JAK KORZYSTAĆ Z EDUKACYJNYCH ZASOBÓW INTERNETOWYCH ZGODNIE Z PRAWEM AUTORSKIM Anna Dąbrowska dabrowska@womczest.edu.pl Katarzyna Michalak michalak@womczest.edu.pl Częstochowa, 8 kwietnia 2016 r.
OTWARTE ZASOBY EDUKACYJNE to element ruchu wolnej kultury, to powszechnie dostępne, darmowe zasoby (podręczniki, kursy, scenariusze lekcji i inne), udostępniane swobodnie wraz z prawem do ich dalszego wykorzystywania i adaptacji. http://www.pi.gov.pl/parpfiles/image/artykuly_analityczne/2015/05_prawo_a utorskie_1.jpg
Otwarte- wolny dostęp studiowania i stosowania informacji, swoboda redystrybucji kopii, swoboda modyfikacji, swoboda dystrybucji wersji zmodyfikowanych. Zasoby- dobro publiczne, zasoby cyfrowe, używane przez każdego bez umniejszania praw innych. Edukacyjne- materiały wykorzystywane w kształceniu, także materiały pomocnicze, publikacje, zestawienia danych. http://pixabay.com/pl/drzewo-aplikacje-struktura-sieci-240470
OTWARTE ZASOBY EDUKACYJNE
DOMENA PUBLICZNA Obok zasobów opublikowanych na wolnych licencjach istnieją zasoby dostępne w domenie publicznej. To twórczość, z której można korzystać bez ograniczeń wynikających z autorskich praw majątkowych, gdyż prawa te wygasły lub twórczość ta nigdy nie była lub nie jest przedmiotem prawa autorskiego. Utwory będące w domenie publicznej można swobodnie kopiować i modyfikować, bez konieczności spełniania jakichkolwiek warunków prawnoautorskich. W świetle prawa autorskiego jest rozumiana jako narzędzie gwarantowania dostępu do nauki, edukacji i kultury.
Do domeny publicznej należą: z tytułu ustawowego zwolnienia: akty normatywne lub ich urzędowe projekty, urzędowe dokumenty, materiały urzędowe, znaki lub symbole, opublikowane opisy patentowe lub ochronne, proste informacje prasowe oraz zdjęcia, które przed 1 lutego 1994 roku opublikowano bez wyraźnego zastrzeżenia praw autorskich; z tytułu wygasania autorskich praw majątkowych: utwory znanego autorstwa, których autorzy zmarli 70 lat temu lub dawniej oraz utwory anonimowe i zbiorowe, które zostały opublikowane 70 lat temu lub dawniej.
organizacja typu non-profit, która postawiła sobie za zadanie uzyskanie kompromisu pomiędzy pełną ochroną praw autorskich a korzystaniem z twórczości innych osób. Licencje CC obejmują: strony internetowe, muzykę, zdjęcia, filmy, literaturę, materiały edukacyjne, artykuły naukowe itp. www.creativecommons.pl
CZYM SĄ WOLNE LICENCJE (ANG. COPYLEFT)? Udostępnienie twórczości na wolnych licencjach oznacza, że każdy ma prawo ją wykorzystywać, poprawiać, dostosowywać, powielać, rozprowadzać za darmo lub za opłatą, oraz upowszechniać swoje udoskonalenia, aby mogła z nich korzystać cała społeczność. Wolna licencja to rodzaj umowy, którą autor utworu, właściciel praw autorskich, zawiera z całą resztą ludzkości.
Zgodnie z Definicją Wolnych Dóbr Kultury licencja uznawana za wolną musi gwarantować: wolność wykorzystywania utworu i czerpania korzyści z jego używania; wolność poznawania utworu i stosowania nabytej w ten sposób wiedzy; wolność tworzenia i rozpowszechniania kopii informacji lub utworu, w całości lub we fragmentach; wolność wprowadzania zmian i poprawek, i rozpowszechniania utworów pochodnych.
https://www.youtube.com/watch?t=24&v=ouqowkwrlma
JAK WYSZUKAĆ ZASOBY NA LICENCJACH CC? Wyszukiwarka Creative Commons oferuje możliwość przeglądania treści na wszystkich licencjach CC w serwisach Google, Wikimedia Commons, PixaBay, Jamendo i innych. Wystarczy wejść na stronę i wpisać pożądane hasło w wyszukiwarce. Należy zaznaczyć, czy planujemy dany utwór modyfikować i udostępniać komercyjnie. www.search.creativecommons.org http://pixabay.com/static/uploads/photo/2014/09/05/ 18/32/old-books-436498_640.jpg
GOOGLE zaawansowana wyszukiwarka pozwalająca filtrować treści według tego, jakie prawa dają użytkownikom autorzy treści w sieci. http://logos.wikia.com/wiki/google www.google.pl
WIKIPEDIA to największa encyklopedia w sieci i zarazem największy otwarty społecznościowy tworzony projekt zebrania ludzkiej wiedzy. Wikipedia i jej projekty siostrzane działają na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa Na Tych Samych Warunkach. www.wikipedia.pl
WIKIMEDIA COMMONS zbiór zdjęć, grafik, schematów, filmów i muzyki, z których wszystkie, bez wyjątku, są dostępne na wolnych licencjach. Aktualnie zawiera ponad kilka milionów plików, z których większość jest dokładnie opisana i skategoryzowana. http://commons.wikimedia.org/wiki/main_page www.commons.wikimedia.org
SERWIS OTWARTE ZASOBY zawiera otwarte zasoby edukacyjne, przygotowane z myślą o szkole z szerokimi prawami do ponownego przedstawiania i wykonywania, zmieniania z uwzględnieniem licencji CC. www.otwartezasoby.pl
SERWIS EDUKACJA MEDIALNA dysponuje szeregiem narzędzi, które pozwalają lepiej poznać media, uczą jak z nich efektywnie korzystać i rozpoznać zagrożenia w nich się znajdujące. www.edukacjamedialna.edu.pl
SCHOLARIS stanowi bazę publikacji o treściach edukacyjnych, opatrzonych licencjami, uporządkowanych według kategorii użytkowych oraz etapów nauczania. http://www.scholaris.pl/
EDUKATOR stanowi bogatą bazę materiałów edukacyjnych oraz narzędzi do tworzenia własnych lub modyfikacji już istniejących, ale z uwzględnieniem licencji CC. www.edukator.pl
FLICKR to największy zasób fotografii, w ramach którego znajdziemy prace opublikowane na licencjach Creative Commons. Flickr pozwala wygodnie przeszukiwać zasoby według rodzajów licencji. http://www.lincoln.edu/img/flickr-icon.jpg www.flickr.com
PIXABAY w tym serwisie użytkownicy mogą uzyskać pełne obrazy wysokiej jakości, wolne od praw autorskich i bez konieczności rejestracji. www.pixabay.com
YOU TUBE serwis internetowy, stworzony w lutym 2005 roku, który umożliwia bezpłatne umieszczanie i odtwarzanie strumieniowe filmów. www.youtube.com
JAMENDO muzyczny serwis internetowy publikujący muzykę na licencjach Creative Commons/Free Art License. www.jamendo.com/pl
E-PODRĘCZNIKI www.epodreczniki.pl
OTWARTA ZACHĘTA portal prezentujący zasoby Zachęty - dzieła z kolekcji, materiały edukacyjne, dokumentacje wystaw i wernisaży, wybrane teksty z katalogów i gazet towarzyszących wystawom, a także filmy. http://otwartazacheta.pl/
CYFROWY NAUCZYCIEL http://www.cyfrowynauczyciel.pl/
INSTYTUT BADAŃ EDUKACYJNYCH BAZA DOBRYCH PRAKTYK http://bnd.ibe.edu.pl/
BIBLIOTEKA CYFROWA OŚRODKA ROZWOJU EDUKACJI gromadzi i udostępnia materiały i publikacje opracowane w ramach działalności wydziałów ORE i projektów EFS dotyczące edukacji. http://www.bc.ore.edu.pl/dlibra
WOLNE PODRĘCZNIKI http://wiki.wolnepodreczniki.pl/
EDU PUBLIKACJE Serwis o elektronicznych publikacjach edukacyjnych prowadzony przez redakcję edunews.pl pomyślany jest jako miejsce, w którym gromadzone będą linki do wielu cennych polskojęzycznych publikacji edukacyjnych, które rozrzucone są po dziesiątkach stron internetowych. http://www.epublikacje.edu.pl/
WOLNE LEKTURY http://wolnelektury.pl/
WSZECHNICA Portal skierowany jest do szerokiego grona internatów, a szczególnie mieszkańców małych miejscowości, którzy mogą oglądać lub słuchać wykładów, debat i wystąpień najwyższej klasy specjalistów. http://www.wszechnica.org.pl/
EDUKACJA GLOBALNA modułowy elektroniczny podręcznik edukacji globalnej. http://e-globalna.edu.pl/
HISTORIA I MEDIA Podstawową ideą serwisu jest próba spojrzenia na historię z perspektywy mediów, rozumianych bardzo szeroko: od tekstu, obrazu, dźwięku, dotyku po konkretne technologie takie jak telewizja czy Internet. http://historiaimedia.org/
POLONA Projekt Biblioteki Narodowej, udostępniający teksty literackie i naukowe, dokumenty historyczne, czasopisma, grafika, fotografie, nuty oraz mapy. https://polona.pl/
Pełny tytuł serwisu brzmi: Podnoszenie kompetencji uczniowskich w dziedzinie nauk matematyczno-przyrodniczych i technicznych z wykorzystaniem innowacyjnych metod i technologii EDUSCIENCE i jest to największy projekt innowacyjny realizowany w obszarze nauk matematyczno-przyrodniczych. http://www.eduscience.pl/
BIBLIOTEKA OTWARTEJ NAUKI Biblioteka Otwartej Nauki jest projektem otwierania dostępu do publikacji naukowych z dziedzin nauk humanistycznych. http://bon.edu.pl/
EKODZIECIAKI http://ekodzieciaki.mos.gov.pl/
Projekt ma na celu wspieranie nauczycieli w wykorzystaniu materiału filmowego na zajęciach szkolnych, promocję dobrych praktyk z zakresu edukacji filmowej, a także stworzenie uczniom i nauczycielom możliwości nawiązania kontaktów ogólnopolskich i wymiany doświadczeń. http://www.filmotekaszkolna.pl
OTWÓRZ KSIĄŻKĘ W serwisie gromadzone i udostępniane są cyfrowe wersje prac naukowych polskich uczonych udostępnionych przez ich autorów lub/i wydawców. W skład kolekcji wchodzą przede wszystkim książki niedostępne już na rynku w wersji drukowanej, poszukiwane ze względu na wartość naukową i edukacyjną. http://otworzksiazke.pl/
WEBOWA BIBLIOTEKA zakładka na stronie Publicznej Biblioteki Pedagogicznej RODN WOM w Częstochowie www.biblioteka.womczest.edu.pl
WOLNE LICENCJE W PRAKTYCE Przygotowując się do lekcji, pisząc scenariusz lub pracując nad prezentacją, możesz skorzystać z zasobów dostępnych w Internecie na otwartych zasadach. Na przykład: tłumaczenie artykułu i wykorzystanie go w całości lub fragmencie do pracy z uczniami, wykorzystanie gotowego konspektu lekcji i dostosowanie go do potrzeb własnej lekcji, wykorzystanie nagrania muzycznego jako podkładu do animacji/prezentacji, etc. W każdym powyższym przypadku, niezależnie od tego czy oryginalny materiał jest przerabiany czy wykorzystywany w niezmienionej formie, należy podać autora, wskazać pierwotne miejsce publikacji materiału [poprzez podanie linku] oraz określić licencję.
https://etechnologie.pl/antyplagiat/
WYKORZYSTANE ŹRÓDŁA 1) Koalicja Otwartej Edukacji (2010), Otwarta Edukacja. Dostęp: http://koed.org.pl/otwartosc/, odczyt: 24.04.2015 r. Tekst dostępny na licencji CC BY 3.0 Polska. 2) Stosowanie licencji Creative Commons. Dostęp: http://creativecommons.pl/materialy/, odczyt: 24.04.2015 r. Tekst dostępny na licencji CC BY 3.0 Polska. 3) Wikipedia. Hasło Domena publiczna. Dostęp: http://pl.wikipedia.org/wiki/domena_publiczna, odczyt: 24.04.2015 r. Tekst dostępny na licencji CC BY 3.0 Polska.
Dziękujemy za uwagę ANNA DĄBROWSKA dabrowska@womczest.edu.pl KATARZYNA MICHALAK michalak@womczest.edu.pl Oprac. Katarzyna Michalak- konsultant Regionalnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli WOM w Częstochowie Anna Dąbrowska nauczyciel bibliotekarz PBP RODN WOM w Częstochowie Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-użycie niekomercyjne-na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.