PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA PRZYRODA II ETAP KSZTAŁCENIA 1
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów przez nauczyciela przyrody ma na celu badanie efektywności kształcenia. I. Cele kształcenia Podstawa programowa drugiego etapu kształcenia w szkole podstawowej określa następujące priorytetowe cele edukacyjne: 1. Zainteresowanie światem, jego różnorodnością, bogactwem i pięknem. 2. Rozumienie zależności istniejących w środowisku przyrodniczym. 3. Zdobycie umiejętności obserwacji zjawisk przyrodniczych i dokonywania ich opisu. 4. Poznanie współzależności człowieka i środowiska. 5. Poznanie zachowań sprzyjających bezpieczeństwu ludzi i przyrody. 6. Wyrobienie poczucia odpowiedzialności za środowisko. 7. Dostrzeganie zmian zachodzących w otaczającym środowisku oraz ich wartościowanie. 8.Rozwijanie wrażliwości na problemy środowiska. 9. Ułatwienie nabywania umiejętności dbania o swoje zdrowie. II. Ogólne cele kształcenia przyrodniczego: zapoznanie uczniów z podstawami nauk przyrodniczych i ukazanie ich związków z innymi naukami, przemysłem, najbliższym środowiskiem, życiem codziennym. umożliwienie uczniom zrozumienia i docenienia wpływu dynamicznego rozwoju nauk przyrodniczych na rozwiązywanie problemów współczesności. rozwijanie naturalnych potrzeb poznawczych człowieka, różnych form myślenia, kształtowania postawy badawczej poprzez bezpośredni kontakt z rzeczywistością przyrodniczą. nauczanie współdziałania z przyrodą i dostrzegania zmian dokonujących się w otaczającym środowisku. wyrobienie umiejętności eksperymentowania, stawiania hipotez, formułowania wniosków i rozwiązywania problemów. przygotowanie podstawowej struktury pojęciowej dla dalszej nauki przedmiotów przyrodniczych i technicznych. wdrażanie do korzystania z różnych źródeł informacji i systematyzowania wiadomości. inspirowanie do wdrażania własnych pomysłów i wyrażania myśli w różnych formach wypowiedzi. budzenie zainteresowań przyrodniczych poprzez zaktywizowanie uczniów w procesie kształcenia. wyrabianie właściwej postawy w racjonalnym wykorzystywaniu zasobów przyrody. umożliwienie uczniom współdziałania w grupie, kształcenie umiejętności rozwiązywania konfliktów, dyskutowania. kształtowanie postawy twórczej uczniów, czyli ich zdolności i gotowości do nowych, niekonwencjonalnych rozwiązań w procesie kształcenia. doskonalenie umiejętności dokonywania samooceny. 2
III. Obszary aktywności podlegające ocenie Przedmiotowemu systemowi oceniania podlegają następujące formy pracy: a) lekcyjnej odpowiedź ustna wypowiedź pisemna ( opracowanie, opis, projekt itp.) odpowiedź pisemna (sprawdzian, test, kartkówka itp.) udział w lekcji umiejętność korzystania z różnych źródeł wiedzy stosowanie wiedzy w praktyce prezentacja (indywidualna i grupowa) b) pozalekcyjnej konkursy szkolne, międzyszkolne, okręgowe i wojewódzkie wystawy prac praca w ramach koła zainteresowań IV. Kryteria oceniania społeczno wychowawczego. W kategorii zachowań i postaw oceniana jest: 1. Praca w grupie a ) Poziom wymagań konieczny-podstawowy zachowuje dyscyplinę podczas zajęć w grupach postępuje zgodnie z ustalonym kontraktem grupowym uczestniczy w pracy grupy b) Poziom wymagań rozszerzający - dopełniający wnosi twórczy wkład w wykonanie zadań przydzielonych grupie prezentuje wyniki pracy grupowej c) Poziom wymagań wykraczający pomaga w wykonywaniu zadań innym członkom grupy pełni funkcję lidera grupy 2. Aktywność a) Poziom wymagań konieczny-podstawowy systematycznie przygotowuje się do lekcji (posiada zeszyt, podręcznik, odrobione zadanie domowe) 3
potrafi właściwie zachowywać się podczas zajęć wykonuje zlecone przez nauczyciela zadania uważnie śledzi tok lekcji b) Poziom wymagań rozszerzający - dopełniający aktywnie uczestniczy w zajęciach samodzielnie rozwiązuje postawione na lekcji zadania problemowe stawia własne pytania i hipotezy wykorzystuje zdobytą na lekcjach wiedzę w życiu codziennym uczestniczy w konkursach przedmiotowych, imprezach szkolnych np. apele, akcje Sprzątania Świata c) Poziom wymagań wykraczający korzysta z dodatkowych źródeł informacji (np. literatura popularnonaukowa, Internet, programy komputerowe, własne obserwacje) wnosząc twórczy wkład w przebieg zajęć bierze udział w pracy kół zainteresowań o tematyce przyrodniczej, programach i projektach opiekuje się hodowlami szkolnymi odnosi sukcesy w konkursach przedmiotowych (szkolnych, gminnych, wojewódzkich) V. Kryteria oceniania. Postępy ucznia ocenia się w następujących kategoriach: 1) wiadomości 2) umiejętności 3) zachowań i postaw Według ustalonych standardów, z którymi na bieżąco zapoznawani są uczniowie podczas zajęć lekcyjnych oraz zainteresowani rodzice ( na zebraniach rodziców). Uczniowie, którzy posiadają orzeczenia Poradni Pedagogiczno Psychologicznej oceniani są według kryteriów dostosowanych do ich możliwości. VI. Wymagania programowe. WYMAGANIA NA OCENĘ CELUJĄCĄ - 6 - samodzielnie i twórczo rozwija własne zainteresowania geograficzne, biologiczne, fizyczne i chemiczne, - dodatkowa wiedza jest wynikiem samodzielnych poszukiwań i przemyśleń. - nie tylko potrafi korzystać z różnych źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela, ale również potrafi samodzielnie zdobywać wiadomości - potrafi nie tylko poprawnie rozumować kategoriami ściśle przyrodniczymi ( przyczyny-skutki), ale również umie powiązać problematykę przyrodniczą 4
z zagadnieniami poznanymi w czasie lekcji innych przedmiotów - potrafi udowodnić swoje zdanie używając odpowiedniej argumentacji - autentycznie zainteresowany tym, co dzieje się podczas zajęć lekcyjnych - podejmuje się z własnej woli realizacji różnych zadań, wykazując inicjatywę i pomysłowość - wnosi twórczy wkład w wykonanie zadań przydzielonych grupie - prezentuje wyniki pracy grupowej - bierze udział w pracy kół zainteresowań o tematyce przyrodniczej, programach i projektach - opiekuje się hodowlami szkolnymi - odnosi sukcesy w konkursach przedmiotowych (szkolnych, gminnych, wojewódzkich) WYMAGANIA NA OCENĘ BARDZO DOBRĄ - 5 - opanował pełny zakres wiedzy określony programem nauczania - zna i rozumie wszystkie pojęcia wprowadzone na lekcjach, potrafi posługiwać w różnych sytuacjach poznawczych - sprawnie korzysta ze wszystkich wskazanych przez nauczyciela źródeł informacji - potrafi korzystając ze wskazówek nauczyciela dotrzeć do dodatkowych źródeł informacji - samodzielnie rozwiązuje problemy i zadania postawione przez nauczyciela, posługując się zdobytymi umiejętnościami - potrafi poprawnie rozumować w kategoriach przyczynowo-skutkowych wykorzystując wiedzę przewidzianą programem nie tylko z zakresu przyrody, ale również pokrewnych przedmiotów - formuje i przedstawia na forum klasowym własne opinie, bierze czynny udział w dyskusjach - wykazuje się aktywną postawą w klasie, poproszony nigdy nie odmawia wykonania dodatkowych zadań, aktywnie uczestniczy w rozwiązywaniu zadań realizowanych przez grupę, często wykazuje własną inicjatywę. WYMAGANIA NA OCENĘ DOBRĄ - 4 - zna i rozumie większość zagadnień poruszanych na lekcji - zna i rozumie większość pojęć - rozumie treść faktów przyrodniczych oraz ich przyczyny i skutki - dobrze opanował wiedzę wymaganą programem / od czasu do czasu popełnia błędy - posiada kompetencje określone dla poziomu wymagań podstawowych a ponadto: 5
- potrafi samodzielnie opracować na piśmie zagadnienia przyrodnicze wskazane przez nauczyciela, korzystając z różnych źródeł - potrafi pod kierunkiem nauczyciela analizować teksty źródłowe i porównać dostrzeżone w nich zjawiska - dobrze posługuje się mapą geograficzną /potrafi odczytać zawarte w nich informacje i posługiwać się legendą mapy/ - wykonuje polecenia nauczyciela - aktywny na lekcji, choć nie jest pomysłodawcą, realizuje chętnie cudze pomysły - pomaga innym, nigdy nie przeszkadza w pracy WYMAGANIA NA OCENĘ DOSTATECZNĄ - 3 - opanował wiadomości określone programem nauczania przyrody w danej klasie na poziomie nie przekraczającym wymagań zawartych w minimum programowym - zna i rozumie podstawowe pojęcia - w opracowaniach pisemnych popełnia błędy merytoryczne, które potrafi z reguły samodzielnie poprawić po uwagach nauczyciela - posiada kompetencje określone dla poziomu wymagań koniecznych a ponadto: - dysponuje podstawowymi umiejętnościami umożliwiającymi uzupełnienie braków i luk w wiedzy niezbędnej do dalszego kształcenia: - potrafi pod kierunkiem nauczyciela skorzystać z podstawowych źródeł informacji przyrodniczej - potrafi wykonać proste zadania pisemne oparte na podręczniku lub innych źródłach wiedzy - w czasie lekcji wykazuje się aktywnością sporadyczną ( pracuje bez zapału, ale nie przeszkadza innym) WYMAGANIA NA OCENĘ DOPUSZCZAJĄCĄ - 2 - uczeń dysponuje niepełną fragmentaryczną wiedzą określoną programem - przy pomocy nauczyciela potrafi wyjaśnić znaczenie prostych pojęć - w minimalnym stopniu opanowuje zagadnienia omawiane na lekcjach - poważne braki w obszarze wiedzy geograficznej może usunąć w dłuższym okresie czasu - przy pomocy nauczyciela lub kolegów potrafi wykonać proste polecenia wymagając zastosowania podstawowych umiejętności wymaganych w procesie uczenia się przyrody - rozumienie prostego tekstu źródłowego. 6
- jest biernym uczestnikiem zajęć, ale nie przeszkadza w ich prowadzeniu - włącza się do pracy pod nadzorem nauczyciela. OCENA NIEDOSTATECZNA - 1 - braki w wiedzy są na tyle duże, iż nie rokują one nadziei na ich usunięcie nawet w dłuższym okresie czasu i przy pomocy nauczyciela - wyraźny brak zainteresowania przedmiotem - nie zna podstawowych pojęć przyrodniczych - nie opanował w stopniu minimalnym zagadnień poruszanych na lekcji - nawet przy pomocy nauczyciela nie potrafi wykonać prostych poleceń wymagających zastosowania treści faktów przyrodniczych, elementarnych pojęć i prostych umiejętności - nie potrafi powtórzyć nawet fragmentów opracowanych na lekcji - swoją postawą uniemożliwia pracę innym - nie wykonuje zadań postawionych przez nauczyciela lub realizowanych przez grupę. VII. Waga ocen Ocena semestralna i roczna nie jest średnią arytmetyczną uzyskanych przez ucznia z ocen cząstkowych. Uwzględnia ona wagę otrzymanych przez uczniów wyników według poniższych kryteriów Kategorie ocen sprawdziany, testy, prace klasowe, osiągnięcia w konkursach poprawa sprawdzianu kartkówka, odpowiedzi ustne,, zadanie domowe, aktywność na lekcji, zeszyt ćwiczeń, praca w grupach, praca dodatkowa, Waga 10 punktów 6 punktów 4 punkty VIII. Skala procentowa oceniania prac klasowych i sprawdzianów: a) celujący 100% liczby punktów, b) bardzo dobry 90--99% maks. liczby punktów, c) dobry 75-89% maks. liczby punktów, d) dostateczny 51-74 % maks. liczby punktów, e) dopuszczający 35-50% maks. liczby punktów, 7
f) niedostateczny 0-34% maks. liczby punktów. IX. Warunki poprawiania ocen semestralnych i końcoworocznych: 1. Po otrzymaniu informacji o ocenie uczeń lub jego rodzic w ciągu 2 dni mogą złożyć umotywowaną prośbę o jej zmianę w przypadku dłuższej nieobecności, wyjazdu-co spowodowało zbyt małą ilość ocen cząstkowych. 2. Do poprawy oceny uczeń może przystąpić raz w semestrze. 3. Wiadomości i umiejętności ucznia sprawdzane są w formie pisemnej. 4. Zadania sprawdzające z poziomu wymagań na ocenę, o którą występuje uczeń lub rodzic przygotowuje nauczyciel. 5. Nauczyciel zmienia ocenę na wyższą w przypadku, gdy uczeń uzyska 80% maksymalnej liczby punktów. 6. Pod koniec semestru zaległe ponad 2 tygodnie prace domowe i sprawdziany nie będą sprawdzane. X. Sposoby przekazywania informacji zwrotnej stronom zainteresowanym wynikami ucznia. Uczniowie oraz rodzice są na bieżąco informowani o postępach w nauce poprzez e-dziennik. Ocenione prace pisemne sprawdziany i testy uczeń otrzymuje do wglądu na lekcji, które nauczyciel przechowuje do końca roku szkolnego. Na prośbę ucznia lub jego rodziców ( prawnych opiekunów) nauczyciel jest zobowiązany uzasadnić ocenę wystawioną pracy pisemnej. Na prośbę ucznia jego ocena może być utajniona przed klasą. Ustne informacje na temat wyników w nauce rodzice mogą pozyskiwać na dyżurach nauczycieli uczących oraz na zebraniach informacyjnych organizowanych wg harmonogramu szkolnego. XI. Narzędzia sprawdzania. Narzędzia i środki stosowane przy ocenianiu uczniów to: A) zadania domowe B) kartkówka- obejmuje zakres materiału ostatnich trzech tematów lekcji; może wystąpić na każdej lekcji bez zapowiedzi C) sprawdzian- zapowiedziany z tygodniowym wyprzedzeniem i wpisany do dziennika D) test końcoworoczny - obejmujący materiał nauczania z całego roku zapowiedziany z dwutygodniowym wyprzedzeniem i wpisany do dziennika E) odpowiedzi ustne F) wytwory uczniowskie ( np. albumy, plakaty, modele, prezentacje) 8