Zasady przeprowadzania diagnozy i terapii metodą integracji sensorycznej Diagnoza zaburzeń integracji sensorycznej u osób z autyzmem Podstawy tworzenia indywidualnych programów stymulacyjnych Programy oparte na: Diagnozie aktualnych zaburzeń sensorycznych (obserwacje, próby) Ocenie sprawności funkcji neurofizjologicznych (np. koordynacji, praksji, percepcji itp.) Ocenie stanu ogólnego (nastrój, aktywność, napięcie, wyczerpanie ) Ocenie możliwości współpracy w ćwiczeniach biernych i czynnych Zasady tworzenia indywidualnych programów stymulacyjnych Cel tworzenia programów stymulacyjnych: Usprawnianie funkcji neurofizjologicznych Poprawa modulacji odbioru bodźców, ich percepcji Przetwarzania Wspomaganie rozwoju funkcji wykonawczych (praksji) Poprawa ogólnego samopoczucia psychofizycznego Stymulacja czuciowa Podział: Na obszary dłonie, stopy, oralny, całe ciało Na rodzaje czucia powierzchniowe, głębokie, bólu, temperatury Rozwój komunikacji Stymulacja słuchu/rozumienia mowy w trakcie realizacji programów: stały klarowny sposób podawania instrukcji spontaniczny sposób wyrażania emocji (werbalna i niewerbalna) Uczenie tolerowania zmian Ćwiczenia w programach sekwencyjnych: bierne i czynne przyjemne i wymagające aktywizujące i uspokajające napinające i rozluźniające jedno- i wielomodalne pojedyncza funkcja lub integracja Przemienność ćwiczeń Zmysłów /uwaga na zmysły słuchu i równowagi/ obszarów
Praktyczne uwagi dotyczące realizacji programu znaczenie strukturalizacji czasu lub zadań (nie ma ćwiczeń bez timera obiektywny sygnał dla obu stron lub komunikatorów strukturalizacji zadań ilości wykonań) czas trwania wykonywania ćwiczeń i przerw dyrektywna strukturalizacja, ale bez przymusu (proponować, nakłaniać przez czas przeznaczony na ćwiczenia, ale nie zmuszać, po dzwonku płynnie, bez karania, że ćwiczenie nie było zrealizowane) Sposób przekazywania programu sensorycznego opracowanie indywidualnych zestawów ćwiczeń przekazanie jasnych/pisemnych instrukcji instruktaż praktyczny i samodzielne wykonanie programu w obecności terapeuty wyjaśnienie wątpliwości Sposób przekazywania programu sensorycznego (instrukcji): Czego nie wolno robić: dawać spisu wszystkich możliwych ćwiczeń od razu zapowiadać przyszłych ćwiczeń i modyfikacji dawać gotowych instrukcji pisanych (konieczne dokładne mówienie z demonstracją i próbnym wykonaniem) Czas ćwiczeń w sekwencji Masaż głęboki (plecy, kończyny) 1-3 minuty Masaże dłoni/stóp 20-30 sek./dłoń, stopę Stymulacja wzroku 10-20 sek. Stymulacja słuchu 10-20 sek. (wspólne zabawy instrumentami - do 1 minuty) Stymulacja węchu, smaku do 15 sek. Przedsionek do 40 sek. lub do 10 powtórzeń Terapia integracji sensorycznej w warunkach gabinetowych Podczas terapii stosuje się ćwiczenia stymulujące ośrodkowy układ nerwowy. Ćwiczenia dostosowuje się do aktualnych możliwości psychoruchowych dziecka. Terapia prowadzona może być tylko przez specjalistę z odpowiednim certyfikatem, po dokonaniu diagnozy. Zajęcia odbywają się w sali wyposażonej w odpowiednie urządzenia. W trakcie terapii postępy dziecka są monitorowane poprzez wykonywanie różnego rodzaju testów, jak również poprzez obserwację zmian zachowania.
Zwykle badania kontrolne wykonywane są co 6 miesięcy. Terapia trwa tak długo jak potrzeba. Stymulacja układu przedsionkowego i proprioceptywnego Z wykorzystaniem sprzętu: hamak, platforma, huśtawka,, hulajnoga, deska rotacyjna, zjeżdżalnia, trampolina, huśtawka typy T, grzybek, huśtawka konik, piłki skoczki, topek, konik na biegunach, równoważnia, beczka, tunel, podwieszany worek IKEA, piłki rehabilitacyjne, drabinki, ścianka wspinaczkowa Objawy poziomu pobudzenia Poziom aktywności: Dziecko jest nadmiernie aktywne Dziecko jest niezorganizowane Dziecko przerzuca się z zadania na zadanie Głos: Dziecko mówi wysokim głosem Dziecko mówi głośno Oddech: Oddech dziecka jest krótki i płytki Oddech dziecka jest nieregularny Oddech dziecka jest szybki Reakcje AUN: Dziecko ma rozszerzone źrenice Dziecko ma podwyższony puls Dziecko ma spocone ręce Dziecko jest zarumienione lub blade Stany wewnętrzne: Dziecko ma problemy ze snem Dziecko ma okresowo obniżony apetyt Stymulacja systemu przedsionkowego Skoki w miejscu obunóż, jednonóż Przeskakiwanie przez linę, skakankę, Obracanie się wokół własnej osi Obroty na materacu, połączone z koncentracją na wybranym przedmiocie Jeżdżenie na brzuchu po śliskiej podłodze Huśtanie w kocu Chodzenie stopa za stopą
Tory przeszkód W pozycji czworaczej wykonywanie skrętów głową w prawą i lewą stronę Obroty na krześle obrotowym Przenoszenie ciężaru ciała z nogi na nogę Przewroty Chodzenie po wyspach Przysiady i wstawanie Marsz z podnoszeniem i puszczaniem głowy Spoglądanie daleko za siebie na przemian przez lewę i prawe ramię Marsz z wymachami rąk i nóg Skoki pajacyka, żaby Zeskakiwanie z ławeczki Skakanie na dmuchanym materacu Kołysanie się do przodu, do tył, na boki, w siadzie z prostymi nogami i podparciem na rękach, w leżeniu na brzuchu i na plecach Stymulacja systemu proprioceptywnego Rolowanie w koc, kołdrę połączone z dociskiem ciała Przepychanie ciężkich przedmiotów Zabawy z siłowanie się Walki kogutów Uderzanie o wałek bokserski Mocne, uciskowe masaże ciała Noszenie ciężkich rzeczy Kontrolowane upadki na zróżnicowane podłoże Rozciąganie sprężyny Wałkowanie piłką, wałkiem Ćwiczenia z gumą rehabilitacyjną Wojna na poduszki Ćwiczenia z wykorzystaniem drążka, Chodzenie po nierównych powierzchniach Dociskanie rąk, nóg do reszty ciała Toczenie stopami piłki plażowej po ścianie Przenoszenie za głowę piłki Odbijanie piłki plażowej stopami Odbijanie balonika w nietypowy sposób: pięściami, głową Przeciąganie liny Przepychanie i przenoszenie ciężkich przedmiotów, na przykład butelek z wodą lub kosza z zabawkami.
Zwijanie ciała w kłębek z leżenia na boku (robienie ślimaczka) Zwisy na drążku Huśtanie za ręce i za nogi Ćwiczenia ruchowe z obiciążnikami Stymulacja systemu dotykowego Ściskanie dłońmi mokrych gąbek, wyciskanie mokrych szmatek Dotykanie zróżnicowanych faktur Domini dotykowe Chodzenie po fakturowych ścieżkach Masaże ciała Dotykowe różnicowanie przedmiotów bez kontroli wzrokowej Dotykanie różnych części ciała ciepłymi lub zimnymi okładami Dotykanie ciała różnymi fakturami (szczoteczka, futerko, jedwab) Dotykanie różnych przedmiotów, np.: śliskich, zimnych, ciepłych, chropowatych, gładkich, kłujących, puszystych, twardych, miękkich, szeleszczących itp. Smarowanie dłoni i innych części ciała pianka do golenia Kreślenie na plecach siedzącego dziecka różnych figur, znaków Różnicowanie szczypania, klepania, opukiwania, drapania Stymulacja termiczna Basen z piłeczkami Zabawy materiałami sypkimi Wyszukiwanie i odklejanie nalepek, plastrów przyklejonych na ciele Zabawy paluszkowe Rysowanie palcami po plecach dziecka - zabawy wg. Marty Bogdanowicz Pudełko, woreczek z niespodziankami Stymulacja systemu wzrokowego Odbijanie podwieszonej piłki, balona ręką, rakietką Łapanie piłki w pozycji siedzącej, stojącej na dwóch i na jednej nodze Wodzenie wzrokiem za przedmiotem Rzuty do celu Zabawy bańkami mydlanymi Oświetlanie w ciemnym pomieszczeniu latarką różnych przedmiotów Wodzenie wzrokiem za poruszającym się przedmiotem Oglądanie lampek choinkowych Zabawy z wykorzystaniem kontrastu Rysowanie laserem, latarką po ścianie Zabawy wstążkami Zabawa w berka latarkami Obrysowanie światłem latarki konturów przedmiotów
Oświetlenie przedmiotu na polecenie Oglądanie obrazka lub czytanie tekstu w świetle latarki Stymulacja systemu słuchowego Przybliżanie i oddalanie źródła dźwięku Puszki szmerowe Opukiwanie głowy opuszkami palców Opukiwanie uszu przez plastikowy kubek Słuchanie muzyki Mówienie do ucha poprzez rurę Gra na instrumentach Słuchanie dźwięków wydawanych przez przedmioty codziennego użytku Stymulacja systemu smakowego i węchowego Wąchanie zróżnicowanych zapachów Wąchanie olejków eterycznych Podawanie różnych smaków Spożywanie zróżnicowanych pokarmów Domino węchowe Domino smakowe Efekty terapii metodą integracji sensorycznej dłuższy czas koncentracji na zadaniu większa zdolność co celowej zabawy i podejmowania interakcji wydłużenie kontaktu wzrokowego i wspólnego pola uwagi rozumienie poleceń i gotowość do ich wykonywania lepsza kontrola ruchów ciała i świadomość ciała lepsza kontrola bodźców napływających z zewnątrz zmniejszenie autostymulacji