Łódzki Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej z siedzibą w Łodzi ul. Gdańska 38, 90 730 Łódź... Łódź, dnia 15.04.2013 r. (oznaczenie organu Inspekcji Handlowej) Nr akt: ŻG.8361.204.2012 DECYZJA Nr 23 / ŻG / 2013 Na podstawie art. 40a ust. 1 pkt 3 i ust. 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno spożywczych (Dz. U. z 2005 r. Nr 187, poz. 1577 z późn. zm.) oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013, poz. 267) po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego Łódzki Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej z siedzibą w Łodzi wymierza przedsiębiorcy przedsiębiorcy Carrefour Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, ul. Targowa 72 karę pieniężną w kwocie 500,00 zł (słownie: pięćset złotych) z tytułu wprowadzenia do obrotu handlowego dwóch partii środków spożywczych: konserwy drobiowo wieprzowej mielonej sterylizowanej tyrolska o masie 300g, oznaczonej numerem partii 20630307 13CH 090 2 i datą minimalnej trwałości 03.2014, wyprodukowanej przez MISPOL S.A., ul. Octowa 1, 15-399 Białystok; konserwy wieprzowo drobiowej z wołowiną sterylizowanej luncheon meat o masie 300g, oznaczonej numerem partii produkcyjnej i datą minimalnej trwałości 12.05.2014, wyprodukowanej przez Sokołów S.A. Oddział w Jarosławiu, ul. Przemysłowa 2, 37-500 Jarosław, wartości łącznej 161,23 zł nieodpowiadających jakości handlowej z uwagi na niepodanie ilościowej zawartości składnika występującego w nazwie i istotnego dla scharakteryzowania środka spożywczego (mięsa oddzielonego mechanicznie z kurcząt, kury) wbrew postanowieniom 9 ust. 1 pkt 1 i 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 lipca 2007 r. w sprawie znakowania środków spożywczych (Dz. U. nr 137, poz. 966 z późn. zm.). Uzasadnienie W dniach od 06 do 10 lipca 2012 r. na podstawie upoważnienia Łódzkiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej numer ŻG.8361.204.2012 z dnia 06.07.2012 r. inspektorzy Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Łodzi przeprowadzili kontrolę 1
w hipermarkecie Carrefour zlokalizowanym w Łodzi przy ul. Szparagowej 7, należącym do Carrefour Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, ul. Targowa 72. Kontrolę przeprowadzono na podstawie przepisów art. 3 ust. 1-3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 882/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt (Dz. U. L 165 z 30.4.2004 ze zm.), art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2005 r. nr 187, poz. 1577 z późn. zm.), art. 3 ust. 1 pkt 1, 2 i 6 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1219 z późn. zm.) w obecności osoby upoważnionej Dyrektora hipermarketu ( ). W trakcie prowadzonych działań kontrolnych stwierdzono, że w obrocie handlowym znajdowały się 2 partie konserw mięsnych: drobiowo wieprzowa mielona sterylizowana tyrolska o masie 300g, oznaczona numerem partii 20630307 13CH 090 2 i datą minimalnej trwałości 03.2014, wyprodukowana przez MISPOL S.A., ul. Octowa 1, 15-399 Białystok w ilości 17 opakowań w cenie 2,09 zł za sztukę, wieprzowo drobiowa z wołowiną sterylizowana luncheon meat o masie 300g, oznaczona numerem partii produkcyjnej i datą minimalnej trwałości 12.05.2014, wyprodukowana przez Sokołów S.A. Oddział w Jarosławiu, ul. Przemysłowa 2, 37-500 Jarosław w ilości 30 opakowań w cenie 4,19 zł za sztukę wartości łącznej 161,23 zł, dla których wbrew postanowieniom zawartym w 9 ust. 1 pkt 1 i 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 lipca 2007 r. w sprawie znakowania środków spożywczych (Dz. U. Nr 137, poz. 966 z późn. zm.) zwanego dalej rozporządzeniem w sprawie znakowania środków spożywczych nie podano ilościowej zawartości składnika występującego w nazwie i istotnego dla scharakteryzowania środka spożywczego (mięsa oddzielonego mechanicznie z kurcząt, kury). Powyższe nieprawidłowości zostały udokumentowane w protokole kontroli z dnia 06 lipca 2012 r. (numer akt ŻG.8361.204.2012) oraz w zestawieniu artykułów żywnościowych skontrolowanych pod względem oznakowania i na zdjęciach zrobionych w toku kontroli. Działając na podstawie art. 34 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1219 ze zm.), pismami numer ŻG.8361.204.2012 z dnia 10 sierpnia 2012 r. Łódzki Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej poinformował producentów - MISPOL S.A., ul. Octowa 1, 15-399 Białystok i Sokołów S.A. Oddział w Jarosławiu, ul. Przemysłowa 2, 37-500 Jarosław o stwierdzonych nieprawidłowościach i jednocześnie wniósł o podjęcie działań zmierzających do prawidłowego oznakowania produktu. O fakcie tym powiadomione zostały również Wojewódzkie Inspektoraty Jakości Handlowej Artykułów Rolno Spożywczych w Białymstoku i Rzeszowie. W odpowiedzi na wystąpienie pokontrolne (pismo z dnia 28.08.2012 r.) firma Mispol S.A. zadeklarowała zmianę oznakowania konserwy tyrolskiej drobiowo-wieprzowej, zaś firma Sokołów S.A. Oddział w Jarosławiu (pismo z dnia 23.08.2012 r.) uznała 2
oznakowanie konserwy wieprzowo drobiowej z wołowiną sterylizowanej luncheon meat za prawidłowe, gdyż mięso kury oddzielone mechanicznie, zostało użyte w konserwie jako składnik masy wiążącej i nie jest ono składnikiem charakterystycznym dla konserw mięsnych, nie ma więc wpływu na smak produktu i wybór konsumenta. Ponadto w przedmiotowym piśmie firma Sokołów S.A. stwierdziła, iż podanie informacji o ilościowej zawartości mięsa oddzielonego mechanicznie może wprowadzać konsumenta w błąd, ponieważ może być odczytywane przez niego jako zawartość normalnego pełnowartościowego mięsa. Łódzki Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej zapoznał się z przedstawionymi wyjaśnieniami i nie podzielił stanowiska producenta, o czym poinformował go pismem z dnia 23.10.2012 r., ponieważ: 1) 5 ust. 1 rozporządzenia w sprawie znakowania środków spożywczych stanowi, że składniki danego wyrobu umieszcza się w wykazie składników według ich masy, w porządku malejącym, zatem z zamieszczonego na opakowaniu składu ( mięso wieprzowe 31%, woda, skórki wieprzowe, mięso kury oddzielone mechanicznie, tłuszcz wieprzowy, mięso wołowe 3%) wynikało, że w przedmiotowej konserwie było więcej mięsa kury oddzielonego mechanicznie niż wołowiny, 2) art. 46 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2010r. nr 136, poz. 914 z późn. zm.) stanowi, że oznakowanie środka spożywczego nie może wprowadzać konsumenta w błąd, w szczególności co do charakterystyki środka spożywczego, w tym jego nazwy, rodzaju, właściwości, składu, ilości, trwałości, źródła lub miejsca pochodzenia, metod wytwarzania lub produkcji, zatem podanie ilościowej zawartości mięsa kury oddzielonego mechanicznie nie naruszy postanowień tego przepisu, a tym samym nie wprowadzi konsumenta w błąd, wręcz przeciwnie właściwie scharakteryzuje dany produkt. Pismem z dnia 11 grudnia 2012 r. firma Sokołów S.A. ponownie poinformowała, iż utrzymuje swoje stanowisko i nie zgadza się z zarzutem dotyczącym niewłaściwego oznakowania przedmiotowej konserwy, powołując się na pismo Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi dotyczące warunków podawania na opakowaniu jednostkowym informacji o ilościowej zawartości mięsa oddzielonego mechanicznie w produkcie. W związku z powyższym Łódzki Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej pismem z dnia 31 stycznia 2013 r. zwrócił się do producenta o przesłanie przedmiotowego pisma. W nadesłanym piśmie znak RRjn.(bp)0203-117/12(486-3972) z dnia 20.11.2012 r. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Departament Rynków Rolnych wskazało, iż stosownie do przepisów 9 rozporządzenia w sprawie znakowania środków spożywczych w oznakowaniu opakowanego środka spożywczego podaje się ilościową zawartość składnika lub kategorii składników tego środka spożywczego, jeżeli nazwa składnika lub kategorii składników występuje w nazwie środka spożywczego lub nazwa tego środka spożywczego jest zazwyczaj kojarzona przez konsumenta z zawartością składnika lub kategorii składników w tym środku spożywczym. Wskazało również, że przepisu tego nie stosuje się do składnika lub kategorii składników, które występując w nazwie środka spożywczego, nie wpływają na wybór konsumenta, ze względu na fakt, że ich zawartość w środku spożywczym nie jest istotna dla 3
scharakteryzowania tego środka spożywczego lub nie wpływa na odróżnienie go od podobnych środków spożywczych. Łódzki Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej po zapoznaniu się z przesłaną opinią i po ponownym przeanalizowaniu oznakowania tego produktu uznał, iż w tym przypadku wyłączenie to nie może być zastosowane, gdyż: konserwa została wprowadzona do obrotu pod nazwą wieprzowo drobiowa z wołowiną, wymagania odnoszące się do procentowej zawartości składnika dotyczą informacji dla konsumenta, która ma umożliwić mu dokonanie właściwego wyboru produktu spośród podobnych. W tym przypadku konsument takowej możliwości jest pozbawiony na rynku znajduje się szereg konserw w składzie których jednym ze składników jest mięso kury oddzielone mechanicznie, zwane dalej MOM i w zależności od jego ilości, klient decyduje się na jego zakup lub od tego zamiaru odstępuje, zatem informacja na opakowaniu umożliwi mu dokonanie właściwego wyboru; w produkcie tym składnikowi drobiowemu wskazanemu w nazwie odpowiada wyłącznie MOM, zatem należy go traktować jako składnik, którego ilość musi być podana w wyniku przywołania w nazwie; z zamieszczonego na opakowaniu składu jednoznacznie wynika, że ilość MOM jest wyższa niż zawartość wołowiny, a zatem trudno zgodzić się ze stanowiskiem producenta, że nie ma on wpływu na jakość samego produktu. Jeżeli wołowina przy 3% zawartości ma wpływ na jakość to również MOM (którego ilości producent nie chce podać, a może on być w granicach od 3% do 30%) ma wpływ, z tą tylko różnicą że mięso wołowe podnosi walory jakościowe produktu i jest mile widziane przez konsumenta, zaś MOM te walory obniża i konsument chciałby, aby było go jak najmniej w nabywanym produkcie. Biorąc powyższe pod uwagę należy uznać, iż dla przedmiotowej konserwy wieprzowo drobiowej z wołowiną winna być podana ilościowa zawartość wszystkich składników, w tym MOM, występujących w nazwie. W związku ze stwierdzoną nieprawidłowością dniu 13 marca 2013 r. zostało wszczęte z urzędu postępowanie administracyjne w przedmiocie wymierzenia, na podstawie art. 40 a ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno spożywczych (Dz. U. z 2005 r. Nr 187, poz. 1577 z późn. zm.) zwanej dalej ustawą o jakości kary pieniężnej z tytułu wprowadzenia do obrotu środków spożywczych nieodpowiadających jakości handlowej. Strona została poinformowana o wszczęciu postępowania z urzędu oraz o przysługującym prawie do zapoznania się z aktami sprawy, wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów, lecz z tego prawa nie skorzystała. Jednocześnie poproszono stronę o przesłanie informacji na temat wielkości obrotu za rok 2012. Przedmiotowe pismo zostało odebrane w dniu 18 marca 2013 r. W dniu 25 marca 2013 r. do Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Łodzi wpłynęło pismo, w którym strona podała wielkość obrotu za 2012 rok. 4
Łódzki Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej z siedzibą w Łodzi mając na uwadze powyższe ustalił i stwierdził. Zgodnie z przepisem art. 17 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności i ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. U. L 31 z 01.02.2002 r. ze zm.) podmioty działające na rynku spożywczym zapewniają na wszystkich etapach zgodność żywności z wymogami prawa żywnościowego właściwymi dla ich działalności i kontrolowanie przestrzegania tych wymogów. Ustawa o jakości stanowi w art. 4 ust. 1, że wprowadzane do obrotu artykuły rolno-spożywcze powinny spełniać wymagania w zakresie jakości handlowej, jeżeli w przepisach o jakości handlowej zostały określone takie wymagania oraz dodatkowe wymagania dotyczące tych artykułów, jeżeli ich spełnienie zostało zadeklarowane przez producenta. Jak wynika z przepisu art. 3 pkt 5 ustawy o jakości, przez jakość handlową należy rozumieć cechy artykułu rolno-spożywczego dotyczące jego właściwości organoleptycznych, fizykochemicznych i mikrobiologicznych w zakresie technologii produkcji, wielkości lub masy oraz wymagania wynikające ze sposobu produkcji, opakowania, prezentacji i oznakowania, nieobjęte wymaganiami sanitarnymi, weterynaryjnymi lub fitosanitarnymi. Rozporządzenie w sprawie znakowania środków spożywczych stanowi w 9 ust. 1, że w oznakowaniu opakowanego środka spożywczego podaje się ilościową zawartość składnika lub kategorii składników tego środka spożywczego, jeżeli: 1) nazwa składnika lub kategorii składników występuje w nazwie środka spożywczego lub nazwa tego środka spożywczego jest zazwyczaj kojarzona przez konsumenta z zawartością składnika lub kategorii składników w tym środku spożywczym; 2) nazwa składnika lub kategorii składników jest podkreślona w oznakowaniu środka spożywczego w formie pisemnej, przy użyciu obrazków i grafiki; 3) składnik lub kategoria składników jest istotny dla scharakteryzowania środka spożywczego i odróżnienia go od innych środków spożywczych, z którymi może być mylony ze względu na podobieństwo nazwy lub wyglądu. Biorąc powyższe pod uwagę Łódzki Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej z siedzibą w Łodzi uznał, iż kontrolowany przedsiębiorca był odpowiedzialny za wprowadzenie do obrotu (w rozumieniu art. 3 pkt 4 ustawy o jakości) produktów nieodpowiadających jakości handlowej i na skutek przeprowadzonego postępowania wydał decyzję o wymierzeniu temu przedsiębiorcy kary pieniężnej. Ustalając wysokość kary wziął pod uwagę: 1. średni stopień szkodliwości czynu, gdyż niepodanie ilościowej zawartości MOM w konserwach w dość znacznym stopniu naruszało interesy konsumentów i mogło im utrudnić dokonanie właściwego, zgodnego z oczekiwaniami wyboru produktu spośród wielu podobnych (czasami z jednakową ilością mięsa, a różniących się właśnie zawartością MOM). 5
2. średni stopień zawinienia, chociaż nieprawidłowe oznakowanie powstało na etapie procesu produkcyjnego z winy producentów, to jednak strona, jako podmiot o znacznej pozycji na rynku spożywczym, prowadząca sieć marketów powinna dołożyć wszelkich starań, aby przed wprowadzeniem do sprzedaży produktów sprawdzić ich jakość handlową, tym bardziej że sprawdzenie oznakowania środków spożywczych nie wymagało specjalistycznych badań i mogło być wykryte w trakcie bieżącej kontroli (na przykład podczas przyjmowania towaru). Strona tego obowiązku nie dopełniła i wprowadziła do obrotu środki spożywcze nieodpowiadające jakości handlowej. 3. średni zakres naruszenia, bowiem niepodanie ilościowej zawartości składnika występującego w nazwie i istotnego dla scharakteryzowania środka spożywczego narusza przepisy mające na celu ochronę konsumentów. Stwierdzona nieprawidłowość naruszała wymagania w zakresie oznakowania i była istotna z punktu widzenia właściwości tych produktów. 4. dotychczasową działalność przedsiębiorcy z dokumentacji zgromadzonej przez Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Łodzi wynika, że kontrolowany przedsiębiorca w okresie ostatnich 24 miesięcy po raz szósty naruszył przepisy ustawy o jakości (wcześniej strona wprowadziła do obrotu sok pomarańczowy i ser pałacowy nieodpowiadające jakości handlowej oraz trzykrotnie zafałszowane sery dojrzewające). 5. wysoką wielkość obrotu, podaną przez kontrolowanego przedsiębiorcę. W oparciu o powyższe ustalenia faktyczne i prawne dokonane w toku postępowania, a w szczególności o ustalenia odnoszące się do pięciu kryteriów wskazanych w art. 40a ust. 5 ustawy o jakości oraz ustalenia wynikające z treści art. 40 a ust. 1 pkt 3 ustawy o jakości, stanowiącego, iż kto wprowadza do obrotu artykuły rolno spożywcze nieodpowiadające jakości handlowej podlega karze pieniężnej w wysokości do pięciokrotnej wartości korzyści majątkowej uzyskanej lub która mogłaby zostać uzyskana przez wprowadzenie tych artykułów do obrotu (w tym przypadku. zł), lecz nie mniejszej niż 500,00 zł, a także z treści art. 17 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności i ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. U. L 31 z 01.02.2002 r. ze zm.) ustalającego normę, iż kary mające zastosowanie w przypadku naruszenia prawa żywnościowego powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające, Łódzki Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej orzekł jak w sentencji i wymierzył karę minimalną w wysokości 500,00 zł. Pouczenie: 1. Zgodnie z art. 127 1 i 2 kpa, art. 129 1 i 2 kpa stronie postępowania służy odwołanie od niniejszej decyzji do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Warszawie (00-950 Warszawa, Plac Powstańców Warszawy 1). Odwołanie należy wnieść w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji za pośrednictwem Łódzkiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej (90 730 Łódź, ul. Gdańska 38). 2. Na podstawie art. 40a ust. 6 i 7 ustawy o jakości strona jest zobowiązana uiścić należność pieniężną w wysokości 500,00 zł na rachunek Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji 6
Handlowej w Łodzi, ul. Gdańska 38, 90-730 Łódź, nr 91101013710007652231000000 NBP O/Okręgowy w Łodzi lub w kasie tego Inspektoratu (pok. 11) w dniach urzędowania w godz. 7 30 9 30 i 13 30 14 30 (poniedziałek, środa, czwartek, piątek) oraz w godz. 8 00 10 00 i 14 00 15 00 (wtorek) w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna. Kara niezapłacona w terminie staje się zaległością podatkową w rozumieniu art. 51 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.). Otrzymują: 1. Carrefour Polska Sp. z o.o. 2. a/a ul. Targowa 72 03 734 Warszawa Łódzki Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej Marek Jacek Michalak... (imię i nazwisko, stanowisko służbowe, podpis) 7