Od stresu do choroby Profilaktyka zaburzeń psychicznych, leczenie Poznań, 22.11.2017 www.tomaszbratkowski.pl
KTO TO JEST OSOBA CHORA PSYCHICZNIE?
ZABURZONE zachowanie myślenie przeżywanie
DEFINICJA ZDROWIA WHO Zdrowie jest pełnym dobrostanem fizycznym, psychicznym i społecznym, a nie tylko brakiem choroby lub niedomagania. Jakość życia to spostrzeganie przez jednostkę jej pozycji w życiu w kontekście kultury i systemów wartości w jakich żyje oraz w relacji do jej celów, oczekiwań, standardów i zainteresowań
WYMIARY JAKOŚCI ŻYCIA: Fizyczny Psychologiczny Niezależność Relacje społeczne Środowisko Wymiar duchowy/przekonania osobiste
PRZYCZYNY ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH genetyka wychowanie środowisko
ICD 10 - MIĘDZYNARODOWA KLASYFIKACJA ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH F00-F09 Organiczne zaburzenia psychiczne włącznie z zespołami objawowymi (zespoły otępienne, zaburzenia nastroju i funkcji poznawczych spowodowane uszkodzeniem mózgu lub chorobą somatyczną. F10-F19 Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych F20-F29 Schizofrenia, zaburzenia typu schizofrenii (schizotypowe) i urojeniowe F30-F39 Zaburzenia nastroju (afektywne) epizody maniakalne, epizody i nawracające zaburzenia depresyjne i zaburzenia afektywne dwubiegunowe F40-F48 Zaburzenia nerwicowe (fobie, nerwice lękowe i natręctw), związane ze stresem i pod postacią somatyczną (somatoformiczne)
ICD 10 - MIĘDZYNARODOWA KLASYFIKACJA ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH F50-F59 Zespoły behawioralne związane z zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami fizycznymi zaburzenia odżywiania, snu, seksualne i związane z połogiem F60- F69 Zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych F63.0 Patologiczny Hazard F70-F79 Upośledzenie umysłowe F80-F89 Zaburzenia rozwoju psychicznego F84.5 Zespół Aspergera
ZABURZENIA OSOBOWOŚCI F60.0 - Osobowość paranoiczna Są to zaburzenia osobowości, które charakteryzuje nadmierna wrażliwość na niepowodzenia, niezdolność do wybaczania zniewag; podejrzliwość i tendencja do zniekształcania doświadczeń przez opaczną interpretację obojętnych a nawet przyjaznych zachowań innych ludzi jako wrogich czy pogardliwych; nawraca F60.1 - Osobowość schizoidalna Charakteryzuje się wycofaniem z kontaktów emocjonalnych, społecznych i innych, tendencją do fantazjowania, działania w samotności i introspekcji; ograniczeniem zdolności do wyrażania uczuć i odczuwania przyjemności. F60.2 - Osobowość dyssocjalna (antyspołeczna, psychopatyczna) Charakteryzuje się lekceważeniem zobowiązań społecznych, nieliczeniem się z uczuciami innych, znaczącą niewspółmiernością między zrachowaniami a obowiązującymi normami społecznymi. Zachowanie to niełatwo ulega zmianie po różnych negatywnych doświadczeniach, włącznie z karaniem. Tolerancja na frustrację.
F60.3 - Osobowość chwiejna emocjonalnie (borderline) Cechuje się wyraźną tendencją do działań impulsywnych bez przewidywania konsekwencji tych działań; nastrój zmienny i nie dający się przewidzieć. Występuje też skłonność do wybuchów emocjonalnych, niezdolność do kontrolowania działań impulsywnych, tendencja do zachowań zaczepnych i konfliktów z innym F60.4 - Osobowość histrioniczna (histeryczna) Charakteryzuje ją płytka i chwiejna uczuciowość, tendencja do dramatyzowania, teatralności, przesadna ekspresja emocjonalna, sugestywność, egocentryzm, pobłażliwość wobec siebie, nie uwzględnianie potrzeb innych, nadmierna uraźliwość oraz pragnienie admiracji, uznania i potrzeba podniet. F60.5 - Osobowość anankastyczna (obsesyjno-kompulsywna) Charakteryzuje się tendencją do niepewności, wątpliwości, perfekcjonizmu, nadmierną skrupulatnością, potrzebą sprawdzania i zajmowania się drobiazgami, sztywnością, uporem i ostrożnością. Mogą pojawiać się uporczywe, niepożądane myśli czy popędy, które nie osiągają nasilenia zaburzeń obsesyjnych.
F60.6 - Osobowość lękliwa (unikająca) Charakteryzuje ją uczucie napięcia, lęku, niepewności i poczucia niższości, pragnienie akceptacji i uznania, nadmierna wrażliwość na odrzucenie i krytykę, zawężenie osobistych więzi społecznych oraz tendencja do unikania niektórych działań przez stałe wyolbrzymianie potencjalnego zagrożenia lub ryzy F60.7 - Osobowość zależna Charakteryzuje się biernym opieraniem się na innych w podejmowaniu mniej lub bardziej ważnych decyzji życiowych, nadmierną obawą przed porzuceniem, poczuciem bezradności i niekompetencji, bierną uległością wobec życzeń starszych od siebie i innych oraz niedostatecznym wypełnianiem codziennych zadań. F60.8 - Inne określone zaburzenia osobowości Osobowość (zaburzenia): ekscentryczna, uległa (typu "haltlose"), niedojrzała, narcystyczna, biernoagresywna, psychoneurotyczna F60.9 - Zaburzenia osobowości BNO
ANOREKSJA KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE pacjent ciągle ogranicza ilość i częstość przyjmowanych posiłków, zawęża dietę, unika tzw. tuczących pokarmów o wysokim indeksie kalorycznym; dodatkowo wykonuje przynajmniej jedną z czynności: stosuje wyczerpujące ćwiczenia fizyczne, przyjmuje środki redukujące łaknienie, doprowadza do wymiotów, stosuje środki przeczyszczające lub moczopędne; wymienionym wyżej działaniom towarzyszy zaburzony obraz własnego ciała, pacjent postrzega je jako nadal zbyt grube, towarzyszy temu również lęk przed przytyciem; u pacjenta pojawiają się zaburzenia hormonalne z zakresu tzw. osi podwzgórze przysadka nadnercza i gonad, co u kobiet prowadzi do braku miesiączki (przed okresem pokwitania) lub zatrzymania miesiączkowania (po okresie osiągnięcia dojrzałości płciowej), a u mężczyzn do zaburzeń potencji i libido. Inne zaburzenia hormonalne, jakie mogą wystąpić, to m.in. nieprawidłowe stężenia hormonów tarczycy, hormonu wzrostu i insuliny.
BULIMIA KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE Pacjent koncentruje swoją uwagę wokół odżywiania się, staje się ono najistotniejszym obszarem jego życia, okresowo występują u niego nie dające się powstrzymać napady żarłoczności, nadmiernego jedzenia bardzo dużych ilości pokarmu, czasami nawet kilka razy przekraczających odpowiednią dla danej osoby porcję; Pacjent podejmuje wiele różnych działań kompensacyjnych mających na celu zapobiegać tuczącym skutkom spożytego pokarmu, między innymi prowokuje wymioty po nadmiernym jedzeniu (albo po przyjęciu takiej ilości pokarmu, którą uzna za zbyt dużą czy zbyt wysoko kaloryczną), stosuje środki hamujące apetyt, środki przeczyszczające (czasami w dawkach przekraczających zalecane normy), środki moczopędne, preparaty hormonów tarczycy. Może podejmować też okresowo tzw. głodówki, które zazwyczaj kończą się ponownymi napadami żarłoczności;
Pacjentowi towarzyszy także stałe chorobliwe poczucie obawy przed otyłością, skoncentrowany jest on na ocenie swojej aktualnej masy ciała i ustanawia limity swojej wagi znacznie poniżej odpowiedniej dla niego normy. Takie epizody objadania się i towarzyszące im następowe zachowania kompensacyjne muszą występować w okresie ostatnich 3 miesięcy, co 3miesięcy, najmniej 2 razy w tygodniu.
PROFILAKTYKA Sen 3x8 Regularne posiłki Ograniczenie używek
LECZENIE ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH Farmakoterapia Wsparcie psychospołeczne Psychoterapia, psychoedukacja
ZASADY PRAKTYCZNE Terapeuta nie ma prawa wydawać ocen moralnych ani kierować się zasadami ideologii politycznej. Ma obowiązek powstrzymać się od wszelkich działań wynikających z uprzedzeń (rasowych, religijnych narodowościowych oraz z jego stosunku do płci, wieku, orientacji seksualnych pacjenta. Nie może jednak legitymizować działań będących przestępstwem w rozumieniu KK czy KR (np. przemocy fizycznej bądź seksualnej w rodzinie) Terapeuta nie może osobom uczestniczącym w terapii narzucać wprost ani pośrednio własnego systemu wartości.
PSYCHOTERAPIA Kontrakt (zasady pracy): Dyskrecja Ramy czasowe (punktualność, czas trwania sesji, ilość spotkań) Superwizja Cel psychoterapii Odpłatność
GDZIE SIĘ LECZYĆ Poradnie zdrowia psychicznego Poradnie leczenia uzależnień Ostry dyżur psychiatryczny (szpital HCP, ul. 28 Czerwca 1956r.) Szpital (oddziały psychiatryczne, leczenia uzależnień) Oddziały dzienne Domy pobytu dziennego
PORADNIA PSYCHOLOGICZNA DLA STUDENTÓW UAM Zapisy na spotkanie: Mgr Magdalena Cieślik mcieslik@amu.edu.pl środa w godz. 13.00 14.00 Pozostałe dni wg zapisów, telefon: (61) 829 24 94 spotkanie trwa 45 minut Ul. Zwierzyniecka 7, pok.214 do godz.15.30 wejście od ul.zwierzynieckiej po godz. 15.30 wejście od D.S.Jowita
Poradnie Zdrowia Psychicznego Poznań, ul. Litewska 8, Poznań, os. Pod Lipami 103 Poznań, os. Kosmonautów 110 Poznań, os. Zwycięstwa 108 Poznań, ul. Kórnicka 24 Poznań, ul. 28 Czerwca 1956 r. 149 Poradnie Leczenia Uzależnień Poznań, os Zwycięstwa 108 Poznań, pl. Kolegiacki 12A Poznań, ul. Małeckiego 11 Poznań, ul. Lindego 4-6 Poznań, ul. Litewska 8 Poznań, ul. Michała Sobeskiego 2 (narkotyki)
Do czytania: Zakazana psychologia Tomasz Witkowski Psychologia i życie Philip Zimbardo
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ