Kapitał zagraniczny w przemyśle Polski

Transkrypt

1 Bolesław Domański Kapitał zagraniczny w przemyśle Polski Prawidłowości rozmieszczenia, uwarunkowania i skutki Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego Kraków 2001

2 Spis treści 1 Cel i metody badań Badania inwestycji zagranicznych w Polsce 9 Cele i zakres badań 10 Źródła, metody zbierania i opracowania danych 12 Sposób analizy i układ pracy 20 Część I Wielkość i struktura inwestycji zagranicznych w przemyśle Polski 2 Wielkość zaangażowania kapitału zagranicznego Inwestycje ogółem 25 Inwestycje w zakłady nowe i istniejące 26 Zakłady zlikwidowane, sprzedane polskim inwestorom lub w budowie 28 3 Okres rozpoczęcia inwestycji w Polsce 31 4 Rodzaj inwestora, wielkość nakładów oraz kapitałochłonność i pracochłonność inwestycji Firmy ponadnarodowe, średni i mali inwestorzy oraz venture capital 35 Sposób wejścia inwestora oraz udział większościowy i mniejszościowy 47 Wielkość nakładów i zatrudnienia w zakładach 48 Kapitałochłonność i pracochłonność inwestycji oraz koszty pracy 50 5 Struktura branżowa inwestycji Inwestycje ogółem 53 Inwestycjegreenfield 57 Struktura branżowa a rodzaj inwestora 59 6 Rynki krajowe i zagraniczne oraz udział importu Produkcja na eksport i rynek krajowy 61 Produkcja na eksport i rynek krajowy według branż i rodzaju inwestora 62 Produkcja na eksport i rynek krajowy według okresu rozpoczęcia inwestycji 64 Import i zaopatrzenie krajowe 65 Import według branż 65 Import a eksport 66

3 7 Kraje pochodzenia kapitału Inwestycje ogółem 69 Inwestycje w istniejące i nowe zakłady 73 Kraje pochodzenia kapitału a okres rozpoczęcia inwestycji 75 Kraje pochodzenia kapitału a branże 77 Kraje pochodzenia kapitału a eksport 81 Część II Rozmieszczenie inwestycji zagranicznych w Polsce 8 Ogólne rozmieszczenie kapitału zagranicznego Przestrzenny rozkład inwestycji według województw 85 Wielkość miejscowości 90 Położenie w stosunku do głównych ośrodków regionalnych 98 Położenie względem głównych dróg 103 Położenie względem przejść granicznych 108 Funkcje miejscowości 109 Uprzemysłowienie lokalne i regionalne 111 Atrakcyjność krajobrazowa i zagrożenia ekologiczne 119 Specjalne strefy ekonomiczne 120 Lokalizacja szczegółowa nowych fabryk w terenach zainwestowanych i zielonych" Rozmieszczenie inwestycji a ich podstawowe cechy Okres rozpoczęcia inwestycji w Polsce 125 Średni i mali inwestorzy oraz firmy ponadnarodowe 135 Inwestycje bardzo duże oraz średnie i małe 139 Kapitałochłonność i pracochłonność inwestycji Rozmieszczenie inwestycji a branże Ogólne zróżnicowanie przestrzenne według działów EKD 147 Górnictwo i kopalnictwo 166 Produkcja artykułów spożywczych i napojów 170 Produkcja wyrobów tytoniowych 203 Produkcja tkanin 205 Produkcja odzieży 212 Produkcja obuwia, artykułów ze skór i toreb oraz garbowanie skór 220 Produkcja drewna i wyrobów z drewna (z wyjątkiem mebli) 224 / Produkcja masy celulozowej, papieru oraz wyrobów z papieru 230 ' Działalność wydawnicza i poligrafia 238 Wytwarzanie produktów rafinacji ropy naftowej 247

4 Produkcja chemikaliów, wyrobów chemicznych i włókien sztucznych 247 Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych 265 Produkcja wyrobów z pozostałych surowców niemetalicznych 275 Produkcja metali 295 Produkcja metalowych wyrobów gotowych (bez maszyn i urządzeń) 299 Produkcja maszyn i urządzeń (bez elektrycznych) 311 Produkcja maszyn biurowych i komputerów 319 Produkcja maszyn i aparatury elektrycznej 319 Produkcja sprzętu i aparatury radiowej, telewizyjnej i komunikacyjnej 329 Produkcja instrumentów medycznych, precyzyjnych i optycznych 336 Produkcja pojazdów mechanicznych, przyczep i naczep 339 Produkcja pozostałego sprzętu transportowego 353 Produkcja mebli i pozostała działalność produkcyjna 356 Zagospodarowanie odpadów 364 Zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę Rozmieszczenie inwestycji a eksport i import Eksport 371 Import Rozmieszczenie inwestycji a kraje pochodzenia kapitału Regionalne zróżnicowanie inwestycji 375 Regionalne zróżnicowanie inwestycji greenfield 380 Wielkość miejscowości i położenie w stosunku do głównych ośrodków regionalnych 384 Położenie względem autostrad i przejść granicznych 387 Specjalne strefy ekonomiczne 388 Lokalizacja nowych zakładów w terenach zainwestowanych i nie zainwestowanych ; Część III Lokalizacja nowych fabryk 13 Wybór lokalizacji Motywy inwestowania w Polsce 393 Przyczyny podjęcia budowy nowego zakładu 395 Proces wyboru lokalizacji ogólnej na terenie Polski 396 Znaczenie różnych czynników dla lokalizacji nowych fabryk w Polsce 399 Wpływ wybranych czynników lokalizacji 406 'Rola władz lokalnych > 415

5 14 Ocena warunków uruchamiania i funkcjonowania zakładu Trudności przy uruchamianiu zakładu 423 Ocena lokalizacji ex post 425 Część IV Skutki inwestycji 15 Wpływ na polską gospodarkę Przepływy kapitału, bilans handlowy i inne skutki finansowe 433 Technologia i organizacja produkcji 437 Konkurencyjność przedsiębiorstw 439 Powiązania i relacje z innymi firmami 442 Zatrudnienie 447 Ogólny bilans skutków inwestycji zagranicznych Skutki lokalne i regionalne Udział firm zagranicznych w przemyśle lokalnym 453 Wpływ na lokalny rynek pracy 457 Lokalne i regionalne powiązania gospodarcze 462 Pozostałe oddziaływanie na rozwój lokalny i regionalny 469 Inwestorzy zagraniczni a ekologia 473 Skutki lokalne i regionalne - ujęcie ogólne 475 Wnioski 481 Bibliografia 487 Summary 495 Spis tabel 499 List of tables 505 Spis rysunków 511 List of figures 517