich tabele / Test t dla prób niezależnych (wzgl. zmn. ) Za pomocą belki Zmienne wybieramy dwie listy zmiennych: - na pierwszej liście zmn1, - na drugiej liście zmn2 Zakładka Opcje w kratkę poziom p dla wstawiamy poziom istotności α i ewentualnie wybieramy dodatkowe opcje. W celu zweryfikowania hipotezy H0: m1 = m2 porównujemy poziom istotności α z wartością - p, gdy H1: m1 <> m2 - p/2, gdy H1: m1 > m2 lub m1 < m2
V. Testowanie hipotezy o jednej i dwóch średnich dla danych parametrów (bez wyników źródłowych) tabele / Inne testy istotności oraz Różnica między dwiema średnimi (rozkład normalny) a) dwie średnie - wpisujemy wyniki dla obu prób - w zależności od hipotezy alternatywnej wybieramy test: dwustronny (<>), jednostronny (< lub >) b) jedna średnia - zaznaczamy kratkę: średnia z pomiarów 1 a średnia z populacji 2 - w pierwszym wierszu wpisujemy dane z próby - w miejscu śr 2 wpisujemy wartość m0. W celu uzyskania wyniku wybieramy Oblicz. Otrzymaną wartość p porównujemy z poziomem istotności α. IV. Tworzenie raportu z wynikami Ustawiamy kursor w skoroszycie na początku i wybieramy: Podstawowe / prostokąt Wstaw do / Dodaj do raportu /Dołącz do nowego raportu lub do raportu wcześniej utworzonego wtedy do raportu zostaną dołączone wszystkie analizy. Do raportu można też dołączać pojedyncze analizy w dowolnej kolejności. Tak otrzymany raport można edytować wprowadzając odpowiednie objaśnienia oraz rozwijać otrzymane tabele. Po wprowadzeniu komentarzy raport zapisujemy w pliku: Raport_gr_nr Otrzymany raport można też zapisać w pliku pdf
PROCEDURA TESTOWANIA HIPOTEZY O ŚREDNIEJ Poziom istotności: alfa = standardowo 0,05 lub 0,01 Hipotezy: Zerowa H0: m = m0 Alternatywna H1: m <> m0 lub m < m0, m > m0 Wyznaczamy wartość statystyki testowej na podstawie danych a następnie wartość prawdopodobieństwa p w zależności od rozkładu statystyki testowej: p = P( t > t0 ), gdy t jest zmienną losową o rozkładzie t- Studenta o df=n-1 stopniach swobody lub p = P( U > u0 ), gdy U jest zmienną losową o standardowym rozkładzie normalnym N(0,1). Decyzja statystyczna: Decyzję podejmujemy na podstawie wartości p i alfa. 1)Jeżeli p < alfa, to na poziomie istotności alfa odrzucamy H0 na korzyść H1 2)Jeżeli p > alfa, to na poziomie istotności alfa nie ma podstaw do odrzucenia H0 przy hipotezie alternatywnej H1 UWAGA! W programie STATISTICA w teście t prawdopodobieństwo p jest podawane dla hipotezy alternatywnej H1: m <> m0. W przypadku hipotez alternatywnych H1: m < m0 lub m > m0, przy decyzji statystycznej alfa porównujemy z p/2 PROCEDURA TESTOWANIA HIPOTEZY O DWÓCH ŚREDNICH Stawiamy następujące hipotezy: Hipotezy: Zerowa H0: m1 = m2 Alternatywna H1: m1 <> m2 lub m1 < m2, m1 > m2 Dalej postępujemy analogicznie, jak w przypadku testowania hipotezy o jednej średniej.