EKONOMIA SPOŁECZNA - ZA czy PRZECIW? 28 listopada 2012 r.
Diagnoza sektora podmiotów ekonomii społecznej w województwie lubelskim
Głównym celem diagnozy był opis stanu ilościowego i jakościowego podmiotów ekonomii społecznej w województwie lubelskim pod kątem obszarów funkcjonowania, szans rozwoju, możliwości utworzenia nowych PES przy wykorzystaniu współpracy z Ośrodkami Wsparcia Ekonomii Społecznej. Cel diagnozy
Uzyskanie informacji dot. liczby podmiotów ES, osób zatrudnionych, korzystających ze wsparcia PES i obszarów ich działania. Opis instytucji wsparcia podmiotów ekonomii społecznej. Ocena potencjału podmiotów ekonomii społecznej w kontekście produktów i usług. Opis współpracy między podmiotami ekonomii społecznej a innymi podmiotami Cele szczegółowe
Identyfikacja barier i problemów wpływających na działalność i tworzenie podmiotów ekonomii społecznej Analiza funkcjonowania podmiotów ekonomii społecznej w celu identyfikacji rozwiązań, wypracowania rekomendacji. Cele szczegółowe
Centra integracji społecznej Kluby integracji społecznej Zakłady aktywności zawodowej Warsztaty terapii zajęciowej Spółdzielnie socjalne Spółdzielnie inwalidów i niewidomych Organizacje pozarządowe Ośrodki wsparcia ekonomii społecznej Próba badawcza
Analiza danych zastanych (Desk Research) dostarcza informacji o kontekście formalnym badanego obszaru. Wywiad telefoniczny wspomagany komputerowo (CATI) przeprowadzenie wywiadów kwestionariuszowych przez telefon Indywidualny wywiad pogłębiony (IDI) wnikliwa rozmowa z respondentem, której celem jest dotarcie do precyzyjnych informacji Metody i techniki badawcze
Strategia rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2006-2020 Regionalny program Operacyjny Województwa Lubelskiego na lata 2007-2013 Strategia Polityki Społecznej Województwa Lubelskiego na lata 2005-2013 Strategie województwa lubelskiego, których cele wpisują się w zakres polityki społecznej, ekonomii społecznej, rynku pracy
Rozmieszczenie PES
Składki Członkowskie 30,91 Fundator 16,19 PFRON Budżet samorządu terytorialnego Budżet Państwa 11,46 13,83 13,54 Środki własne 5,56 Fundusz Pracy Program Operacyjny Kapitał Ludzki Europejski Fundusz Rozwoju Narodowy Fundusz Zdrowia Usługi /świadczenia odpłatne 1,30 0,62 0,62 0,31 0,00 Inne 5,68 0 5 10 15 20 25 30 35 Źródła finansowania wykorzystane na utworzenie
NGO 1. Składki członkowskie 2. Fundator 3. Budżet samorządu terytorialnego 4. Budżet państwa PES 1. Budżet samorządu terytorialnego 2. PFRON 3. Składki członkowskie 4. Budżet państwa Źródła finansowania działalności
ok. 40% respondentów określiło swoja sytuację jako dobrą 36%- raczej dobrą ok. 6% jako złą ok. 56% uważa, że ich sytuacja w ciągu ostatnich 12 miesięcy nie zmieniła się ok. 24% uważa, że uległa pogorszeniu 20%- poprawiła się Respondenci o swojej sytuacji
Wśród PES przedstawiciele NGO wypowiadają się bardziej pozytywnie o swojej sytuacji. Również uważają, że ich sytuacja w przyszłości poprawi się. Pozostałe PES udzielają przede wszystkim negatywnych odpowiedzi. Swoją sytuację oceniają negatywnie. W przeciągu ostatnich 12 m-cy pogorszyła się i przypuszczają, że w przyszłości będzie podobnie. Respondenci o swojej sytuacji
Zainteresowanie Brak zainteresowania Trudno powiedzieć 80,00 70,00 71,43 73,81 75,00 70,24 60,00 50,00 40,00 30,00 20,00 10,00 13,10 15,48 14,88 14,29 11,31 10,71 11,90 17,86 0,00 Mikropożyczki Kredyty Pożyczki Poręczenia Stosunek do wsparcia finansowego
Dotacje bezzwrotne Instrumenty zwrotne 32,30 67,70 Preferencje dotacji bezzwrotnych do zwrotnych instrumentów finansowych
60,00 50,00 48,05 40,00 30,00 28,57 20,00 17,53 10,00 5,84 0,00 Do 4 5-19 20-49 Powyżej 50 Zatrudnianie pracowników
NGO PES Ogółem Gmina Powiat Ośrodki Pomocy Społecznej Powiatowymi urzędami pracy Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie Województwo Innymi instytucjami pomocy i integracji społecznej Innymi instytucjami rynku pracy Żadna z powyższych 1,96 0,00 1,19 21,57 13,64 18,45 19,61 15,15 17,86 74,51 82,74 65,69 68,18 66,67 61,76 65,15 63,10 53,92 72,73 61,31 45,10 66,67 53,57 48,04 40,91 45,24 95,45 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 Współpraca badanych organizacji z innymi podmiotami
NGO PES Ogółem Wykonywanie zleceń 28,57 33,81 38,16 Pomoc materialna i finansowa 22,37 26,98 24,46 Wymiana informacji 21,05 14,29 17,99 Wspólna organizacja imprez 7,94 12,23 15,79 Konieczność ze względu na podległosć lub zasięg działalności 2,63 10,07 19,05 Wspólne organizowanie szkoleń 10,53 6,35 8,63 Pomoc w realizacji celów placówki 7,89 6,35 7,19 Szeroki zakres wspólpracy Inne 3,95 3,17 3,60 3,95 6,35 5,04 0,00 5,00 10,00 15,00 20,00 25,00 30,00 35,00 40,00 45,00 Formy współpracy z gminami
NGO PES Ogółem Finansowanie 19,40 29,46 44,44 Zlecanie zadań 19,40 22,22 20,54 Wspólna organizacja imprez 16,42 11,11 14,29 Współpraca projektowa 4,44 13,39 19,40 Wymiana informacji 11,94 15,56 13,39 Organizowanie szkoleń 7,46 9,82 13,33 Wsparcie materialne (lokal, sprzęt) 4,48 6,67 5,36 Promocja 0,00 5,97 3,57 Współpraca z instytucjami powiatowymi 0,00 5,97 3,57 Nadzoruje działalność 1,49 4,44 2,68 Inne 2,99 4,44 3,57 Trudno sprecyzować 8,96 8,89 8,93 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 Formy współpracy z powiatami
NGO PES Ogółem ściślejsza współpraca Finansowa i materialna Zlecanie zadań Doradztwo i udzielanie informacji Wieksze zaangażowanie ze strony samorządu Wykorzystanie instrumentów prawnych (ulgi, klauzula przywilejowania) Promocja Tworzenie nowych ośrodków pomocy i podmiotów ekonomii społ. Bez zmian Aktywizacja zawodowa Ogólna pomoc Zmniejszenie biurokracji Inne Trudno powiedzieć 0,00 0,00 9,26 9,26 1,85 9,09 6,67 9,26 8,26 4,00 7,41 5,79 4,00 5,56 4,96 4,00 5,56 4,96 1,33 7,41 4,13 2,67 1,85 2,48 4,00 2,48 3,70 1,65 5,33 5,56 5,79 13,33 12,40 13,33 16,00 16,67 17,36 18,67 15,70 17,33 18,52 19,01 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 Rola samorządów w rozwoju es
Tak Nie 37,50 62,50 Współpraca z przedsiebiorstwami
NGO PES Dotacje, darowizny 13 20 Stosunki biznesowe 7 11 Sponsoring w zamian za reklamę 5 10 Wspólna realizacja projektów lub programów 4 9 Organizacja stażu, praktyk 2 7 Realizacja zleceń Szkolenia 1 1 4 4 Wymiana doświadczeń 0 3 Inne 3 5 Formy współpracy z przedsiębiorstwami 0 5 10 15 20 25
72,02 TAK 26,79 NIE 34,96 65,04 NIE TAK Współpraca z OWES Wiedza na temat form wsparcia jakie oferuje OWES
Uwarunkowania prawne na szczeblu państwowym - 56% Niski poziom współpracy PES z instytucjami wsparcia, w tym JST 45% Ubóstwo 39% Kryzys gospodarczy 34% Niski poziom współpracy między podmiotami ekonomii społecznej 31% Bariery w rozwoju
Przedstawiciele NGO często nisko oceniają zaangażowanie członków stowarzyszeń w statutową działalność społeczną. Funkcjonowanie większości PES oraz NGO działających na terenie woj. lubelskiego jest uzależnione od finansowania ze środków publicznych. Większość PES, funkcjonujących na obszarze woj. lubelskiego, nie kieruje się przemyślaną i zaplanowaną strategią działania. Słaba współpraca większości PES oraz NGO funkcjonujących na Lubelszczyźnie z samorządami w zakresie rozwijania ES w społecznościach lokalnych. Wnioski z indywidualnych wywiadów pogłębionych
Władze publiczne oraz instytucje samorządowe nie wykorzystują w pełni możliwości wspierania ekonomii społecznej. Podmioty ekonomii społecznej a także NGO posiadają bardzo niewielką wiedzę na temat możliwości korzystania z instrumentów finansowych (zwrotnych oraz łączonych: zwrotnych i bezzwrotnych), w związku z czym obawiają się korzystania z takich form wsparcia. Stosunkowo mała aktywność społeczności lokalnych czynnikiem hamującym rozwój sektora ES w woj. lubelskim. Niska świadomość społeczna w woj. lubelskim dotycząca ES wpływa na utrwalanie negatywnych stereotypów. ES mylona jest często z pomocą społeczną. Wnioski z indywidualnych wywiadów pogłębionych
Osoby zakładające PES-y (zwłaszcza spółdzielnie socjalne) nie są wystarczająco przygotowywane do prowadzenia działalności. Pomiędzy instytucjami (zarówno PES jak i NGO) często dochodzi do rywalizacji przejawiającej się m.in. w konkurowaniu o środki finansowe. Niektóre przepisy prawne sformułowane są w sposób niejednoznaczny, pozwalający na dowolną ich interpretację, a co za tym idzie nierównego tratowania PES przez instytucje samorządowe. Zaniżanie cen usług poniżej kosztów jest często spotykanym procederem praktykowanym przez niektóre firmy komercyjne w zamówieniach publicznych. Wnioski z indywidualnych wywiadów pogłębionych
Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Lublinie ul. Zana 38, 20-601 Lublin www.rops.lubelskie.pl rops@lubelskie.pl Dziękuję za uwagę