Informacja z kontroli opraw oświetleniowych girland i węży świetlnych za IV kw. 2014r. I. Podmiotowy zakres kontroli W ramach realizacji programu kontrole podjęto w 7 jednostkach prowadzących sprzedaż detaliczną (w tym 4 sklepach wielkopowierzchniowych) II. Przedmiotowy zakres kontroli Ogółem w toku kontroli, w zakresie wymagań rozporządzeń: w sprawie zasadniczych wymagań dla sprzętu elektrycznego (Dz. U. z 2007r., nr 155, poz. 1089) oraz w sprawie zasadniczych wymagań dotyczących ograniczenia niektórych niebezpiecznych substancji w sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. z 2013r., poz. 547) zbadano 55 rodzajów oświetlenia choinkowego, w tym: - 52 girlandy, - 3 węże świetlne. Wszystkie w/w oprawy zostały wyprodukowane w Chinach. Wśród ogółu skontrolowanych wyrobów 34 rodzaje (61,82%) podlegały przepisom RoHS II. W 21 rodzajach (38,18%) nie ustalono daty wprowadzenia do obrotu, dlatego też nie badano w zakresie w/w dyrektywy III. Ustalenia kontroli w odniesieniu do poszczególnych zagadnień ujętych w programie kontroli 1. Oznakowanie CE. Znaku zgodności CE nie umieszczono bezpośrednio na lampkach 50 mix-mix HC016 oraz 25 mix-mix HC014. Pozostałe kontrolowane oświetlenie choinkowe posiadało znak CE, umieszczony zgodnie z 11 rozporządzenia w sprawie zasadniczych wymagań dla sprzętu elektrycznego oraz 7 rozporządzenia RoHS II. 2. Sprawdzenie, czy na girlandy świetlne została wystawiona deklaracja zgodności. Powyższe zagadnienie badano w oparciu o przepisy określone w 9 i 10
rozporządzenia w sprawie zasadniczych wymagań dla sprzętu elektrycznego oraz 6 ust. 3 rozporządzenia RoHS II. Deklaracji zgodności żądano w przypadku kontroli przeprowadzanych u pierwszych dystrybutorów lub, gdy podczas oceny wyrobów występowały wątpliwości dot. spełniania zasadniczych lub innych wymagań. Otrzymano deklaracje zgodności wystawione dla 31 modeli opraw oświetleniowych. W deklaracji zgodności lampek choinkowych 50 mix-mix HC016 oraz 25 mixmix HC014 wystawionej przez importera przywołano nieaktualne normy zharmonizowane i dyrektywę 73/23/EEC. Dodatkowo dokument nie zawierał oświadczenia o zgodności ww. oświetlenia choinkowego z dyrektywą 2011/65/UE. Podmiot wprowadzający nie okazał upoważnienia do wystawienia deklaracji. Deklaracji zgodności dot. pozostałych niezgodnych z wymaganiami wyrobów nie uzyskano z powodu braku możliwości ustalenia podmiotów wprowadzających je do obrotu. Próby ustalenia łańcucha sprzedaży okazały się nieskuteczne z uwagi na brak reakcji na kierowane wystąpienia (dot. lampek choinkowych CL-021M, CL-011, CL-111 oraz 100 LED z dodatkowym gniazdem art. No 9511M, 200 LED z dodatkowym gniazdem art. No 9511M, 20 LED art. No 9501M, węża świetlnego 10m, wężyka 200G, sopli świetlnych 100 żarówek 100G, i 200 żarówek 200G) 3. Informacja o producencie. Zgodnie z 5 ust. rozporządzenia w sprawie zasadniczych wymagań dla sprzętu elektrycznego sprawdzono, czy na wyrobach umieszczona została nazwa producenta, znak firmowy lub znak towarowy. Ponadto w przypadku wyrobów podlegających przepisom dyrektyw RoHS II badano, czy zgodnie z 8 rozporządzenia w sprawie zasadniczych wymagań dotyczących ograniczenia niektórych niebezpiecznych substancji w sprzęcie elektrycznym i elektronicznym girlandy oznakowane zostały nazwą typu, numerem partii, oraz adresem i nazwą lub znakiem handlowym producenta i importera. Kontrole przeprowadzone u jednego z przedsiębiorców wykazała, że lampki choinkowe CL-021M, CL-011, CL-111, lampki 50 mix-mix HC016, 25 mix-mix HC014, lampki choinkowe 100 LED z dodatkowym gniazdem, art. No 9511M, lampki choinkowe 200 LED z dodatkowym gniazdem, art. No 9511M, lampki choinkowe 20 LED, art. No 9501M, lampki choinkowe dekoracyjne sople świetlne 100 żarówek 100G, lampki choinkowe dekoracyjne sople świetlne 200 żarówek 200G, wąż świetlny 10m trzykolorowy, oświetlenie świąteczne wężyk 200G nie spełniały wymagań określonych w 5 ust. 2 ww. rozporządzenia Ministra Gospodarki z dn. 21.08.2007 r. z uwagi na brak na wyrobie (zawieszce) nazwy producenta lub znaku towarowego. s. 2 z 7
Dodatkowo oprawy HC016 i HC014, podlegające przepisom dyrektywy RoHS, ze względu na brak oznaczenia nazwą typu, numerem partii, adresem i nazwą lub znakiem handlowym producenta nie spełniały wymagań 8 pkt 1 i 2 rozporządzenia w sprawie zasadniczych wymagań dotyczących ograniczenia niektórych niebezpiecznych substancji w sprzęcie elektrycznym i elektronicznym Do pozostałych kontrolowanych girland świetlnych uwag w tym zakresie nie wniesiono. 4. Informacje warunkujące bezpieczne użytkowanie Zgodnie z 5 ust. 1 rozporządzenia MG sprawdzono czy na wyrobach zamieszczono podstawowe informacje warunkujące bezpieczne użytkowanie. Niezgodności w ww. zakresie stwierdzono w 17 modelach oświetlenia choinkowego. Podczas kontroli do badań organoleptycznych pobrano m.in. lampki choinkowe 100 LED z dodatkowym gniazdem, art. No 9511M, 200 LED z dodatkowym gniazdem, art. No 9511M, 20 LED, art. No 9501M, wąż świetlny 10m trzykolorowy, wężyk 200G. Ocena organoleptyczna wykazała brak zamieszczenia na lampkach 100 LED, 200 LED, 20 LED ostrzeżenia o treści Wyłącznie do użytku w pomieszczeniach oraz brak informacji o tym, że zastosowane w girlandach diody nie są wymienialne (dot. 100 LED, 200 LED i wężyka 200G) - wymaganie pkt. 2.6.1c) i g) normy PN-EN60598-2-20:2010. Na wężu świetlnym 10m nie zamieszczono symbolu II kl. ochronności, co wymagane jest pkt. 20.6.2. ww. normy. Kontrola w jednej z placówek wielko powierzchniowych wykazała, iż w obrocie handlowym występuje świecznik z 7 lampkami, który ze względu na brak ostrzeżeń o treści: Nie należy usuwać ani wkładać żarówek, gdy girlanda jest zasilana, Należy upewnić się, że we wszystkich oprawkach lampowych umieszczone są żarówki, Na wymianę stosować jedynie żarówki tego samego typu, co żarówki dostarczone z tą girlandą świetlną nie spełniał wymagań pkt. 20.6.1 b)1), 20.6.1 b)5), 20.6.2 f) normy PN-EN 60598-2-20:2010. W kolejnym przypadku, podczas kontroli stwierdzono, że, oświetlenie choinkowe oznaczone znakiem handlowym modele: JG-01001 i 11002-0-W nie spełniało wymagań pkt. 3.3 normy PN-EN 60598-1:2011, z uwagi na brak bezpośrednio na wyrobach, ich opakowaniach i instrukcjach, wymaganych informacji sporządzonych w j. polskim. Natomiast girlandy LED typ: KL20320, nie spełniały wymagań pkt. 20.6.1 b)3) i 20.6.1 g) normy PN-EN 60598-2-20:2010, z uwagi na brak na opakowaniu ostrzeżenia o treści: girlandy w opakowaniu nie należy przyłączać do s. 3 z 7
zasilania oraz informacji, że żarówki girlandy są niewymienialne. W ofercie handlowej jednej z kontrolowanych placówek stwierdzono lampki choinkowe modele H20P, H50P, H100P nie zawierające ostrzeżeń, o których mowa w pkt. 20.6.1 b)1), 20.6.1 b)2), 20.6.1 b)5) normy PN-EN 60598-2-20:2010 tj.: Nie należy usuwać ani wkładać żarówek, gdy girlanda jest zasilana. W celu uniknięcia przegrzania girlandy, należy wymienić bezzwłocznie żarówkę przepaloną na żarówkę o tej samej mocy i napięciu. Należy upewnić się, że we wszystkich oprawkach lampowych umieszczone są żarówki. Podczas jednej z kontroli ocenie organoleptycznej poddano lampki choinkowe CL-021M, CL-011, CL-111, lampki 50 mix-mix HC016, 25 mix-mix HC014. W wyniku oceny stwierdzono, że do girland CL-021M, CL-011, CL-111 nie dołączono ostrzeżenia o treści: Wyłącznie do użytku w pomieszczeniach oraz informacji, że źródła światła są niewymienialne (wymaganie pkt. 20.6.1. c) i g) normy PN-EN 60598-2-20:2010). Natomiast bezpośrednio na oświetleniach HC016 i HC014 nie zamieszczono symbolu II klasy ochronności, znamionowego napięcia, napięcia i mocy żarówek na wymianę oraz informacji o treści: Na wymianę stosować jedynie żarówki tego samego typu, co żarówki dostarczone z tą girlandą świetlną (wymagane jest pkt. 20.6.1.a) oraz pkt. 20.6.2 b), d) i f) ww. normy). Na podstawie art. 40k ust. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (t.j. Dz. U. z 2014 r., poz.1645 ze zm.) poinformowano podmioty wprowadzające lub pierwszych dystrybutorów o możliwości podjęcia dobrowolnych działań naprawczych zmierzających do usunięcia stwierdzonej niezgodności, które powinny polegać na dołączeniu do lampek choinkowych brakujących informacji lub wycofaniu ich z obrotu. Działania naprawcze dotyczyły wyrobów zakwestionowanych jedynie pod względem oznakowania i braku ostrzeżeń. Działania naprawcze zostały zrealizowane przez wszystkich przedsiębiorców. 5. Rozwiązania konstrukcyjne Ze względu na wady konstrukcyjne zakwestionowano 17 rodzajów girland świetlnych. Ww lampkach choinkowych 100 LED, 200 LED z dodatkowym gniazdem art. No 9511M, 20 LED art. No 9501M i wężyku 200G zastosowano wtyczki sieciowe nieodpowiednie do stosowania na zewnątrz pomieszczeń. Odległość między wtyczką a pierwszym punktem świetlnym w lampkach 100 LED, 200 LED i 20 LED była s. 4 z 7
mniejsza od 1,5m - wymaganie pkt. 20.11.3 normy PN-EN-60598-2-20:2010. Dodatkowo w oświetleniu 20 LED art. No 9501M pokrywę obudowy obwodu elektronicznego obniżającego napięcie osłaniające zaciski można było usunąć bez użycia narzędzia. Po usunięciu pokryw istniał dostęp do części czynnych, co narusza postanowienia pkt. 8.2.1 i 8.2.6 normy PN-EN 60598-1:2011. Od obwodu elektronicznego obniżającego napięcie do przyłączenia poszczególnych diod zastosowano przewód o przekroju poniżej 0,5mm 2.. Natomiast przeprowadzone badania organoleptyczne lampek choinkowych dekoracyjnych sople świetlne 100 żarówek 100G, i 200 żarówek 200G wykazały, że szklaną bańkę wymienialnych żarówek typu wsuwliwego można przekręcić względem oprawki (z bardzo małą siłą) naruszenie pkt. 20.7.12 normy PN-EN-60598-2-20:2010. W świetle powyższych ustaleń uznano, iż ww. girlandy świetlne nie spełniają wymagań określonych w 6 ust. 1, 7 ust. 1 pkt 4, 7 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia w sprawie zasadniczych wymagań dla sprzętu elektrycznego. Ustalono również, że lampki choinkowe 100 LED z dodatkowym gniazdem Nr kat: E-536234, Nr kat: E-536258, Nr kat: E-536241, Nr kat Nr kat: E-536296,, które ze względu na dostęp do części czynnych bez użycia narzędzi oraz brak zabezpieczenia przewodu przyłączeniowego podłączonego do zacisków płytki drukowanej przed naprężeniami (wymaganie pkt. 8.2.1, 8.2.6, 5.2.10 normy PN-EN 60598-1:2011) nie spełniały wymagań zapisów 6 ust. 1, 7 ust. 1 pkt 1, 7 ust. 2 pkt 1 ww. rozporządzenia. W toku pobrano 5 modeli opraw oświetleniowych, tj.: lampki choinkowe CL- 021M, CL-011, CL-111, lampki 50 mix-mix HC016, 25 mix-mix HC014. Ocena oświetlenia CL-021M, CL-011, CL-111 wykazała, że długość przewodu między wtyczką a pierwszą oprawką wynosi ok. 60 cm pkt 20.11.3 normy PN-EN 60598-2-20:2010 wymaga by ta odległość wynosiła co najmniej 1,5m. Przewód przyłączeniowy wewnątrz sterownika lampek CL-021M i CL-011 nie został skutecznie zabezpieczony przed naprężeniami, przewód luźno poruszał się wewnątrz obudowy, a naprężenia przenoszone były na lutowane zaciski naruszenie pkt. 5.2.10 normy PN-EN 60598-1:2011 i pkt. 20.7.9 normy 60598-2-20:2010, obudowa sterownika posiadała ostre nie gratowane krawędzie mogące uszkodzić powłokę izolacji naruszenie pkt. 4.3 i 5.2.7 normy PN-EN 60598-1:2011. Przewód zasilający girland CL- 021M i CL-111 posiadał przerwę w izolacji dodatkowej przy wlocie do sterownika, przez co dostępna była część przewodu jedynie w izolacji podstawowej naruszenie pkt. 8.2.1 normy PN-EN 60598-1:2011. Dodatkowo w oprawach CL-111 osłonę obudowy sterownika osłaniającą zaciski można było usunąć bez użycia narzędzia s. 5 z 7
(plastikową osłonę można było odjąć ręcznie, ruchem w jednym kierunku, przy użyciu małej siły); po usunięciu osłony istniał dostęp do części czynnych naruszenie pkt. 8.2.1 i 8.2.6 normy PN-EN 60598-1:2011. Niezależnie od w/w ustaleń stwierdzono, iż szklane bańki żarówek lampek HC016, i HC014 obracały się względem oprawek przy użyciu niewielkiej siły, co stanowi naruszenie pkt. 20.7.12 normy PN-EN-60598-2-20:2010. W wyniku powyższego stwierdzono, iż ww. wyroby nie spełniały wymagań określonych w 6 ust. 1, 7 ust. 1 pkt 1, 7 ust. 1 pkt 4 oraz 7 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia w sprawie zasadniczych wymagań dla sprzętu elektrycznego. Rozwiązania konstrukcyjne zastosowane w przedmiotowych lampkach choinkowych stwarzają poważne zagrożenie dla zdrowia lub życia użytkowników niebezpieczeństwo porażenia prądem elektrycznym oraz pożaru. Ostre krawędzie obudowy sterowników w czasie użytkowania mogą uszkodzić izolację przewodów. Niezamierzone odjęcie osłony sterownika, które może mieć miejsce podczas normalnej obsługi urządzenia, powoduje bezpośredni dostęp do elementów znajdujących się pod napięciem. Nieznaczne obrócenie się żarówki w oprawce powoduje zwarcie nóżek doprowadzających do niej napięcie, co w efekcie skutkuje zwiększaniem się napięcia na pozostałych żarówkach i nadmiernym nagrzewaniem się girlandy. Nawiązując do ww. ustaleń kontroli, wszystkie zakwestionowane wyroby, z uwagi na brak możliwości ich zwrotu do dostawcy, zostały dobrowolnie pozbawiane cech użytkowych przez przedsiębiorcę. Oprawy oświetleniowe zostały zwrócone do dostawców. 6. Opinie dla Urzędów Celnych W IV kwartale 2014r. do tut. Inspektoratu nie wpłynął żaden wniosek z Urzędu Celnego o wydanie opinii dotyczącej sprzętu objętego programem kontroli. IV. Podsumowanie W toku przeprowadzenia 7 kontroli zbadano 55 rodzajów oświetlenia choinkowego. Zakwestionowano 24 rodzaje (43,64% badanych), w tym 17 z uwagi na niezgodności wynikające z niewłaściwej konstrukcji s. 6 z 7
W przypadku 7 rodzajów wyrobów przedsiębiorcom umożliwiono podjęcie dobrowolnych działań naprawczych. Materiały z kontroli dot. 17 modeli girland świetlnych, ze względu na niezgodności konstrukcyjne, przesłano do UOKiK celem wszczęcia postępowań administracyjnych. Ustalenia kontroli pozwalają stwierdzić, iż zdecydowana większość oferowanego do sprzedaży oświetlenia choinkowego pochodzi z Chin. W celu pełnego rozeznania rynku kontrole przeprowadzono w sklepach wielkopowierzchniowych, detalicznych, internetowych oraz u przedsiębiorcy prowadzącego sprzedaż na targowisku. Przeważająca ilość girland, które mogą powodować zagrożenie porażeniem prądem i pożaru była oferowana w jednostkach niespecjalizujących się w sprzedaży urządzeń elektrycznych, tj. kwiaciarnie, itp. Tego rodzaju wyroby są wprowadzane do obrotu przez podmioty, których działalność związana z oświetleniem choinkowym ma charakter doraźny (hurtownie wielobranżowe, importerzy art. upominkowych, itp.). Wyniki kontroli i rodzaje stwierdzonych nieprawidłowości są zbliżone do ustaleń w poprzednich latach. Wskazuje to na potrzebę dalszego monitorowania rynku w tym zakresie. Załączniki: - zestawienie zbiorcze wyników kontroli 1 szt., s. 7 z 7