1.1. Łubin wąskolistny W Polce podstawowymi gatunkami uprawnymi łubinu są łubin wąskolistny i żółty. Są to gatunki, które przy racjonalnym wykorzystaniu mogą wzajemnie się uzupełniać. Według danych PIORiN powierzchnia zakwalifikowanych plantacji nasiennych bobowatych grubonasiennych w 2017 roku przedstawiała się następująco: Wykres 1. Powierzchnia zakwalifikowanych plantacji nasiennych bobowatych grubonasiennych w roku 2017 wg PIORiN 3618 ha 1187 ha 1671 ha 1351 ha E ]) 1738 ha 4301 ha
Łubin żółty ma mniejsze wymagania glebowe, wysiewny powinien być na glebach klasy bonitacyjnej V i VI, natomiast łubin wąskolistny ze względu na szybsze dojrzewanie, wyższe plonowanie i większą odporność na antraknozę może być wysiewany na pozostałe typy gleb. W Krajowym rejestrze wpisanych jest 29 odmian łubinu wąskolistnego. W doświadczeniach na terenie województwa podlaskiego w roku 2018 znajdowały się 22 odmiany, 10 odmian oceniano również w doświadczeniu ekologicznym, założonym w SDOO w Krzyżewie. Dla szerszego zobrazowania plonowania i porównania wyników zamieszczono również wyniki plonowania z najbliżej zlokalizowanej SDOO w Ciciborze Dużym (woj. lubelskie). Tabela 12. Łubin wąskolistny- odmiany badane w 2018 r. Lp. Odmiana Rok wpisania do KR Hodowca (lub polski przedstawiciel dla odmian zagranicznych) Typ ulistnienia 1 Boruta 2002 HR Smolice sp. z o.o., 63-740 Kobylin *S) 2 Kalif 2006 HR Smolice sp. z o.o., 63-740 Kobylin 3 Neptun 2009 HR Smolice sp. z o.o., 63-740 Kobylin 4 Regent 2009 HR Smolice sp. z o.o., 63-740 Kobylin *S) 5 Heros 2011 HR Smolice sp. z o.o., 63-740 Kobylin 6 Dalbor 2011 HR Smolice sp. z o.o., 63-740 Kobylin 7 Tango 2012 Poznańska HR sp. z o.o., 63-004 Tulce 8 Wars 2014 HR Smolice sp. z o.o., 63-740 Kobylin 9 Kurant 2014 Poznańska HR sp. z o.o., 63-004 Tulce 10 Rumba 2015 Poznańska HR sp. z o.o., 63-004 Tulce 11 Salsa 2015 Poznańska HR sp. z o.o., 63-004 Tulce 12 Lazur 2015 HR Smolice sp. z o.o., 63-740 Kobylin 13 Tytan 2016 HR Smolice sp. z o.o., 63-740 Kobylin 14 Jowisz 2016 HR Smolice sp. z o.o., 63-740 Kobylin 15 Koral 2016 HR Smolice sp. z o.o., 63-740 Kobylin 16 Bolero 2016 Poznańska HR sp. z o.o., 63-004 Tulce
17 Neron 2017 HR Smolice sp. z o.o., 63-740 Kobylin 18 Roland 2017 HR Smolice sp. z o.o., 63-740 Kobylin 19 Samba 2017 Poznańska HR sp. z o.o., 63-004 Tulce 20 Homer 2018 HR Smolice sp. z o.o., 63-740 Kobylin *S) 21 Lila Baer 2018 IGP Polska Sp. z o.o. sp. k., 60-751Poznań *S) 22 Szot 2018 Poznańska HR sp. z o.o., 63-004 Tulce *S) *S) - odmiana samokończąca Tabela 13. Agrotechniczne i polowe warunki prowadzenia doświadczeń w 2018 r. Wyszczególnienie Krzyżewo Marianowo Cicibór Duży Kompleks glebowy żytni bardzo dobry żytni dobry żytni bardzo dobry Klasa bonitacyjna gleby IVa IVa IIIb ph gleby 6,9 6,6 6,2 Zasobność gleby mg/100 g P 2 O 5 niska niska K 2 O niska średnia wysoka Mg Przedplon Jęczmień ozimy Pszenica jara Kukurydza Data siewu 13.04.2018 13.04.2018 13.04.2018 Data zbioru 26.07.2018 31.07.2018 Nawożenie: 25.07.2018 30.07.2018 N kg/ha 18 17 12 P 2 O 5 kg/ha 36 45 38 K 2 O kg/ha 102 70 135 Insektycydy Herbicydy dawka Decis Mega 50 EW 0,15 l/ha Afalon Dyspersyjny 450 SC 1 l/ha Boxer 800 EC 4 l/ha Goltix 700 SC 2 l/ha Fusilade 150 EC 1,5 l/ha - - Afalon Dyspersyjny 450 SC 1,5 l/ha
Krzyżewo Marianowo Cicibór Duży Średni plon % wzorca % wzorca 2016 % wzorca 2017 Plonowanie w latach 2016-2018 Plonowanie w doświadczeniu ekologicznym w roku 2018* Tabela 14. Plon nasion (dt ha -1 ) łubinu wąskolistnego badanego w 2018 roku. 2018 Lp. Odmiana dt ha -1 dt ha -1 Wzorzec 39,4 16,5 19,1 25,0 25,0 22,6 26,4 24,7 16,1 1 Kalif 38,8 15,0 17,6 23,8 95 94 79 89 x 2 Neptun 39,5 19,3 19,9 26,2 105 98 93 99 x 3 Dalbor 43,1 12,2 19,2 24,8 99 96 101 99 x 4 Heros 41,4 15,3 18,9 25,2 101 99 101 100 x 5 Tango 41,7 18,8 20,4 27,0 108 101 115 108 17,2 6 Kurant 35,4 16,4 18,0 23,3 93 102 108 101 15,3 7 Wars 46,8 17,1 19,5 27,8 111 114 102 109 x 8 Lazur 39,1 16,9 18,8 24,9 100 91 97 96 x 9 Rumba 43,5 13,5 18,2 25,1 100 111 110 107 16,7 10 Salsa 44,8 8,9 17,3 23,7 95 86 114 98 13,1 11 Bolero 42,9 16,3 20,9 26,7 107 120 112 113 17,9 12 Jowisz 39,4 14,6 18,9 24,3 97 108 99 101 x 13 Koral 39,2 15,1 19,5 24,6 98 115 87 100 x 14 Tytan 38,8 16,9 18,4 24,7 99 110 99 103 17,4 15 Neron 42,0 16,5 18,4 25,7 103 x 107 105 16,7 16 Roland 41,0 16,9 20,9 26,2 105 x 97 101 16,3 17 Samba 43,9 16,5 21,2 27,2 109 x 111 110 18,3 18 Boruta 38,6 22,7 17,5 26,3 105 84 90 93 x 19 Regent 39,3 19,0 17,4 25,2 101 106 101 103 12,6 20 Homer 27,4 18,1 21,4 22,3 89 x x x x 21 Lila Baer 25,2 17,2 16,3 19,6 78 x x x x 22 Szot 34,9 19,6 22,1 25,5 102 x x x x -wzorzec stanowi średnia wszystkich badanych odmian -% wzorca w 2017 i 2016 roku stanowi średnia z trzech doświadczeń zlokalizowanych w ZDOO w Marianowie, SDOO we Wrócikowie oraz SDOO w Ciciborze Dużym * doświadczenie ekologiczne założone w SDOO w Krzyżewie
Tabela 15. Ważniejsze cechy rolnicze odmian łubinu wąskolistnego badanego w 2018 roku. Lp. Odmiana Wysokość roślin Dojrzałość techniczna Wyleganie przed zbiorem Masa Tysiąca Nasion cm l. dni od 01.01 skala 9 g Wzorzec 54 193 8,5 143,8 1 Kalif 55 194 8,8 144,6 2 Neptun 52 190 8,4 144,1 3 Dalbor 48 190 8,8 131,9 4 Heros 50 192 8,4 107,9 5 Tango 56 194 8,4 155,4 6 Kurant 58 192 8,3 152,8 7 Wars 54 194 8,9 143,7 8 Lazur 53 191 8,1 127,6 9 Rumba 58 193 8,6 144,6 10 Salsa 55 192 8,4 137,1 11 Bolero 58 192 8,2 162,6 12 Jowisz 56 191 8,7 143,7 13 Koral 54 194 8,9 156,2 14 Tytan 58 194 8,3 155,0 15 Neron 54 195 8,4 141,5 16 Roland 50 190 9,0 147,9 17 Samba 53 194 8,2 153,3 18 Boruta 60 196 8,7 139,2 19 Regent 54 191 8,8 134,1 20 Homer 49 193 8,7 136,6 21 Lila Baer 57 194 8,1 155,5 22 Szot 56 191 8,4 147,6 -wzorzec stanowi średnia wszystkich badanych odmian
Charakterystyka odmian łubinu wąskolistnego zarejestrowanych w 2018 roku (na podstawie listy opisowej odmian) HOMER (2018). Odmiana samokończąca, niskoalkaloidowa, przeznaczona do uprawy na nasiona paszowe. Plon średni do dużego, plon białka średni. Termin kwitnienia i dojrzewania roślin wczesny, okres kwitnienia dość długi. Rośliny bardzo niskie. Odporność na wyleganie roślin w fazie końca kwitnienia średnia do dużej, przed zbiorem duża. Odporność na fuzaryjne więdnięcie i na antraknozę średnia. Dojrzewania równomierne. Skłonność do pękania strąków i osypywania nasion bardzo mała. Masa 1000 nasion mała. Zawartość w nasionach białka ogólnego bardzo mała, tłuszczu surowego mała, włókna surowego dość duża, zawartość alkaloidów poniżej średniej dla grupy odmian niskoalkaloidowych. Optymalna obsada roślin w uprawie na nasiona około 120 szt./m 2. LILA BAER (2018). Odmiana samokończąca, niskoalkaloidowa, przeznaczona do uprawy na nasiona paszowe. Plon nasion oraz plon białka średni. Termin kwitnienia wczesny, termin dojrzewania roślin średni, okres kwitnienia średniej długości. Rośliny przeciętnej wysokości. Odporność na wyleganie roślin w fazie końca kwitnienia i przed zbiorem średnia. Odporność na fuzaryjne więdnięcie i na antraknozę duża. Dojrzewanie równomierne. Skłonność do pękania strąków i osypywania nasiona bardzo mała. Masa 1000 nasion duża. Zawartość w nasionach białka ogólnego, tłuszczu surowego i włókna surowego duża. Zawartość alkaloidów powyżej średniej dla grupy odmian niskoalkaloidowych. Optymalna obsada roślin w uprawie na nasiona około 120 szt./m 2. SZOT (2018). Odmiana samokończąca, niskoalkaloidowa, przeznaczona do uprawy na nasiona paszowe. Plon nasion średni do małego, plon białka mały. Termin kwitnienia średni, termin dojrzewania roślin wczesny, okres kwitnienia średniej długości. Rośliny dość niskie. Odporność na wyleganie roślin w fazie końca kwitnienia średnia, przed zbiorem średnia do dużej. Odporność na fuzaryjne więdnięcie i na antraknozę średnia. Dojrzewa bardzo równomiernie. Skłonność do pękania strąków i osypywania nasion mała. Masa 1000 nasion mała do bardzo małej, zawartość w nasionach białka ogólnego mała, tłuszczu surowego bardzo mała, włókna surowego duża, zawartość alkaloidów na poziomie średniej dla grupy odmian niskoalkaloidowych. Optymalna obsada roślin w uprawie na nasiona około 120 szt./m 2.