Scenariusz lekcji matematyki w kl. V. T em a t : Powtórzenie wiadomości o czworokątach. C z a s z a jęć: 1 jednostka lekcyjna (45 minut). C e l e o g ó l n e : utrwalenie wiadomości o figurach geometrycznych płaskich, uczenie organizowania pracy w grupach oraz odpowiedzialności za wykonywaną pracę, kształtowanie umiejętności myślenia i formułowania wypowiedzi, kształtowanie i rozwijanie umiejętności posługiwania się językiem matematycznym, pobudzanie aktywności poprzez zadania. C e l e o p e r a c y j n e : P o z i o m I w i adomości. Kategoria A: Uczeń zna: nazwy czworokątów, pojęcia: trójkąt (podział ze względu na boki i kąty), prostokąt, kwadrat, równoległobok, romb, trapez (równoramienny i prostokątny), własności figur geometrycznych płaskich, sumy miar kątów wewnętrznych w danych czworokątach, klasyfikację czworokątów, wzory na obliczanie obwodów czworokątów, 1
Kategoria B: Uczeń rozumie: klasyfikację figur geometrycznych płaskich, symbole występujące we wzorach na obliczanie obwodów. P o z i o m II u mi e jętności. Kategoria C: Uczeń potrafi: nazywać czworokąty, wskazywać na rysunku poszczególne czworokąty, określać własności figur geometrycznych płaskich (boki, kąty, przekątne, sumy miar kątów wewnętrznych) określać zależności między czworokątami, podczas gier dydaktycznych wykorzystać wiadomości na temat czworokątów, obliczać obwody danych czworokątów. M e t o d y p r a c y : gry dydaktyczne, praktyczna ćwiczenia, metody aktywizujące. F o rm y p r a c y : praca w grupach, praca zbiorowa z całą klasą. Ś r o d k i d y d a k t y c z n e : karty pracy z treścią zadań. R o d z a j l e k c j i : utrwalająca. 2
Przebieg lekcji. Powitanie i sprawdzenie listy obecności. Określenie celu lekcji. Nauczyciel informuje uczniów, iż będą oni na dzisiejszej lekcji utrwalać zdobyte dotychczas wiadomości na temat figur geometrycznych na płaszczyźnie. Sformułowanie i zapisanie tematu lekcji. Przeprowadzenie ćwiczenia z kinezjologii edukacyjnej (pozycja Cooka). Wykonanie ćwiczenia polega na skrzyżowaniu nóg w kostkach oraz rąk. Dłonie łączymy razem (kciukami do dołu) i odwracamy w stronę ciała tak, żeby w efekcie końcowym spoczywały na klatce piersiowej z łokciami w dół i kciukami do góry. W czasie wykonywania ćwiczenia język należy położyć za zębami na podniebieniu. Podział na cztery pięcioosobowe grupy. Rozwiązywanie zadań. Nauczyciel omawia zasady gier. Każda grupa otrzymuje do rozwiązania cztery karty pracy. Rozwiązaniem każdej jest kolejny wyraz hasła. Następną kartę pracy grupa może otrzymać po pełnym rozwiązaniu poprzedniej. Nauczyciel sprawdza poprawność rozwiązania. Zwycięża ta grupa, która w najkrótszym czasie rozwiąże wszystkie karty pracy i poda hasło końcowe: Przez rozrywkę do wiedzy. Nauczyciel nagradza uczniów ze zwycięskiej 3
grupy ocenami bardzo dobrymi. Natomiast kolejne grupy dwoma i jednym plusem w zależności od stopnia rozwiązania kart pracy. Karta pracy nr 1 rozsypywanka. Każda z grup otrzymuje po piętnaście elementów, które należy ułożyć tak, aby utworzyły pięć kół. Każde koło powinno zawierać nazwę czworokąta, rysunek przedstawiający go oraz jego opis. Po poprawnym dopasowaniu wszystkich elementów, na odwrocie każdego koła powinna znajdować się litera oraz kolejność jej występowania w wyrazie. Przy rozwiązywaniu karty pracy nr 1 uczniowie wykorzystują własności czworokątów. Karta pracy nr 2 krzyżówka. Każda z grup otrzymuje do rozwiązania krzyżówkę; zagadnienia dotyczą oczywiście własności figur geometrycznych płaskich. Uczniowie również będą musieli wykazać się wiedzą ogólną na temat matematyki, np. pierwsza litera alfabetu greckiego. Hasło, poprawnie rozwiązanej krzyżówki, to drugi wyraz hasła końcowego. Karta pracy nr 3 prawda fałsz. Każda grupa otrzymuje od nauczyciela kartę pracę nr 3, która w formie tabelki zawiera zdania prawdziwe i fałszywe dotyczące czworokątów. Rozwiązanie polega na skreśleniu litery przyporządkowanej zdaniu fałszywemu. Pozostałe litery, czyli litery oznaczające zdania prawdziwe, czytane z góry utworzą trzeci wyraz hasła. Uczniowie przy rozwiązywaniu tej karty pracy wykazują się wiedzą na temat własności czworokątów. Karta pracy nr 4 domino. Każda grupa otrzymuje od nauczyciela 18 elementów, z których należy ułożyć domino i odczytać już ostatni wyraz hasła końcowego. Uczniowie muszą wykazać się szeroką wiedzą na temat figur geometrycznych oraz umiejętnością ułożenia nietypowego domina (zamiast klasycznego domina uczniowie muszą się uporać z zagadnieniami dotyczącymi czworokątów). 4
Uczniowie wypowiadają się na temat wykonywanych zadań oraz własnego zaangażowania, nauczyciel ocenia pracę uczniów. Zastosowane gry dydaktyczne aktywizują pracę uczniów, pobudzają do wysiłku intelektualnego i twórczego myślenia. Wymagają koncentracji uwagi, wytrwałości oraz umiejętności pracy w zespole. 5
KARTA PRACY NR 1 Piętnaście elementów należy ułożyć tak, aby utworzyły 5 kół. Na odwrocie każdego koła znajduje się litera oraz jej kolejność występowania w wyrazie. ROMB PROSTOKĄT RÓWNOLEGŁOBOK Czworokąt, Czworokąt, Czworokąt, który ma który ma dwie którego boki wszystkie pary boków są jednakowej kąty równoległych długości proste KWADRAT Prostokąt, który ma boki jednakowej długości TRAPEZ Czworokąt, który ma co najmniej jedną parę boków równoległych 1 2 3 P R Z 4 5 E Z 6
KARTA PRACY NR 2 1 2 3 4 5 F 6 C 8 9 7 10 G 11 D A 12 13 E 14 B 15 16 H Poziomo: 1. Wielokąt o najmniejszej liczbie boków. 6. Liczba przekątnych w trójkącie. 7. Pierwsza litera alfabetu greckiego. 9. Służy do kreślenia okręgów. 10. Część prostej ograniczona punktami. 11. Podstawowa jednostka długości. 12. Jeden z kątów utworzonych między prostymi równoległymi przeciętymi trzecią prostą. 15. Składa się z odcinków. 16. Kąt, którego miara jest większa od 180º i mniejsza od 360º. Pionowo: 2. Romb, który ma wszystkie kąty proste. 3. Suma długości boków wielokąta. 4. Czworokąt, który ma co najmniej jedną parę boków równoległych. 5. Jeden z przedmiotów w szkole. 8. Ma go każdy kąt. 13. Dział matematyki zajmujący się figurami geometrycznymi. 14. Jeden z boków trapezu. A B C D E F G H 7
KARTA PRACY NR 3 Jeżeli zdanie jest fałszywe, należy skreślić oznaczającą je literę. Pozostałe litery utworzą trzeci wyraz hasła. Trójkąt to figura geometryczna wyznaczona przez punkty leżące na jednej prostej. Podział trójkątów ze względu na boki: równoramienny, równoboczny, ostrokątny. Suma miar kątów wewnętrznych trójkąta wynosi 180. Boki trójkąta prostokątnego to: przyprostokątna i przeciwprostokątne. Wzór na obwód kwadratu wynosi: 2a + 2b Kwadrat jest równoległobokiem i rombem. Przekątne rombu nie przecinają się w połowie. Miara kątów w równoległoboku wynosi 380. Z U D S F O H G 8
KARTA PRACY NR 4 Z podanych elementów ułóż domino i odczytaj czwarty wyraz hasła. S T A R T podział trójkątów ze względu na kąty: ostrokątny, prostokątny, rozwartokątny W 60 w trójkącie równobocznym wszystkie kąty mają miarę: równoramienny, równoboczny, różnoboczny podział trójkątów ze względu na boki: obwód prostokąta o bokach długości 6 cm i 7 cm wynosi: 26 cm I romb równoległobok, który ma wszystkie boki jednakowej długości to: liczba przekątnych w trójkącie wynosi: 0 równoramienny i prostokątny rodzaje trapezów to: w trapezie suma miar kątów wynosi: 360 E tak czy romb jest trapezem? przekątne równoległoboku przecinają się w... połowie D przekątne w kwadracie przecinają się pod kątem... prostym tę samą miarę w trójkącie równoramiennym kąty przy podstawie mają... nie czy można skonstruować trójkąt o bokach: 1 cm, 1 cm, 3 cm? Z w trójkącie równobocznym wszystkie boki mają... tę samą długość nie czy istnieje trójkąt równoboczny, prostokątny? nazwy boków trapezu to: ramiona i podstawy czy kwadrat jest czworokątem? tak Y B R A W O 9
nauczycielka matematyki i informatyki w PSP nr 1 w Pionkach 10