Materiały do projektów dostępne w Internecie

Transkrypt

1 Internet pełen jest treści, których użycie może znacznie uatrakcyjnić lekcje. Podpowiadamy, jak je znaleźć i nie narazić się przy tym na zarzuty o łamanie prawa. Często przygotowując się do lekcji czy wystąpienia zastanawiamy się, co zrobić, aby było ono atrakcyjne dla słuchaczy. Jednym ze sposobów jest wzbogacenie prelekcji prezentacją ciekawych treści, materiałów graficznych, dźwiękowych czy wideo. Oczywiście nie ma żadnego problemu, jeśli takie materiały posiadamy wtedy je po prostu zabieramy na wystąpienie i prezentujemy publiczności. Gorzej jest wówczas, kiedy takiego materiału nie mamy. Często pierwszym pomysłem, który przychodzi nam w takiej sytuacji do głowy jest samodzielne wykonanie pomocy w postaci zdjęć czy rysunków. Niestety zwykle jest to niemożliwe z bardzo prozaicznych powodów. Co mamy bowiem zrobić, jeśli w naszym projekcie chcemy pokazać zdjęcie cudownej nadmorskiej plaży w środku lata, a jako tło muzyczne do tego podłączyć fragment koncertu skrzypcowego Vivaldiego, tymczasem za oknem mróz sięga 20 C, a o skrzypcach wiemy tyle, że używają ich w filharmonii i bywają brązowe? Powiecie zapewne: przecież można zdobyć takie zdjęcie, muzykę w różny sposób, skopiować z kalendarza czy nagrać z płyty znajdującej się w domowej audiotece. To prawda, ale czy zdobyte w ten sposób materiały są legalne? Czy możemy ich używać podczas publicznych wystąpień? Odpowiedzi na te pytania można znaleźć w artykułach dotyczących praw autorskich. Proponujemy inne rozwiązanie, na dodatek w wielu przypadkach zdecydowanie mniej praco- i czasochłonne. Pobierzmy obrazy, dźwięki czy filmy z internetu. Musimy jednak pamiętać, że nie wszystko, co znajduje się w sieci możemy w dowolny sposób wykorzystywać w naszych projektach. Tu też musimy pamiętać o prawie autorskim i jeśli nie ma na to zgody, nie możemy z takich materiałów korzystać w pracy. Wiele stron oferuje możliwość zakupu publikowanych treści, ale takie rozwiązanie nie jest dla nas satysfakcjonujące. Znajdujemy inne rozwiązanie tego problemu: w sieci jest wiele serwisów pozwalających na publikowanie treści z takimi prawami, które umożliwiają ich ponowne wykorzystanie w celach edukacyjnych czy komercyjnych. Jak w internetowym gąszczu odnaleźć te materiały? Możemy posłużyć się najprostszym sposobem i użyć do tego znanej wyszukiwarki google.pl. No dobrze, ale przecież to, co znajdujemy w wynikach wyszukiwania na stronach Google nie zawsze jest opublikowane z prawem do ponownego wykorzystania. To prawda, dlatego powinniśmy użyć zaawansowanych narzędzi wyszukiwania. Aby się do nich dostać, w przeglądarce internetowej wpisujemy adres: który przeniesie nas na stronę szukania zaawansowanego. A tam zaznaczamy, iż interesują nas tylko materiały darmowe i z prawem do rozpowszechniania. Wiele interesujących informacji na temat otwartych zasobów edukacyjnych znajdą państwo na stronie Zapraszam też do zaglądania na k12blog.edu.pl. Strona 1

2 Tabela 1. Adresy stron wyszukiwarek otwartych zasobów 2012 ROK JANUSZA KORCZAKA Wyszukiwarka Typ zasobów Formularz (licencje) Google Google Grafika Search Creative Commons FlickrCC Wikiwix Wolne lektury Teksty G ra fi k a Europeana (media), Flickr (obraz), Fotopedia (obraz), Google (sieć), Google Images (obraz), Jamendo (muzyka), Open Clip Art Library (obraz), SpinXpress (media), Wikimedia Commons (media), YouTube (wideo) Zasoby bazy Flickr publikowane na licencjach Creative Commons w serwisie Flickr Zasoby projektów Wikimedia Zasoby wolnej biblioteki internetowej (teksty, audio) W formularzu zaawansowanym Google w polu Prawa do korzystania należy wybrać opcję pozwalającą na wykorzystanie znalezionych materiałów, np.: darmowe do użytku i modyfikacji. W formularzu zaawansowanym Google w polu Prawa do korzystania należy wybrać opcję pozwalającą na wykorzystanie znalezionych materiałów. Pozwala na wyszukiwanie zasobów do dowolnego wykorzystania. Należy zaznaczyć opcję: Szukam czegoś, co można by... wykorzystać dla celów komercyjnych oraz modyfikować, adaptować lub dalej wykorzystywać. Autorzy zastrzegają, że nie jest to typowa wyszukiwarka, dlatego zalecają sprawdzenie, czy wyniki wyszukiwania są opatrzone odpowiednią licencją. Pozwala na wyszukiwanie zasobów, które mogą być zmieniane oraz na komercyjne wykorzystanie. Należy zaznaczyć opcje Commercial oraz For editing. Pozwala na wyszukiwanie tekstów i plików multimedialnych przechowywanych we wszystkich projektach Wikimedia. Ponieważ niemal wszystkie one są udostępniane na wolnych licencjach lub znajdują się w domenie publicznej, wyszukiwarka nie oferuje opcji szukania z uwzględnieniem użytych licencji. Pozwala na wyszukiwanie tekstów i plików multimedialnych z lekturami. 2 Strona

3 2012 ROK JANUSZA KORCZAKA Samouczek Wyszukiwanie otwartych zasobów Cel: wyszukanie zdjęcia piramid w Egipcie z prawem do wykorzystania w projekcie. 1. Otwórz w przeglądarce internetowej stronę: 2. W polu wszystkie te słowa w sekcji Znajdź strony zawierające... wpisz szukane hasło, np. piramidy Egipt. Rozwiń Data, prawa do użytkowania, region i inne dane. 3. Rozwiń poprzez kliknięcie listę Prawa do korzystania: Strona 3

4 4. Wybierz z listy rozwijanej opcję do darmowego użytku i rozpowszechniania. Naciśnij przycisk ekranowy Wyszukiwanie zaawansowane ROK JANUSZA KORCZAKA 5. W efekcie otrzymamy spis stron z treściami do wykorzystania. Ponieważ interesuje nas tylko grafika, należy nacisnąć przycisk ekranowy G r a fi k a w celu wyszukania obrazów. 6. Jeśli nie jesteśmy zadowoleni z wyników wyszukiwania, możemy spróbować jako zapytania użyć haseł w języku angielskim. 4 Strona

5 2012 ROK JANUSZA KORCZAKA 7. Liczba i jakość znalezionych materiałów może być znacznie większa przy wyszukiwaniu w języku angielskim. Aby zobaczyć grafikę w pełnych rozmiarach, należy ją otworzyć poprzez wybranie jej miniatury lewym klawiszem myszy. UWAGA 1. Po otwarciu obrazu w pełnym rozmiarze, zapisujemy go w wybranym przez siebie miejscu, aby wykorzystać w przyszłości. UWAGA 2. W naszej pracy pamiętajmy o podaniu autora i źródła, z którego pochodzi obraz. Przy pobieraniu danych z sieci Internet powinniśmy także podać datę (a nawet godzinę) pobrania. Materiały, które dzisiaj są w sieci dostępne, jutro mogą z niej zostać usunięte lub przeniesione w nowe miejsce. UWAGA 3. Korzystając z wyszukiwarki z opcją wyszukiwania materiałów na odpowiedniej licencji Creative Commons pamiętajmy, aby przed pobraniem znalezionego materiału upewnić się, że to właśnie jego dotyczy dana licencja. Zdarzyć się może, iż na tej samej stronie internetowej zostało opublikowanych wiele materiałów na różnych licencjach, a wyszukiwarka błędnie odczytała ich przyporządkowanie. Autorem artykułu jest Michał Grześlak. Tekst został opublikowany w Uczę nowocześnie nr 2/2012, s Strona 5