Agenda O badaniu Cele badawcze Wnioski z badania
O badaniu Projekt badawczy został zrealizowany w okresie listopad 2007 kwiecień 2008 Do zebrania danych wykorzystano: Ankietę w formie elektronicznej Wywiady bezpośrednie W raporcie wzięło udział 148 firm Struktura populacji według wielkości mierzonej obrotami 50% 45% Udział procentowy 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 45% 21% 22% 12% 0% 10 000 000 PLN 99 999 999 PLN 100 000 000 PLN 499 999 999 PLN Do 9 999 999 PLN PowyŜej 500 000 000 Obroty roczne
Cele badania W ramach badania chcieliśmy zebrać odpowiedzi na następujące pytania: Jaka jest rola i ranga zakupów w organizacji (strategiczna, taktyczna, czy operacyjna) Identyfikacja praktyk biznesowych wykorzystywanych w strategicznym zarządzaniu zakupami
Rola i ranga zakupów Rola strategiczna orientacja na wzrost wartości Wpływ na realizację celów Strategicz- -nych Rola taktyczna orientacja na oszczędności Rola operacyjna orientacja na transakcje
Wyniki badania Rola i ranga zakupów Rola zakupów 70% udział procentowy 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 58% Zakupy to realizacja składanych zapotrzebowań po najniŝszym koszcie przy zachowaniu wymaganej ilości, jakości i koniecznych terminów 25% Zakupy to zarządzanie zewnętrznymi zasobami firmy w celu podnoszenia wartości firmy Rola i ranga zakupów zaleŝy od: Wielkości organizacji Udziału zagranicznego inwestora 17% Zakupy to funkcja słuŝąca do osiągnięcia synergii kosztowych w organizacji
Wyniki badania kompetencje Wysokie wymagania stawiane kupcom: Kompetencje pracowników Zdolności negocjacyjne Wiedza o danej kategorii/ asortymencie Umiejętność budowania relacji Znajomość procesu zakupów Kreatywność Umiejętność zarządzania projektem % odpowiedzi 75,00% 65,00% 45,00% 45,00% 22,50% 20,00%
Wyniki badania Centralizacja funkcji zakupów Kilka centralnych jednostek odpowiedzialnych za zakupy poszczególnych grup asortymentowych Sposób organizacji słuŝb zakupowych (% odpowiedzi) Centralna jednostka zakupowa podległa bezpośrednio zarządowi Centralna jednostka zakupowa funkcjonująca w ramach jednego pionu Brak centralnej jednostki zakupowej 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% Centralnej jednostce zakupowej powierzone są najczęściej działania związane z budową i realizacją strategii/polityki zakupowej Czynności operacyjne związane z realizacją dostaw są w wielu przypadkach w gestii klienta wewnętrznego.
Wyniki badania proces zakupów Wsparcie procesu procedurami Wybór źródeł zaopatrzenia (w tym zawieranie umów) Realizacja zapotrzebowań (od zapotrzebowania po dostawę) Planowanie potrzeb Strategiczna rola Operacyjna rola Kontrola wykonania umów (w tym ocena dostawcy) 85% 87% 89% 91% 93% 95% 97% 99% Firmy regulują proces zakupów kompleksowo od etapu planowania aŝ po realizację dostaw. Odpowiedzialnym za tworzenie, aktualizację i wdroŝenie w całej organizacji zaplanowanych wcześniej procedur jest najczęściej szef centralnej jednostki zakupowej. Przy informatyzacji procesu szczególny nacisk kładzie się na wsparcie narzędziami IT składania zapotrzebowań oraz kontroli realizacji umów.
Wyniki badania mierzenie efektów Firmy deklarują wykorzystywanie róŝnorodnych mierników (tzw. KPI) do mierzenia działalności zakupowej (z reguły co najmniej dwóch). Ich wybór zaleŝy od celów, które stawiane są w strategii zakupów. Stosowane mierniki (% odpowiedzi) Brak mierników Liczba dostawców Czas cyklu realizacji dostawy (od zapotrzebowania do dostawy) Terminowość dostaw Poziom oszczędności Jakość (np. procent reklamacji) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
Wyniki badania segmentacja dostawców Większość firm stosujących strategiczne podejście do zakupów (90% badanych) stosuje segmentację dostawców i kupowanego asortymentu. Grupowanie zakupów bazuje na takich standardach, jak PKWiU, ale jednocześnie dostosowywane jest do specyfiki firmy (profilu produkcji lub świadczonych usług). Za krytyczne kategorie zakupowe uznaje się surowce do produkcji, opakowania, towary handlowe, dobra inwestycyjne. Segmentacja nie słuŝy tylko potrzebom raportowym, część przedsiębiorstw wykorzystuje segmentację zakupów do zarządzania grupami asortymentowymi Segmentacja dostawców wpływa równieŝ na organizację słuŝb zakupowych (funkcjonują zespoły, które odpowiadają za zarządzanie określonymi grupami asortymentowymi).
Wyniki badania globalizacja bazy dostawców Firmy, które traktują zakupy jako strategiczny obszar działalności, zdecydowanie częściej sięgają po zagranicznych dostawców. Poszukiwanie dostawców za granicą wynika z: - chęci dotarcia do najtańszych źródeł dostaw; - poszukiwania źródeł nowych technologii i innowacyjnych produktów; - strategii zakupowej zmierzającej do zmniejszenia ryzyka wynikającego z monopolistycznej pozycji dostawcy na polskim rynku. Badanie wykazało, Ŝe najbardziej popularnymi rynkami są: Unia Europejska, kraje byłego ZSRR oraz Chiny.
Wyniki badania ocena dostawców Przedsiębiorstwa, które deklarują strategiczne zarządzanie zakupami, stosują systemowe podejście do oceny dostawców zarówno na etapie ich kwalifikacji, jak i przy ocenie dotychczasowej współpracy. Najczęściej stosowanymi kryteriami oceny poza niskim kosztem, jakością materiałów (usług) i terminowością dostawców są: innowacyjność, elastyczność (rozumiana jako skłonność do dostosowania się do zmieniających się wymagań kupującego), moŝliwość nawiązania długoterminowych relacji partnerskich. W przypadku kryterium ceny firmy analizują całkowity koszt posiadania (ang. TCO), który oprócz ceny produktu obejmuje równieŝ koszty jego eksploatacji, serwisu, gwarancji, likwidacji/utylizacji itp.