Kto i gdzie inwestuje 2015-11-04 11:00:45
2 Turcja zajmuje 32. pozycję na liście największych inwestorów zagranicznych w Polsce, ale są szanse na to, że w przyszłości turecki kapitał bardziej widoczny w naszym kraju. Republika turecka zaliczana jest do pierwszej dziesiątki rynków wschodzących, po krajach BRIC, czyli Brazylii, Rosji, Indiach i Chinach. W latach 2003-2014 do Turcji napłynęło około 130 mld dol. bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ). Wskaźniki 2012 2013 2014 2015* (prognoza) Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Turcji (mld EUR). 8,3 7,7 7,5 7,7 ( do sierpień 2015) Inwestycje bezpośrednie Turcji za granicą (mld EUR). 3,4 2,4 4 2,3 (do sierpień 2015) Źródło danych: Turecki Instytut Statystyczny
3 Inwestycje zagraniczne w Turcji koncentrują się w sektorach: pośrednictwa finansowego (38,2 proc.); dostaw mediów użytkowych (wody, energii elektrycznej, gazu ziemnego, z udziałem 26,9 proc.); przetwórstwie przemysłowym (21,3 proc.); handlu hurtowego i detalicznego. Coraz więcej inwestorów zagranicznych decyduje się na zaangażowanie w sektorze energetyki, szczególnie w produkcję energii opartej na źródłach odnawialnych (OZE). Inwestorzy chętnie lokują w Turcji swoje bazy produkcyjne, operacyjne i logistyczne. Widać to przede wszystkim w takich sektorach jak: farmaceutyczny, przetwórstwa spożywczego, produkcji odzieży, branży motoryzacyjnej oraz usług finansowych. Tureccy przedsiębiorcy najchętniej inwestują w krajach największej tureckiej diaspory Niemczech, Holandii, Belgii i Francji oraz u swoich sąsiadów w Bułgarii, Rumuni, Bośni, Iraku, Azerbejdżanie, Kazachstanie, Turkmenistanie, Egipcie, Libii oraz w Tureckiej Republice Cypru Północnego. Inwestycje tureckie za granicą koncentrują się w sektorach energii, bankowości, usług finansowych, produkcji chemikaliów, infrastruktury transportowej (budowa lotnisk) i obsługi portów lotniczych oraz branży tekstylno-odzieżowej, w ostatnim okresie zapoczątkowano ponadto kilka inwestycji w sektorze medycznym za granicą. Według danych tureckiego banku centralnego, poza granicami kraju działa blisko 4000 tureckich firm. Współpraca inwestycyjna Polski i Turcji Portfel BIZ z Polski do Turcji Największe polskie inwestycje ulokowane zostały głownie w sektorach: farmaceutycznym, spożywczym, produkcji zabawek i odzieży dla dzieci, budowlanym, informatycznych, finansowym i IT. Pozostałe polskie inwestycje dotyczą głównie sektorów: farmaceutycznego, produkcji maszyn i urządzeń oraz usług związanych z sektorem energetyki, produkcji żywności i napojów, produkcji materiałów dla budownictwa, a ponadto sektora nieruchomości (hotele i restauracje). Zauważalny jest systematyczny wzrost zaangażowania na tureckim rynku ze strony polskich firm z branży kosmetycznej, które tworzą w Turcji sieci dystrybucji i sprzedaży. Obecna od lat na rynku tureckim firma Selena SA z Wrocławia rozpoczęła swoje inwestycje w Turcji w 2008 r. przejmując 85% udziałów tureckiej spółki z sektora chemii budowlanej. Turecki oddział Seleny produkuje obecnie w fabryce w mieście Bolu piany poliuretanowe i uszczelniacze. W 2008 r. uruchamianie sieci sklepów w Turcji rozpoczęła również firma SMYK Sp. z o.o., która posiada obecnie trzy duże sklepy w Stambule oraz kilka mniejszych w innych miastach Turcji. W 2010 r. na rynku tureckim swoje inwestycje rozpoczął dom maklerski X- Trade Brokers specjalizujący się w instrumentach finansowych będących przedmiotem obrotu na giełdzie, jak i na rynku pozagiełdowym. W 2011 r. Zakłady Farmaceutyczne Polpharma SA ze Starogardu Gdańskiego przejęły większościowy pakiet akcji w tureckiej spółce Cenovapharma, specjalizującej się w działalności marketingowohandlowej produktami leczniczymi w zakresie diabetologii, kardiologii, okulistyki, neurologii i urologii. W 2013 r. Grupa Maspex Wadowice utworzyła spółkę joint venture z jedną z wiodących tureckich firm spożywczych TAT KONSERVE SANAYİİ, która należy do holdingu Koc. Sztandarowy produkt polskiej firmy soki Kubuś sprzedawany jest na rynku tureckim pod nazwą Tedi. Na tureckim rynku aktywne są także polskie firmy z branży IT. W październiku 2012 r. spółka Asseco Eastern Europe przejęła 98,7% akcji tureckiej spółki Sigma o wartości 9,1 mln USD. W 2013 r. Grupa Kapitałowa MCI Management, będąca funduszem private equity, podpisała umowę inwestycyjną w Turcji na kupno 20% udziałów największego tureckiego dystrybutora IT spółki Indeks Bilgisayar. Ugruntowaną pozycją na rynku tureckim cieszy się od lat raciborska firma Rafako SA, która od kilkudziesięciu lat
4 realizuje dla partnerów tureckich duże kontrakty inwestycyjne. Pierwsze kotły firma dostarczyła do Turcji na początku lat 80-tych, realizując w tym czasie na rynku tureckim 20 innych projektów inwestycyjnych. W Turcji funkcjonuje ponadto około 100 firm z mniejszościowym udziałem kapitału polskiego. Najwięcej z nich działa w sektorze nieruchomości, hotelarstwa, transportu, usług informatycznych i finansowych. Wiele z nich zajmuje się handlem hurtowym lub detalicznym. Turecki rynek uważany jest za wysoce konkurencyjny. Szereg korporacji ponadnarodowych uruchomiło w Turcji produkcję w ramach firm joint venture z partnerami lokalnymi lub w oparciu o porozumienia licencyjne. Część z nich współpracuje ze spółkami powołanymi w Polsce, tworząc międzynarodowe sieci produkcji i dystrybucji swoich produktów. Wysoką wartość wymiany handlowej Polski i Turcji generują firmy globalne, takie jak: Procter and Gamble, Avon, Reckitt Benckiser, Glaxosmithkline Pharmaceuticals, Philips Lighting, LG, Indesit, BSH, ArcelorMittal, Ferrero, Imperial Tobacco, CNH, Zara, New Yorker, C&A, Peugeot, Fiat, GM oraz grupy Metro i Tesco. Działają one z reguły w oparciu o szerokie łańcuchy lokalnych dostawców, co stwarza platformę współpracy MSP Polski i Turcji. Do tego grona zaczynają dołączać globalizujące się firmy z polskim rodowodem, takie jak Selena czy Rafako. Portfel BIZ z Turcji do Polski Według informacji Głównego Urzędu Statystycznego z grudnia 2014 r., według stanu na koniec 2013 r. w Polsce funkcjonowało 199 spółek z udziałem kapitału tureckiego. Zdecydowana większość tureckich spółek (około 160 spółek) to mikroprzedsiębiorostwa zatrudniające do 9 osób. Największe firmy z kapitałem tureckim w Polsce Lp. Nazwa inwestora Nazwa podmiotu polskiego Sektor 1. Dallas Corporation Sp. Z o.o. Zakłady Odzieżowe w Wałbrzychu / Dallas International - Zielona Góra Produkcja tkanin i wyr.włókienniczych 2. Koç Holding BEKO Polska Sprzęt AGD
5 3. Mesa Mesken A.S. Euro Power Centrum Sp. z o.o. - Maximus (Nadarzyn) Działalność gosp. związana z nieruchomościami 4. Polimer Kauçuk Sanayi Ve Pazarlama A. Niff Rubber Industry sp. Z o.o. Produkcja kauczuku i plastiku 5. Yenigun Construction Industry and Commerce Inc. 8 Star Sp. z o.o. w Warszawie Budownictwo 6. Nurol International B.V. Centrum Handlu Detalicznego Maximus w Nadarzynie Handel detaliczny Źródło: List of Major Foreign Investors in Poland, PAIiIZ, grudzień 2013 r. Perspektywy wzrostu tureckich inwestycji w Polsce wskazują na odnotowywane w ostatnich kilku latach rosnące zainteresowanie tureckiego sektora budowlanego realizacją projektów inwestycyjnych w Polsce w postaci budowy centrów biznesowo-handlowych, hal targowych, osiedli mieszkaniowych oraz biur (m.in. Eurocentrum, Maximus, Millenium Plaza, BlueCity, Centrum Obrotu Towarowego Europa-Azja). Strategia tureckich przedsiębiorców budowlanych na rynku polskim charakteryzuje się stopniowaniem zaangażowania od podwykonawstwa do realizacji projektów za własne kapitały. Przykładem pozytywnego zaangażowania tureckiego inwestora na polskim rynku jest firma Gülermak, która w ramach włosko-turecko-polskiego konsorcjum uczestniczyła w budowie 2 linii metra w Warszawie. Bezpośrednie Inwestycje Zagraniczne w okresie 2010-2015 (w mln USD)
6 2010 2011 2012 2013 2014 Skumulowana wartość wg. zaktualizowanej wartości na na koniec 2014 r. Tureckie inwestycje w Polsce - 0,2 73,8 18,3 127,7 25,5 68,9 Polskie inwestycje w Turcji 1,6 65,7 18,9 12,6 11,3 258,1 Źródło: Narodowy Bank Polski Tureckie zachęty dla inwestorów Turcja przyciąga zagranicznych inwestorów poprzez wspieranie inwestycji, a w szczególności rozwoju regionalnego, wzrostu zatrudnienia, poprawy ochrony środowiska i stymulowania postępu technicznego. Chodzi głównie o zwolnienia podatkowe, parapodatkowe oraz przydzielanie działek pod inwestycje. Zasady ich stosowania uzależnione są od charakteru inwestycji, jej lokalizacji oraz skali. W ograniczonym zakresie przyznawane są także preferencyjne kredyty inwestycyjne oraz subsydiowane są ich oprocentowania. Pomoc publiczna skierowana jest na promocję tworzenia specjalnych stref aktywności ekonomiczno-inwestycyjnej. W 2012 r. wprowadzono program zachęt dla inwestycji zagranicznych, zaliczając do priorytetów ograniczenie bezrobocia, transfer technologii, prywatyzację przedsiębiorstw państwowych, zmniejszenie nierówności rozwoju regionalnego, zrównoważenie salda wymiany zagranicznej, zwiększenie stopnia integracji z gospodarką światową oraz zwiększenie napływu kapitału zagranicznego. Systemy zachęt, dostępne dla inwestorów krajowych i zagranicznych, są modyfikowane pod kątem przyciągania inwestycji w sektorach produkcji przemysłowej i usług, energii i eksportu. Ankara chce skłonić do inwestycji przede wszystkim w sektorach motoryzacyjnym, chemicznym, lotniczym i elektronicznym. Kraj podzielono na sześć stref o różnym poziomie zachęt. Korzystanie z nich możliwe jest jednak tylko na podstawie Certyfikatu Zachęt Inwestycyjnych, wydawanego przez Ministerstwo Gospodarki Turcji. Szczegółowe informacje znajdują się pod adresem incentives@economy.gov.tr lub na stronie internetowej ministerstwa www.economy.gov.tr.
7