PORADNIK PROGRAMOWY BĄDŹ ZMIANĄ - WĘDROWNICZA WATRA 2017 We współpracy z: W poradniku: 1. Bądź zmianą - kilka słów o idei Wędrowniczej Watry 2017 - str. 2 2. Przygotowania do Watry zadania patroli. 2.1 Przygotowanie zajęć zlotowych - str. 3 2.2. Projekt Zmiana w 30 dni - str. 9
BĄDŹ ZMIANĄ KILKA SŁÓW O IDEI Tegoroczna Wędrownicza Watra to już 15 edycja tej imprezy. Czy jest to rokroczne powielanie tego samego, czy może jest coś co odróżnia od siebie kolejne edycje? W gruncie rzeczy kolejne komendy, organizatorzy i uczestnicy Watry dążą w moim przekonaniu do tego samego wzajemnego uczenia się, doskonalenia i popularyzowania idei wędrownictwa, której kształt wyznacza dewiza i kodeks wędrowniczy. Przyjął się jednak zwyczaj, że za każdym razem szukamy nowej drogi, nowego sposobu na dotarcie do tego celu, zwracamy uwagę na inny aspekt naszej wędrowniczej drogi, odnosząc się do aktualnych potrzeb środowiska harcerskiego oraz społeczeństwa. Jaką więc drogą podążać będziemy podczas przygotowań i trwania Wędrowniczej Watry 2017? Jak już na pewno wiesz, będzie to droga pod znakiem zmiany. Wędrownicza Watra 2017 - Bądź zmianą Bądź zmianą, którą pragniesz ujrzeć w świecie. Mahatma Gandhi Bądź zmianą - pracuj nad sobą, nie ustawaj w rozwoju i doskonaleniu się. Wszystko zaczyna się od Ciebie, tu i teraz. Otwórz oczy, rozejrzyj się! Czy to jest środowisko, w jakim chcesz żyć? Czy to jest świat, w którym widzisz swoją przyszłość? Nie bój się marzyć i miej odwagę kreować rzeczywistość z Twoich marzeń! Jesteś wędrowniczką, wędrownikiem Związku Harcerstwa Polskiego zmienianie świata na lepsze to Twoja codzienność, prawda? Takie przesłanie towarzyszy organizacji Watry i mamy nadzieję, że będzie towarzyszyło również Wam patrolowym i uczestnikom podczas realizacji zadań jakie dla Was przygotował zespół programowy, podczas wędrówek, zlotu, ale co najważniejsze, zostanie z Wami na dalszą drogę. Tegoroczna Watra, to również powrót do korzeni, mocne osadzenie w naturze, w lesie i w górach, to poszukiwanie źródeł harcerstwa i wędrownictwa. Niech również ta myśl będzie dla Was inspiracją podczas przygotowywania zajęć zlotowych rzutnikom i laptopom w tym roku grzecznie dziękujemy :). Czuwaj i powodzenia! hm. Kinga Szołczyńska z-czyni komendantki Wędrowniczej Watry 2017 ds. programu
PRZYGOTOWANIE ZAJĘĆ ZLOTOWYCH W skrócie Etapy przygotowania zajęć programowych: 1. Wybór 2 obszarów tematycznych oraz zagadnień spośród zaproponowanych przez zespół programowy. 2. Skonkretyzowanie zagadnień do tematów zajęć i podanie ich w formularzu rejestracji WW'17. 3. W ciągu 14 dni od akceptacji tematów przez zespół programowy przygotowanie konspektu zajęć na szablonie przygotowanym przez zespół programowy. 4. Konsultacja konspektów i wdrażanie uwag zespołu programowego do czasu akceptacji programowej. 5. Testowanie wybranych zajęć podczas trasy. 6. Przeprowadzenie zajęć podczas zlotu WW'17. ETAP 1: Wybór obszarów tematycznych proponowane zagadnienia Podział obszarów tematycznych zajęć na zlocie w oczywisty sposób odnosi się do podstaw metodyki wędrowniczej. Przedstawione poniżej zagadnienia w poszczególnych obszarach stanowić mają inspirację i punkt wyjścia do określenia tematu zajęć jaki zechcecie zrealizować. Zastanówcie się czym jako patrol możecie podzielić się z innymi, w czym jesteście specjalistami, jakie zajęcia będą wartościowe i potrzebne wędrownikom. Jeśli macie pomysł na dobre zajęcia, które nie mieszczą się w zaproponowanych przez nas zagadnieniach zgłoście je, na pewno zostaną rozpatrzone :) praca nad sobą szukanie miejsca w społeczeństwie wyjście w świat dążenie do mistrzostwa w różnych dziedzinach zajęcia specjalistyczne praktyczne umiejętności rozwój osobisty samorządność praktyczne umiejętności na rynku pracy społeczeństwo obywatelskie aktualne zagadnienia dyskursu podróże wędrówki współpraca ZHP z organizacjami, pozyskiwanie partnerów
zajęcia psychologiczne wyczyn pasja/hobby rozwój ciała rozwój ducha rozwój umysłu techniki harcerskie publicznego w Polsce historia wychowanie gospodarcze polska kultura, tradycja służba tolerancja edukacja globalna kultury świata religie świata kuchnie świata promocja i budowanie wizerunku pozyskiwanie środków ETAP 2: Określenie tematów zajęć Już w pierwszym etapie rekrutacji podajecie 2 tematy zajęć jakie chcecie przeprowadzić. O czym pamiętać podczas formułowania tematu? czytelność i adekwatność temat zajęć musi zawierać odniesienie do treści, jakie się na nich pojawią; nie dopuśćcie do tego, aby uczestnicy urzeczeni tematem rozczarowali się tym, co przeżyją na waszych zajęciach, bo okaże się, że w rzeczywistości dotyczą one czegoś zupełnie innego; po sformułowaniu tematu wczujcie się w sytuację osoby, która nic o tych zajęciach nie wie czego może oczekiwać, czego się dowie czytając wasz temat? zwięzłość prosta rada: bądźcie oszczędni w słowach, nie ilość a jakość i trafność odgrywają tu rolę :) atrakcyjność najprawdopodobniej na podstawie tematu zajęć uczestnicy WW 17 będą decydować, które zajęcia wybrać; postarajcie się więc, aby temat był zachęcający i chwytliwy Powyższe kryteria sprawdzi zespół programowy weryfikując tematy, które podacie w formularzu zgłoszenia. W ciągu 3 dni od rejestracji otrzymacie maila z akceptacją tematu lub uwagami i pytaniami, prośbą o zmianę. Postaramy się nie dopuścić do zbyt częstego powielania tematów zajęć, więc jeśli zgłaszacie się późno, może się również okazać, że zmiana tematu podyktowana będzie wyczerpaniem proponowanych przez was treści przez inne patrole. Jeśli nie jesteście pewni jak sformułować wasz temat, możecie skonsultować się z nami jeszcze przed rejestracją program.watra@zhp.pl.
ETAP 3: Przygotowanie konspektów zajęć Od momentu zatwierdzenia tematów przez zespół programowy macie 14 dni na przesłanie konspektów zajęć. Po co tworzyć konspekt? Przede wszystkim konspekt ma służyć prowadzącemu zajęcia. Dobrze przygotowany konspekt to plan, dzięki któremu przeprowadzisz zajęcia w swojej głowie, przewidzisz co się może zdarzyć i zareagujesz zanim rzeczywiście się zdarzy, a już podczas Watry zrealizujesz cele i zrobisz po prostu dobrą robotę dla siebie i uczestników zajęć. Pamiętaj, że od zaplanowania zajęć do ich przeprowadzenia minie kilka miesięcy dobrze przygotowany konspekt to gwarancja tego, że w sierpniu rzeczywiście podzielisz się tym, co zaplanujesz w lutym czy marcu. Jest to również ubezpieczenie dla patrolu, na wypadek, kiedy w ostatniej chwili okaże się, że prowadzący jest niedysponowany i zajęcia musi poprowadzić ktoś inny z dobrym konspektem istnieje duże prawdopodobieństwo, że zajęcia nie stracą na atrakcyjności. Dobrze przygotowany konspekt, to wreszcie zasób do wykorzystania poza Watrą, dla was, w waszych środowiskach, lub jeśli zechcecie się nim podzielić, np. poprzez Centralny Bank Pomysłów dla wędrowniczek i wędrowników z całej Polski. Elementy konspektu Język prowadzenia zajęć: W związku z przewidywaną obecnością patroli skautowych na Wędrowniczej Watrze, istnieje możliwość prowadzenia zajęć w języku angielskim. W pierwszej kolejności są to zajęcia dedykowane skautom, ale nie tylko, udział w nich będą mogli wziąć wszyscy uczestnicy. Jeśli chcecie podjąć wyzwanie prowadzenia zajęć po angielsku, pomyślcie o tym aby temat był atrakcyjny dla skautów. W tej sytuacji sformułujcie temat i opis zajęć w j. angielskim. Cele: Przede wszystkim nie starajcie się wypisywać jak najwięcej celów, a jedynie takie, jakie rzeczywiście chcecie i możecie zrealizować w ciągu 1.5h, w specyficznych warunkach zlotowych. Jeśli nie jesteście pewni, czy wasze cele są właściwie sformułowane, najłatwiej będzie odnieść się do zasad SMART, według których cel musi być: skonkretyzowany (ang. specific) mierzalny (ang. measurable) osiągalny (ang. achievable) realny (ang. realistic) określony w czasie (ang. time-bound)
Zamierzenia: Najprościej mówiąc zamierzenia mają odzwierciedlać stan po zajęciach. Z czym uczestnicy wyjdą z tych zajęć, co z nimi zostanie na dłużej? Dobrze sformułowane zamierzenia pozwolą wam na ocenę efektów, skuteczności w sposób zero-jedynkowy (nie zrealizowanezrealizowane). Opis zajęć: Opisy zajęć dostępne będą podczas zapisów na zajęcia, oprócz tematu jest to więc wskazówka dla bardziej wnikliwych uczestników jakie zajęcia wybrać. To jest miejsce, w którym możecie wypromować waszą propozycję, określić do kogo jest skierowana, powiedzieć dlaczego warto :) Limit słów to 50. W przypadku zajęć prowadzonych po angielsku, opis powinien być w tym języku. Czas trwania: Wszystkie zajęcia prowadzone przez uczestników przewidziane są na 1,5h i jest to czas nieprzekraczalny, w związku z czym suma minut w waszym konspekcie musi wynieść 90 min. Uczestnicy: Liczba uczestników każdych zajęć szacowana jest na 25 i na tyle musicie być przygotowani. Dokładna ilość zapisanych na zajęcia będzie do wglądu dla prowadzących po zapisach na zlocie. Miejsce: Określcie, czy macie jakieś specyficzne wymagania dotyczące miejsca prowadzenia zajęć, pamiętając jednak o ograniczonych możliwościach baza leśna, zlokalizowana pod namiotami. Nie przewidujemy dostępu do prądu w miejscach programowych, za to bliskość natury jest potencjałem, który warto wykorzystać :). Materiały: Materiały do zajęć prowadzący zapewniają we własnym zakresie pamiętając o tym, że jedne zajęcia będą testowane podczas wędrówek (decyzja, które to będą zajęcia zostanie podjęta po konsultacjach z zespołem programowym) i na nie potrzebna będzie podwójna ilość materiałów.
Przebieg: Podczas planowania zajęć obowiązują fundamentalne i nienaruszalne zasady takie jak zgodność z metodą harcerską i metodyką wędrowniczą. Przede wszystkim pamiętajcie o tym po co i dla kogo robicie zajęcia. Konkretna, merytoryczna treść, praktyczne umiejętności opakowane w atrakcyjne formy (byle bez przerostu) ukierunkowane na rozwój wędrowników i realizację specyficznych celów zajęć z całą pewnością pozwolą prowadzącemu odnieść sukces :). Dobrze zapanujcie czas poszczególnych elementów, aby nie było ich za dużo, ani za mało. ETAP 4: Konsultacja konspektów komunikacja z zespołem programowym Po nadesłaniu konspektu, w ciągu 3-5 dni otrzymacie informację zwrotną. Uwzględnimy wszystkie opisane powyżej elementy, postaramy się konstruktywnie i obiektywnie ocenić wartość merytoryczną i praktyczne zastosowanie konspektu. Ewentualne uwagi potraktujcie jako wspólną pracę nad jak najlepszym programem Wędrowniczej Watry, nie zaś jako osobistą krytykę waszych działań. Wyznaczymy również czas na naniesienie poprawek standardowo będzie to 3-5 dni, w zależności od ilości poprawek. Zasady pracy zespołu programowego i komunikacji z patrolami: (dot. zarówno konspektów zajęć jak i projektu Zmiana w 30 dni ) kontakt poprzez adres mailowy: program.watra@zhp.pl; czas odpowiedzi dla obu stron to 3-5 dni; w tytule maila oraz przesyłanych plikach koniecznie musí pojawić się nazwa patrolu; w przypadku braku odpowiedzi od zespołu w ciągu 3-5 dni prosimy o kontakt pod adresem watra@zhp.pl w celu ustalenia czy wiadomość dotarła; zespół podejmie starania aby możliwie często przypominać o upływających terminach, jednak to w interesie patrolu jest przestrzeganie ustalonych w regulaminie terminów realizacji zadań; w przypadku poważnych czynników uniemożliwiających dotrzymanie terminu przez patrol, w celu ustalenia nowej daty konieczny jest kontakt mailowy z zespołem przed upływem regulaminowego terminu; brak kontaktu z patrolem oraz niedotrzymanie terminów realizacji zadań skutkować będzie dyskwalifikacją z udziału w Wędrowniczej Watrze 2017.
ETAP 5: Testowanie zajęć. Podczas wędrówki w czasie wyznaczonym przez organizatorów trasy odbędzie się testowanie zajęć patroli. Każdy patrol przeprowadzi jedne z dwóch przygotowanych zajęć wyboru zajęć do przetestowania dokona zespół programowy po konsultacji z patrolem. Celem testowania zajęć jest przećwiczenie ich prowadzenia oraz ewaluacja (dokonana przez samego prowadzącego, jak również przez instruktora z komendy trasy), w razie potrzeby zmiany i poprawki w celu podniesienia jakości zajęć na zlot. ETAP 6: Przeprowadzenie zajęć na zlocie. Pół roku przygotowań doprowadzi was do prowadzenia zajęć podczas zlotu Wędrowniczej Watry 2017 :). Z dobrym konspektem, przygotowanymi materiałami, wzbogaconą wiedzą i umiejętnościami staniecie przed wędrownikami. Zadbajcie, by był to wartościowy, inspirujący i rozwijający czas. Powodzenia!
PROJEKT ZMIANA W 30 DNI W związku z tegoroczną ideą Wędrowniczej Watry drugie zadanie kwalifikacyjne patrolu to projekt Zmiana w 30 dni. Jaki jest cel tego zadania? To proste. Chcemy, żeby wędrownicy z całej Polski zmieniali świat. Brzmi nieprawdopodobnie? A jednak, kto jak nie my, ma czynić świat odrobinę lepszym? Chcemy, żeby uczestnicy Wędrowniczej Watry 2017 stali się inicjatorami, inspiratorami, wykonawcami i propagatorami zmiany w swoich środowiskach. Chcemy, żeby Watra przygotowała was do realizacji tej misji w społeczeństwie, uświadomiła, że nie jesteśmy tylko bezwolnymi obserwatorami, ale mamy realny wpływ na to, co nas otacza. Jak doskonale wszyscy wiemy, najlepiej uczyć się w działaniu, stąd pomysł na projekt. To zadanie jest inspirowane i koordynowane we współpracy z projektem Aktywni Obywatele Świata międzynarodową skautową inicjatywą ukierunkowaną na edukację globalną (więcej o projekcie: https://zhp.pl/globalnie). W skrócie Etapy przygotowania i realizacji projektu: 1. Rozpoznanie potrzeb i wybór przez patrol obszaru w jakim chcecie dokonać zmiany. 2. Zaplanowanie realizacji projektu za pomocą gotowego szablonu zaproponowanego przez zespół programowy WW'17 (zał. do poradnika) przesłanie razem z konspektami zajęć (w ciągu 14 dni od akceptacji tematów zajęć). 3. Konsultacje projektu przez zespół programowy i akceptacja. 4. Realizacja projektu w zaplanowanym czasie. 5. Ewaluacja projektu i przesłanie podsumowania w ciągu 14 dni od jego zakończenia na adres e-mail: program.watra@zhp.pl. ETAP 1: Rozpoznanie potrzeb i wybór obszaru do zmiany Na początek, aby uporządkować myśli i wzmocnić poczucie, że naprawdę możemy zmieniać świat na lepsze, zapoznajcie się z metodologią Działań Globalnie Świadomych projektu Aktywni Obywatele Świata: http://bit.ly/działaniaglobalnieświadome_metodologia. Harcerki i harcerze powinni zdecydować, jaką pozytywną zmianę chcą wnieść w swoje otoczenie i umieć wyjaśnić swoją motywację do podjęcia tego konkretnego działania. Należy rozważyć wszystkie konsekwencje, zgodnie z ideą edukacji globalnej i myślenia szerzej. Podejmowane działania powinny być wspólne planowane nie tylko przez lidera, ale organizowane i realizowane przez uczestników, w oparciu o ich zrozumienie kwestii, na których chcą się skupić. Pomysły mogą pochodzić od jednego harcerza lub całej grupy. Najważniejsze jest to, aby razem świadomie myśleć, co robić. [...] Na
liderach leży odpowiedzialność zmotywowania członków grupy i umożliwienia im zostania motorami zmian na różnych poziomach (indywidualnym, grupowym, społeczności). 1 Wasz projekt może dotyczyć jednego z trzech obszarów zmiany: jednostkowy dotyczący indywidualnych osób z patrolu lub patrolu jako całości; punktem wyjścia do realizacji projektu na tym poziomie jest analiza obszarów do pozytywnej zmiany wśród członków patrolu; jakie macie braki, słabości? brakuje wam wiedzy, umiejętności społecznie pożytecznych? Zmieńcie to! w środowisku lokalnym punktem wyjścia do realizacji projektu w tym obszarze jest zauważenie niepokojących zjawisk w najbliższym otoczeniu w szkole, na osiedlu, w mieście itp.; czego brakuje w waszym środowisku lokalnym, co warto propagować wśród ludzi? w wymiarze globalnym punktem wyjścia do realizacji projektu na tym poziomie może być jeden z Celów Zrównoważonego Rozwoju (patrz: Działania Globalnie Świadome metodologia) odnoszących się do globalnych problemów państw i społeczeństw; w gruncie rzeczy tutaj też będzie to akcja lokalna (w myśl hasła: myśl globalnie, działaj lokalnie), inna będzie jedynie droga do diagnozy problemu. ETAP 2: Zaplanowanie realizacji projektu Przy planowaniu realizacji projektu szczególnie pomocna będzie część 3 metodologii Działań Globalnie Świadomych: Metoda planowania projektu. Dla naszego zadania dodatkową zasadą jest rozpisanie projektu na 30 dni. Oczywiście ten czas może uwzględniać konieczne przygotowania, zdobywanie wiadomości, poszerzanie wiedzy na temat problemu. Najważniejsze zasady o jakich powinniście pamiętać, to: każdego dnia powinno być zrealizowane przynajmniej jedno działanie; projekt obejmuje 30 dni następujących jeden po drugim (bez przerw); w działania powinni być zaangażowani wszyscy członkowie patrolu. Do rozpisania projektu służy zał. 2 do poradnika, który przesyłacie do akceptacji zespołu programowego wraz z konspektami. W związku ze współpracą zespołu programowego z projektem Aktywni Obywatele Świata, wasze plany zostaną skonsultowane i rozpatrzone przez specjalistów AOŚ. Część projektów może otrzymać niewielkie dofinansowanie w wysokości 100 zł, decyduje kolejność zgłoszeń. ETAP 3: Konsultacje projektu z zespołem programowym Konsultacje projektów odbywać się będą według zasad konsultacji konspektów, przy czym dodatkowo będą opiniowane przez specjalistę projektu Aktywni Obywatele Świata. Łączna akceptacja konspektów i planu projektu kwalifikuje patrol do zapisu na trasę. 1 https://zhp.pl/wp-content/uploads/2015/07/dzialania-globalnie-swiadome-metodologia.pdf
ETAP 4: Realizacja projektu. I oto start, zaczyna się 30-dniowa przygoda :) Podczas realizacji projektu pamiętajcie o dzieleniu się osiągnięciami i utrwalaniu wyników projektu. Dokonujcie samooceny, rozmawiajcie między sobą, słuchajcie ludzi. To może być coś naprawdę wielkiego, wszystko w waszych rękach! ETAP 5: Ewaluacja projektu. Nie mniej ważne niż sama realizacja projektu jest jego ocena i podsumowanie. To jest moment, w którym możecie zewaluować, czy rzeczywiście zrealizowaliście zakładane cele, czy dokonała się zakładana zmiana :) Jest to też moment, w którym możecie planować dalsze działania, rozwijać już podjęte, dzielić się! Sprawozdanie z realizacji projektu przesyłacie do zespołu programowego w ciągu 14 dni od zakończenia, na schemacie, który otrzymacie od zespołu. Dodatkowe wymagania sprawozdawcze mogą obejmować patrole objęte dofinansowaniem (informacja bezpośrednio dla patroli zakwalifikowanych przez AOŚ). W razie niejasności i pytań zapraszamy do kontaktu: program.watra@zhp.pl Powodzenia! Zespół programowy Wędrowniczej Watry 2017