FRAGMENTY PUBLIKACJI KSIĄŻKOWEJ:

FRAGMENTY PUBLIKACJI KSIĄŻKOWEJ: I. Zasady wyrównywania wynagrodzenia za pracę do wysokości minimalnej 1. Minimalne wynagrodzenie w 2018 r. Wynagrodzenie pracownika zatrudnionego w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy nie może być niższe od minimalnego wynagrodzenia ustalonego w trybie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (art. 6 ust. 1). W roku 2018, minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 2 100 zł (rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 września 2017 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej w 2018 r.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1747). W przypadku pracownika, wykonującego pracę w niepełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy, wysokość minimalnego wynagrodzenia ustala się w kwocie proporcjonalnej do liczby godzin pracy przypadającej do przepracowania przez pracownika w danym miesiącu, biorąc za podstawę wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 8 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu). Do ustalenia, czy w danym miesiącu pracownik miał zagwarantowaną wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę, przyjmuje się przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, zaliczone według zasad statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez Główny Urząd Statystyczny do wynagrodzeń osobowych (art. 6 ust. 4 ustawy). Wykaz taki znajduje się w załączniku do objaśnień formularzy statystycznych Z-06 i Z-03. Zgodnie z tym wykazem do wynagrodzeń osobowych zalicza się: Wynagrodzenia i inne świadczenia z tytułu pracy, wypłacane lub wydawane w naturze (odpowiednio przeliczone): pracownikom należne z tytułu stosunku pracy lub stosunku służbowego osobom wykonującym pracę nakładczą należne z tytułu umowy o pracę nakładczą młodocianym z tytułu umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego i osobom pełnoletnim, które kończą naukę zawodu na warunkach określonych dla młodocianych Wynagrodzenia osobowe obejmują w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze w formie czasowej, akordowej, prowizyjnej i innej dodatki za staż pracy oraz inne dodatki (dodatkowe wynagrodzenia) za szczególne właściwości pracy, szczególne kwalifikacje lub warunki pracy premie i nagrody regulaminowe i uznaniowe dodatki za pracę w godzinach nadliczbowych wynagrodzenia dodatkowe za prace wykonywane w ramach obowiązującego wymiaru czasu pracy, lecz niewynikające z zakresu czynności 1

wynagrodzenia za czynności przewidziane do wykonania poza normalnymi godzinami pracy w zakładzie lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę (np. dyżury, pełnienie pogotowia domowego) wyrównanie do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy, wypłacane ze środków pracodawców (wynagrodzenia za urlopy wypoczynkowe i dla poratowania zdrowia, za czas niezdolności do pracy wskutek choroby, za czas przestoju niezawinionego przez pracownika i inne) nagrody jubileuszowe, odprawy rentowe i emerytalne, ekwiwalenty pieniężne za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i inne uposażenia posłów i senatorów wraz z uposażeniem dodatkowym, odprawy emerytalne, rentowe i parlamentarne posłów i senatorów, odprawy pracowników biur klubów, kół poselskich i senatorskich oraz zespołów parlamentarnych w związku z zakończeniem kadencji Sejmu i Senatu, a także odprawy dla pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie wyboru, z którymi został rozwiązany stosunek pracy w związku z upływem kadencji świadczenia o charakterze deputatowym (wartość świadczeń w części nieopłaconej przez pracownika) lub ich ekwiwalenty pieniężne (np. deputaty węglowe, energetyczne, środków spożywczych), a także ekwiwalenty za umundurowanie jeśli obowiązek jego noszenia wynika z obowiązujących ustaw świadczenia odszkodowawcze (w związku ze skróceniem okresu wypowiedzenia) dodatek wyrównawczy wypłacany pracownikom, których wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Do wynagrodzeń osobowych nie zalicza się wynagrodzeń z tytułu rozporządzania przez pracowników prawami autorskimi do utworów stworzonych w ramach stosunku pracy. Zgodnie z art. 6 ust. 5 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika nie bierze się pod uwagę: nagrody jubileuszowej odprawy pieniężnej przysługującej pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych dodatku do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej Z powyższego przepisu wywnioskować należy, iż: w wynagrodzeniu za pracę w godzinach nadliczbowych mieści się zarówno normalne wynagrodzenie za pracę jak i dodatek za tę pracę (art. 151 1 1 K.p.) wyłączeniu podlegać będą również ryczałty wypłacane w związku z pracą w godzinach nadliczbowych jak i w porze nocnej (art. 151 1 4 i 151 8 2 K.p.) Ważne: W sytuacji gdy miesięczne wynagrodzenie pracownika składa się z kilku składników m.in. wynagrodzenia zasadniczego, premii regulaminowej, pracodawca nie musi określać stawki zasadniczej na poziomie minimalnego wynagrodzenia w zawartej z pracownikiem umowie o pracę 2

2. Kiedy należy wyrównać wynagrodzenie do kwoty minimalnej Jeżeli w danym miesiącu, z uwagi na: terminy wypłat niektórych składników wynagrodzenia lub rozkład czasu pracy wynagrodzenie pracownika jest niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia, następuje uzupełnienie wynagrodzenia do tej wysokości w postaci wyrównania, które wypłaca się za okres każdego miesiąca łącznie z wypłatą wynagrodzenia (art. 7 ust. 1-2 ustawy). Zgodnie z powyższym przepisem typowe wyrównanie do minimalnego wynagrodzenia za pracę wypłaca się tylko i wyłącznie w sytuacji wystąpienia jednego z dwóch wskazanych powyżej przypadków. Pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy wynagradzany jest stawką godzinową w wysokości 12 zł/h. W miesiącu lutym 2018 r. pracownik: przepracował wszystkie godziny z wymiaru czasu pracy: 160 h wykonywał pracę w porze nocnej przez łącznie: 20 h wykonywał pracę w godzinach nadliczbowych (przekroczenie norm dobowych nie przypadających na porę nocną) łącznie: 12 h Wynagrodzenie za pracę za miesiąc luty 2018 r. wyniosło 2 188,60 zł zgodnie z poniższym wyliczeniem: Wynagrodzenie za przepracowane godziny: 12 zł x 160 h = 1 920 zł Ustalenie wysokości dodatku za pracę w porze nocnej: ze stawki godzinowej minimalnego wynagrodzenia za pracę, obowiązującego w danym roku kalendarzowym, należy wyliczyć 20% 2 100 zł : 160 h = 13,13 zł 13,13 zł x 20% = 2,63 zł 2,63 zł x 20 h = 52,60 zł Ustalenie wysokości wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych: normalne wynagrodzenie za pracę 12 zł x 12 h = 144 zł dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych 12 zł x 50% = 6 zł 6 zł x 12 h = 72 zł Łącznie: (1 920 zł + 52,60 zł + 144 zł + 72 zł) = 2 188,60 zł 1 920 zł < 2 100 zł 3

W związku z niezapewnieniem pracownikowi minimalnego wynagrodzenia za pracę (wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych i porze nocnej nie wchodzą do kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę), pracodawca zobowiązany jest do wypłaty odpowiedniego wyrównania. 3. Wyrównanie wynagrodzenia przy miesięcznych stawkach wynagrodzenia Pracownikom wynagradzanym na podstawie miesięcznych stawek wynagrodzeń, którym nie przysługuje wynagrodzenie za pełny miesięczny wymiar czasu pracy, wyrównanie wypłaca się za każdą godzinę pracy. Wyrównanie stanowi różnicę między: wysokością wynagrodzenia godzinowego, wynikającą z podzielenia wysokości minimalnego wynagrodzenia przez liczbę godzin pracy przypadającą do przepracowania przez pracownika w danym miesiącu w ramach pełnego wymiaru czasu pracy, a wysokością wynagrodzenia pracownika w danym miesiącu przeliczoną na godzinę pracy (art. 7 ust. 4 ustawy) Pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku Przedstawiciela handlowego wynagradzany jest stałą stawką wynagrodzenia w wysokości 1 900 zł + prowizja od sprzedaży towaru. Wynagrodzenie zasadnicze płatne jest w ostatnim dniu danego miesiąca kalendarzowego a prowizja od sprzedaży 7 dnia następnego miesiąca kalendarzowego. W miesiącu maju 2018 r. pracownik przebywał cały miesiąc na urlopie wypoczynkowym. W związku z brakiem sprzedaży towaru za ten miesiąc pracownikowi nie wypłacono prowizji co spowodowało, iż w miesiącu czerwcu 2018 r. pracownik nie miał zagwarantowanego minimalnego wynagrodzenia za pracę. Dodatkowo pracownik w dniach od 11 do 13 czerwca przebywał na zwolnieniu lekarskim. Wynagrodzenie za czas faktycznie przepracowany w miesiącu czerwcu 2018 r. wyniosło: 1 900 zł : 30 dni = 63,33 zł 63,33 zł x 3 dni niezdolności do pracy = 189,99 zł 1 900 zł 189,99 zł = 1 710,01 zł Ze względu na fakt, iż w miesiącu czerwcu 2018 r. pracownikowi nie zagwarantowano minimalnego wynagrodzenia za pracę, pracodawca zobowiązany był do wypłaty wyrównania do minimalnego wynagrodzenia. Ustalenie minimalnej stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę: 2 100 zł : 168 h = 12,50 zł Ustalenie wysokości wynagrodzenia pracownika przeliczoną na godzinę pracy: 1 710,01 zł : 144 h (godziny faktycznie przepracowane) = 11,88 zł Porównanie stawek godzinowych: 12,50 zł 11,88 zł = 0,62 zł 4

Wyrównanie za każdą przepracowaną godzinę: 0,62 zł x 144 h = 89,28 zł Łącznie wynagrodzenie za pracę za miesiąc czerwiec 2018 r. wyniosło 1 799,29 zł (1 710,01 zł + 89,28 zł) plus świadczenie chorobowe za 3 dni niezdolności do pracy. 4. Wyrównanie wynagrodzenia przy stawkach godzinowych Pracownikom wynagradzanym na podstawie godzinowych stawek wynagrodzenia wyrównanie wypłaca się za każdą godzinę pracy. Wyrównanie stanowi różnicę między: wysokością wynagrodzenia godzinowego, wynikającą z podzielenia wysokości minimalnego wynagrodzenia przez liczbę godzin pracy przypadającą do przepracowania przez pracownika w danym miesiącu w ramach pełnego wymiaru czasu pracy, a wysokością wynagrodzenia pracownika w danym miesiącu przeliczoną na godzinę pracy (art. 7 ust. 3 ustawy) Wynagrodzenie pracownika, zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy, ustalono w stawce godzinowej w wysokości 14 zł/h. Pracownik objęty jest równoważnym systemem czasu pracy w czteromiesięcznym okresie rozliczeniowym. W okresie rozliczeniowym przypadającym od stycznia do kwietnia 2018 r. wymiar czasu pracy wynosi 664 h. Pracodawca zachowując odpowiednie odpoczynki (dobowe, tygodniowe) rozplanował czas pracy w danym okresie rozliczeniowym, w ten sposób, iż w miesiącu lutym 2018 r. zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy pracownik ma do przepracowania 120 h. Biorąc pod uwagę ilość godzin do przepracowania oraz stawkę godzinową pracownika, nie osiągnie on w miesiącu lutym 2018 r. minimalnego wynagrodzenia za pracę: 120 h x 14 zł = 1 680 zł < 2 100 zł Ponieważ nie osiągnięcie minimalnego wynagrodzenia za pracę jest spowodowane ustaleniem rozkładu czasu pracy w ilości tylu godzin, które nie gwarantują zapewnienia tej wysokości wynagrodzenia. Pracodawca wraz z wypłatą wynagrodzenia jest zobowiązany wypłacić pracownikowi wyrównanie. Stawka godzinowa z minimalnego wynagrodzenia za pracę: 2 100 zł : 160 h (wymiar czasu pracy) = 13,13 zł Stawka godzinowa z faktycznie osiągniętego wynagrodzenia: 1 680 zł : 160 h = 10,50 zł Wyrównanie za każdą godzinę pracy: 13,13 zł 10,50 zł = 2,63 zł 2,63 zł x 160 h = 420,80 zł Łącznie wynagrodzenie za miesiąc luty 2018 r. wyniosło: 2 100,80 zł (1 680 zł + 420,80 zł) 5

II. Stosowanie kwoty wolnej od podatku i kosztów uzyskania przychodu w 2018 r. 1. Skala podatkowa obowiązująca od 01 stycznia 2018 r. Podstawa obliczenia podatku Podatek ponad do 85 528 zł 18% minus kwota 85 528 zł 15 395,04 zł + 32% nadwyżki ponad 85 528 zł zmniejszająca podatek 2. Stosowanie przez pracodawców kwoty zmniejszającej podatek Zgodnie z art. 27 ust. 1b. ustawy o pdof Przy obliczaniu zaliczek na podatek dochodowy: w przypadku podatników których dochody nie przekroczą kwoty stanowiącej górnej granicy pierwszego przedziału skali tj. kwoty 85 528 zł kwota zmniejszająca podatek wynosi 556 zł 02 gr rocznie w przypadku podatników których dochody przekroczą kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali tj. kwotę 85 528 zł zaliczki nie pomniejsza się o kwotę zmniejszającą podatek Pracownikom, których dochody nie przekroczą kwoty 85 528 zł, płatnicy nadal zmniejszają zaliczki na podatek o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, czyli 46,33 zł miesięcznie, jeżeli pracownik przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia w roku podatkowym złożył zakładowi pracy stosowne oświadczenie według ustalonego wzoru (PIT-2). Gdy dochody pracownika przekroczą 85 528 zł, wówczas od miesiąca następnego po miesiącu, w którym ten limit zostanie przekroczony, pracodawca nie uwzględnia kwoty zmniejszającej podatek 6

W miesiącu maju 2018 r. pracownik uzyskał przychód ze stosunku pracy w wysokości 32 000 zł przy czym w miesiącu kwietniu 2018 r. licząc narastająco od początku roku kalendarzowego, dochód pracownika przekroczył I próg podatkowy. W związku ze złożonym oświadczeniem PIT-2 pracodawca ustalając zaliczkę na podatek dochodowy stosuje ulgę podatkową w wysokości 46,33 zł miesięcznie. Pracownikowi przysługują podstawowe koszty uzyskania przychodu w wysokości 111,25 zł. Rozliczenie składkowo podatkowe wynagrodzenia za miesiąc maj 2018 r.: Opis operacji Przychód ze stosunku pracy Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne Składki na ubezpieczenia społeczne do pobrania ze środków pracownika: emerytalna: (9,76% x 32 000 zł) = 3 123,20 zł rentowa: (1,5% x 32 000 zł) = 480 zł chorobowa: (2,45% x 32 000 zł) = 784 zł Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne: (32 000 zł 4 387,20 zł) Składka na ubezpieczenie zdrowotne do pobrania: (27 612,80 zł x 9%) Składka na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku (27 612,80 zł x 7,75%) Koszty uzyskania przychodu Podstawa obliczenia zaliczki na podatek, po zaokrągleniu do pełnych złotych (32 000 zł 111,25 zł - 4 387,20 zł) Zaliczka na podatek (27 502 zł x 32%) bez stosowania ulgi podatkowej Zaliczka na podatek do pobrania, po zaokrągleniu do pełnych złotych (8 800,64 zł 2 139,99 zł) Do wypłaty 32 000,00 zł 32 000,00 zł 4 387,20 zł 27 612,80 zł 2 485,15 zł 2 139,99 zł 111,25 zł 27 502,00 zł 8 800,64 zł 6 661,00 zł 18 466,65 zł Kwota Zgodnie z art. 32 ust. 1e ustawy o pdof, pracownik może złożyć pracodawcy oświadczenie, że za dany rok kalendarzowy, jego dochody przekroczą kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali. W związku z czym pracodawca, począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostało złożone oświadczenie, pobiera zaliczki na podatek dochodowy, bez pomniejszania o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek. W takim przypadku dopiero w rozliczeniu rocznym pracownik zastosuje właściwą kwotę zmniejszającą podatek (lub nie zastosuje jej wcale). Oświadczenie o przekroczeniu dochodów wywołuje skutki tylko w roku podatkowym, w którym zostało złożone. Oznacza to, że pracownik, jeżeli uzna za stosowne, takie oświadczenie powinien składać co roku. 7

Jeżeli pracownik nie złoży takiego oświadczenia, wówczas pracodawca nie będzie stosował kwoty stanowiącej 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, począwszy od miesiąca w którym potrącać będzie 32% podatek............................... (imię i nazwisko podatnika).............................. (adres zamieszkania)........................ (miejscowość i data).............................. (nazwa i adres płatnika) OŚWIADCZENIE* ) w celu niepomniejszania przez płatnika zaliczki na podatek o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek Niniejszym oświadczam, że za............... rok moje dochody przekroczą górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej............................... (podpis podatnika) 3. Nie przepracowanie ani jednego dnia w miesiącu a prawo do zastosowania kup i ulgi podatkowej Przy ustalaniu przez pracodawcę, podstawy do opodatkowania, warunkiem uwzględnienia w niej kosztów uzyskania przychodów jest uzyskanie przez pracownika przychodu ze stosunku pracy. Nie przy tym znaczenia, czy pracownik faktycznie wykonywał pracę w danym miesiącu kalendarzowym. Zasadniczym jest, aby pracownik osiągnął przychód ze stosunku pracy. W sytuacji gdy pracownik nie świadczył pracy przez cały miesiąc kalendarzowy, w wyniku pobytu np. na urlopie bezpłatnym, za okres który nie otrzymuje wynagrodzenia za pracę i nie uzyskał w danym miesiącu również innych świadczeń, uznawanych za przychody ze stosunku pracy, koszty uzyskania przychodów za ten miesiąc nie mogą być uwzględnione. Nie mogą one być też zastosowane przez pracownika w zeznaniu rocznym. Jeżeli pracownikowi, w danym miesiącu, w którym przebywał np. na urlopie bezpłatnym, pracodawca dokona wypłaty wynagrodzenia np. w postaci wypłaty premii uznaniowej, to premia ta stanowić będzie przychód ze stosunku pracy, a to oznacza, że przy poborze zaliczki na podatek dochodowy od wypłacanej premii, pracodawca ma obowiązek uwzględnić koszty uzyskania przychodów. Nie ma przy tym znaczenia, że w miesiącu otrzymania premii pracownik przebywał na urlopie bezpłatnym i nie świadczył pracy. 8

W miesiącu lutym 2018 r. pracownik przebywał na urlopie bezpłatnym w związku z czym za dany miesiąc pracownikowi nie przysługiwało wynagrodzenie za pracę gdyż w miesiącu tym nie świadczył pracy. Zgodnie z regulaminem wynagradzania wynagrodzenie zasadnicze wypłacane jest w ostatnim dniu danego miesiąca kalendarzowego, natomiast do 10-go dnia następnego miesiąca kalendarzowego, wypłacana jest pracownikowi premia uznaniowa. W dniu 10 lutego 2018 r. wypłacono pracownikowi premię uznaniową w wysokości 750 zł. Pomimo tego, iż w miesiącu lutym 2018 r. pracownik nie świadczył pracy, pracodawca rozliczając zaliczkę na podatek dochodowy miał obowiązek uwzględnić koszty uzyskania przychodu oraz zastosować kwotę wolną, pod warunkiem, że pracownik złożył oświadczenie PIT-2 Rozliczenie składkowo podatkowe wypłaconej premii uznaniowej przy założeniu, iż kup przysługują w wysokości podstawowej oraz pracownik złożył oświadczenie PIT-2: L.p. Opis Kwota 1. Premia 750,00 zł 2. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne 750,00 zł 3. Składki na ubezpieczenia społeczne: 102,83 zł emerytalna: 9,76% (73,20 zł) rentowa: 1,5% (11,25 zł) chorobowa: 2,45% (18,38 zł) 4. Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne 647,17 zł (750 zł 102,83 zł) 5. Składka na ubezpieczenie zdrowotne do pobrania 58,25 zł (647,17 zł x 9%) 6. Składka na ubezpieczenie zdrowotne obniżona do wysokości 50,15 zł zaliczki * 7. Składka na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku 50,16 zł (647,17 zł x 7,75%) 8. Koszty uzyskania przychodu 111,25 zł 9. Podstawa obliczenia zaliczki na podatek, po zaokrągleniu do 536,00 zł pełnych złotych (750 zł 111,25 zł 102,83 zł) 10. Zaliczka na podatek dochodowy 50,15 zł (536 zł x 18% - 46,33 zł) 11. Zaliczka na podatek dochodowy do US 0,00 zł (50,15 zł 50,16 zł) 12. Do wypłaty (750 zł 102,83 zł 50,15 zł) 597,02 zł Podobna sytuacja będzie miała miejsce w sytuacji gdy pracownikowi w danym miesiącu kalendarzowym wypłacone zostanie wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy. Tak jak wspomniano na wstępie, prawo do zastosowania pracowniczych kosztów uzyskania przychodów nie jest uzależnione od faktycznego świadczenia pracy, lecz od osiągnięcia przychodu ze stosunku pracy. Wynagrodzenie chorobowe kwalifikowane jest jako przychód ze stosunku pracy, a zasiłek chorobowy stanowi przychód z innych źródeł. 9

Gdy w danym miesiącu kalendarzowym, oprócz zasiłku chorobowego pracownik uzyskał przychód ze stosunku pracy np. wynagrodzenie za czas choroby, to pracownicze koszty uzyskania przychodów przysługują, przy czym koszty te stosuje się wyłącznie do wynagrodzenia za czas choroby. Jeżeli wynagrodzenie chorobowe okaże się niższe od ustawowo przysługujących pracownikowi kosztów uzyskania przychodów, to koszty te obniża się do wysokości ustalonego wynagrodzenia. W miesiącu styczniu 2018 r. pracownikowi przysługuje: wynagrodzenie chorobowe w wysokości: 95,20 zł zasiłek chorobowy w wysokości: 2 135,76 zł Pracownikowi przysługują podstawowe koszty uzyskania przychodu i ulga podatkowa L.p. Opis Kwota 1. Wynagrodzenie chorobowy 95,20 zł 2. Zasiłek chorobowy 2 135,76 zł 3. Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne 95,20 zł 4. Składka na ubezpieczenie zdrowotne 8,57 zł (95,20 zł x 9%) 5. Składka na ubezpieczenie zdrowotne obniżona do wysokości zaliczki * 0,00 zł 6. Składka na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku 0,00 zł 7. Koszty uzyskania przychodu 95,20 zł 8. Podstawa obliczenia zaliczki na podatek, po zaokrągleniu do pełnych 2 136,00 zł złotych [(95,20 zł + 2 135,76 zł) 95,20 zł] 9. Zaliczka na podatek dochodowy 338,00 zł (2 136 zł x 18% - 46,33 zł) 10. Do wypłaty (95,20 zł + 2 135,76 zł 338 zł) 1 892,96 zł gdy wyliczona zaliczka na podatek dochodowy wynosi 0 zł (zaliczka wyliczona od świadczenia stanowiącego podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne na bazie wyroku SN z 02 lutego 2016 r., sygn. akt III UZP 18/15), składkę na ubezpieczenie zdrowotne należy obniżyć do wysokości zaliczki (art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych) 4. Nie przepracowanie ani jednego dnia w miesiącu a prawo do zastosowania kup i ulgi podatkowej Przy ustalaniu przez pracodawcę, podstawy do opodatkowania, warunkiem uwzględnienia w niej kosztów uzyskania przychodów jest uzyskanie przez pracownika przychodu ze stosunku pracy. Nie przy tym znaczenia, czy pracownik faktycznie wykonywał pracę w danym miesiącu kalendarzowym. Zasadniczym jest, aby pracownik osiągnął przychód ze stosunku pracy. W sytuacji gdy pracownik nie świadczył pracy przez cały miesiąc kalendarzowy, w wyniku pobytu np. na urlopie bezpłatnym, za okres który nie otrzymuje wynagrodzenia za pracę i nie uzyskał w danym miesiącu również innych świadczeń, uznawanych za przychody ze stosunku pracy, koszty uzyskania przychodów za ten miesiąc nie mogą być uwzględnione. Nie mogą one być też zastosowane przez pracownika w zeznaniu rocznym. 10

Jeżeli pracownikowi, w danym miesiącu, w którym przebywał np. na urlopie bezpłatnym, pracodawca dokona wypłaty wynagrodzenia np. w postaci wypłaty premii uznaniowej, to premia ta stanowić będzie przychód ze stosunku pracy, a to oznacza, że przy poborze zaliczki na podatek dochodowy od wypłacanej premii, pracodawca ma obowiązek uwzględnić koszty uzyskania przychodów. Nie ma przy tym znaczenia, że w miesiącu otrzymania premii pracownik przebywał na urlopie bezpłatnym i nie świadczył pracy. W miesiącu lutym 2018 r. pracownik przebywał na urlopie bezpłatnym w związku z czym za dany miesiąc pracownikowi nie przysługiwało wynagrodzenie za pracę gdyż w miesiącu tym nie świadczył pracy. Zgodnie z regulaminem wynagradzania wynagrodzenie zasadnicze wypłacane jest w ostatnim dniu danego miesiąca kalendarzowego, natomiast do 10-go dnia następnego miesiąca kalendarzowego, wypłacana jest pracownikowi premia uznaniowa. W dniu 10 lutego 2018 r. wypłacono pracownikowi premię uznaniową w wysokości 750 zł. Pomimo tego, iż w miesiącu lutym 2018 r. pracownik nie świadczył pracy, pracodawca rozliczając zaliczkę na podatek dochodowy miał obowiązek uwzględnić koszty uzyskania przychodu oraz zastosować kwotę wolną, pod warunkiem, że pracownik złożył oświadczenie PIT-2 Rozliczenie składkowo podatkowe wypłaconej premii uznaniowej przy założeniu, iż kup przysługują w wysokości podstawowej oraz pracownik złożył oświadczenie PIT-2: L.p. Opis Kwota 1. Premia 750,00 zł 2. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne 750,00 zł 3. Składki na ubezpieczenia społeczne: 102,83 zł emerytalna: 9,76% (73,20 zł) rentowa: 1,5% (11,25 zł) chorobowa: 2,45% (18,38 zł) 4. Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne 647,17 zł (750 zł 102,83 zł) 5. Składka na ubezpieczenie zdrowotne do pobrania 58,25 zł (647,17 zł x 9%) 6. Składka na ubezpieczenie zdrowotne obniżona do wysokości zaliczki * 50,15 zł 7. Składka na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku 50,16 zł (647,17 zł x 7,75%) 8. Koszty uzyskania przychodu 111,25 zł 9. Podstawa obliczenia zaliczki na podatek, po zaokrągleniu do pełnych 536,00 zł złotych (750 zł 111,25 zł 102,83 zł) 10. Zaliczka na podatek dochodowy 50,15 zł (536 zł x 18% - 46,33 zł) 11. Zaliczka na podatek dochodowy do US 0,00 zł (50,15 zł 50,16 zł) 12. Do wypłaty (750 zł 102,83 zł 50,15 zł) 597,02 zł 11

Podobna sytuacja będzie miała miejsce w sytuacji gdy pracownikowi w danym miesiącu kalendarzowym wypłacone zostanie wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy. Tak jak wspomniano na wstępie, prawo do zastosowania pracowniczych kosztów uzyskania przychodów nie jest uzależnione od faktycznego świadczenia pracy, lecz od osiągnięcia przychodu ze stosunku pracy. Wynagrodzenie chorobowe kwalifikowane jest jako przychód ze stosunku pracy, a zasiłek chorobowy stanowi przychód z innych źródeł. Gdy w danym miesiącu kalendarzowym, oprócz zasiłku chorobowego pracownik uzyskał przychód ze stosunku pracy np. wynagrodzenie za czas choroby, to pracownicze koszty uzyskania przychodów przysługują, przy czym koszty te stosuje się wyłącznie do wynagrodzenia za czas choroby. Jeżeli wynagrodzenie chorobowe okaże się niższe od ustawowo przysługujących pracownikowi kosztów uzyskania przychodów, to koszty te obniża się do wysokości ustalonego wynagrodzenia. W miesiącu styczniu 2018 r. pracownikowi przysługuje: wynagrodzenie chorobowe w wysokości: 95,20 zł zasiłek chorobowy w wysokości: 2 135,76 zł Pracownikowi przysługują podstawowe koszty uzyskania przychodu i ulga podatkowa L.p. Opis Kwota 1. Wynagrodzenie chorobowy 95,20 zł 2. Zasiłek chorobowy 2 135,76 zł 3. Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne 95,20 zł 4. Składka na ubezpieczenie zdrowotne 8,57 zł (95,20 zł x 9%) 5. Składka na ubezpieczenie zdrowotne obniżona do wysokości zaliczki * 0,00 zł 6. Składka na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku 0,00 zł 7. Koszty uzyskania przychodu 95,20 zł 8. Podstawa obliczenia zaliczki na podatek, po zaokrągleniu do pełnych złotych 2 136,00 zł [(95,20 zł + 2 135,76 zł) 95,20 zł] 9. Zaliczka na podatek dochodowy 338,00 zł (2 136 zł x 18% - 46,33 zł) 10. Do wypłaty (95,20 zł + 2 135,76 zł 338 zł) 1 892,96 zł gdy wyliczona zaliczka na podatek dochodowy wynosi 0 zł (zaliczka wyliczona od świadczenia stanowiącego podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne na bazie wyroku SN z 02 lutego 2016 r., sygn. akt III UZP 18/15), składkę na ubezpieczenie zdrowotne należy obniżyć do wysokości zaliczki (art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych) 12

5. Wypłata wynagrodzenia po ustaniu zatrudnienia a stosowanie kup i ulgi podatkowej Z przepisów art. 32 ust. 3 ustawy o pdof wynika, że zaliczki obliczone według skali podatkowej za miesiące od stycznia do grudnia zmniejsza się o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, pod warunkiem, że pracownik złożył pracodawcy oświadczenie PIT-2. Ministerstwo Finansów w interpretacji indywidualnej z 30 listopada 2012 r. (nr DD3/033/22/OBQ/12/PK-463) uznało, że płatnik nie może stosować w takiej sytuacji kwoty zmniejszającej podatek: ( ) w przypadku ustania stosunku pracy, strony tego stosunku nie są już dla siebie "pracownikiem" i "zakładem pracy" stosownie do art. 32 ust. 3 ustawy. Z tych względów od wypłat wynikających ze stosunku pracy dokonywanych po ustaniu tego stosunku płatnik ma obowiązek poboru zaliczek, jednak, wbrew twierdzeniu Wnioskodawcy, nie posiada już uprawnienia do zmniejszenia zaliczki o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek ( ) Powyższe stanowisko zostało jednak zakwestionowane przez: Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 18 września 2013 r. (sygn. akt III SA/Wa 811/13), a następnie przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 08 marca 2016 r., (sygn. II FSK 41/14) W wyroku WSA, sąd stwierdził, że jeżeli nie doszło do zmiany stanu faktycznego, to sam fakt ustania stosunku pracy powodujący, że strony tego stosunku przestają być dla siebie "pracownikiem" i "zakładem pracy" nie oznacza, że płatnik traci uprawnienie do pomniejszenia zaliczki o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek od wypłaconego wynagrodzenia za ostatni miesiąc obowiązującej umowy o pracę. NSA potwierdził prawo do stosowania kwoty zmniejszającej podatek w omawianej sytuacji. W związku z powyższymi wyrokami sądów, Minister Finansów zajął stanowisko odnośnie stosowania kwoty zmniejszającej podatek po ustaniu zatrudnienia, w którym czytamy, że: ( ) 13

Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 08 marca 2016 r. sygn. akt II FSK 41/14 oddalił skargę kasacyjną Ministra Finansów od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 września 2013 r. sygn. akt III SA/Wa 811/13 na zmianę interpretacji z dnia 30 listopada 2012 r. nr DD3/033/22/OBQ/12/PK-463. Zatem utrzymany w mocy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 września 2013 r. uchylający przedmiotową zmianę interpretacji jest ostateczny i nie podlega zaskarżeniu. Zgodnie z wyrokiem WSA w Warszawie - jeżeli nie doszło do zmian stanu faktycznego wynikającego z oświadczenia określonego w art. 32 ust. 3 u.p.d.o.f. to sam fakt ustania stosunku pracy powodujący, że strony tego stosunku przestają być dla siebie 'pracownikiem' i 'zakładem pracy' nie oznacza, że płatnik traci uprawnienie do pomniejszenia zaliczki o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek od wypłaconego wynagrodzenia za ostatni miesiąc obowiązującej umowy o pracę. Skarżąca nadal wypłaca wynagrodzenie z tytułu stosunku pracy, a więc jako zakład pracy natomiast podatnik, którym jest były pracownik nie powiadomił o zmianach stanu faktycznego wynikającego z oświadczenia, bowiem stan ten nie uległ zmianie. W związku z powyższym Minister Finansów w zaskarżonej zmianie interpretacji naruszył przepis art. 32 ust. 4 u.p.d.o.f. w zw. z art. 32 ust. 3 u.p.d.o.f. poprzez ich błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że w świetle przedstawionego stanu faktycznego Skarżąca nie powinna zmniejszać należnej zaliczki na podatek dochodowy o 1/12 kwoty wolnej od podatku«. Podkreślić należy, że przedmiotowy wyrok został wydany w indywidualnej sprawie, i wiąże ten Sąd oraz organ, którego działanie było przedmiotem zaskarżenia. Stosowna adnotacja o uchyleniu przez WSA w Warszawie wskazanej w wystąpieniu zmiany interpretacji indywidualnej zostanie niezwłocznie zamieszczona w bazie SIP. Jednocześnie, z uwagi na brak innych rozstrzygnięć sądów administracyjnych w zakresie możliwości zmniejszania przez płatnika zaliczki o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek w przypadku wypłaty wynagrodzenia po ustaniu stosunku pracy, Ministerstwo Finansów prezentuje stanowisko w tym zakresie tożsame z powołanym wyrokiem sądu administracyjnego". Wobec powyższych wyroków sądów jak i stanowiska Ministra Finansów należy przyjąć, iż wypłacając byłemu pracownikowi wynagrodzenie po ustaniu stosunku pracy, koszty uzyskania przychodu powinny być stosowane w wysokości takiej w jakiej były stosowane w okresie zatrudnienia (bez pomniejszania ich do kosztów podstawowych). Powyższe potwierdził m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w indywidualnej interpretacji z dnia 03 czerwca 2016 r. (nr IBPB-2-1/4511-276/16/DP) uznając, że: ( ) wnioskodawca dokonując wypłaty wynagrodzenia w kwietniu 2016 r. byłemu pracownikowi powinien zastosować, zgodnie ze złożonym przez podatnika oświadczeniem, podwyższone koszty uzyskania 14

przychodów, o których mowa w art. 22 ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ( ). W dniu 31 grudnia 2017 r. rozwiązano z pracownikiem umowę o pracę. Z dniem 31 marca 2018 r. wypłacone zostanie byłemu pracownikowi dodatkowe wynagrodzenie roczne w wysokości 3 500 zł. W okresie zatrudnienia u pracownika stosowano podwyższone koszty uzyskania przychodu w wysokości 139,06 zł oraz kwotę zmniejszającą podatek 46,33 zł. Rozliczenie składkowo podatkowe wypłaconego dodatkowego wynagrodzenia rocznego: L.p. Opis Kwota 1. Dodatkowe wynagrodzenie roczne 3 500,00 zł 2. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne 3 500,00 zł 3. Składki na ubezpieczenia społeczne: 479,85 zł emerytalna: 9,76% (341,60 zł) rentowa: 1,5% (52,50 zł) chorobowa: 2,45% (85,75 zł) 4. Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne 3 020,15 zł (3 500 zł 479,85 zł) 5. Składka na ubezpieczenie zdrowotne do pobrania 271,81 zł (3 020,15 zł x 9%) 6. Składka na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku 234,06 zł (3 020,15 zł x 7,75%) 7. Koszty uzyskania przychodu 139,06 zł 8. Podstawa obliczenia zaliczki na podatek, po zaokrągleniu do pełnych 2 881,00 zł złotych (3 500 zł 139,06 zł 479,85 zł) 9. Zaliczka na podatek dochodowy 472,25 zł (2 881 zł x 18% - 46,33 zł) 10. Zaliczka na podatek dochodowy do US 238,00 zł (472,25 zł 234,06 zł) 11. Do wypłaty (3 500 zł 479,85 zł 271,81 zł 238 zł) 2 510,34 zł Pracodawca z własnych środków opłaca część składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz całą składkę na ubezpieczenie wypadkowe. Ponadto opłaca składki na Fundusz Pracy i FGŚP, o ile były pracownik nie osiągnął wieku wynoszącego co najmniej 55 lat - kobieta i co najmniej 60 lat - mężczyzna. 6. Wykonywanie pracy na podstawie kilku stosunków pracy a koszty uzyskania 15

Pracownikowi, wykonującemu pracę na dwóch etatach w dwóch różnych zakładach pracy, miesięczne koszty pracownicze ustalane są dla każdego stosunku pracy odrębnie. Przy czym stosownie do art. 22 ust. 2 pkt 2 i 4 ustawy o pdof, koszty uzyskania są limitowane, gdy pracownik uzyskuje przychody równocześnie z tytułu więcej niż jednego stosunku pracy (stosunku pokrewnego). Koszty podlegają limitowaniu dopiero w zeznaniu podatkowym. W sytuacji, gdy pracownik byłby równocześnie zatrudniony na podstawie umowy o pracę np. u trzech pracodawców, przy czym każdemu z nich złożył oświadczenie, iż jego miejsce zamieszkania jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, to każdy z pracodawców, od przychodów uzyskanych przez pracownika w danym miesiącu ze stosunku pracy, powinien odliczać przysługujące mu koszty uzyskania przychodów w wysokości 139,06 zł. Dopiero w rocznym zeznaniu podatkowym pracownik będzie musiał ograniczyć wysokość tych kosztów do kwoty 2 502,56 zł (roczny limit określony w art. 22 ust. 2 pkt 4 ustawy o pdof). Pracownik zatrudniony jest w dwóch zakładach pracy. Przysługują mu koszty pracownicze podstawowe w wysokości 111,25 zł miesięcznie. W miesiącu październiku 2018 r. koszty uwzględnione przez oba zakłady pracy przekroczą łącznie od początku roku limit 2 002,05 zł. Każdy z płatników, przy obliczaniu miesięcznej zaliczki na podatek, ma obowiązek uwzględnić koszty uzyskania przychodów w pełnej wysokości i w takiej wysokości wykazać je w informacji PIT-11, nawet jeśli łącznie w obu zakładach pracy koszty te przekroczyły roczny limit. Dopiero w zeznaniu podatkowym pracownik powinien ograniczyć te koszty do wysokości 2 002,05 zł Ważne: Pracownik pomimo tego, iż w danym roku kalendarzowym przekroczy łącznie limit kosztów, nie może złożyć pracodawcy oświadczenia z prośbą o ich nie stosowanie. Gdyby pracownik był zatrudniony w jednym zakładzie pracy, ale na podstawie dwóch umów o pracę, to również w ciągu roku przysługiwałyby mu "podwójne" koszty, tj. odrębnie z tytułu każdego stosunku pracy niezależnie od tego, że każdy z nich nawiązany zostałby z tym samym pracodawcą. Ograniczenia kosztów do wysokości rocznego limitu pracownik powinien dokonać dopiero w zeznaniu podatkowym. III. Rozliczenie wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca Pracownikowi, którego wysokość wynagrodzenia określono w stawce miesięcznej w stałej wysokości, należy jego wysokość odpowiednio pomniejszyć w przypadku nieprzepracowania pełnego miesiąca kalendarzowego np. w sytuacji wystąpienia niezdolności do pracy. Zasady pomniejszania wynagrodzenia reguluje: 11-12 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. z 2017 r., poz. 927 z dnia 11.05.2017 r.) Przepisy wprowadzają dwie metody pomniejszania miesięcznego wynagrodzenia. Wybór odpowiedniej metody uzależniony jest od przyczyn nieprzepracowania pełnego miesiąca. 16

1. Wynagrodzenie w przypadku zatrudnienia w trakcie miesiąca, zwolnienia lekarskiego i urlopu wypoczynkowego W sytuacji gdy w danym miesiącu kalendarzowym, w którym rozliczane będzie wynagrodzenie za pracę, pracownik nie przepracował pełnego miesiąca kalendarzowego w związku z zatrudnieniem w trakcie tego miesiąca oraz wystąpieniem niezdolności do pracy w związku z chorobą pracownika zastosowanie znajdzie 11-12 rozporządzenia. Pracownik zatrudniony z dniem 08 stycznia 2018 r., wykonuje pracę w pełnym wymiarze czasu pracy od poniedziałku do piątku po 8h. Wynagrodzenie za pracę ustalono w wysokości 3 700 zł miesięcznie W miesiącu styczniu 2018 r. pracownik: a. przebywał 5 dni na zwolnieniu lekarskim nabywając prawo do wynagrodzenia chorobowego b. przebywał 2 dni na urlopie wypoczynkowym Wynagrodzenie pracownika za miesiąc styczeń wyniosło: a. kwota pomniejszenia w związku z chorobą 3 700 zł : 30 = 123,33 zł 123,33 zł x 5 dni = 616,65 zł b. kwota pomniejszenia w związku z zatrudnieniem w trakcie miesiąca kalendarzowego 3 700 zł : 168 h (wymiar czasu pracy) = 22,02 zł 22,02 zł x 32 h (godziny nieprzepracowane) = 704,64 zł c. w przypadku stałych składników wynagrodzenia nie wyodrębnia się wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy d. wynagrodzenie za pracę: 3 700 zł - 616,65 zł - 704,64 = 2 378,71 zł Z dniem 17 lutego 2018 r. rozwiązano z pracownikiem umowę o pracę. Pracownik wynagradzany jest stawką 3 000 zł i wykonuje pracę w pełnym wymiarze czasu pracy od poniedziałku do piątku po 8h. W miesiącu lutym 2018 r.: a. pracownik przebywał 3 dni na zwolnieniu lekarskim za które zachował prawo do wynagrodzenia chorobowego b. w dniu 16 lutego 2018 r. pracownik nie stawił się w pracy i nieobecności tej nie usprawiedliwił Wynagrodzenie pracownika za miesiąc luty 2018 r. wyniosło: a. kwota pomniejszenia w związku z chorobą 3 000 zł : 30 = 100 zł 100 zł x 3 dni = 300 zł 17

b. kwota pomniejszenia w związku z rozwiązaniem umowy o pracę i niewykonywaniem pracy w dniu 16 lutego 2018 r. 3 000 zł : 160 h (wymiar czasu pracy) = 18,75 zł 18,75 zł x 72 h (godziny nieprzepracowane) = 1 350 zł c. wynagrodzenie za pracę: 3 000 zł - 300 zł 1 350 = 1 350 zł 2. Pracownik do czasu sporządzenia listy płac nie dostarczył zwolnienia lekarskiego Podstawą do wypłaty świadczenia chorobowego jest przedłożenie przez pracownika druku ZUS ZLA (przyjmując, iż lekarz nie wystawił zwolnienia e-zla). W sytuacji gdy do momentu sporządzenia listy płac pracownik nie dostarczył zwolnienia lekarskiego, brak jest podstaw prawnych do wypłaty świadczenia chorobowego jeżeli o przyczynie nieobecności pracownik poinformował pracodawcę np. telefonicznie. W tej sytuacji nieobecność taką należy potraktować jako usprawiedliwioną niepłatną Pracownik zatrudniony jest w systemie podstawowym (praca od poniedziałku do piątku po 8h) za wynagrodzeniem określonym w stawce 2 450 zł miesięcznie. Na okres od 11 do 26 stycznia 2018 r. (16 dni) dostarczył zwolnienie lekarskie z tytułu niezdolności do pracy z powodu choroby, natomiast od 27 do 31 stycznia 2018 r. (5 dni kalendarzowych, w tym 3 dni robocze) był nieobecny w pracy z przyczyn usprawiedliwionych (do czasu sporządzenia listy płac nie udokumentował okresu choroby). Wynagrodzenie za styczeń 2018 r. wyniosło: 2 450 zł : 30 dni = 81,67 zł 81,67 zł x 16 dni niezdolności do pracy = 1 306,72 zł 2 450 zł : 168h (wymiar czasu pracy w styczniu) = 14,58 zł 14,58 zł x (8h x 3 dni) = 349,92 zł 2 450 zł 1 306,72 zł 349,92 zł = 793,36 zł Po udokumentowaniu przez pracownika niezdolności do pracy trwającej w okresie od 27 do 31 stycznia 2018 r. (5 dni), wynagrodzenie za czas przepracowany zostało przeliczone. Za styczeń 2018 r. pracownik powinien otrzymać wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca w kwocie 2 450 zł : 30 = 81,67 zł 81,67 zł x 21 dni (16 dni + 5 dni) = 1 715,07 zł 2 450 zł 1 715,07 zł = 734,93 zł Pracownikowi potrącono, w miesiącu kolejnym, nadpłacone wynagrodzenie za czas przepracowany w kwocie 58,43 zł (793,36 zł 734,93 zł) 18

3. Wynagrodzenie za część miesiąca w różnych systemach czasu pracy Zgodnie z przepisami kodeksu pracy, pracownicy mogą być objęci różnymi systemami czasu pracy do których należą: tzw. system podstawowy art. 129 K.p. system równoważnego czasu pracy art. 135-137 K.p. system pracy w ruchu ciągłym art. 138 K.p. przerywany system czasu pracy art. 139 K.p. system zadaniowy art. 140 K.p. W niektórych systemach czasu pracy np. w systemie równoważnym dopuszczalne jest wydłużenie dobowego wymiaru czasu pracy do 12-16-24 godzin. Konsekwencją planowanej pracy w wymiarze 12 h będzie mniejsza liczba dni do przepracowania w danym okresie rozliczeniowym. W sytuacji gdy pracownik, objęty 1-miesięcznym okresem rozliczeniowym, ma do przepracowania w danym miesiącu np. 168 h to do zachowania zasady przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy (art. 129 1 K.p.) można zaplanować takiemu pracownikowi maksymalnie 21 dniówek roboczych (160 h : 8 h). W związku z czym pracownik wykonujący pracę w systemie 12 godzinnym do przepracowania będzie miał w danym miesiącu 14 dniówek roboczych (160 h : 12 h) co spowoduje, iż ostatnim dniem pracy będzie np. 20 dzień danego miesiąca kalendarzowego. Wątpliwość, co do ustalenia wysokości wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca, może budzić sytuacja gdy na ostatni dzień pracy pracownik przedłoży pracodawcy zwolnienie lekarskie. Pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy objęty jest systemem równoważnego czasu pracy i wykonuje pracę w stałym rozkładzie 12 godzinnym. W miesiącu czerwcu 2018 r. wymiar czasu pracy wynosi 168 h a więc 14 dniówek roboczych dla tego pracownika (168 h : 12 h). Pracodawca zaplanował pracownikowi pracę w okresie od 01 do 23 czerwca 2018 r. przy czym ostatnim 12 godzinnym dniem pracy był 23 czerwiec 2018 r. Pracownik nie przepracował jednak pełnego wymiaru czasu pracy gdyż od 23 do 30 czerwca 2018 r. był niezdolny do pracy w związku z orzeczoną niezdolnością do pracy. Pracownik wynagradzany jest stałą stawką wynagrodzenia w wysokości 2 700 zł W związku z nieprzepracowaniem pełnego miesiąca kalendarzowego pełne miesięczne wynagrodzenie należało obniżyć: 2 700 zł : 30 dni = 90 zł 90 zł x 8 dni niezdolności do pracy = 720 zł 2 700 zł 720 zł = 1 980 zł wynagrodzenie za pracę Z powyższego przykładu wynika, iż nieprzepracowanie jednego dnia spowodowało obniżenie miesięcznego wynagrodzenia o kwotę 720 zł. Czy w tej sytuacji przepisy rozporządzenia należy stosować wprost? Zarówno Państwowa Inspekcja Pracy jak i Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej uznało, że tak. 19

Stanowisko MRPiPS z dnia 27 czerwca 2017 r. (DPR.III.053.206.2017.MW) w którym czytamy, iż: ( ) na podstawie przepisu 11 ust. 1 rozporządzenia MPiPS z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy ( ), w celu obliczenia wynagrodzenia, ustalonego w stawce miesięcznej w stałej wysokości, za przepracowaną część miesiąca, jeżeli pracownik za pozostałą część tego miesiąca otrzymał wynagrodzenie określone w art. 92 Kodeksu pracy, miesięczną stawkę wynagrodzenia dzieli się przez 30 i otrzymaną kwotę mnoży się przez liczbę dni wskazanych w zaświadczeniu lekarskim o czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby. Tak obliczoną kwotę wynagrodzenia odejmuje się od wynagrodzenia przysługującego za cały miesiąc. Jak wynika z tego przepisu dotyczy on sytuacji, gdy pracownik przepracował część miesiąca z powodu nieobecności w pracy spowodowanej zwolnieniem lekarskim. W opinii Departamentu zwrot przepracowana część miesiąca należy utożsamiać z sytuacją, w której pracownik przepracował część obowiązującego go wymiaru czasu pracy w danym miesiącu z powodu korzystania ze zwolnienia lekarskiego. Należy także zauważyć, że w takim przypadku za czas niezdolności do pracy wskutek choroby pracownik zachowuje prawo do 80% wynagrodzenia lub zasiłek chorobowy, które zastępują wynagrodzenie za pracę (art. 92 1 oraz art. 92 4 K.p.). Wynagrodzenie to oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego. Wynagrodzenie to, jak i zasiłek chorobowy, jest wypłacany za każdy dzień niezdolności do pracy (stwierdzony orzeczeniem lekarskim), nie wyłączając także dni wolnych od pracy (art. 92 2 K.p.) 20

Stanowisko PIP z dnia 29 czerwca 2017 r. (PPR-B-449-4560-Sp737-Sa01/17) w którym czytamy, iż: ( ) na podstawie przepisu 11 ust. 1 rozporządzenia MPiPS z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy ( ), w celu obliczenia wynagrodzenia, ustalonego w stawce miesięcznej w stałej wysokości, za przepracowaną część miesiąca, jeżeli pracownik za pozostałą część tego miesiąca otrzymał wynagrodzenie określone w art. 92 Kodeksu pracy, miesięczną stawkę wynagrodzenia dzieli się przez 30 i otrzymaną kwotę mnoży się przez liczbę dni wskazanych w zaświadczeniu lekarskim o czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby. Tak obliczoną kwotę wynagrodzenia odejmuje się od wynagrodzenia przysługującego za cały miesiąc. W związku z tym, że powyższy przepis odnosi się do przepracowanej części miesiąca a nie do dni przypadających do przepracowania a następnie do dni wskazanych w zaświadczeniu lekarskim a nie do dni nieprzepracowanych, w praktyce stosuje się tę regułę niezależnie od rozkładu czasu pracy, tj. bez względu na ilość godzin przepracowanych wynikających z rozkładu czasu pracy ( ) IV. Rozliczanie wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych Pracę w godzinach nadliczbowych oraz formy jej rekompensaty regulują przepisy kodeksu pracy art. 151 151 6 1. Przesłanki pracy w godzinach nadliczbowych Praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych (art. 151 1 K.p.). Obowiązujące pracownika normy czasu pracy, co do zasady, wynikają z art. 129 1 K.p. zgodnie z którym czas pracy nie może przekraczać: 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowy Dla niektórych grup pracowników normy czasu pracy uregulowane zostały odrębnie niż te wynikające z powyższego przepisu. 21

Zgodnie z przepisami: ustawy z dnia z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych: czas pracy osoby niepełnosprawnej: w stopniu lekkim nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo dla niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności czas pracy nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo(art. 15 ust. 1-2 ustawy) ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej: czas pracy pracowników zatrudnionych w podmiocie leczniczym w przyjętym okresie rozliczeniowym, nie może przekraczać 7 godzin 35 minut na dobę i przeciętnie 37 godzin 55 minut na tydzień w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym czas pracy pracowników technicznych, obsługi i gospodarczych w przyjętym okresie rozliczeniowym, nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin na tydzień w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym czas pracy pracowników niewidomych zatrudnionych na stanowiskach wymagających kontaktu z pacjentami, w przyjętym okresie rozliczeniowym, nie może przekraczać 6 godzin na dobę i przeciętnie 30 godzin na tydzień w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym (art. 93 ustawy) Natomiast praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy po przekroczeniu której wystąpią godziny nadliczbowe dotyczy m.in. pracowników objętych równoważnym systemem czasu pracy w którym dobowy wymiar czasu pracy może być wydłużony m.in. do 12 godzin. Dlatego też, w dniu w którym zaplanowano pracownikowi pracę w wymiarze 10 godzin, praca w godzinach nadliczbowych wystąpi dopiero po przekroczeniu tego wymiaru. Z powyższego przepisu wynika, iż praca w godzinach nadliczbowych wystąpi w sytuacji przekroczenia norm czasu pracy: 8 godzin na dobę i 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy. Aby precyzyjnie ustalić, która norma została przekroczona należy odnieść się do definicji doby pracowniczej i tygodnia. Przez dobę: należy rozumieć 24 kolejne godziny, poczynając od godziny, w której pracownik rozpoczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy (art. 128 3 pkt 1 k.p.) Przez tydzień: należy rozumieć 7 kolejnych dni kalendarzowych, poczynając od pierwszego dnia okresu rozliczeniowego (art. 128 3 pkt 2 k.p.) 22

Ważne Powyższe definicje mają szczególne znaczenie do kwalifikowania nadgodzin, za które należy wypłacić pracownikowi odpowiednie dodatki do wynagrodzenia w wysokości 50% lub 100% (w sytuacji gdy nie następuje odbiór czasu wolnego). Ich wysokość uzależniona jest od tego kiedy praca w godzinach nadliczbowych wystąpiła. Pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w systemie podstawowym, wykonuje pracę w z góry ustalonym rozkładzie czasu pracy: od poniedziałku do piątku od 8 00 do 16 00 W jednym z tygodni, ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy, pracownik został wezwany do pracy w poniedziałek i wtorek na godzinę 6 00 i wykonywał pracę do godziny 17 00 Doba pracownicza w poniedziałek rozpoczęła się od godziny 8 00, zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy i trwała przez kolejne 24 godziny. Pierwsze dwie godziny pracy w poniedziałek 6 00 8 00 nie przypadły na żadną z dób pracowniczych (sobota i niedziela są dniami wolnymi od pracy) a praca ta stanowiła pracę w godzinach nadliczbowych, należy pracę tą zakwalifikować jako naruszenie przeciętnej normy tygodniowej Jedna dodatkowa godzina pracy w poniedziałek 16 00 17 00 naruszyła normę dobową 8 godzinną Dwie pierwsze godziny pracy we wtorek 6 00 8 00 spowodowały naruszenie normy dobowej (praca ta przypadła na dobę pracowniczą poniedziałkową) Jedna dodatkowa godzina pracy we wtorek 16 00 17 00 naruszyła normę dobową 8 godzinną w dobie wtorkowej, która rozpoczęła się o 8 00 we wtorek i trwała przez kolejne 24 godziny Do ustalenia przekroczenia normy przeciętnej w tygodniu można zastosować również metody prezentowane przez Państwową Inspekcję Pracy lub Ministerstwo pracy. Metoda wskazana przez Państwową Inspekcję Pracy: w celu ustalenia nadgodzin średniotygodniowych należy: od liczby godzin faktycznie przepracowanych przez pracownika w danym okresie rozliczeniowym odjąć liczbę godzin nadliczbowych wynikających z przekroczeń dobowych i dokonać porównania z rozkładem czasu pracy pracownika, następnie od otrzymanej liczby godzin odjąć liczbę godzin wynikających z obowiązującego wymiaru czasu pracy w danym okresie rozliczeniowym. Otrzymana liczba oznacza liczbę nadgodzin z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy. Tak ustaloną liczbę nadgodzin średniotygodniowych rekompensuje się dodatkami dopiero na koniec okresu rozliczeniowego. W sytuacji gdy praca przypada poza rozkładem pracy pracownika, a która wystąpiła pomiędzy dwoma dobami pracowniczymi w ramach tzw. "czarnej dziury", na ten temat, jak kwalifikować taką pracę, wypowiedziało się Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. 23

W piśmie z dnia 13 września 2013 r. Biuro Promocji i Mediów Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej uznało, że: " ( ) Kodeks pracy przewiduje dwie normy czasu pracy; dobową (8 godzin) i tygodniową (przeciętnie 40 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym). Skoro zatem praca wykonywana w określonych godzinach nie może być zakwalifikowana jako praca nadliczbowa na dobę, bowiem nie przypada w dobie pracowniczej, a między kolejnymi dobami pracowniczymi, to powinna być ona rozliczona jako praca nadliczbowa wynikająca z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy." Zatem w przypadku wystąpienia tego typu nadgodzin należy pracownikowi wypłacić 100% dodatek do normalnego wynagrodzenia. Pracownik zatrudniony w systemie podstawowym, wykonuje pracę od poniedziałku do piątku systemie dwuzmianowym. W środę, zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy, pracownik miał zaplanowaną pracę na pierwszej zmianie od 6 00 do 14 00, a w czwartek na drugiej zmianie od 14 00 do 22 00. Ze względu na szczególne potrzeby, pracodawca wezwał pracownika do pracy w czwartek na godzinę 12 00. W związku z czym pracownik przepracował dwie godziny poza rozkładem czasu pracy, których nie można przyporządkować do żadnej z dób pracowniczych. Doba pracownicza w środę zakończyła się w czwartek o godzinie o 6 00, a czwartkowa rozpoczęła się o godzinie 14 00 zgodnie z przyjętym na ten dzień rozkładem czasu pracy. Godziny pracy od 12 00 do 14 00 spowodowały przekroczenie przeciętnej normy tygodniowej, gdyż przypadały na tzw. "czarną dziurę". Za godziny te należało wypłacić pracownikowi, oprócz normalnego wynagrodzenia za pracę, 100% dodatek Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna w razie: konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii szczególnych potrzeb pracodawcy, przy czym praca ta nie może przekroczyć dla poszczególnego pracownika 150 godzin w roku kalendarzowym (w układzie zbiorowym lub regulaminie pracy lub w umowie o pracę, jeżeli nie ma obowiązku tworzenia regulaminów, limit ten można zwiększyć (art. 151 3-4 K.p.) 24

2. Rekompensata pieniężna pracy w godzinach nadliczbowych w formie czasu wolnego Praca w godzinach nadliczbowych rekompensowana jest w dwojaki sposób : poprzez udzielenie pracownikowi czasu wolnego lub wypłatę stosownego dodatku za nadgodziny (art. 151 2 K.p.) Godziny nadliczbowe, które nie zostały skompensowane czasem wolnym w wymiarze przewidzianym w Kodeksie pracy, powinny być opłacone normalnym wynagrodzeniem oraz dodatkiem 50% lub 100%. Wyjątek od powyższej zasady, rekompensaty pracy w godzinach nadliczbowych czasem wolnym, stanowi wykonywanej tej pracy: w dniu wskazanym jako dzień wolny od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy (art. 151 3 K.p.) oraz w niedziele i święta będących dla pracownika dniami wolnymi Wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych, przypadających w wyżej wskazanych dniach, omówione zostaną szczegółowo w dalszej części tego rozdziału. 2.1. Rozliczenie wynagrodzenia w przypadku udzielenia czasu wolnego na wniosek pracownika W zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych pracodawca, na pisemny wniosek pracownika, może udzielić mu w tym samym wymiarze czasu wolnego od pracy (art. 151 2 1 K.p.) Wniosek pracownika powinien określać, za które dokładnie nadgodziny ma być udzielony czas wolny oraz termin, w którym pracownik chce taki czas wolny wykorzystać. Istotnym jest, że nie ma ograniczenia, co do terminu, w którym czas wolny za nadgodziny na wniosek pracownika ma być udzielony. Ważne Odebranie czasu wolnego, jeżeli pracodawca wyraził na to zgodę, może przypadać na inny okres rozliczeniowy. Z obowiązujących powszechnie przepisów nie wynika, w jakim terminie pracownik powinien złożyć wniosek o udzielenie czasu wolnego. Stanowisko w tej sprawie zajął: Główny Inspektorat Pracy (stanowisko z dnia 21 kwietnia 2009 r. w sprawie terminu składania wniosku o czas wolny od pracy, nr pisma: GPP-306-4560-32/09/PE/RP) w którym czytamy, iż: ( ) termin złożenia takiego wniosku jest uzależniony od rodzaju nadgodzin, w zamian, za które czas wolny ma być udzielony, ponieważ w momencie, w którym wiadomo, że praca jest pracą w godzinach nadliczbowych, pracownik nabywa prawo do wynagrodzenia za ten czas wraz ze stosownym dodatkiem. I tak o nadgodzinach dobowych wiadomo w dniu, w którym wystąpią, natomiast o nadgodzinach z tytułu przekroczenia średniotygodniowej normy czasu pracy wiadomo dopiero na 25

koniec okresu rozliczeniowego, w którym wystąpiły. W ocenie PIP wniosek o udzielenie czasu wolnego w zamian za nadgodziny z tytułu przekroczenia dobowej normy czasu pracy powinien, zatem zostać złożony przed terminem wypłaty wynagrodzenia za miesiąc, w którym nadgodziny te wystąpiły. Takie działanie pozwoli pracodawcy uniknąć wypłaty dodatku za nadgodziny dobowe ( ) W powyższym stanowisku GIP wskazał, iż: ( ) o nadgodzinach z tytułu przekroczenia średniotygodniowej normy czasu pracy wiadomo dopiero na koniec okresu rozliczeniowego ( ) Rozliczenie wynagrodzenia Jeżeli pracodawca zdecyduje się, że zrekompensuje pracownikowi przepracowane nadgodziny w formie czasu wolnego, to automatycznie uwalnia się od obowiązku wypłaty dodatków (50% lub 100%) za nadgodziny. Pracownik zachowuje jednak prawo do normalnego wynagrodzenia za każdą dodatkowo przepracowaną godzinę (art. 151 1 1 K.p.). Wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną. Za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią (art. 80 k.p.) Pismo Głównego Inspektoratu Pracy z 2005 r. dotyczące rekompensaty pracy nadliczbowej (GNP-367-4560/05/PE) ( ) art. 151 2 k.p. reguluje wyłącznie alternatywną formę rekompensaty za pracę nadliczbową w stosunku do dodatku za pracę nadliczbową, o której mówi art. 151 1 k.p., czyli czas wolny od pracy. Jeżeli pracownik wykorzystuje czas wolny, wówczas nie przysługuje mu prawo do dodatku za pracę nadliczbową (art. 151 2 3 k.p.). Z art. 151 2 3 oraz art. 151 1 k.p. wynika, że w takiej sytuacji za pracę wykonywaną w godzinach nadliczbowych przysługuje wyłącznie normalne wynagrodzenie. Artykuł 151 2 k.p. reguluje zatem wyłącznie kwestie rekompensaty pracy nadliczbowej, nie regulując przy tym wynagrodzenia za czas wolny. Jedyny wyjątek dotyczy tylko przypadku, gdy czas wolny jest oddawany bez wniosku pracownika w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych. W takiej sytuacji nie może to spowodować obniżenia należnego mu wynagrodzenia za pełny miesięczny wymiar czasu pracy. Oznacza to, że decydujące znaczenie przy rozstrzyganiu wynagrodzenia za czas wolny ma ogólna zasada wyrażona w art. 80 k.p. 26

Za czas wolny, udzielony w zamian za pracę nadliczbową, wynagrodzenie nie przysługuje, bo pracownik nie świadczy wtedy pracy, a nie ma przepisu, który gwarantowałby zachowanie prawa przez pracownika do wynagrodzenia za czas wolny udzielany za pracę w godzinach nadliczbowych. Jeżeli czasu wolnego za pracę w godzinach nadliczbowych pracodawca udzielił na wniosek pracownika w innym miesiącu niż w tym, w którym ta praca wystąpiła, to w miesiącu, w którym pracował on ponad normę, otrzymuje odpowiednio wyższe wynagrodzenie za pracę, natomiast w miesiącu, w którym czas wolny odebrał, odpowiednio niższe (.). Wyrok SN z dnia 09 lutego 2010 r. sygn. akt I PK 157/09 (..) pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia za czas wolny udzielony w zamian za przepracowane nadgodziny, gdyż żadne przepisy na to nie wskazują. Wskazał również, że pracownik taki nabywa prawo do normalnego wynagrodzenia za czas dodatkowo przez niego przepracowany. Wynagrodzenie to może zostać wypłacone w terminie, w którym pracodawca udziela mu czasu wolnego ( ) Pracownik objęty 3 miesięcznym okresem rozliczeniowym przypadającym od stycznia do marca 2018 r. miał do przepracowania łącznie: 504 h (168 h + 160 h + 176 h), które pracodawca zaplanował zgodnie z wymiarem czasu pracy przypadającym w poszczególnych miesiącach danego okresu rozliczeniowego. Pracownik wynagradzany jest stałą stawką wynagrodzenia w wysokości 3 000 zł W miesiącu styczniu 2018 r. pracownik przepracował dodatkowo 15 h, które stanowiły pracę w godzinach nadliczbowych (przekroczenie normy dobowej). Pracownik zawnioskował o odebranie czasu wolnego za wszystkie dodatkowo przepracowane godziny w miesiącu maju 2018 r. na co pracodawca wyraził zgodę. Wynagrodzenie za miesiąc styczeń 2018 r. wyniosło: 3 000 zł : 168 h (wymiar czasu pracy) = 17,86 zł 17,86 zł x 15 h = 267,90 zł Łącznie wynagrodzenie: 3 267,90 zł (3 000 zł + 267,90 zł) Wynagrodzenie w miesiącu odbioru czasu wolnego: W związku z odebraniem czasu wolnego w miesiącu maju 2018 r. wynagrodzenie pracownika należało odpowiednio pomniejszyć 3 000 zł : 160 h (wymiar czasu pracy w maju) = 18,75 zł 18,75 zł x 15 h = 281,25 zł Łącznie wynagrodzenie: 2 718,75 zł (3 000 zł 281,25 zł) 27

3. Prawidłowe ustalenie wysokości dodatków wypłata wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych W sytuacji gdy: pracownik nie wnioskuje o odebranie czasu wolnego za pracę w godzinach nadliczbowych pracodawca nie zamierza narzucać pracownikowi odbioru czasu wolnego za pracę w godzinach nadliczbowych w danym okresie rozliczeniowym służby płacowe zobowiązane są do ustalenia prawidłowej wysokości dodatków oraz ich wypłatę w miesiącu w którym praca taka była wykonywana. 3.1. Dodatek a stała stawka wynagrodzenia i stawka godzinowa Jeżeli pracownik wynagradzany jest stałą stawką wynagrodzenia, w celu ustalenia stawki godzinowej, zarówno normalnego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych jak i dodatku do tego wynagrodzenia, należy ustaloną podstawę: podzielić przez wymiar czasu pracy z danego miesiąca (liczba godzin pracy przypadających do przepracowania w tym miesiącu ustalona na podstawie art. 130 Kodeksu pracy) otrzymany wynik pomnożyć przez liczbę godzin wykonywanej pracy w nadgodzinach Żadne obliczenia nie są potrzebne, jeśli płaca pracownika jest określona tylko stawką godzinową. Normalne wynagrodzenie za godziny nadliczbową jak i dodatek do wynagrodzenia w takiej stanowi stawka, według której pracownik jest wynagradzany. Pracownik, zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w systemie podstawowym, wykonuje pracę od poniedziałku do piątku po 8 h. Pora nocna u danego pracodawcy: 22 00-6 00 W miesiącu styczniu 2018 r. wymiar czasu pracy wyniósł: 168 h. W jednym z tygodni pracownik zobowiązany był przepracować więcej godzin niż zaplanowano na ten tydzień, co przedstawia poniższy rozkład czasu pracy: 1/1 etatu Pon Wt Śr Czw Pią Sob Niedz Rozkład 6 00-14 00 6 00-14 00 6 00-14 00 14 00-22 00 14 00-22 00 W5 WN Wykonanie 6 00-16 00 6 00-14 00 6 00-16 00 14 00-24 00 14 00-1 00 W5 WN 10 h - 10 h 10 h 11 h Nadgodziny 2 h - 2 h 2 h 3 h - - P. nocna 2 h 3 h W5 WN dzień wolny z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy wolna niedziela Kwalifikacja nadgodzin: Poniedziałek: 2h naruszyły normę dobową: normalne wynagrodzenie + 50% dodatek Środa: 2h naruszyły normę dobową: normalne wynagrodzenie + 50% dodatek 28

Czwartek: 2h naruszyły normę dobową lecz przypadły na porę nocną normalne wynagrodzenie + 100% dodatek Piątek: 3h naruszyły normę dobową lecz przypadły na porę nocną normalne wynagrodzenie + 100% dodatek Ustalenie wysokości wynagrodzenia za miesiąc styczeń 2018 r.: Na wynagrodzenie pracownika składa się: stałe miesięczne wynagrodzenie 2 900 zł dodatek stażowy 400 zł Wynagrodzenie za nadgodziny (9 h): normalne wynagrodzenie za pracę: (2 900 zł + 400 zł) : 168 h = 19,64 zł 19,64 zł x 9 h = 176,76 zł dodatek 50% (4 h) 2 900 zł : 168 h = 17,26 zł x 0,5 = 8,63 zł 8,63 zł x 4 h = 34,52 zł dodatek 100% (5 h) 2 900 zł : 168 h = 17,26 zł 17,26 zł x 5 h = 86,30 zł dodatek za pracę w porze nocnej (5 h) 2 100 zł : 168 h = 12,50 zł x 20% = 2,50 zł 2,50 zł x 5 h = 12,50 zł Łącznie wynagrodzenie za miesiąc styczeń 2018 r.: 3 610,08 zł (2 900 zł + 400 zł + 176,76 zł + 34,52 zł + 86,30 zł + 12,50 zł) Pracownik zatrudniony jest w pełnym wymiarze czasu pracy w systemie podstawowym i wykonuje pracę od poniedziałku do piątku po 8 h. W miesiącu lutym 2018 r. wymiar czasu pracy wyniósł: 160 h. Pora nocna ustalona u danego pracodawcy: 22 00-6 00 W jednym z tygodni pracownik zobowiązany był przepracować więcej godzin niż zaplanowano na ten tydzień, co przedstawia poniższy rozkład czasu pracy: 1/1 etatu Niedz Pon Wt Śr Czw Pią Sob Rozkład WN 8 00-16 00 8 00-16 00 8 00-16 00 8 00-16 00 8 00-16 00 W5 Wykonanie WN 6 00-18 00 6 00-17 00 6 00-16 00 8 00-16 00 8 00-16 00 W5 12 h 11 h 10 h Nadgodziny - 4 h 3 h 2 h - - - W5 WN dzień wolny z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy wolna niedziela 29

Kwalifikacja nadgodzin: Poniedziałek: 2 pierwsze godziny (6 00-8 00 ) nie przypadły na żadną z dób pracowniczych a więc naruszyły przeciętną normę tygodniową 40 godzinną normalne wynagrodzenie + 100% dodatek 2 kolejne godziny (16 00-18 00 ) naruszyły normę dobową normalne wynagrodzenie + 50% dodatek Wtorek: 2 pierwsze godziny (6 00-8 00 ) przypadły na poniedziałkową dobę pracowniczą, która trwała od 8 00 w poniedziałek do 8 00 we wtorek normalne wynagrodzenie + 50% dodatek 1 godzina (16 00-17 00 ) naruszyły normę dobową normalne wynagrodzenie + 50% dodatek Środa: 2 pierwsze godziny (6 00-8 00 ) przypadły na wtorkową dobę pracowniczą, która trwała od 8 00 we wtorek do 8 00 w środę normalne wynagrodzenie + 50% dodatek Ustalenie wysokości wynagrodzenia za miesiąc luty 2018 r.: Na wynagrodzenie pracownika składa się: stawka godzinowa: 15 zł/h stała premia regulaminowa: 250 zł Wynagrodzenie za pracę: 15 zł x 160 h = 2 400 zł Wynagrodzenie za nadgodziny (9 h): normalne wynagrodzenie za pracę: (2 400 zł + 250 zł) : 160 h = 16,56 zł 16,56 x 9 h = 149,04 zł dodatek 50% (7 h) 15 zł x 0,5 = 7,50 zł 7,50 zł x 7 h = 52,50 zł dodatek 100% (2 h) 15 zł x 2 h = 30 zł Łącznie wynagrodzenie za miesiąc luty 2018 r.: 2 881,54 zł (2 400 zł + 250 zł + 149,04 zł + 52,50 zł + 30 zł) 30

3.2. Rekompensata finansowa za nadgodziny w zaplanowanej pracy w niedzielę lub święto Może pojawić się również sytuacja w której pracownik zobowiązany będzie do wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych w niedzielę lub święto, które były dla pracownika dniami normalnej pracy. Rekompensata takiej pracy będzie taka sama jak w innych dniach roboczych Udzielenie czasu wolnego w innym miesiącu kalendarzowym Pracownik, zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w systemie podstawowym (praca zmianowa). Pora nocna: 22 00-6 00 W miesiącu styczniu 2018 r. wymiar czasu pracy wyniósł: 168 h. W jednym z tygodni pracownik zobowiązany był przepracować więcej godzin niż zaplanowano na ten tydzień, co przedstawia poniższy rozkład czasu pracy: 1/1 etatu Pon Wt Śr Czw Pią Sob Niedz Rozkład WN 6 00-14 00 6 00-14 00 14 00-22 00 14 00-22 00 W5 14 00-22 00 Wykonanie WN 6 00-14 00-6 00-15 00 9 h 14 00-22 00 14 00-23 00 9 h W5 14 00-24 00 10 h Nadgodziny - - 1 h - 1 h - 2 h P. nocna - - - - 1 h - 2 h W5 WN dzień wolny z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy dzień wolny za pracę w niedzielę Kwalifikacja nadgodzin: Środa: 1 h naruszyła normę dobową: normalne wynagrodzenie + 50% dodatek Piątek: 1 h naruszyła normę dobową lecz przypadła na porę nocną normalne wynagrodzenie + 100% dodatek Niedziela 2 h naruszyły normę dobową normalne wynagrodzenie (pracownik złożył wniosek o odebranie czasu wolnego w kolejnym miesiącu) Ustalenie wysokości wynagrodzenia za miesiąc styczeń 2018 r.: Na wynagrodzenie pracownika składa się: stałe miesięczne wynagrodzenie 3 100 zł dodatek za pracę szkodliwą 450 zł Wynagrodzenie za nadgodziny (4 h): normalne wynagrodzenie za pracę: (3 100 zł + 450 zł) : 168 h = 21,13 zł 21,13 zł x 4 h = 84,52 zł 31

dodatek 50% (1 h) 3 100 zł : 168 h = 18,45 zł x 0,5 = 9,23 zł 9,23 zł x 1 h = 9,23 zł dodatek 100% (1 h) 3 100 zł : 168 h = 18,45 zł 18,45 zł x 1 h = 18,45 zł dodatek za pracę w porze nocnej (3 h) 2 100 zł : 168 h = 12,50 zł x 20% = 2,50 zł 2,50 zł x 3 h = 7,50 zł Łącznie wynagrodzenie za miesiąc styczeń 2018 r.: 3 669,70 zł (3 100 zł + 450 zł + 84,52 zł + 9,23 zł + 18,45 zł + 7,50 zł) V. Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy 1. Przepisy prawne Art. 172 K.p.: Za czas urlopu przysługuje pracownikowi takie wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował. Zmienne składniki wynagrodzenia, mogą być obliczane na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z okresu 3 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu, w przypadkach znacznego wahania wysokości wynagrodzenia okres ten może być przedłużony do 12 miesięcy Art. 173. K.p.: Minister Pracy i Polityki Socjalnej określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. z 1997 r. nr 2, poz. 14) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 08.01.1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. z 1997 r. nr 2, poz. 14). 2. Składniki wynagrodzenia nie uwzględniane w podstawie Wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego, zwane dalej "wynagrodzeniem urlopowym", ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia i innych świadczeń ze stosunku pracy, z wyłączeniem: jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z dnia 22 września 2000 r., sygn. akt I PKN 33/00, uznał, iż periodyczność wypłat nie może być utożsamiana z ich regularnością, a zatem np. premie o charakterze roszczeniowym wypłacane co pewien nieregularny czas nie podlegają wyłączeniu z podstawy urlopowej wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju nagród jubileuszowych 32

wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego, a także za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy dodatkowego wynagrodzenia radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną kwoty wyrównania do wynagrodzenia za pracę do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę nagród z zakładowego funduszu nagród, dodatkowego wynagrodzenia rocznego, należności przysługujących z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej odpraw emerytalnych lub rentowych albo innych odpraw pieniężnych wynagrodzenia i odszkodowania przysługującego w razie rozwiązania stosunku pracy W wynagrodzeniu urlopowym powinny zostać ujęte wszystkie inne niż wymienione powyżej (wyłączone) składniki wynagrodzenia, pod warunkiem, że przysługują one w okresie korzystania przez pracownika z urlopu. ( 6 rozporządzenia) Na bazie orzecznictwa sądów do podstawy wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy nie wlicza się takich składników, które mają charakter uznaniowy np. premie uznaniowe, nagrody gdyż są składnikami, które nie mają charakteru roszczeniowego i nie stanowią składnika wynagrodzenia. W wyroku z 20 lipca 2000 r., sygn. akt I PKN 17/00, OSNP 2002/3/77 Sąd Najwyższy odniósł się wyłącznie do tzw. składnika nieroszczeniowego, którego pracownik nie może się domagać, a jego przyznanie zależy jedynie od uznania pracodawcy. Jeśli zaś warunki wypłacania premii są mierzalne i na tyle dokładne, by mogły podlegać kontroli (są np. uzależnione od wydajności, jakości lub terminowości), wówczas trzeba ją uwzględniać w bazie obliczeniowej wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy Do podstawy wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy nie wlicza się również składników wynagrodzenia wypłacanych pracownikowi za okresy dłuższe niż jeden miesiąc np. premii regulaminowych kwartalnych, rocznych. Składniki te wypłaca się pracownikowi w przyjętych terminach wypłaty tych składników, przy czym okres urlopu jest traktowany na równi z okresem wykonywania pracy ( 12 rozporządzenia) 4.1. Wydłużenie podstawy wymiaru wynagrodzenia za urlop do 12 miesięcy Minimalny okres, z którego przyjmowane są zmienne składniki wynagrodzenia za okresy nie dłuższe niż 1 miesiąc, do podstawy wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy wynosi 3 miesiące. Jeżeli wysokość zmiennych składników wynagrodzenia znacznie się waha, pracodawca może wydłużyć ten okres do 12 miesięcy. Przy czym ani przepisy rozporządzenia urlopowego ani przepisy kodeksu pracy nie definiują pojęcia znacznego wahania w składnikach wynagrodzenia. Różnice w zmiennych składnikach wynagrodzenia mogą pojawić się w zakładach pracy w których pracownicy wynagradzani są w systemie akordowym lub prowizyjnym w przypadku których na wysokość tego składnika wpływa wynik sprzedaży. Duże wahania w zmiennych składnikach wynagrodzenia mogą dotyczyć intensywności produkcji, która uzależniona jest od pór roku, sezonu. 33

Ustawodawca przewidział możliwość wydłużenia podstawy wymiaru do 12 miesięcy aby realnie spełnić zasadę wyrażoną w art. 172 K.p. Przyjęcie dłuższego okresu podstawy wymiaru urealnia wynagrodzenie, z którego jest obliczane wynagrodzenie urlopowe. 4.2. Wysokość wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy ze zmiennych składników wynagrodzenia Wynagrodzenie za urlop ze zmiennych składników oblicza się: dzieląc podstawę wymiaru przez liczbę godzin, w czasie których pracownik wykonywał pracę w okresie, z którego została ustalona ta podstawa, a następnie, mnożąc tak ustalone wynagrodzenie za jedną godzinę pracy przez liczbę godzin, jakie pracownik przepracowałby w czasie urlopu w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, gdyby w tym czasie nie korzystał z urlopu. ( 9 ww. rozporządzenia) Pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy wykonuje pracę w systemie podstawowym w stałym rozkładzie czasu pracy od poniedziałku do piątku od 8 00 do 16 00 (okres rozliczeniowy 1 miesięczny). Na wynagrodzenie pracownika składa się: stała stawka wynagrodzenia : 2 500 zł stały dodatek stażowy: 300 zł prowizja od sprzedaży towaru pracownik wykonuje również pracę w godzinach nadliczbowych Wynagrodzenie płatne jest 05 dnia następnego miesiąca kalendarzowego Pracownik od 19 do 22 lutego 2018 r. przebywał na urlopie wypoczynkowym (32 h) Stałe składniki w stałej wysokości uwzględnia się w wynagrodzeniu urlopowym w wysokości należnej pracownikowi w miesiącu wykorzystywania urlopu wypoczynkowego. Ponieważ u pracownika występują zmienne składniki wynagrodzenia, należy je przyjąć do podstawy wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy. W tej sytuacji należy: Zsumować zmienne składniki wynagrodzenia wypłacone pracownikowi w miesiącu: styczniu 2018 r. na które składało się: wynagrodzenie prowizyjne w wysokości: 748,76 zł (należne za 12.2017 r.) wynagrodzenie za nadgodziny: 285,43 zł (należne za 12.2017 r.) grudniu 2017 r. na które składało się: wynagrodzenie prowizyjne w wysokości: 943,12 zł (należne za 11.2017 r.) wynagrodzenie za nadgodziny: 155,12 zł (należne za 11.2017 r.) 34

listopadzie 2017 r. na które składało się: wynagrodzenie prowizyjne w wysokości: 889,15 zł (należne za 10.2017 r.) Łącznie: 3 021,58 zł Ustalić liczbę godzin faktycznie przepracowanych w miesiącach z których zostało przyjęte wynagrodzenie do podstawy: zakładamy, że łącznie w miesiącach: październik listopada grudzień 2017 r. pracownik przepracował łącznie: 525 h Ustalić wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy ze zmiennych składników wynagrodzenia: 3 021,58 zł : 525 h = 5,76 zł 5,76 zł x 32 h urlopu = 184,32 zł Łącznie wynagrodzenie za miesiąc luty 2018 r. wyniosło: 3 879,64 zł stała stawka wynagrodzenia : 2 500,00 zł dodatek stażowy: 300,00 zł prowizja od sprzedaży towaru: 895,32 zł zmienne urlopowe: 184,32 zł 4.3. Wynagrodzenie za godziny nadliczbowe w podstawie wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy Wynagrodzenie za godziny nadliczbowe jako zmienny składnik wynagrodzenia co do zasady powinien być wliczany do podstawy wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy. Nie zawsze jednak wypłata dodatku za nadgodziny wliczana będzie do podstawy. W myśl 12 rozporządzenia urlopowego składniki wynagrodzenia wypłacane za okresy dłuższe niż jeden miesiąc wypłaca się w przyjętych terminach wypłaty tych składników, przy czym okres urlopu jest traktowany na równi z okresem wykonywania pracy. Wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych, jest zmiennym składnikiem wynagrodzenia, przy czym gratyfikacja za nie składa się z dwóch elementów: normalnego wynagrodzenia za pracę oraz dodatków do wynagrodzenia, które dzielą się na dobowe i powstają na bieżąco, i średniotygodniowe, które co do zasady uwidaczniają się dopiero po zakończeniu okresu rozliczeniowego Należy przyjąć, że normalne wynagrodzenie za nadgodziny jest składnikiem zmiennym, przysługującym za okresy nie dłuższe niż jeden miesiąc, wypłata dodatków za pracę nadliczbową zależy od przyjętego w zakładzie okresu rozliczeniowego. Nadgodziny z tytułu przekroczenia normy przeciętnej w tygodniu oraz przepracowane dodatkowo niedziele i święta są rozliczane po jego zakończeniu. Wówczas ustala się, czy np. za przepracowaną niedzielę lub święto został oddany inny dzień wolny od pracy, co zrekompensowało tę pracę. Jeżeli nie, wypłaca się dodatki. Dodatki za nadgodziny z tyt. przekroczenia przeciętnej normy tygodniowej, pracowników zatrudnionych w dłuższych, niż miesięczne, okresach rozliczeniowych, należy zakwalifikować do składników wynagrodzenia za okresy dłuższe niż miesiąc, których nie uwzględnia się w podstawie urlopowej, a wypłaca w przyjętych terminach ich wypłaty ( 12 ust. 1 rozporządzenia). 35

Pracownik zatrudniony w równoważnym systemie czasu pracy w trzy rozliczeniowym rozpoczynającym się od stycznia, otrzymuje: wynagrodzenie zasadnicze: 3 250 zł dodatek stażowy 350 zł stałą premię regulaminową 280 zł miesięcznym okresie Wynagrodzenie płatne jest 06 dnia następnego miesiąca kalendarzowego W miesiącu lutym 2018 r. pracownik korzystał z urlopu wypoczynkowego przez 3 dni, w ramach których miał zaplanowane 24 h pracy W miesiącach poprzedzających rozpoczęcie urlopu wypoczynkowego pracownikowi wypłacono zmienne składniki wynagrodzenia na które składało się: Normalne wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych: łącznie w miesiącach: styczeń 2018 r. grudzień i listopad 2017 r. wypłacono pracownikowi: 956 zł normalnego wynagrodzenia, za dodatkową pracę przypadającą w dniach wolnych z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, należną za miesiące: grudzień listopad październik 2017 r. Dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych (100%): łącznie w miesiącu styczniu 2018 r. wypłacono: 956 zł dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych z tytułu przekroczenia normy przeciętnej w tygodniu (pracodawca nie udzielił dni wolnych za pracę w dniach wolnych z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy do końca okresu rozliczeniowego przypadającego od X-XII.2017 r.) Pracownik w okresie: grudzień listopad październik 2017 r. przepracował łącznie: 528 h Pracownik za miesiąc luty 2018 r. otrzymał składniki stałe: zasadnicza: 3 250 zł + dodatek stażowy 350 zł + premia 280 zł w łącznej wysokości: 3 880 zł wynagrodzenie urlopowe ze składników zmiennych: 956 zł : 528 h = 1,81 zł 1,81 zł x 24 h = 43,44 zł Łącznie: 3 923,44 zł Dodatków z tytułu przekroczeń norm przeciętnych nie wliczono do podstawy wymiaru 4.4. Godziny ponadwymiarowe niepełnoetatowca w podstawie wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy Zgodnie z 6 rozporządzenia urlopowego, wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia i innych świadczeń ze stosunku pracy, z wyłączeniem świadczeń wymienionych w tym przepisie. Powołany przepis zawiera katalog zamknięty składników wynagrodzenia oraz innych świadczeń ze stosunku pracy wyłączonych z podstawy urlopowej, dlatego też przyjąć należy, że wszystkie pozostałe uwzględnia się przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego na zasadach określonych w rozporządzeniu urlopowym. 36

Wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, obejmujące zarówno normalne wynagrodzenie, jak i dodatek oraz wynagrodzenia za pracę ponadwymiarową pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy (normalne wynagrodzenie oraz dodatek jak za godziny nadliczbowe) są wynagrodzeniem za pracę i nie znalazły się w katalogu wyłączeń wskazanych w 6 rozporządzenia urlopowego. W związku z czym należy je przyjąć do podstawy wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy. Pracownik zatrudniony w wymiarze 1/2 etatu, wykonuje pracę w z góry ustalonym rozkładzie czasu pracy od poniedziałku do piątku od 8 00 do 12 00 w 1 miesięcznym okresie rozliczeniowym. Pracownik wynagradzany jest stałą stawką wynagrodzenia w wysokości: 2 250 zł Wynagrodzenie płatne jest 05 dnia następnego miesiąca kalendarzowego. W umowie o pracę zawarto zapis zgodnie z którym za pracę powyżej 6 h na dobę pracownikowi przysługuje wynagrodzenie tak jak za godziny nadliczbowe. W dniach 15 i 16 stycznia 2018 r. pracownik wykonywał pracę do godziny 16 00 (+ 4 h) Wynagrodzenie za miesiąc styczeń 2018 r. wyniosło: normalne wynagrodzenie za dodatkową pracę (8 h): 2 250 zł : 84 h = 26,79 zł 26,79 zł x 8 h = 214,32 zł dodatek jak za pracę w godzinach nadliczbowych 50% (4 h) za pracę w godzinach od 14 00 do 16 00 (powyżej 6 h) 2 250 zł : 84 h = 26,79 zł x 0,5 = 13,40 zł 13,40 zł x 4 h = 53,60 zł Łącznie wynagrodzenie: 2 517,92zł (2 250 zł + 214,32 zł + 53,60 zł) W dniach 12 i 13 lutego 2018 r. pracownik wykonywał pracę do godziny 15 00 (+ 3 h) Wynagrodzenie za miesiąc luty 2018 r. wyniosło: normalne wynagrodzenie za dodatkową pracę (6 h): 2 250 : 80 h = 28,13 zł 28,13 zł x 6 h = 168,78 zł dodatek jak za pracę w godzinach nadliczbowych 50% (2 h) za pracę w godzinach od 14 00 do 15 00 (powyżej 6 h) 2 250 : 80 h = 28,13 zł x 0,5 = 14,07 zł 14,07 zł x 2 h = 28,14 zł Łącznie wynagrodzenie: 2 446,92zł (2 250 zł + 168,78 zł + 28,14 zł) W dniu 19 marca 2018 r. pracownik wykonywał pracę do godziny 16 00 (+ 4 h) Wynagrodzenie za miesiąc marzec 2018 r. wyniosło: normalne wynagrodzenie za dodatkową pracę (4 h): 2 250 : 88 h = 25,57 zł 25,57 zł x 4 h = 102,28 zł dodatek jak za pracę w godzinach nadliczbowych 50% (2 h) za pracę w godzinach od 14 00 do 16 00 (powyżej 6 h) 37

2 250 : 88 h = 25,57 zł x 0,5 = 12,79 zł 12,79 zł x 2 h = 25,58 zł Łącznie wynagrodzenie: 2 377,86 zł (2 250 zł + 102,28 zł + 25,58 zł) W miesiącu maju 2018 r. pracownik przebywał 10 dni (40 h) na urlopie wypoczynkowym. Za miesiąc maj pracownik otrzyma stałe składniki wynagrodzenia w wysokości: 2 250 zł + zmienne urlopowe wyliczone w następujący sposób: sumujemy zmienne składniki wynagrodzenia wypłacone w: kwietniu 2018 r.: 127,86 zł (102,28 zł + 25,58 zł) (należne za 03.2018 r.) marcu 2018 r.: 196,92 zł (168,78 zł + 28,14 zł) (należne za 02.2018 r.) lutym 2018 r.: 267,92 zł (214,32 zł + 53,60 zł) (należne za 01.2018 r.) Łącznie: 592,70 zł ustalamy godziny faktycznie przepracowane w miesiącach z których przyjmujemy wynagrodzenie: marzec 2018 r.: 92 h (88 h + 4 h) luty 2018 r.: 86 h (80 h + 6 h) styczeń 2018 r.: 92 h (84 h + 8 h) Łącznie: 270 h 592,70 zł : 270 h = 2,20 zł 2,20 zł x 40 h = 88 zł Łącznie wynagrodzenie za miesiąc maj 2018. wyniosło: 2 338 zł (2 250 zł + 88 zł) 4.5. Zaprzestanie wypłaty i wprowadzenie nowego składnika wynagrodzenia Pierwsza część powołanego przepisu odnosi się do zmiany w składnikach wynagrodzenia, która powoduje przeliczenie podstawy wymiaru wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy. Zmianą w składnikach wynagrodzenia może być sytuacja w której: zaprzestajemy wypłaty danego świadczenia np. premii regulaminowej czy prowizji w związku ze zmianą stanowiska pracy bądź zapisów układu zbiorowego pracy, regulaminu wynagradzania czy przepisów płacowych obowiązujących u danego pracodawcy lub wprowadzamy nowy składnik wynagrodzenia Przeliczenia podstawy wymiaru wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy dokonuje się by spełnić warunek wynikający z art. 172 K.p. a więc ustalić wysokość wynagrodzenia na takim poziomie jaką by pracownik otrzymał gdyby w tym czasie wykonywał pracę. Jeżeli w wyniku zmian regulaminu wynagradzania pracownik nie ma już prawa do premii regulaminowej zmiennej, to ustalając podstawę wymiaru wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy premii do podstawy nie wliczamy (niezależnie od tego, że była pracownikowi wypłacona w okresie 3 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu wypoczynkowego). Wynika to z faktu, iż w okresie urlopu wypoczynkowego premia pracownikowi nie przysługuje. 38

Pracownik wykonuje pracę w systemie podstawowym od poniedziałku do piątku w stałym rozkładzie czasu pracy po 8 h na stanowisku Przedstawiciela handlowego. Wynagrodzenie pracownika składa się z płacy zasadniczej w wysokości 3 500 zł oraz pracownik otrzymuje miesięczną prowizję od sprzedaży towaru. Z dniem 01 marca 2018 r., na podstawie zawartego porozumienia zmieniającego, zmieniono pracownikowi stanowisko na Pracownika biurowego na którym prowizja nie przysługuje. Wynagrodzenie zasadnicze pracownika pozostało nie zmienione. W dniach od 09 do 13 marca 2018 r. pracownik przebywał na urlopie wypoczynkowym (24 h). Pracownik, poza prowizją wypłacaną na poprzednim stanowisku, nie nabył prawa do innych zmiennych składników wynagrodzenia. Ponieważ pracownik na danym stanowisku nie ma prawa do prowizji, w miesiącu wykorzystania urlopu wypoczynkowego pracownikowi zostanie wypłacone tylko wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 3 500 zł W przypadku gdy, w związku ze zmianą stanowiska, pracownik utraci prawo do danego zmiennego składnika wynagrodzenia ale na nowym stanowisku przysługiwać mu będzie inny zmienny składnik wynagrodzenia, należy go przyjąć do podstawy wymiaru wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy. W związku z taką zmianą, zastosowanie będą miały dwa przepisy rozporządzenia urlopowego, tj.: 10: zgodnie z którym w razie zmiany w składnikach wynagrodzenia o charakterze zmiennym lub zmiany wysokości takich składników w okresie, z którego ustala się podstawę wymiaru, wprowadzonych przed rozpoczęciem przez pracownika urlopu wypoczynkowego lub w miesiącu wykorzystywania tego urlopu, podstawę wymiaru ustala się ponownie z uwzględnieniem tych zmian 11 ust. 2: na mocy którego, jeżeli pracownik przed rozpoczęciem urlopu wypoczynkowego otrzymał wynagrodzenie o charakterze zmiennym za okres krótszy niż przyjęty do ustalenia podstawy wymiaru, podstawę tę stanowi wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres faktycznie przepracowany Pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy do 31 marca 2018 r. wykonywał pracę na stanowisku A na którym otrzymywał: wynagrodzenie zasadnicze: 2 800 zł zmienną premię regulaminową Z dniem 01 kwietnia 2018 r. zmieniono pracownikowi stanowisko na którym otrzymuje: wynagrodzenie zasadnicze: 3 000 zł prowizję: % od sprzedaży W dniach od 16 do 19 kwietnia 2018 r. pracownik przebywał na urlopie wypoczynkowym (32 h). Za miesiąc kwiecień 2018 r. pracownik otrzyma: pełne wynagrodzenie za pracę w wysokości: 3 000 zł prowizję, która za ten miesiąc wyniosła: 987 zł 39

zmienne urlopowe, które obliczone zostaną na bazie wypłaconej prowizji (premii regulaminowej wypłaconej w okresie 3 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu wypoczynkowego przyjąć do podstawy nie można, gdyż od 01 kwietnia premia pracownikowi nie przysługuje) Pomimo tego, że przed rozpoczęciem urlopu wypoczynkowego pracownik nie otrzymał żadnej prowizji, aby jednak spełnić warunek wynikający z art. 172 K.p. słusznym będzie przyjąć prowizję należną za miesiąc w którym pracownik korzystał z urlopu wypoczynkowego. Ustalenie wysokości zmiennych urlopowych: 987 zł : 128 h (godziny faktycznie przepracowane w miesiącu 04.2018 r.: 160 h 32 h urlopu) = 7,71 zł 7,71 zł x 32 h = 246,72 zł Łącznie wynagrodzenie za miesiąc kwiecień 2018 r. wyniosło: 4 233,72 zł (3 000 zł + 987 zł + 246,72 zł) VI. Wysokość ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy W przypadku niewykorzystania przysługującego urlopu w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny (art. 171 1 K.p.). Ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy ustala się stosując zasady obowiązujące przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego, ze zmianami określonymi w 15-19 rozporządzenia urlopowego. 1. Współczynnik do obliczenia ekwiwalentu za niewykorzystany urlop w 2018 r. Do obliczenia wysokości ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, w pierwszej kolejności należy ustalić wartość współczynnika obowiązującego w danym roku kalendarzowym w którym ustaje stosunek pracy ( 19 ust. 1 rozporządzenia urlopowego) Sposób ustalenia współczynnika określa przepis 19 ust. 2 rozporządzenia urlopowego zgodnie z którym współczynnik ustala się: odejmując od liczby dni w danym roku kalendarzowym łączną liczbę przypadających w tym roku niedziel, świąt oraz dni wolnych od pracy wynikających z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy a otrzymany wynik dzieli się przez 12. Wartość współczynnika obowiązującego w 2018 roku pracownika pełnoetatowego, wynosi 20,92 co wynika z wyliczenia: 365 dni w roku 52 niedziele 10 dni świątecznych 52 dni wolne) = 251 251 : 12 = 20,92 Pracownik nabywa prawo do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop zarówno zaległy, jak i bieżący w dniu rozwiązania stosunku pracy. Dniem wypłaty powinien być ostatni dzień zatrudnienia. 40

Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do uchwały z dnia 9 maja 2000 r., sygn. akt III ZP 12/00: "(...) dla ustalenia ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy od stycznia 1997 r. został wprowadzony zmienny współczynnik, wyrażający przeciętną w danym roku liczbę dni roboczych przypadających w miesiącu ( 19 rozporządzenia). Ekwiwalent za 1 dzień urlopu wypoczynkowego oblicza się dzieląc sumę uzyskanych przez pracownika miesięcznych wynagrodzeń, ustalonych na podstawie 15-17 rozporządzenia, przez ustalony corocznie współczynnik (...)". Sąd Najwyższy stanął więc na stanowisku, że ekwiwalent za urlop oblicza się dzieląc ustaloną podstawę wymiaru przez współczynnik wyrażający przeciętną liczbę dni przypadających do przepracowania w miesiącu, w roku, na który jest ustalony. Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, wartość współczynnika obniża się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika ( 19 ust. 3 rozporządzenia urlopowego) Wymiar etatu Wysokość współczynnika w 2018 r. 3/4 15,69 1/2 10,46 1/3 6,97 1/4 5,23 2. Dopełnienie zmiennych składników wynagrodzenia do podstawy ekwiwalentu Do podstawy ekwiwalentu, przyjmuje się m.in. zmienne składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy nie dłuższe niż 1 miesiąc, wypłacone w okresie 3 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, i uwzględnia się je przy ustalaniu ekwiwalentu w średniej wysokości z tego okresu ( 16 ust. 1 rozporządzenia) Zgodnie z powyższym zsumowane zmienne składniki wypłacone z okresu 3 miesięcy dzieli się przez 3 a więc przez liczbę pełnych miesięcy z których wynagrodzenie przyjęte zostało do podstawy. Może się zdarzyć, że pracownik nie przepracował pełnego okresu, z którego ustalana jest podstawa w związku np. z chorobą, urlopem wypoczynkowym bądź inną nieobecnością w pracy. W związku z nieprzepracowaniem wszystkich rozkładowych dni pracy, w celu ustalenia średniej wysokości zmiennych składników, należy miesiące te uzupełnić do pełnych miesięcy kalendarzowych jest to tzw. dopełnianie podstawy ekwiwalentu. W tym celu należy: zsumować wynagrodzenie faktycznie wypłacone w tym okresie podzielić je przez liczbę dni pracy, za które przysługiwało to wynagrodzenie otrzymany wynik pomnożyć się przez liczbę dni, jakie pracownik przepracowałby w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy ( 16 ust. 2 rozporządzenia) 41

Pracownik zatrudniony od 15 września 2017 r. do 24 marca 2018 r., wykonywał pracę w pełnym wymiarze czasu pracy, w stałym rozkładzie czasu pracy od poniedziałku do piątku po 8 h. Pracownik wynagradzany był stawką godzinową oraz zmienną miesięczną premią regulaminową. Wynagrodzenia u danego pracodawcy wypłacane są 06 dnia następnego miesiąca kalendarzowego Na dzień rozwiązania umowy o pracę pracownik miał niewykorzystany urlop wypoczynkowy w wymiarze 40 h (5 dni). Do podstawy ekwiwalentu za urlop należy przyjąć: zmienne składniki wynagrodzenia wypłacone w okresie od lutego 2018 r. do grudnia 2017 r.. W tym okresie pracownik otrzymał: Miesiąc wypłaty luty 2018 r. (należne za 01.2018 r.) styczeń 2018 r. (należne za 12.2017 r.) grudzień 2017 r. (należne za 11.2017 r.) Suma Wysokość wynagrodzenia wraz z Dni przepracowane premią 1 645,12 zł 11 dni z obowiązujących 21 dni (pracownik chorował w 01.2018 r.) 2 482,50 zł 16 dni z obowiązujących 19 dni (pracownik chorował w 12.2018 r.) 2 560,80 zł 20 dni z obowiązujących 20 dni 48 dni 6 688,42 zł z obowiązujących 60 dni Ponieważ w miesiącach przyjmowanych do podstawy: styczeń 2018 r. grudzień i listopad 2017 r. pracownik nie przepracował wszystkich rozkładowych dni, wynagrodzenie za wskazane miesiące należy uzupełnić. W celu uzupełnienia podstawy należy: sumę wynagrodzeń z 3 miesięcy wynoszącą: 6 688,42 zł podzielić przez liczbę dni pracy, za które zostało wypłacone to wynagrodzenie: 48 dni 6 688,42 zł : 48 dni = 142,31 zł następnie otrzymany wynik pomnożyć przez liczbę dni pracy, jakie pracownik w powyższym okresie powinien przepracować 142,31 zł x 60 dni = 8 538,60 zł otrzymaną kwotę podzielić przez 3 8 538,60 zł : 3 = 2 846,20 zł Kwota ta stanowi podstawę wymiaru ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy Wysokość ekwiwalentu za niewykorzystany urlop: 2 846,20 zł : 20,92 współczynnik = 136,05 zł 136,05 zł : 8 h norma czasu pracy = 17,01 zł 17,01 zł x 40 h niewykorzystanego urlopu = 680,40 zł 42

3. Zmiana w składnikach wynagrodzenia a podstawa do ekwiwalentu Ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, ustala się stosując zasady obowiązujące przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego, ze zmianami określonymi w 15-19 rozporządzenia urlopowego ( 14 rozporządzenia). Jedną z tych zasad jest to, iż zarówno w przypadku podstawy wymiaru wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy jak i ekwiwalentu z ten urlop, jeżeli nastąpiła zmiana w składnikach wynagrodzenia o charakterze zmiennym, przysługujących za okresy nie dłuższe niż jeden miesiąc lub zmiana wysokości tych składników w okresie, z którego ustala się podstawę wymiaru, wprowadzonych przed rozpoczęciem przez pracownika urlopu wypoczynkowego lub w miesiącu wykorzystywania tego urlopu (odpowiednio przed lub w miesiącu nabycia prawa do ekwiwalentu) podstawę wymiaru ustala się ponownie z uwzględnieniem tych zmian. 3.1. Wpływ zmiany minimalnego wynagrodzenia za pracę na podstawę do ekwiwalentu Minimalne wynagrodzenie za pracę stanowi podstawę do obliczania niektórych świadczeń, m.in. dodatków za pracę w porze nocnej. Wobec corocznej zmiany minimalnego wynagrodzenia, będzie miało ono wpływ na przeliczenie podstawy do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, wykonuje pracę w systemie podstawowym od poniedziałku do piątku po 8 h (praca zmianowa). Pracownik wynagradzany jest stałą stawką wynagrodzenia w wysokości 2 500 zł oraz otrzymuje zmienną premię regulaminową. Wynagrodzenie płatne jest 05 dnia następnego miesiąca kalendarzowego. 31 stycznia 2018 r. nastąpiło rozwiązanie umowy o pracę. Na ten dzień pracownik miał 10 dni (80 h) niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego Do podstawy ekwiwalentu należy przyjąć: stałe składniki wynagrodzenia w stałej wysokości: za miesiąc w którym należny jest ekwiwalent tj. 2 500 zł zmienne składniki wynagrodzenia: wypłacone pracownikowi w okresie od października do grudnia 2017 r. (należne za okres: od września do listopada 2017 r.) Miesiąc wypłaty Premia Nocne Dni przepracowane 350 zł 80 zł (32 h) grudzień 2017 r. (należne za 11.2017 r.) listopad 2017 r. (należne za 10.2017 r.) październik 2017 r. (należne za 09.2017 r.) 300 zł 90,80 zł (40 h) 320 zł 76,16 zł (32 h) Suma 970 zł 246,96 zł 15 dni z obowiązujących 20 dni (pracownik chorował w 11.2017 r.) 21 dni z obowiązujących 22 dni (pracownik chorował w 10.2017 r.) 19 dni z obowiązujących 21 dni (pracownik chorował we 09.2017 r.) 55 dni z obowiązujących 63 dni 43

Ponieważ pracownik nabył prawo do ekwiwalentu w miesiącu styczniu 2018 r. a w roku tym minimalne wynagrodzenie wynosi 2 100 zł: w pierwszej kolejności należy przeliczyć wypłacone pracownikowi dodatki za pracę w porze nocnej według obowiązującej stawki 2 100 zł: dodatek za pracę w porze nocnej wypłacony w 12.2017 r. (należny za 11.2017 r.): 2 100 zł : 160 h = 13,13 zł x 20% = 2,63 zł x 32 h = 84,16 zł dodatek za pracę w porze nocnej wypłacony w 11.2017 r. (należny za 10.2017 r.): 2 100 zł : 176 h = 11,93 zł x 20% = 2,39 zł x 40 h = 95,60 zł dodatek za pracę w porze nocnej wypłacony we 10.2017 r. (należny za 09.2017 r.): 2 100 zł : 168 h = 12,50 zł x 20% = 2,50 zł x 32 h = 80 zł Łącznie: 259,76 zł (84,16 zł + 95,60 zł + 80 zł) pracownik w przyjmowanym okresie nie przepracował wszystkich dni wynikających z rozkładu czasu pracy w związku z czym wypłacone wynagrodzenie (dodatek za pracę w porze nocnej oraz premię) należy dopełnić do pełnych miesięcy: 1 229,76 zł (970 zł + 259,76 zł) : 55 dni = 21,96 zł 21,96 zł x 63 dni = 1 383,48 zł 1 383,48 zł : 3 miesiące = 461,16 zł Wysokość ekwiwalentu: 2 961,16 zł (2 500 zł + 461,16 zł) : 20,92 = 141,55 zł 141,55 zł : 8 h = 17,69 zł 17,69 zł x 80 h niewykorzystanego urlopu = 1 415,20 zł VII. Dokonywanie potrąceń z wynagrodzenia za pracę 1. Przepisy regulujące dokonywanie potrąceń Możliwość dokonywania potrąceń z wynagrodzenia regulują przepisy: art. 87 91 ustawy z dnia 26.06.1974 r. Kodeks pracy. W powołanych przepisach ustawodawca określił m.in. w jakiej maksymalnej wysokości można dokonać takiego potrącenia oraz jaka kwota wynagrodzenia jest wolna od potrąceń. W sprawach nieunormowanych, przepisy Kodeksu pracy odwołują do przepisów odrębnych, którymi są Kodeks postępowania cywilnego i przepisy o egzekucji w administracyjnej świadczeń pieniężnych (art. 90 K.p.). Egzekucja z wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń może być prowadzona w trybie: Sądowym: ustawa z dnia 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, zwana dalej k.p.c. Jej wykonanie następuje przez zajęcie wynagrodzenia, którego dokonuje komornik przy sądzie rejonowym ogólnej właściwości dłużnika. W odniesieniu do potrąceń z wynagrodzenia za pracę odpowiednie zastosowanie znajdą w szczególności: art. 880-888 k.p.c. dotyczące egzekucji z wynagrodzenia za pracę art. 1081-1088 k.p.c. dotyczące egzekucji świadczeń alimentacyjnych 44

Administracyjnym ustawa z dnia 17.06.1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Egzekucji z wynagrodzenia dokonują organy egzekucyjne wymienione w art. 19 i 20 ustawy o postępowaniu administracyjnym (US, ZUS, Urząd Gminy). W odniesieniu do potrąceń z wynagrodzenia za pracę odpowiednie zastosowanie znajdą w szczególności: art. 72-75 dotyczące egzekucji z wynagrodzenia za pracę 1. Odliczenie nadpłaconego wynagrodzenia W sytuacji gdy zgodnie z zapisami regulaminu wynagradzania, wynagrodzenie wypłacane jest wcześniej niż po zakończeniu pełnego miesiąca np. 25 lub wypłaty wynagrodzenia dokonuje się z góry (nauczyciele) bardzo często mamy do czynienia z tzw. nadpłaconym wynagrodzeniem. Do nadpłaty takiej może dojść w sytuacji gdy np. na 25 dzień miesiąca rozliczone zostanie pracownikowi pełne miesięczne wynagrodzenia a w dniu następnym pracownik poinformuje pracodawcę, że jest na zwolnieniu lekarskim. Z wynagrodzenia za pracę pracodawca może odliczyć, w pełnej wysokości, kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia (art. 87 7 K.p.). Odliczenie od wynagrodzenia nie wymaga zgody pracownika (por. wyrok SN z dnia 11 października 1994 r., sygn. akt I PRN 81/94, OSNP 1995/5/65). Nie stosuje się również regulacji kwoty wolnej od potraceń. Odliczeń od wynagrodzenia dokonuje się w całości, a pracodawca nie ma obowiązku pozostawienia pracownikowi tzw. kwoty wolnej. Zanim pracodawca dokona potrąceń np. komorniczych na podstawie przekazanego tytułu wykonawczego, może w pierwszej kolejności odliczyć w pełnej wysokości nadpłacone wynagrodzenie, a odliczenia dokonuje bez ograniczeń kwotowych i procentowych. Zgodnie z regulaminem pracy wynagrodzenie u danego pracodawcy wypłacane jest 25 dnia każdego miesiąca. W miesiącu styczniu 2018 r. wynagrodzenie wypłacono dnia 25 stycznia. W dniu 26 stycznia 2018 r. pracownik poinformował telefonicznie pracodawcę o swojej absencji wywołanej chorobą, która ma trwać do 04 lutego 2018 r. W związku z tym, że za miesiąc styczeń 2018 r. nie należy się pracownikowi wynagrodzenie w pełnej wysokości, a takie zostało mu wypłacone, z wynagrodzenia za miesiąc luty 2018 r. pracodawca może, bez zgody pracownika, dokonać odliczenia nadpłaconego wynagrodzenia za miesiąc styczeń 2018 r. 45

Wypłata wynagrodzenia za dany miesiąc następuje 26 danego miesiąca. Po wypłacie wynagrodzenia za miesiąc styczeń 2018 r. pracownik wynagradzany stawką miesięczną w kwocie 3 300 zł dostarczył zwolnienie lekarskie na okres od 29 stycznia do 04 lutego 2018 r. (7 dni). Za styczeń 2018 r. pracownik otrzymał pełne wynagrodzenie 3 300 zł. W takiej sytuacji nadpłacone wynagrodzenie za styczeń należy odliczyć od wynagrodzenia za miesiąc luty, dokonując jego pomniejszenia o łączną liczbę dni absencji: 3 300 zł : 30 dni = 110 zł x 7 dni = 770 zł 3 300 zł 770 zł = 2 530 zł Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 1996 r. (sygn. akt I PRN 32/96): ( ) odliczenie nadpłaconego wynagrodzenia jest możliwe tylko w następnym, czyli najbliższym, kolejnym terminie płatności. Należy podkreślić, że zasadzie tej oprócz wynagrodzenia w sensie ścisłym podlegają także inne świadczenia pieniężne ze stosunku pracy, takie jak odprawa rentowa, czy odprawa z tytułu zwolnień grupowych (por. wyroki SN z dnia 17 lutego 2004 r., sygn. akt I PK 217/03, OSNP 2004/24/419 i z dnia 14 listopada 1996 r., sygn. akt I PKN 3/96, OSNP 1997/11/193). Uprawniona wydaje się teza, że podlega jej także ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy ( ). Jeżeli pracodawca "spóźni się" i nie odliczy nadpłaconej kwoty z kolejnej wypłaty, nie może dokonać już takiego odliczenia w późniejszym czasie (np. z kolejnej wypłaty) bez zgody pracownika. Gdyby niezdolność do pracy była długotrwała i nie byłoby możliwości skorygowania podstaw wymiaru składek ZUS, to pracodawca powinien dokonać korekty list płac za miesiąc, w którym pracownik zachorował Zgodnie z komentarzem do ustawy zasiłkowej (ust. 308 komentarza): W przypadku, gdy ubezpieczony udokumentował okres niezdolności do pracy po sporządzeniu listy płac lub po wypłacie wynagrodzenia, kwotę wynagrodzenia wypłaconą za okres tej niezdolności potrąca się, na podstawie art. 87 7 Kodeksu pracy, przy wypłacie wynagrodzenia za następny miesiąc. Jeżeli ubezpieczony jest nadal niezdolny do pracy w następnym miesiącu, kwotę wynagrodzenia wypłaconego za okres niezdolności do pracy podlegającą potrąceniu, potrąca się za jego zgodą z przysługującego zasiłku. Regulacja zawarta w art. 87 7 K.p. nie dotyczy wynagrodzenia nadpłaconego z powodu błędu pracodawcy. Gdy w wyniku błędu pracodawcy lub osób odpowiedzialnych za naliczanie wynagrodzeń, pracownik otrzyma wynagrodzenie w zawyżonej wysokości to zgodnie z art. 91 Kodeksu pracy, potrącenie kwoty nadpłaconego wynagrodzenia jest możliwe tylko i wyłącznie za zgodą pracownika. 46

Stanowisko Głównego Inspektoratu Pracy z dnia 01 lipca 2009 r. znak pisma: GPP-110-4560-43/09/PE/RP "( ) Pracodawca omyłkowo wypłaca pracownikowi zawyżone wynagrodzenie, a pracownik nie wyraża dobrowolnie zgody na zwrot nadpłaconej kwoty, pracodawcy pozostaje jedynie wystąpienie na drogę sądową z roszczeniem o jej zwrot na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. Pracodawca w takim wypadku ma prawo domagać się zwrotu nadpłaconej kwoty od pracownika, wykazując, że pracownik otrzymał świadczenie o wiele wyższe niż należne, i w związku z tym powinien liczyć się z obowiązkiem jego zwrotu ( ). 1.1. Odliczenie nadpłaconego wynagrodzenia z wynagrodzenia chorobowego W dniu 25 stycznia 2018 r. rozliczono pracownikowi za ten miesiąc wynagrodzenie w wysokości 3 300 zł w następujący sposób: Opis operacji Kwota Przychód ze stosunku pracy 3 300,00 zł Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne 3 300,00 zł Składki na ubezpieczenia społeczne do pobrania ze środków pracownika: 452,43 zł emerytalna: (9,76% x 3 300 zł) = 322,08 zł rentowa: (1,5% x 3 300 zł) = 49,50 zł chorobowa: (2,45% x 3 300 zł) = 80,85 zł Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne: 2 847,57 zł (3 300 zł 452,43 zł) Składka na ubezpieczenie zdrowotne do pobrania: 256,28 zł (2 847,57 zł x 9%) Składka na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku 220,69 zł (2 847,57 zł x 7,75%) Koszty uzyskania przychodu 111,25 zł Podstawa obliczenia zaliczki na podatek, po zaokrągleniu do pełnych złotych 2 736,00 zł (3 300 111,25 zł 452,43 zł Zaliczka na podatek 446,15 zł (2 736 zł x 18% - 46,33 zł) Zaliczka na podatek do pobrania, po zaokrągleniu do pełnych złotych 225,00 zł (446,15 zł 220,69 zł) Do wypłaty 2 366,29 zł (3 300 zł 452,43 zł 256,28 zł 222 zł) 47