Biblioteki cyfrowe i ich kolekcje

Transkrypt

1 Biblioteki cyfrowe i ich kolekcje Elżbieta Szymańska Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu

2 Cel lekcji - przedstawienie historii powstania Bibliotek Cyfrowych; definicja - zapoznanie uczniów z serwisami Bibliotek Cyfrowych krajowych i zagranicznych - przygotowanie do samodzielnego posługiwania się nowym narzędziem informacji Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu

3 Rodzaje bibliotek Papierowe / analogowe Zautomatyzowane / hybrydowe Cyfrowe Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu

4 Zadania digitalizacji Ochrona, zabezpieczenie dziedzictwa kulturowego Budowa społeczeństwa opartego na wiedzy /społeczeństwa informacyjnego/ Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu

5 Biblioteki cyfrowe udostępniają: książki, mapy, dokumenty, zdjęcia, pocztówki, grafikę, obiekty audio-wideo, obiekty muzealne, archiwalia, itp Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu

6 Metadane Cyfrowy format danych opisujących dokument Oprócz tradycyjnych elementów opisu bibliograficznego zawiera: Typ dokumentu Format udostępnienia Prawa autorskie, copyright, data udostępnienia i inne Skorelowany jest z formatem MARC, wykorzystywanym w bibliotekach hybrydowych Przez biblioteki cyfrowe systemu dlibra stosowany jest standard opisu Dublin Core w wersji 1.1 (definiuje 15 prostych elementów) Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu

7

8 Oprogramowanie dlibra Opracowane przez Poznańskie Centrum Superkomputerowo- Sieciowe Posiada wiele funkcji wyszukiwawczych: - najczęściej oglądane publikacje - ostatnio dodane publikacje - metadane (indeksuje także inne biblioteki cyfrowe) Zalogowani czytelnicy mają dostęp do funkcji dodatkowych, m.in.: - Opisywania publikacji prywatnymi słowami kluczowymi (Tagami), które są widoczne tylko na stronie czytelnika - Proponowania słów kluczowych (Tagów) do opisywania publikacji - Oceniania i oglądania listy ocenionych publikacji - Otrzymywania powiadomień o nowo dodanych publikacjach Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu

9 Biblioteka cyfrowa - definicja Zamiennie używane nazwy: biblioteka elektroniczna biblioteka internetowa biblioteka wirtualna Zbiór dokumentów cyfrowych oraz metadanych zarządzanych za pomocą specjalistycznego oprogramowania Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu

10 Zalety i wady bibliotek cyfrowych Szybki dostęp Z każdego komputera podłączonego do Internetu Bezpłatne korzystanie (w większości BC) Szybka aktualizacja Ochrona zbiorów Niewygoda czytania z ekranu Ograniczenia wynikające z praw autorskich Duży koszt początkowy założenia BC Wymaga urządzeń i oprogramowania Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu

11 Ograniczenia udostępniania Ze względu na prawa autorskie część bibliotek: udostępnia swe zdigitalizowane zbiory na miejscu lub wymaga logowania przy korzystaniu z pozycji, na które nie wygasły prawa autorskie Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu

12 Prawa autorskie Osobiste niezbywalne prawo do autorstwa utworu Majątkowe zbywalne prawo do rozporządzania utworem i otrzymywania wynagrodzenia za jego wykorzystanie; wygasa po 70 latach od śmierci twórcy Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu

13 Formaty plików DjVu graficzny rastrowy 1000x mniejszy od TIFF 5-100x mniejszy od JPEG i PDF. Wymaga zainstalowania bezpłatnej wtyczki na komputerze JPEG graficzny PDF (także dla Linux) tekstowo-graficzny Text/HTML tekstowy Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu

14

15 Federacja Bibliotek Cyfrowych serwis ułatwiający wykorzystanie zasobów polskich bibliotek cyfrowych i repozytoriów oraz popularyzacja tych zasobów w światowym Internecie. wirtualne połączenie bibliotek cyfrowych i repozytoriów dostępnych w polskim Internecie Od grudnia 2009 r. zasoby dostępne za pośrednictwem FBC są widoczne w serwisie Europeana liczba bibliotek i publikacji stale rośnie : styczeń tys. lipiec tys. wrzesień tys. Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26 Europeana - pomyśl o kulturze Zbiory pochodzą z: muzeów i galerii archiwów bibliotek kolekcji audiowizualnych pomysły i inspiracje około 6 milionów obiektów cyfrowych. Obrazy malarstwo, rysunki, mapy, fotografie i zdjęcia obiektów muzelanych Teksty książki, czasopisma, dzienniki i rękopisy Dokumenty dźwiękowe muzyka i słowo mówione z wałków, taśm, płyt i nagrań radiowych Filmy wideo filmy i telewizyjne serwisy informacyjne Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37 Linki do bibliotek i kolekcji cyfrowych w Polsce biblioteki cyfrowe kolekcje cyfrowe Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu