raport nt. wizerunku sektora kosmicznego w Polsce

raport 1 nt. wizerunku sektora kosmicznego w Polsce

Raport nt. wizerunku sektora kosmicznego w Polsce przygotowany na zlecenie Agencji Rozwoju Przemysłu S.A. przez Europejską Fundację Kosmiczną Styczeń 2018r.

2 Słowo wstępne Polski sektor kosmiczny od kilku lat przechodzi bardzo duże przeobrażenie. Technologie kosmiczne, które nie tak dawno, bo jeszcze przed 2013 rokiem były w zasadzie domeną nauki, dziś stanowią dynamicznie rozwijającą się branżę przemysłu. Proces komercjalizacji sektora kosmicznego wymusza na nim zmianę sposobu komunikowania się z otoczeniem zewnętrznym. Ten przekaz musi stawać się bardziej biznesowy - zarówno w relacji wewnątrz branży - jak i w relacji z innymi sektorami przemysłu, administracją rządową, środowiskiem akademickim czy ogółem społeczeństwa. Czy tak się dzieje? Jak postrzegany jest polski sektor kosmiczny? Mamy nadzieję, że odpowiedzi m.in. na te pytania udziela niniejsze opracowanie. Dla Agencji Rozwoju Przemysłu S.A. zarówno wyniki badań, jak i stawiane na ich podstawie wnioski przedstawione w Raporcie są bardzo ważne, bo w obszarze innowacji, właśnie branżę technologii kosmicznych uznaliśmy za jeden z naszych priorytetów. Mamy w ARP S.A. pełne przekonanie, że jest to sektor przemysłu, który ma znaczący wpływ na rozwój gospodarki i poprawę jakości naszego życia. Co istotne, jest dystrybutorem najnowocześniejszych rozwiązań technologicznych, także do innych branż przemysłu, przekłada się na rozwój wysoko wykwalifikowanych kadr inżynierskich, a przede wszystkim może dawać szanse na bardzo dobry biznes. Z tym przekonaniem, przeprowadziliśmy wiele rozmów z dużym przemysłem namawiając m.in. do biznesowego wykorzystania technik satelitarnych i sięgania po technologie wygenerowane w sektorze kosmicznym. Często nasi rozmówcy reagowali na początku pobłażliwym uśmiechem, który uświadamiał nam ile jeszcze do zrobienia jest w kwestii budowania pozytywnego wizerunku sektora kosmicznego. I właśnie to, ale również ogromny potencjał technologii kosmicznych motywuje nas do działania. Raport pokazuje również, że firmy z tego sektora coraz bardziej doceniają rolę promocji biznesowej oraz PR w swojej działalności. Mają w tym nasze wsparcie. Jestem pewien, że niedługo w relacjach z naszymi partnerami, na wspomnienie o sektorze kosmicznym odpowiedzią będzie już tylko uśmiech entuzjazmu, a firmy sektora dzięki wysokiej jakości produktów i skutecznej promocji będą zdobywały kolejne rynki. Michał Szaniawski Wiceprezes Zarządu ARP S.A.

3 Szanowni Państwo, Oddajemy w Wasze ręce Raport z pierwszego badania nt. wizerunku sektora kosmicznego w Polsce, stworzony na zlecenie Agencji Rozwoju Przemysłu S.A. przez Europejską Fundację Kosmiczną we współpracy z firmami PLANET PR oraz PRESS-SERVICE Monitoring Mediów. Bardzo cieszy nas fakt, że doszło do takiego badania. Polski sektor kosmiczny przez ostatnie lata rozwinął się bowiem i dojrzał do tego, aby przeanalizować jego wizerunek i postrzeganie, ale także by wskazać możliwe kierunki komunikowania jego osiągnięć. Bardzo dziękujemy naszym partnerom wykonawczym, bez których realizacja tego Raportu nie byłaby możliwa - firmie PLANET PR oraz PRESS-SERVICE Monitoring Mediów, który od wielu lat dostarcza rzetelne, kompleksowe analizy i dane oparte o wiedzę z mediów i nowoczesne technologie. Efektem naszej wspólnej pracy jest Raport, który macie Państwo przed sobą zapraszamy do jego lektury. Łukasz Wilczyński Prezes Europejskiej Fundacji Kosmicznej

4 Spis treści 2 5 5 7 10 15 20 26 27 27 28 29 66 77 84 86 86 87 88 90 Słowo wstępne 1.0. Informacje o Raporcie. Metodologia przygotowania Raportu 1.1. Metryka Raportu 1.2. Metodologia zastosowana przy przygotowaniu Raportu 2.0. Badanie wśród podmiotów sektora kosmicznego (Związek Pracodawców Sektora Kosmicznego) 3.0. Badanie wśród Instytucji działających w sektorze kosmicznym 4.0. Badanie wśród dziennikarzy poruszających temat sektora kosmicznego 5.0. Podsumowanie z badań ankietowych 6.0. Raport medialny - analiza wizerunku sektora kosmicznego i aktywności mediowej podmiotów 6.1. Informacja o raporcie medialnym 6.2. Metodologia badania mediowego 6.3. Wizerunek medialny sektora 6.4. Medialność podmiotów działających w sektorze kosmicznym 6.5. Porównanie rok 2016 vs. 2017 6.6. Podsumowanie przekazu medialnego najważniejsze wnioski 7.0. Wnioski końcowe. Podsumowanie Raportu 7.1. Sytuacja aktualna potencjał wizerunkowy polskiego sektora kosmicznego. 7.2. Wykaz wyzwań wizerunkowo - komunikacyjnych polskiego sektora kosmicznego 8.0. Partnerzy Raportu 9.0. Nota o autorach

5 EUROPEAN SPACE FOUNDATION Raport nt. wizerunku polskiego 1Informacje o Raporcie Metodologia przygotowania Raportu 1.1. Metryka Raportu OBSZAR ANALIZY W RAPORCIE Formuła realizacji Raportu WIZERUNEK POLSKIEGO SEKTORA KOSMICZNEGO W PERSPEKTYWIE ROKU 2017 Raport przygotowany przez konsultantów Europejskiej Fundacji Kosmicznej na zlecenie Agencji Rozwoju Przemysłu S.A. we współpracy z firmami PRESS-SERVICE Monitoring Mediów Sp. z o.o. oraz PLANET PR Sp. z o.o. Raport przygotowany na podstawie pozyskanych danych dotyczących obszaru komunikacji z otoczeniem oraz analizy danych pochodzących z monitoringu mediów i analizy aktywności mediowej podmiotów polskiego sektora kosmicznego oraz analizy danych z badania grup bezpośrednio związanych z polskim sektorem kosmicznym oraz związanych z kreowaniem jego wizerunku. Rola podmiotów zaangażowanych w przygotowanie Raportu Europejska Fundacja Kosmiczna organizacja pozarządowa wspierająca projekty badawcze i edukacyjne w obszarze sektora kosmicznego i robotycznego odpowiedzialna za nadzór merytoryczny i wykonanie Raportu Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. spółka akcyjna Skarbu Państwa powołana do wspierania przedsiębiorstw w prowadzeniu i rozwijaniu działalności, a także w realizacji procesów restrukturyzacji, odgrywa ważną rolę w zwiększaniu konkurencyjności polskiego przemysłu zleceniodawca Raportu PRESS-SERVICE Monitoring Mediów Sp. z o.o. wyspecjalizowana firma zajmująca się kompleksowym monitorigiem mediów i analizami przekazu odpowiedzialna za monitoring aktywności mediowej podmiotów sektora kosmicznego w Polsce i analizę wizerunku mediowego w zakresie określonym w niniejszym Raporcie Planet PR Sp. z o. o. firma specjalizująca się w planowaniu i zarządzaniu kompleksową komunikacją organizacji firm komercyjnych i instytucji odpowiedzialna za analizy merytoryczne i działania public relations mające na celu promocję Raportu

6 Cel i zakres Raportu Celem Raportu jest uzyskanie obrazu aktualnej sytuacji wizerunkowej polskiego sektora kosmicznego wraz z analizą aktywności mediowej podmiotów odpowiedzialnych bezpośrednio za rzeczywisty rozwój gospodarczo-naukowy sektora (zrzeszone w organizacji branżowej Związku Pracodawców Sektora Kosmicznego). W szczególności zakres tematyczny Raportu obejmuje następujące zagadnienia: Ogólna ocena bieżącej sytuacji wizerunkowej polskiego sektora kosmicznego Analiza ilościowa i jakościowa publikacji prasowych na temat sektora kosmicznego za rok 2017 (w tym analiza wydźwięku publikacji prasowych) Ocena aktualnego wizerunku i opinie na temat ważnych aspektów wpływających na jego budowę, uzyskane od przedstawicieli grup uczestniczących w rozwoju polskiego sektora kosmicznego Analiza wykorzystania narzędzi stosowanych przez podmioty sektora kosmicznego podczas komunikacji z otoczeniem Raport obejmuje analizę wizerunku i aktywności mediowej podmiotów sektora kosmicznego na terytorium Polski. Nie badano wizerunku w otoczeniu ani aktywności mediowych realizowanych przez te podmioty poza granicami Polski Podstawowe źródła danych do analizy w ramach Raportu Baza publikacji prasowych na temat polskiego sektora kosmicznego firm i instytucji, znajdująca się w zasobach podmiotu badawczego firmy monitoringu mediów PRESS-SERVICE Monitoring Mediów Sp. z o.o. Wyniki sumaryczne z ankiet internetowych przeprowadzonych wśród trzech grup badanych Grupy otoczenia uczestniczące w badaniu wizerunku polskiego sektora kosmicznego Podmioty firmy i instytucje Związku Pracodawców Sektora Kosmicznego Wybrane Instytucje publiczne, które prowadzą działalność przyczyniającą się do rozwoju polskiego sektora kosmicznego Media dziennikarze zajmujący się w swojej działalności tematyką polskiego sektora kosmicznego Realizacja monitoringu mediów/badanie aktywności mediowej podmiotów Realizacja badań ankietowych Monitoring mediów obejmujący publikacje z okresu I-XII.2017 wraz z dodatkowym porównaniem aktywności w stosunku do roku 2016 Badania ankietowe przeprowadzone z wykorzystaniem ankiety internetowej w okresie XII.2017/I.2018 w grupach badanych Kontekst sytuacji wyjściowej Zakładane efekty wynikające z przygotowania Raportu Raport stanowi pierwsze w Polsce, tego typu kompleksowe opracowanie analityczne zrealizowane z wykorzystaniem specjalnie do tego celu pozyskanymi danymi dotyczącymi wizerunku i aktywności medialnej podmiotów polskiego sektora kosmicznego. Standardowo tego typu raport jest narzędziem wykorzystywanym w procesie planowania strategicznego w obszarze komunikacji podmiotów z otoczeniem. Przeprowadzona analiza i ocena aktualnego wizerunku polskiego sektora kosmicznego oraz aktywności mediowej podmiotów Prezentacja wybranych elementów obecnego wizerunku polskiego sektora kosmicznego w otoczeniu Sformułowanie najważniejszych wniosków wynikających z analizy stanowiących punkt wyjścia do planowania dalszych działań komunikacyjnych sektora kosmicznego w Polsce jako całości, jak również poszczególnych podmiotów

7 1.2. Metodologia zastosowana przy przygotowaniu Raportu Poniżej wykaz podstawowych pojęć używanych w Raporcie Sektor kosmiczny ogół podmiotów (przedsiębiorstw i instytucji) wytwarzających produkty i usługi o podobnym przeznaczeniu ich działalność związana jest z produkcją i wdrażaniem urządzeń kosmicznych, systemów wynoszenia satelitów oraz infrastruktury towarzyszącej, a także działaniami, które wykorzystują dane pozyskiwane za pomocą urządzeń satelitarnych lub wiążą się ze świadczeniem innych usług za pośrednictwem urządzeń kosmicznych. Wizerunek kategoria marketingowa związana z postrzeganiem firmy/marki przez grupy otoczenia w danym środowisku/otoczeniu. Podstawy do budowy fundamentów wizerunku firmy/marki ważne z punktu widzenia strategicznego zarządzania obejmują następujące elementy: Mają one na celu uzyskanie informacji, które byłyby pomocne w określeniu aktualnego stanu dotyczącego wizerunku polskiego sektora kosmicznego. Uzyskanie pełnego obrazu sytuacji wyjściowej może umożliwić przygotowanie w przyszłości wspólnej strategii komunikacji/promocji dla całego. Pytania pomocnicze w ramach analizy wizerunkowej Jak polski sektor kosmiczny jego poszczególne podmioty realizowały politykę budowy wizerunku i kreacji wizerunkowej? Czy poszczególne podmioty konsekwentnie i spójnie kreowały i kreują aktualnie swój wizerunek w otoczeniu? Jakie poszczególne działania podmiotów wpływają na budowanie ich wizerunku? Czy podmioty były aktywne medialnie w roku 2017? Jaki wizerunek sektora i poszczególnych podmiotów wyłania się na podstawie doniesień prasowych? wizerunek rzeczywisty Czy były jakieś informacje mediowe, które mogły wpłynąć niekorzystnie na postrzeganie sektora kosmicznego w Polsce? Jakie aktywności decydują o opinii otoczenia na temat podmiotów? wizerunek optymalny Narzędzia komunikacji narzędzia wykorzystywane przez podmioty sektora do kontaktów z otoczeniem w celu wymiany informacji, promocji i budowy wizerunku (narzędzia off-line i on-line) Strategia komunikacji zestaw wytycznych strategicznych obejmujących drzewo celów komunikacyjnych, zakres i sposoby działania w obszarze komunikacji, przygotowywany w celu wsparcia realizacji celów biznesowych podmiotów oraz budowy pozytywnego wizerunku i utrzymywania dobrych relacji pomiędzy podmiotem i otoczeniem. W ramach prowadzonej analizy wizerunkowej poszukiwane były odpowiedzi na poniżej załączone pytania strategiczne. Czego otoczenie mogło się dowiedzieć o podmiotach na podstawie informacji w mediach? Jakie działania należy podjąć w przyszłości w celu budowy pozytywnego wizerunku całego sektora kosmicznego w Polsce? Czy należy przygotować w najbliższym czasie wspólną strategię komunikacji/promocji sektora kosmicznego w Polsce? Zgodnie z założeniami wstępnymi, niniejsze badanie przeprowadzone w ramach tego Raportu dotyczy analizy stanu wyjściowego w zakresie aktualnej sytuacji wizerunkowej rodzimego. Raport może stanowić stały punkt odniesienia do dalszych etapów pracy planerskiej przy budowaniu strategii marki polskiego sektora kosmicznego oraz do przygotowania planu działań promocyjnych i komunikacyjnych dla całego sektora. Bez wykonania tego etapu pracy w zakresie jak w niniejszym Raporcie projektowanie następnych operacji promocyjnych dla całego może być utrudnione.

8 Raport jest z założenia raportem stanu tj. zawiera oceny sytuacji wyjściowej i wskazuje podstawowe tzw. obszary problemowe wraz z wnioskami końcowymi. W ramach opracowania Raportu zastosowano następujące metody pracy OBSZAR ANALIZOWANY ELEMENTY ANALIZOWANE METODY Wizerunek w mediach. Publikacje. Wydźwięk i opinie Działania public relations podmiotów (media relations komunikacja) Monitoring mediów Badanie zasobów mediowych w sieci Analiza wyników wyszukiwania Wnioskowanie eksperckie Wizerunek w grupach Wizerunek sektora Działania komunikacyjne podmiotów sektora kosmicznego Opinie dotyczące przyszłych działań komunikacyjnych sektora Badania ankietowe Analiza wyników Wnioskowanie eksperckie Aktualna sytuacja w zakresie aktywności mediowej i wizerunku Najważniejsze elementy mające wpływ na podejmowanie dalszych decyzji strategicznych Wnioskowanie eksperckie (wnioski stanowiące podstawę do dalszego postępowania)

9 W ramach analizy wizerunkowej posłużono się badaniami ankietowymi przeprowadzonymi w trzech grupach zajmujących się zarówno bezpośrednio działalnością sektorową, jak i uczestniczących w działaniach komunikacyjnych pomiędzy podmiotami a otoczeniem. Poniżej przedstawiono informacje na temat grup badanych oraz uzasadnienie wyboru. Grupa ankietowana Uzasadnienie wyboru Liczba podmiotów Podmioty firmy i instytucje związku branżowego Związku Pracodawców Sektora Kosmicznego (metryki podmiotów opisane na www.space.biz.pl stan na X.2017) Instytycje publiczne wspierające sektor kosmiczny w Polsce Wizerunek w grupach Związek to jedyna profesjonalna struktura Pracodawców Sektora Kosmicznego będąca częścią Konfederacji Lewiatan. Tworzą ją podmioty realnie uczestniczące w tej gałęzi gospodarki tj. budujące produkt krajowy brutto, tworzące miejsca pracy i zatrudniające pracowników, realizujące konkretne inwestycje i wspierające tym samym rozwój polskiej gospodarki. Podmioty Związku są synonimem jakości pracy w sektorze kosmicznym i tworzą jego realną wartość. Jeśli mówi się o sektorze kosmicznym to powinno się odnosić go do konkretnej grupy podmiotów, które stricte pracują w tym sektorze. Związek z formalnego punktu widzenia to jedyna branżowa organizacja potwierdzająca taki status podmiotów realnie działających w polskim sektorze kosmicznym. Fakt ten nadaje tym podmiotom przywileje, ale jednocześnie nakłada na nie obowiązek pracy m.in. przy polskiej strategii kosmicznej, opiniowaniu wszelkich dokumentów rządowych i wspieraniu rozwoju polskiego programu kosmicznego. Instytucje bezpośrednio zaangażowane w działania sektora (instytucje publiczne zajmujące się finansowaniem, zarządzaniem, administrowaniem, wspieraniem i promowaniem całego sektora i jego poszczególnych podmiotów). Również instytucje, które mogą być beneficjentami efektów pracy tego sektora wytwarzającego różnego rodzaju dobra produkty i usługi konieczne do rozwoju całej gospodarki. Baza Instytucji zaproszonych do udziału w badaniu w porozumieniu z ARP S.A. 52 22 Media Dziennikarze zajmujący się w swojej działalności tematyką sektora kosmicznego tj. poruszający tematy nowych przedsięwzięć, inwestycji sektora kosmicznego, udziału polskich firm i instytucji w projektach międzynarodowych, sukcesów, funkcjonowania operacyjnego poszczególnych podmiotów oraz relacjonujący na bieżąco najważniejsze fakty i wydarzenia z polskiego sektora kosmicznego. Grupa bezpośrednio wpływająca na opinię publiczną i budowę wizerunku polskiego sektora kosmicznego. Od ich nastawienia i posiadania rzetelnej aktualnej informacji i pełnej wiedzy zależeć będzie czy polski sektor kosmiczny będzie rozwijał się w przyjaznej atmosferze i pozytywnym klimacie społecznym. Baza dziennikarzy utworzona na podstawie ich faktycznej aktywności w polskiej przestrzeni mediowej. 78

10 EUROPEAN SPACE FOUNDATION Raport nt. wizerunku polskiego Analiza wyników dla grupy podmiotów Związku Pracodawców Sektora Kosmicznego 2 Sektora Udzielając odpowiedzi na pytanie ankietowe: Czy w odniesieniu do sektora kosmicznego najczęściej używa się określenia ponad połowa badanych przedstawicieli podmiotów potwierdziła, że według ich opinii jest to sektor kosmiczny, prawie 1/3 badanych kojarzy określenie z przemysłem kosmicznym, zaś ponad 16% identyfikuje tę grupę działalności jako branżę kosmiczną. Wyniki w tej grupie badanej pokazują, że z jednej strony postrzegają oni tę działalność w szerokiej perspektywie gospodarczej, nie ograniczającej się tylko do bezpośredniej produkcji przemysłowej (wytwarzanie fizycznych produktów elementów stosowanych w technologiach związanych z kosmosem), ale przede wszystkim ujmującej tę gałąź gospodarki jako system naczyń połączonych podmiotów wzajemnie ze sobą powiązanych (połączenie sfery nauki, R&D, produkcji i edukacji). W Polsce w powszechnym postrzeganiu (szerokim otoczeniu społecznym) KOSMOS jako pojęcie bywa postrzegane negatywnie, często jako zjawisko i działalność abstrakcyjnie oderwaną od realnej działalności jak coś co nie przynosi społecznie wymiernych efektów, jako niepotrzebne wydatki. Stąd w ankiecie dedykowanej dla grupy podmiotów bezpośrednio zaangażowanych w rozwój tego sektora, skierowano pytanie o ich opinię na ten temat: Czy uważacie Państwo, że określenie kosmos w odniesieniu do polskiego sektora kosmicznego niesie ze sobą ładunek komunikacyjny? Większość pytanych stwierdziło, że określenie kosmos w kontekście polskiego sektora kosmicznego jako pojęcie niesie ze sobą pozytywny ładunek komunikacyjny (ponad 70%), zaś na negatywny ładunek wskazuje prawie 1/5 badanych (19,4%). Jeśli, więc wśród samych zainteresowanych pojawia się wskazanie odpowiedzi o negatywnym ładunku przedmiotu Badanie wśród podmiotów sektora kosmicznego (Związek Pracodawców Kosmicznego) Wykres suma odpowiedzi z pytania: Czy w odniesieniu do sektora kosmicznego najczęściej używa się określenia: 36 odpowiedzi 55,6% 16,7% 27,8% Sektor kosmiczny Branża kosmiczna Przemysł kosmiczny Wykres suma odpowiedzi z pytania: Czy uważacie Państwo, że określenie kosmos w odniesieniu do polskiego sektora kosmicznego niesie ze sobą ładunek komunikacyjny? 36 odpowiedzi 72,2% 8,3% Neutralny brak skojarzeń 19,4% Pozytywny kosmos to coś nowoczesnego, innowacyjnego Negatywny kosmos to coś oderwanego od rzeczywistości, nierealnego ( ale kosmos! )

11 ich działalności to należy postawić pytanie, czy i jakie działania powinny podejmować wspólnie podmioty tworzące ten sektor, aby ich efektem była zmiana tej sytuacji. A tym samym, będzie można uzyskiwać coraz szersze poparcie dla działań i inwestycji w rozwój tego sektora w naszym kraju. Budowanie pozytywnego wizerunku w otoczeniu i tworzenie tzw. dobrego klimatu gospodarczego do rozwoju danego sektora powinno się wiązać zawsze z dostarczeniem odpowiedniej liczby jakościowej informacji w celu uruchamiania dyskusji publicznej na kluczowe tematy sektora. Stąd w ankiecie zadano pytanie dotyczące zagadnienia: Jak często mówi się aktualnie o sektorze kosmicznym w mediach polskich? Zdecydowana większość ankietowanych podmiotów twierdzi, że mówi się rzadko i nie mówi się (w sumie to 88,9%), zaś tylko 11,1% twierdzi, że tematyka sektora kosmicznego pojawia się w mediach bardzo często. Rezultaty tych odpowiedzi są interesujące biorąc pod uwagę sumaryczne wyniki raportu mediowego publikowane w niniejszym opracowaniu wskazujące na stosunkowo dużą liczbę publikacji prasowych związanych z badanymi podmiotami, które pojawiły się zarówno w roku 2017, jak i wcześniej w roku 2016. Fakt, że o znacznej grupie podmiotów mówiło się sporadycznie lub wcale. Wykres suma odpowiedzi z pytania: O sektorze kosmicznym w mediach polskich mówi się aktualnie Państwa zdaniem: 36 odpowiedzi Wykres suma odpowiedzi z pytania: Czy zauważacie Państwo rosnące zainteresowanie w polskiej przestrzeni publicznej sektorem kosmicznym (decydenci, media)? 36 odpowiedzi 86,1% 2,8% Nie mówi się Rzadko 11,1% Bardzo często Ankietowani wskazując na niską częstotliwość pojawiania się publikacji na temat sektora, zauważyli jednocześnie rosnące zainteresowanie tą kwestią w przestrzeni publicznej (pytanie: Czy zauważacie Państwo rosnące zainteresowanie w polskiej przestrzeni publicznej sektorem kosmicznym odpowiedź twierdząca 63,9% zapytanych, przy jednoczesnej odpowiedzi przeczącej prawie 1/3 badanych podmiotów). 8,3% Nie mam zdania 27,8% Nie Prawidłowy rozwój i wsparcie sektora kosmicznego jest uzależnione również od otoczenia instytucjonalnego. Rola instytucji wspierających podmioty uczestniczące w badaniach i produkcji związanych z technologiami kosmicznymi jest bardzo ważna. W przypadku niektórych najważniejszych instytucji stanowi to wręcz fundament prawidłowego i konkurencyjnego rozwoju polskiego sektora kosmicznego. Mając taką świadomość i biorąc pod uwagę przedmiot niniejszego opracowania, czyli badanie wizerunkowe, ważnym stało się postawienie pytania dotyczącego tematu oceny funkcjowania Polskiej Agencji Kosmicznej dokonanej przez NIK w 2017 i czy miała wpływ na całościowy wizerunek sektora. Prawie 40% przepytanych podmiotów odpowiedziało twierdząco na pytanie: Czy uważacie Państwo, że niedawna ocena funkcjonowania Polskiej Agencji Kosmicznej przez NIK odcisnęła się na całym wizerunku?. Jednocześnie ponad 40% wybrało odpowiedź Nie mam zdania, zaś nie dostrzega skutków tej oceny prawie 1/5 badanych. 63,9% Tak Wykres suma odpowiedzi z pytania: Czy uważacie Państwo, że niedawna ocena funkcjonowania Polskiej Agencji Kosmicznej przez NIK odcisnęła się na całym wizerunku? 36 odpowiedzi Nie mam zdania 41,7% 19,4% Nie Wśród badanych podmiotów, które wskazały na wpływ oceny funkcjonowania Polskiej Agencji Kosmicznej przez NIK na wizerunek sektora, wskazano m.in. na następujące aspekty związane z analizowanym problemem: (odpowiedź na 38,9% Tak

12 pytanie: Jeśli odpowiedzieliście Państwo Tak na poprzednie pytanie to w jaki sposób ta ocena wpłynęła, według Państwa, na postrzeganie?) Negatywnie Zamieszanie w PAK, która ma w zamyśle koordynować sektor, z pewnością nie służy jej dobremu wizerunkowi Może pokazywać cały polski sektor kosmiczny jako nieudolny Przeciwnicy wydawania publicznych pieniędzy na branżę kosmiczną uzyskali mocny argument Negatywna ocena PAK może służyć do poddawania w wątpliwość rzeczywistych możliwości polskiego sektora kosmicznego w zakresie technologii kosmicznych i satelitarnych Ludzie postrzegają sektor kosmiczny także przez pryzmat PAK. Jeśli PAK ma złą opinię wpływa to także niekorzystnie na inne podmioty sektora Budowanie pozytywnego wizerunku oraz tworzenie odpowiedniego klimatu w otoczeniu bliższym (biznesowym i instytucjonalnym) i dalszym (społecznym) musi się wiązać z wykorzystywaniem profesjonalnych narzędzi komunikacji. Rodzaj wykorzystywanych narzędzi powinien być skorelowany z celami komunikacji i grupami do których dany podmiot komunikuje. W przypadku badania wizerunkowego zestaw pytań o stosowane narzędzia jest, więc standardem. Na pytanie ankietowe: Za pomocą jakich narzędzi komunikacji realizujecie Państwo swoją strategię i/lub komunikujecie się na bieżąco z otoczeniem? (można było wskazać kilka odpowiedzi) najczęściej odpowiadano udział w konferencjach (100% ankietowanych), udział w targach (86,1%) i wykorzystanie mediów społecznościowych (69,4%). Co wynika ważnego z tych odpowiedzi? podmioty badane stosunkowo mniej aktywnie wykorzystują w swojej działalności narzędzia komunikacji z mediami, niż narzędzia kontaktów bezpośrednich, jakimi są udział w konferencjach i targach. Tylko nieco ponad połowa z nich wysyła informacje do mediów, ponad 40% stosuje w praktyce komunikacyjnej artykuły sponsorowane, a tylko 1/3 ankietowanych newslettery. Wyniki te mogą tylko potwierdzać tezę o niewystarczającym informowaniu otoczenia poprzez media i mogą się odnosić również wprost do pytania dotyczącego opinii badanych na temat częstotliwości poruszania tematyki sektora kosmicznego w mediach (według większości badanych podmiotów w tej grupie o sektorze kosmicznym w mediach mówi się rzadko). Rezultatem braku wykorzystania narzędzi do komunikacji z mediami mogą być, więc niewystarczające efekty mediowe. Dodatkowymi wskazywanymi narzędziami (odpowiedź na pytanie: Jeśli zaznaczyliście w poprzednim pytaniu Inne prosimy o wymienienie z jakich dodatkowo korzystacie Państwo narzędzi komunikacji? były jeszcze: strona internetowa konferencje prasowe wywiady dla prasy udział w programach promocyjnych organizowanych przez instytucje rządowe (np. program stażowy ARP S.A.) współpraca z uczelniami organizacja warsztatów i laboratoriów występy edukacyjne dla dzieci prelekcje komunikacja bezpośrednia w ramach sieci networkingowej i spotkania bezpośrednie AdWords Wykres suma odpowiedzi z pytania: Za pomocą jakich narzędzi komunikacji realizujecie Państwo swoją strategię i/lub komunikujecie się na bieżąco z otoczeniem? 36 odpowiedzi 35 odpowiedzi Wykres suma odpowiedzi z pytania: Które z poniższych narzędzi komunikacyjnych uważacie Państwo za najskuteczniejsze dla komunikacji swojej organizacji (prosimy wybrać 3)? Wysyłanie informacji 19 (52,8%) Wysyłanie informacji 9 (25,7%) Artykuły sponsorowane 15 (41,7%) Artykuły sponsorowane 5 (14,3%) Udział w targach 31 (86,1%) Udział w targach 25 (71,4%) Udział w konferencjach 36 (100%) Udział w konferencjach 31 (88,6%) Newslettery 11 (30,6%) Newslettery 3 (8,6%) Media społecznościowe 25 (69,4%) Media społecznościowe 14 (40%) Inne 12 (33,3%) Inne 7 (20%) 0 5 10 15 20 25 30 35 40 0 5 10 15 20 25 30 35

13 Jak widać z analizy wyników następnego pytania: Które z poniższych narzędzi komunikacyjnych uważacie Państwo za najskuteczniejsze dla komunikacji swojej organizacji (prosimy wybrać 3)? badane podmioty wskazują zdecydowanie na narzędzia pojawiające się w poprzednim pytaniu udział w konferencjach i udział w targach. Co ciekawe pomimo wskazania na stosunkowo częste wykorzystywanie mediów społecznościowych przez badanych (pytanie poprzednie), tylko 1/3 z nich wskazała to narzędzie wśród najskuteczniejszych w komunikacji swojej organizacji. Wykres suma odpowiedzi z pytania: Czy uważacie Państwo, że prowadzenie działań komunikacyjnych ułatwia realizację celów strategicznych Państwa organizacji? 36 odpowiedzi 2,8% Nie 19,4% Nie mam zdania Jak pokazują poniższe wyniki nie wszystkie badane podmioty widzą bezpośrednią korelację pomiędzy prowadzeniem swoich działań komunikacyjnych a łatwiejszym osiąganiem celów strategicznych (odpowiedź na pytanie: Czy uważacie Państwo, że prowadzenie działań komunikacyjnych ułatwia realizację celów strategicznych Państwa organizacji?) prawie 1/5 badanych nie ma zdania na ten temat. 77,8% Tak Podmioty sektora dostrzegają aktualnie potrzebę i konieczność wykorzystania komunikacji z otoczeniem w swojej działalności (odpowiedź na pytanie: Czy w najbliższym czasie planujecie Państwo zwiększenie nakładów finansowych na komunikację swojej organizacji?) już ponad 47% z badanych chce w najbliższym czasie zwiększyć swoje nakłady na działania w tym zakresie. Ważnym aspektem, który powinien być analizowany jest kreacja wizerunku sektora kosmicznego realizowana dzięki liderom opinii ludziom posiadającym odpowiednią branżową wiedzę i duże doświadczenie a przede wszystkim autorytet branżowy, połączony z umiejętnością publicznego dzielenia się swoimi opiniami z otoczeniem. Co równie istotne, konieczne jest wspieranie i budowa wizerunku analizowanego sektora przy wykorzystaniu do tego celu ważnych imprez wydarzeń dotyczących tematyki kosmicznej. W ankiecie dla omawianych zagadnień przygotowano dwa dedykowane pytania. Z analizy odpowiedzi wynika brak jednoznacznego i zdecydowanego wskazania osób w grupie ankietowanej wśród liderów opinii w polskim sektorze kosmicznym. Spośród osób najczęściej wymienianych przez ankietowane podmioty pojawiały się następujące trzy osoby (Pytanie: Prosimy wymienić trzy osoby, które uważacie Państwo za liderów opinii w polskim sektorze kosmicznym): Wykres suma odpowiedzi z pytania: Czy w najbliższym czasie planujecie Państwo zwiększenie nakładów finansowych na komunikację swojej organizacji? 36 odpowiedzi 47,2% Tak 52,8% Wykres suma odpowiedzi z pytania: Które z poniższych wydarzeń najlepiej wspierają wizerunek polskiego sektora kosmicznego? (prosimy wymienić TOP 3) 30 odpowiedzi Nie dr Grzegorz Brona Creotech Instruments S.A. European Rover Challenge 9 (25,7%) 19 (63,3%) dr inż. Piotr Orleański Centrum Badań Kosmicznych PAN Paweł Wojtkiewicz Związek Pracodawców Sektora Kosmicznego, GMV Innovating Solutions Sp. z o. o. Wśród wydarzeń wspierających wizerunek zdecydowanie wskazano na dwa posiadające już ugruntowaną pozycję rynkową co ważne jest to wskazanie dotyczące dwóch wydarzeń dedykowanych różnym grupom odbiorców (pytanie: Które z poniższych wydarzeń najlepiej wspierają wizerunek polskiego sektora kosmicznego? (prosimy wymienić TOP 3) Forum Sektora Kosmicznego 5 (14,3%) 27 (90%) Galileo Masters 16 (53,3%) Konferencja Near Space 3 (10%) Noc w Instytucie Lotnictwa 31 (8,6%) (3,3%) 9 (30%) Piknik Naukowy Polskiego Radia 1 (3,3%) Sieradzka Konferencja Kosmiczna 0 5 10 15 20 25 30

14 wiodące wydarzenie branżowe Forum Sektora Kosmicznego (na to wydarzenie wskazało aż 90% z ankietowanych podmiotów) bardzo ważne dla sektora wiodące wydarzenie dla szerokiej publiczności European Rover Challenge (na to wydarzenia wskazało prawie 2/3 ankietowanych), co pokazuje ważność tego wydarzenia dla promocji sektora w szerokim otoczeniu społecznym W ramach badania i zgodnie z założeniami niniejszego Raportu, który powinien wskazywać również kierunki dalszych działań komunikacyjnych dla całego sektora, ankietowanym zadano pytania o charakterze strategicznym. Pierwsze z nich związane jest ze wspólnym zintegrowanym działaniem komunikacyjnym i dotyczy propozycji podmiotów w tym zakresie (pytanie: Jakie zdaniem Państwa należałoby podjąć działania dedykowane dla całego sektora kosmicznego, by wspierać budowanie jego pozytywnego wizerunku?) Wśród propozycji dotyczących działań znalazły się m.in.: Budowanie wizerunku to proces. Integracja środowiska i wspólne wystąpienia, zaangażowanie mediów i agend rządowych, większa wymiana informacji i edukacja Działania zmierzające do promowania sektora w mediach także zagranicznych, działania zmierzające do podniesienia świadomości i wiedzy władz krajowych i lokalnych nt. podmiotów działających w tym sektorze, w tym specyfiki tego przemysłu Opracowanie realnej strategii kosmicznej. Określenie bliskiego i dalekosiężnego celu dla polskiej branży kosmicznej Integracja działań w tym obszarze ZPSK powinien opracować wewnętrzne wytyczne komunikacyjne Po stronie administracji powinien sprawnie funkcjonować podmiot, który w przemyślany sposób prowadziłby działania ukierunkowane na promocję sektora kosmicznego w Polsce. Działania te powinny obejmować różnych odbiorców od młodzieży, poprzez studentów osoby czynne zawodowo, polityków i pracowników administracji. Polski sektor kosmiczny powinien być również promowany za granicą, szczególnie w Komisji Europejskiej (tworzenie nowych nie jest potrzebne, biorąc pod uwagę niewielki rozmiar branży) Więcej informacji w mediach o działaniach firm, wygranych projektach itp. Wydarzenia specjalne dostępne dla szerszej publiczności i angażujące media Organizacja wydarzeń i konkursów Jeśli chodzi o wizerunek względem obywateli to wspomaganie inicjatyw społecznych z zakresu astronomii, docieranie do jak najszerszego grona ludzi, którzy w efekcie dostrzegą, że organizacje z sektora kosmicznego inwestują w młodych ludzi, promują naukę Wyeliminować z komunikacji medialnej hurra optymizm oraz nadmierną i nieuzasadnioną opinię o osiągnięciach pseudo-kosmicznych Śniadania biznesowe z dziennikarzami Podstawą przemyślanych działań wizerunkowych musi być zawsze strategiczne planowanie i działanie według zatwierdzonego planu. Stąd fundamentalnym zadaniem do realizacji jeśli chce się zbudować pozytywny i wyrazisty wizerunek powinno być wspólne strategiczne działanie. Wyniki analizy odpowiedzi na pytanie ankietowe: Czy uważacie Państwo, że w najbliższym roku powinna powstać wspólna strategia komunikacji dla całego polskiego sektora kosmicznego? pokazują, że prawie 60% badanych podmiotów ze Związku Pracodawców Sektora Kosmicznego widzi taką potrzebę. Co również istotne w tych wynikach, suma odpowiedzi Nie ma zdania i Nie to razem 41,6%. Pokazuje to, że przed sektorem stoi jeszcze wyzwanie wewnętrznej edukacji i promocji wspólnej komunikacji, która może przynieść wymierne korzyści, dla wszystkich uczestniczących stron, w rozwoju tego sektora. Wykres suma odpowiedzi z pytania: Czy uważacie Państwo, że w najbliższym roku powinna powstać wspólna strategia komunikacji dla całego polskiego sektora kosmicznego? 36 odpowiedzi Lepsze działania wizerunkowe PAK oraz innych instytucji (np. Delegacja do ESA) 8,3% Nie Warto by firmy ogłaszały swoje nowości podczas dużych wydarzeń również na ważnych międzynarodowych wydarzeniach (jak napiszą o tym specjalistyczne serwisy zagraniczne to da inny efekt) Informowanie o sukcesach poprzez istniejące kanały 33,3% Nie mam zdania 58,3% Tak

15 EUROPEAN SPACE FOUNDATION Raport nt. wizerunku polskiego 3 działających Respondentami drugiej ankiety przeprowadzonej w ramach tego Raportu były Instytucje publiczne bezpośrednio zaangażowane we wspieranie sektora kosmicznego oraz te, które mogą być beneficjentem efektów pracy tego sektora, odbiorcami jego produktów i usług. Lista zaproszonych do udziału w badaniu Instytucji w porozumieniu z Agencją Rozwoju Przemysłu S.A. Badanie wśród Instytucji w sektorze kosmicznym Wykres suma odpowiedzi z pytania: Czy w odniesieniu do sektora kosmicznego najczęściej używa się określenia sektor, przemysł czy branża kosmiczna? 13 odpowiedzi Analiza wyników dla grupy Instytucje publiczne: Udzielając odpowiedzi na pierwsze pytanie ankietowe: Czy w odniesieniu do sektora kosmicznego najczęściej używa się określenia sektor, przemysł czy branża kosmiczna? przedstawiciele Instytucji jednogłośnie (100%) wskazali, że w odniesieniu do sektora kosmicznego używa się najczęściej określenia sektor kosmiczny. Pokazuje to, że ta grupa badanych patrzy na działalność sektora w szerokim ujęciu, obejmującym wszystkie jego aspekty a z drugiej strony może wskazywać na to, że taki właśnie przekaz otrzymują z mediów. Ponad połowa ankietowanych Instytucji stwierdziła, że określenie kosmos w odniesieniu do polskiego sektora kosmicznego niesie ze sobą pozytywny (53,8%) ładunek komunikacyjny tzn. mówi o czymś nowoczesnym, innowacyjnym. Natomiast 30,8% z nich zaznaczyło odpowiedź negatywny, czyli podobnie jak przedstawiciele ZPSK, również przedstawiciele Instytucji zwracają uwagę na negatywny wydźwięk słowa kosmos określającego coś oderwanego od rzeczywistości, nierealnego. To kolejny sygnał mówiący o tym, że warto zastanowić się nad tym jak kształtować pozytywny wizerunek polskiego sektora kosmicznego. (odpowiedź na pytanie: Czy uważacie Państwo, że określenie kosmos w odniesieniu do polskiego sektora kosmicznego niesie ze sobą ładunek komunikacyjny?) 100% Sektor kosmiczny Wykres suma odpowiedzi z pytania: Czy uważacie Państwo, że określenie kosmos w odniesieniu do polskiego sektora kosmicznego niesie ze sobą ładunek komunikacyjny? 13 odpowiedzi 53,8% 15,4% Neutralny brak skojarzeń 30,8% Pozytywny kosmos to coś nowoczesnego, innowacyjnego Negatywny kosmos to coś oderwanego od rzeczywistości, nierealnego ( ale kosmos! )

16 Potwierdzają to kolejne wyniki z pytania O sektorze kosmicznym w mediach polskich mówi się aktualnie Państwa zdaniem... Według ponad 84% ankietowanych o sektorze kosmicznym w mediach mówi się rzadko albo nie mówi się wcale. Są to wyniki podobne do otrzymanych w grupie podmiotów ZPSK, odpowiadających na to samo pytanie. Wyniki uzyskane w poprzednich pytaniach ankietowych sygnalizują problem komunikacyjny lub nieprawidłowy przepływ informacji na temat działalności szeroko pojętego sektora kosmicznego pomiędzy jego podmiotami firmami, instytucjami a mediami. Dlatego nie powinno dziwić, że odpowiadając na pytanie: Które ze stwierdzeń najlepiej oddaje Państwa ocenę wizerunku polskiego sektora kosmicznego aż 69,2% ankietowanych wskazuje na wizerunek neutralny tzn. że o sektorze kosmicznym mówi się od czasu do czasu i brak jest jasnego, bezpośredniego przełożenia i informacji na temat wpływu sektora na gospodarkę. Tylko 23,1% badanych uważa, że wizerunek polskiego sektora kosmicznego jest pozytywny i mówi się o nim często, podkreślając jego ważność i pozytywną rolę w naszej gospodarce, zaś 7,7% twiedzi, że negatywny mówi się w negatywnym kontekście, jako czymś oderwanym od rzeczywistości i gospodarki Wykres suma odpowiedzi z pytania: O sektorze kosmicznym w mediach polskich mówi się aktualnie Państwa zdaniem. 13 odpowiedzi 76,9% 7,7% Nie mówi się Rzadko 15,4% Bardzo często Wykres suma odpowiedzi z pytania: Które ze stwierdzeń najlepiej oddaje Państwa ocenę wizerunku polskiego sektora kosmicznego? 13 odpowiedzi 7,7% Negatywny mówi się w negatywnym kontekście, jako czymś oderwanym od rzeczywistości i gospodarki 23,1% Wizerunek pozytywny mówi się o sektorze często, w pozytywnym kontekście, podkreślając jego ważność i pozytywną rolę w polskiej gospodarce 69,2% Wizerunek neutralny mówi się o sektorze od czasu do czasu brak jasnego i bezpośredniego przełożenia o wpływie sektora na gospodarkę

17 Najważniejszymi podmiotami realnie budującymi tę gałąź gospodarki są podmioty Związku Pracodawców Sektora Kosmicznego, będącego częścią Konfederacji Lewiatan. Dlatego właśnie w kolejnym pytaniu (O których podmiotach z sektora kosmicznego słyszycie Państwo najczęściej? (prosimy wymienić TOP 3) przedstawiciele Instytucji zostali poproszeni o wymienienie trzech podmiotów sektora, o których słyszą najczęściej (TOP3). Na pierwszym miejscu ankietowani wskazali Creotech Instruments S.A. (76,9%), kolejne dwa miejsca zajęły Centrum Badań Kosmicznych (61,5%) i Instytut Lotnictwa (46,2%). Wśród najczęściej wymienianych podmiotów znalazły się również Grupa Kapitałowa Polska Grupa Zbrojeniowa S.A., Przemysłowy Instytut Automatyki Pomiarów PIAP, Instytut Łączności i Thales Alenia Space Polska Sp. z o. o. (wszyscy po 38,5%) oraz Astri Polska Sp. z o. o., Astronika Sp. z o. o., SENER Sp. z o. o. (wszyscy po 30,8%). Wykres suma odpowiedzi z pytania: O których podmiotach z sektora kosmicznego słyszycie Państwo najczęściej? (prosimy wymienić TOP 3) 36 odpowiedzi ABM Space Sp. z o. o. Adaptronika Sp. z o. o. Antmicro Space Sp z o. o. Astri Polska Sp. z o. o. Astronika Sp z o. o. Blue Dot Solutions Sp. z o. o. CloudFerro Sp. z o. o. Creotech Creotech Instruments Institution S.A. FastLogic Sp. z o.o. Flytronic Sp z o. o. Geosystems Polska Sp. z o. o. GMV Innovating Solutions Sp. z o. o. Hertz Systems Sp. z o. o. HTP Nowe Technologie Sp. z o. o. Jakusz Sp. z o. o. Instytut Lotnictwa IRES Technologies Sp. z o.o. ITSG Sp. z o. o. ITTI Sp z o. o. Kapitech Sp. z o. o. KOMES Sp z o. o. N7 Mobile Sp z o. o. Nobo Solutions S.A. OPEGIEKA Outsourcing Partners Sp. z o. o. PCO S.A. Piktime Systems Sp. z o.o. Radiotechnika Marketing Sp. z o. o. Robotics Inventions Sp. z o. o. SATIM Monitoring Satelitarny Sp. z o. o. Semicon Sp. z o. o. SENER Sp z o. o. SIRC Sp. z o. o. SmallGIS Sp. z o. o. Solaris Optics S.A. Space Kinetics Sp. z o. o. SpaceForest Sp. z o.o. Systemics-Pab TechOcean Sp. z o. o. Thales Alenia Space Polska Sp. z o. o. TS2 SPACE Sp. z o. o. VFRPOLAND sp. z o.o. Wasat Sp. z o. o. WB Electronics Sp. z o. o. WiRan Sp. z o.o. 1 (7,7%) 2 (15,4%) 3 (23,1%) 2 (15,4%) 1 (7,7%) 2 (15,4%) 1 (7,7%) 1 (7,7%) 1 (7,7%) 1 (7,7%) 2 (15,4%) 2 (15,4%) 1 (7,7%) 2 (15,4%) 4 (30,8%) 4 (30,8%) 3 (23,1%) 3 (23,1%) 3 (23,1%) 3 (23,1%) 3 (23,1%) 4 (30,8%) 5 (38,5%) 5 (38,5%) 5 (38,5%) 5 (38,5%) 6 (46,2%) 8 (61,5%) 10 (76,9%) 0 2 4 6 8 10

18 Jak już wcześniej zostało wspomniane, budowanie pozytywnego wizerunku oraz tworzenie odpowiedniego klimatu w otoczeniu bliższym (biznesowym i instytucjonalnym) musi się wiązać z wykorzystywaniem profesjonalnych narzędzi dostosowanych do celów komunikacji i grup, do których dany podmiot komunikuje. Interesujące zatem było poznanie również z jakich narzędzi korzystają przedstawiciele Instytucji i skąd czerpią informacje. Na pytanie o główne źródła informacji i wiedzy na temat polskiego sektora kosmicznego ankietowani wskazali: udział w konferencjach (76,9%) i publikacje w mediach (69,2%) oraz inne (38,5%) a wśród nich: bezpośrednie spotkania z osobami pracującymi w sektorze kosmicznym i przedstawicielami ESA, PAK, publikacje ESA, wytyczne KE, Copernicus, czy Centrum Badań Kosmicznych PAN. Wykres suma odpowiedzi z pytania: Które z poniższych, są dla Państwa głównym źródłem informacji i wiedzy na temat polskiego sektora kosmicznego? 13 odpowiedzi Publikacje w mediach Artykuły sponsorowane Udział w targach Udział w konferencjach Newslettery Media społecznościowe Inne 1 (7,7%) 9 (25,7%) 2 (15,4%) 7 (20%) 4 (30,8%) 5 (38,5%) 9 (69,2%) 0 2 4 6 8 10 10 (76,9%) Co ciekawe nikt z ankietowanych nie wskazał newsletterów, jako źródła informacji. Wśród wydarzeń najlepiej wspierających wizerunek polskiego sektora kosmicznego, podobnie jak w grupie ankietowanych członków ZPSK, wskazano na posiadające już ugruntowany i pozytywny wizerunek: Forum Sektora Kosmicznego i European Rover Challenge oraz Galileo Masters (odpowiedź na pytanie: Które z poniższych wydarzeń najlepiej wspierają wizerunek polskiego sektora kosmicznego? (prosimy wymienić TOP 3). Biorąc pod uwagę przedmiot niniejszego opracowania, czyli badanie wizerunkowe istotne było postawienie pytania dotyczącego tematu oceny funkcjonowania Polskiej Agencji Kosmicznej dokonanej przez NIK i ewentualnych konsekwencji dla całościowego wizerunku, również przedstawicielom Instytucji. 30,8% ankietowanych odpowiedziało twierdząco na pytanie: Czy uważacie Państwo, że niedawna ocena funkcjonowania Polskiej Agencji Kosmicznej przez NIK odcisnęła się na całym wizerunku?. Wśród badanych podmiotów, które wskazały na wpływ oceny funkcjonowania Polskiej Agencji Kosmicznej przez NIK na wizerunek sektora, wskazano m.in. na następujące aspekty związane z analizowanym problemem: Negatywnie Deprecjacja wizerunku PAK Jednocześnie 61,5% ankietowanych wybrało odpowiedź Nie mam zdania, 7,7% natomiast nie dostrzega skutków przeprowadzonej oceny na całym wizerunku sektora. Wykres suma odpowiedzi z pytania: Które z poniższych wydarzeń najlepiej wspierają wizerunek polskiego sektora kosmicznego? (prosimy wymienić TOP 3) 13 odpowiedzi European Rover Challenge Forum Sektora Kosmicznego Galileo Masters Konferencja Near Space Noc w Instytucie Lotnictwa Piknik Naukowy Polskiego Radia Sieradzka Konferencja Kosmiczna 5 (14,3%) 1 (7,7%) 31 (8,6%) (3,3%) 9 (25,7%) 2 (15,4%) 3 (23,1%) 7 (53,8%) 8 (61,5%) 0 2 4 6 8 10 10 (76,9%)

19 W przypadku tego rodzaju grupy badanej ważnym było zasięgnięcie opinii na temat propozycji w jaki sposób wspierać budowanie pozytywnego wizerunku sektora kosmicznego (odpowiedź na pytanie: Jakie Państwa zdaniem należałoby podjąć działania dedykowane dla całego sektora kosmicznego, by wspierać budowanie jego pozytywnego wizerunku?). Wśród propozycji dotyczących działań znalazły się m.in.: Opracowanie nowych technologii, które z sukcesem zostaną zaimplementowane z korzyścią dla społeczeństwa. I przede wszystkim tym się chwalić zarówno w mediach, jak i na spotkaniach branżowych Wykres suma odpowiedzi z pytania: Czy uważacie Państwo, że niedawna ocena funkcjonowania Polskiej Agencji Kosmicznej przez NIK odcisnęła się na całym wizerunku? 13 odpowiedzi 7,7% Nie 30,8% Tak Podjęcie szerszych działań informacyjno-promocyjnych wskazujących na możliwość zastosowania technologii satelitarnych w różnych gałęziach życia, ze szczególnym uwzględnieniem zastosowań służących poprawie warunków życia mieszkańców 61,5% Nie mam zdania Zwiększyć działalność nastawioną na edukację społeczeństwa W przypadku działań PR-owych na pewno trzeba dać do zrozumienia obywatelom spoza sektora kosmicznego jak wiele z codziennych wynalazków zawdzięczają technologiom rozwijanym na potrzeby misji kosmicznych, żeby pokazać potrzebę inwestowania w ten sektor Przybliżanie opinii publicznej na czym opiera się sektor kosmiczny konkretne przykłady realizowanych działań/ projektów Popularyzacja tematyki kosmicznej wśród dzieci i młodzieży Ukazywanie wpływu technologii kosmicznych sektora kosmicznego w codziennym życiu przeciętnego człowieka Wykres suma odpowiedzi z pytania: Czy uważacie Państwo, że w najbliższym roku powinna powstać wspólna strategia komunikacji dla całego polskiego sektora kosmicznego? 13 odpowiedzi 23,1% Nie mam zdania 76,9% Tak Okrągły stół sektora kosmicznego Podstawą przemyślanych działań wizerunkowych musi być zawsze strategiczne planowanie i działanie według zatwierdzonego planu. Stąd fundamentalnym zadaniem do realizacji, jeśli chce się zbudować pozytywny i wyrazisty wizerunek powinno być wspólne strategiczne działanie. Wyniki analizy odpowiedzi na pytanie ankietowe: Czy uważacie Państwo, że w najbliższym roku powinna powstać wspólna strategia komunikacji dla całego polskiego sektora kosmicznego? wskazują, że aż 76,9% ankietowanych uważa, że powinna powstać wspólna strategia komunikacji dla całego sektora kosmicznego. Nikt nie zaprzeczył, a 23,1% nie ma zdania.

20 EUROPEAN SPACE FOUNDATION Raport nt. wizerunku polskiego Trzecią grupą biorącą udział w badaniu na temat wizerunku polskiego sektora kosmicznego byli przedstawiciele mediów dziennikarze. Wśród nich znaleźli się zarówno dziennikarze specjalizujący się stricte w tematyce kosmicznej, jak i dziennikarze mediów ogólnotematycznych poruszających tę tematykę. Do badania wybrano opiniotwórczą grupę dziennikarzy, którzy na kwestie sektora kosmicznego patrzą szeroko z różnych perspektyw politycznej, technicznej, branżowej, biznesowej i naukowej. 4 kosmicznego Badanie wśród dziennikarzy poruszających temat sektora Wykres suma odpowiedzi z pytania: Czy w odniesieniu do sektora kosmicznego najczęściej używa się określenia 30 odpowiedzi 26,7% Branża kosmiczna Analiza wyników dla grupy dziennikarzy W tej grupie ankietowanych odpowiedzi na pierwsze pytanie: Czy w odniesieniu do sektora kosmicznego najczęściej używa się określenia rozłożyły się prawie równo na trzy części dziennikarze uważają, że najczęściej używa się określenia sektor kosmiczny (40%), przemysł kosmiczny (33,3%) a 26,7%, że branża kosmiczna. Wypowiadając się w kwestii określenia kosmos w odniesieniu do polskiego sektora kosmicznego zdecydowana większość dziennikarzy uważa, że niesie on ze sobą pozytywny ładunek komunikacyjny (60%), zaś na jego neutralne i negatywne postrzeganie wskazuje tylko po 20% ankietowanych. Uzyskane wyniki są zbliżone do tych jakie pojawiły się zarówno w grupie przedstawicieli firm sektora kosmicznego, jak i Instytucji. 40% 33,3% Sektor kosmiczny Wykres suma odpowiedzi z pytania: Czy uważacie Państwo, że określenie kosmos w odniesieniu do polskiego sektora kosmicznego niesie ze sobą ładunek komunikacyjny? 30 odpowiedzi 20% Neutralny brak skojarzeń Przemysł kosmiczny Interesujące jest to, że tak samo jak w grupie Instytucji i u dziennikarzy, rozkładają się odpowiedzi na kolejne pytanie: Które z poniższych stwierdzeń najlepiej oddaje Państwa ocenę wizerunku polskiego sektora kosmicznego? 20% Negatywny kosmos to coś oderwanego od rzeczywistości, nierealnego ( ale kosmos! ) Aż 70% ankietowanych wskazuje na wizerunek neutralny tzn. że o sektorze kosmicznym mówi się od czasu do czasu i brak jest jasnego, bezpośredniego przełożenia i informacji 60% Pozytywny kosmos to coś nowoczesnego, innowacyjnego

21 na temat wpływu sektora na gospodarkę. Tylko 16,7% badanych uważa, że wizerunek polskiego sektora kosmicznego jest pozytywny i mówi się o nim często, podkreślając jego ważność i pozytywną rolę w naszej gospodarce. W kolejnym pytaniu (Jeśli myślicie Państwo o sektorze kosmicznym w Polsce to które 3 podmioty firmy i instytucje polskiego sektora kosmicznego przychodzą Państwu od razu na myśl) przedstawiciele mediów zostali poproszeni o wymienienie trzech podmiotów, które przychodzą im od razu na myśl o polskim sektorze kosmicznym (TOP3). Wykres suma odpowiedzi z pytania: Które z poniższych stwierdzeń najlepiej oddaje Państwa ocenę wizerunku polskiego sektora kosmicznego? 30 odpowiedzi 16,7% Wizerunek pozytywny mówi się o sektorze często, w pozytywnym kontekście, podkreślając jego ważność i pozytywną rolę w polskiej gospodarce 13,3% Negatywny mówi się w negatywnym kontekście, jako czymś oderwanym od rzeczywistości i gospodarki ABM Space Sp. z o. o. Adaptronika Sp. z o. o. Antmicro Space Sp z o. o. Astri Polska Sp. z o. o. Astronika Sp z o. o. Blue Dot Solutions Sp. z o. o. CloudFerro Sp. z o. o. Creotech Creotech Instruments Institution S.A. FastLogic Sp. z o.o. Flytronic Sp z o. o. 1 (3,3%) Geosystems Polska Sp. z o. o. 2 (6,7%) GMV Innovating Solutions Sp. z o. o. 3 (10%) Hertz Systems Sp. z o. o. HTP Nowe Technologie Sp. z o. o. Jakusz Sp. z o. o. Instytut Lotnictwa 1 (3,3%) IRES Technologies Sp. z o.o. ITSG Sp. z o. o. ITTI Sp z o. o. Kapitech Sp. z o. o. KOMES Sp z o. o. N7 Mobile Sp z o. o. 1 (3,3%) Nobo Solutions S.A. OPEGIEKA Outsourcing Partners Sp. z o. o. PCO S.A. Piktime Systems Sp. z o.o. 2 (6,7%) 2 (6,7%) Radiotechnika Marketing Sp. z o. o. Robotics Inventions Sp. z o. o. SATIM Monitoring Satelitarny Sp. z o. o. Semicon Sp. z o. o. SENER Sp z o. o. SIRC Sp. z o. o. SmallGIS Sp. z o. o. Solaris Optics S.A. Space Kinetics Sp. z o. o. SpaceForest Sp. z o.o. Systemics-Pab TechOcean Sp. z o. o. Thales Alenia Space Polska Sp. z o. o. TS2 SPACE Sp. z o. o. VFRPOLAND sp. z o.o. Wasat Sp. z o. o. WB Electronics Sp. z o. o. WiRan Sp. z o.o. 1 (3,3%) 5 (16,7%) 2 (6,7%) 3 (10%) 3 (23,1%) 7 (23,3%) 3 (10%) 2 (6,7%) 70% Wizerunek neutralny mówi się o sektorze od czasu do czasu brak jasnego i bezpośredniego przełożenia o wpływie sektora na gospodarkę Na pierwszym miejscu ankietowani wskazali Creotech Instruments S.A. i Centrum Badań Kosmicznych (po 46,7%), a następnie SENER Sp. z o. o. (40%). Powyższe wyniki są generalnie zgodne z analizą aktywności mediowej tych podmiotów (analiza załączona w rozdziale 6.0). 4 (30,8%) 9 (30%) 12 (40%) 14 (46,7%) 14 (46,7%) Wykres suma odpowiedzi z pytania: Jeśli myślicie Państwo o sektorze kosmicznym w Polsce to które 3 podmioty firmy i instytucje polskiego sektora kosmicznego przychodzą Państwu od razu na myśl? 30 odpowiedzi 0 3 6 9 12 15

22 Dziennikarze zapytani o to, które z firm lub instytucji najczęściej się z nimi kontaktują (Które z poniżej wymienionych podmiotów firm lub instytucji najczęściej się z Państwem kontaktują (prosimy o wybranie TOP 3?) wymienili w pierwszej kolejności, jak można było przypuszczać na podstawie wyniku poprzedniego pytania: SENER Sp. z o. o. (51,9%), Creotech Instruments S.A. (48,1%) i Centrum Badań Kosmicznych (29,6%). Wykres suma odpowiedzi z pytania: Które z poniżej wymienionych podmiotów firm lub instytucji najczęściej się z Państwem kontaktują (prosimy o wybranie TOP 3? 27 odpowiedzi ABM Space Sp. z o. o. Adaptronika Sp. z o. o. Antmicro Space Sp z o. o. Astri Polska Sp. z o. o. Astronika Sp z o. o. Blue Dot Solutions Sp. z o. o. CloudFerro Sp. z o. o. 2 (7,4%) Creotech Creotech Instruments Institution S.A. FastLogic Sp. z o.o. Flytronic Sp z o. o. Geosystems Polska Sp. z o. o. 1 (3,7%) GMV Innovating Solutions Sp. z o. o. 2 (7,4%) Hertz Systems Sp. z o. o. 1 (3,7%) HTP Nowe Technologie Sp. z o. o. Jakusz Sp. z o. o. Instytut Lotnictwa 4 (14,8%) IRES Technologies Sp. z o.o. ITSG Sp. z o. o. ITTI Sp z o. o. Kapitech Sp. z o. o. KOMES Sp z o. o. N7 Mobile Sp z o. o. Nobo Solutions S.A. 1 (3,7%) OPEGIEKA Outsourcing Partners Sp. z o. o. PCO S.A. Piktime Systems Sp. z o.o. 2 (7,4%) Radiotechnika Marketing Sp. z o. o. Robotics Inventions Sp. z o. o. SATIM Monitoring Satelitarny Sp. z o. o. Semicon Sp. z o. o. SENER Sp z o. o. SIRC Sp. z o. o. SmallGIS Sp. z o. o. Solaris Optics S.A. Space Kinetics Sp. z o. o. SpaceForest Sp. z o.o. Systemics-Pab TechOcean Sp. z o. o. Thales Alenia Space Polska Sp. z o. o. TS2 SPACE Sp. z o. o. VFRPOLAND sp. z o.o. Wasat Sp. z o. o. WB Electronics Sp. z o. o. WiRan Sp. z o.o. 1 (3,7%) 2 (7,4%) 2 (7,4%) 5 (18,5%) 4 (14,8%) 3 (11,1%) 4 (30,8%) 8 (29,6%) 13 (48,1%) 14 (51,9%) 0 3 6 9 12 15

23 Oceniając wartość (co do treści) materiałów prasowych otrzymywanych od firm i instytucji polskiego sektora kosmicznego dziennikarze w zdecydowanej większości (89,6%) wskazali ich poprawną i wysoką jakość merytoryczną (pytanie: Jak oceniają Państwo wartość materiałów prasowych otrzymywanych od firm i instytucji z sektora kosmicznego? (jakość treści w tym przypadku nie oceniamy jakości samych projektów). Wykres suma odpowiedzi z pytania: Jak oceniają Państwo wartość materiałów prasowych otrzymywanych od firm i instytucji z sektora kosmicznego? 29 odpowiedzi 10,3% Słaba jakość To bardzo ważna informacja, bo właśnie na podstawie materiałów prasowych tworzone są potem artykuły, notatki i wzmianki narzędzia niezbędne w komunikacji przemysłu i instytucji sektora kosmicznego wśród biznesu, instytucji decyzyjnych i opinii publicznej. 31% Wysoka jakość W ten sposób budowany jest pozytywny wizerunek polskiego sektora kosmicznego oraz tworzy się odpowiedni klimat w otoczeniu bliższym i dalszym. Przedstawiciele mediów zapytani o to, czy mają problemy w komunikacji z podmiotami w większości odpowiedzieli, że nie (66,7%). Wśród tych którzy wskazali odpowiedź tak (33,3%) znalazły się m.in. następujące kwestie, które tę komunikację zakłócają: Duże uznane firmy nie mają za bardzo interesu w kontakcie z mniejszymi mediami, bo trudno ich przekonać, że przyniesie im to wymierne korzyści 58,6% Wykres suma odpowiedzi z pytania: Czy macie Państwo problemy w komunikacji z podmiotami? 30 odpowiedzi Poprawna jakość Informacje przekazywanie dziennikarzom i opinii są zbyt techniczne. Odwrotnością tej sytuacji jest np. NASA, która nawet z nieatrakcyjnych dla zwykłego czytelnika osiągnięć (odkrycie kolejnej planety miliony lat świetlnych od nas) robi show, z plakatami i materiałami wideo 33,3% Tak Branża nie kontaktuje się Firmy i instytucje nie są przygotowane do współpracy z mediami Brak odpowiedzi na maile albo obietnice kontaktu zwrotnego nie są dotrzymywane Długi czas oczekiwania na odpowiedzi na maile/pytania 66,7% Nie

24 W kolejnym pytaniu ankietowym (Czego brakuje Państwu w komunikacji z podmiotami z?) dziennikarze zostali poproszeni o wypisanie tych elementów, których brakuje im w komunikacji z podmiotami z sektora kosmicznego w Polsce. Przedstawiciele mediów zwrócili uwagę m.in.: na następujące kwestie w obszarze braków: Systematyczności w dostarczaniu informacji mediom Wykres suma odpowiedzi z pytania: Które z poniższych wydarzeń najlepiej wspierają wizerunek polskiego sektora kosmicznego? (prosimy wymienić TOP 3) 27 odpowiedzi European Rover Challenge Forum Sektora Kosmicznego 5 (14,3%) 9 (25,7%) 15 (55,6%) 23 (85,2%) Płynności w nawiązywaniu długotrwałej, konsekwentnej współpracy Galileo Masters Konferencja Near Space 10 (37%) 6 (22,2%) Niekiedy brakuje informacji czym się zajmują, dlaczego jest to ważne i jakie nadzieje można wiązać z konkretnymi projektami Noc w Instytucie Lotnictwa Piknik Naukowy Polskiego Radia Sieradzka Konferencja Kosmiczna 3 (8,6%) 1 (3,7%) 8 (29,6%) 11 (40,7%) Przekazu medialnego dla szerszej publiczności, indukującego zainteresowanie badaniami kosmicznymi 0 5 10 15 20 25 Ich inicjatywy. Większość nie chwali się projektami i nie kontaktuje z dziennikarzami, w mediach można znaleźć artykuły tylko o kilku tych, które z mediami się stale kontaktują Inicjatywy w kontaktach i dostarczania inspiracji do niekomercyjnego kontentu Większej liczby newsletterów. Kontakty często wynikają z inicjatywy własnej dziennikarza Przełożenia na bezpośrednią praktykę Dobrze przygotowanych video, b-rolli i animacji Wśród wydarzeń najlepiej wspierających wizerunek polskiego sektora kosmicznego (pytanie: Które z poniższych wydarzeń najlepiej wspierają wizerunek polskiego sektora kosmicznego? (prosimy wymienić TOP 3), podobnie jak w grupie ankietowanych członków ZPSK i przedstawicieli Instytucji, dziennikarze wskazali: European Rover Challenge (85,5%), Forum Sektora Kosmicznego (55,6%) oraz Piknik Naukowy (40%), czyli wydarzenia w swej formule otwarte i bardzo medialne. Na czwartej pozycji znalazł się konkurs i związana z nim gala Galileo Masters (37%). Z analizy odpowiedzi dziennikarzy, podobnie jak w pozostałych grupach ankietowanych, wynika brak jednoznacznego i zdecydowanego wskazania liderów opinii w polskim sektorze kosmicznym. Spośród osób najczęściej wymienianych przez przedstawicieli mediów pojawili się: Łukasz Wilczyński Europejska Fundacja Kosmiczna, Planet PR dr Grzegorz Brona Creotech Instruments S.A. dr Krzysztof Kanawka Blue Dot Solutions

25 W odniesieniu do istoty tego Raportu, dziennikarze również zostali zapytani czy ocena funkcjonowania Polskiej Agencji Kosmicznej przez NIK odcisnęła się na całym wizerunku sektora kosmicznego w Polsce (pytanie: Czy uważacie Państwo, że niedawna ocena funkcjonowania Polskiej Agencji Kosmicznej przez NIK odcisnęła się na całym wizerunku sektora kosmicznego w Polsce?) Odpowiedzi rozłożyły się następująco 40% ankietowanych uważa, że ta ocena nie odcisnęła się na wizerunku sektora, po 30% wskazało odpowiedzi tak i nie mam zdania. Dziennikarze, którzy uważają, że niedawna ocena funkcjonowania Polskiej Agencji Kosmicznej przez NIK odcisnęła się na całym wizerunku, podawali m.in. takie opinie (odpowiedź na pytanie: Jeśli odpowiedzieliście Państwo Tak na poprzednie pytanie to w jaki sposób ta ocena wpłynęła, według Państwa, na postrzeganie sektora kosmicznego w Polsce?) Wykres suma odpowiedzi z pytania: Czy uważacie Państwo, że niedawna ocena funkcjonowania Polskiej Agencji Kosmicznej przez NIK odcisnęła się na całym wizerunku? 30 odpowiedzi 40% Nie 30% 30% Tak Nie mam zdania Jeśli PAK jest postrzegana jako niepoważna, marnująca pieniądze podatników Agencja, to tak samo może być postrzegana cała branża Bardzo negatywnie z uwagi na skupienie mediów na zagadnieniach czysto politycznych (proces wyboru pracowników, nieistotne elementy takie jak potencjalna zmiana siedziby) przy jednoczesnym braku jakichkolwiek informacji o osiągnięciach Agencji i jej pracowników

26 EUROPEAN SPACE FOUNDATION Raport nt. wizerunku polskiego Podsumowanie z badań ankietowych 5Z jednej strony podmioty te zwracają uwagę, że rzadko Jeśli chodzi o spojrzenie w perspektywie gospodarczej na pojęcie sektor kosmiczny to Instytucje postrzegają go najszerzej, jako system naczyń połączonych ze sobą podmiotów ze sfery nauki, R&D, produkcji i edukacji. Pomimo pojawiających się negatywnych skojarzeń w szerokim otoczeniu dotyczącym określenia kosmos, kosmiczny itp. większość ankietowanych we wszystkich trzech grupach ma jego pozytywny obraz wizerunkowy, jako synonimu czegoś nowoczesnego i innowacyjnego. Instytucje i media są zgodne w ocenie wizerunku sektora kosmicznego jako neutralnego, o którym mówi się od czasu do czasu, ale brak jasnego i bezpośredniego przełożenia i informacji o wpływie sektora na gospodarkę. W dwóch grupach ZPSK i Instytucje, bezpośrednio związanych z budową tego sektora istnieje silne przeświadczenie i przekonanie, że o sektorze mówi się rzadko. W sumie z wynikami Nie mówi się to ponad 80% odpowiedzi. Nie dowodzi tego w sposób bezpośredni liczba artykułów, notatek i doniesień prasowych na temat sektora kosmicznego przeświadczenie o rzadko pojawiających się informacjach może wynikać z naturalnego natłoku komunikacyjnego w przestrzeni medialnej. Podmioty Związku Pracodawców Sektora Kosmicznego w komunikacji z otoczeniem najczęściej wykorzystują konferencje i targi. Za pomocą jednego z tych narzędzi tj. konferencji, Instytucje czerpią głównie swoją wiedzę na temat podmiotów sektora (również z informacji medialnych). mówi się w mediach o sektorze kosmicznym, a z drugiej strony same te podmioty nie korzystają w pełni z narzędzi komunikacji z mediami (informacje prasowe, artykuły, newslettery). Dziennikarze zwracają uwagę na to, że tylko część firm kontaktuje się z nimi regularnie, często informacje są zbyt techniczne i brak przekazu medialnego dla szerszej publiczności, indukującego zainteresowanie badaniami kosmicznymi przez opinie publiczną. W obu grupach badanych (podmioty Związku i media) brak jednoznacznego i zdecydowanego wskazania lidera opinii w sektorze kosmicznym. Najczęściej wymieniane osoby to: dr Grzegorz Brona Paweł Wojtkiewicz dr inż. Piotr Orleański Łukasz Wilczyński dr Krzysztof Kanawka Wśród wydarzeń wspierających wizerunek widać silną pozycję dwóch wydarzeń Forum Sektora Kosmicznego i European Rover Challenge. Zarówno podmioty Związku Pracodawców Sektora Kosmicznego, jak i Instytucje dostrzegają silną potrzebę stworzenia strategii komunikacyjnej dla polskiego sektora kosmicznego. W komunikacji badane podmioty sektora kosmicznego nie wykorzystują szeroko narzędzi komunikacji z mediami.

27 EUROPEAN SPACE FOUNDATION Raport nt. wizerunku polskiego Raport medialny analiza wizerunku sektora kosmicznego i aktywności mediowej podmiotów 6Publikacje medialne, które wzięto pod uwagę podzielono ze 6.1. Informacja o raporcie medialnym Dane do raportu medialnego zostały opracowane i poddane analizie zgodnie z wytycznymi Europejskiej Fundacji Kosmicznej przez podmiot specjalizujący się w monitoringu mediów i analizie przekazu firmę PRESS-SERVICE Monitoring Mediów Sp. z o.o. Analiza została wykonana z zachowaniem najwyższej staranności w oparciu o sprawdzoną na rynku metodologię. Przeprowadzone badanie dotyczy analizy przekazu medialnego pod kątem tematu: wizerunek sektora kosmicznego w Polsce. Badanie zostało zrealizowane na podstawie danych, które zostały zebrane w okresie od stycznia do grudnia 2017 roku. Analizie poddano materiał pochodzący z monitoringu ponad 1100 tytułów prasowych, 5 mln źródeł internetowych, najważniejszych mediów społecznościowych oraz 100 stacji radiowych i telewizyjnych. Badanie ma charakter ilościowo-jakościowy. względu na: rodzaj medium (na internet, prasę, radio i telewizję), ich zasięg (ogólnopolski i regionalny). Publikacje ocenione zostały pod kątem ich wielkości (artykuł, notka, wzmianka), poszczególnym podmiotom przypisany został wydźwięk doniesień na ich temat (negatywny, neutralny, pozytywny). Zgromadzony materiał został także opisany pod kątem tematyki doniesień. Przygotowana analiza zawiera także wnioski i komentarze. Pierwsza część opracowania prezentuje wszystkie badane podmioty, które wspólnie tworzą sektor kosmiczny w Polsce. Natomiast w drugiej części znajduje się analiza ilościowa wszystkich badanych podmiotów a najpopularniejsze z nich poddane zostały także analizie jakościowej. Analiza prezentuje zainteresowanie mediów samą tematyką jak również podmiotami, które funkcjonują na rynku. Badanie objęło 52 podmioty duże firmy, małe i średnie przedsiębiorstwa oraz instytuty naukowo-badawcze, działające w sektorze kosmicznym członkowie Związku Pracodawców Sektora Kosmicznego (stan na X.2017 opisy podmiotów na www.space.biz.pl.)

28 6.2. Metodologia badania mediowego Analiza została przeprowadzona z użyciem sprawdzonych technik służących badaniu efektywności działań PR. Poniżej znajduje się szczegółowy opis zastosowanych metod, a także terminologii użytej w opracowaniu dotyczącym analizy mediowej. Rodzaj medium Analiza dotyczy materiałów pochodzących z monitoringu prasy, internetu oraz stacji radiowych i telewizyjnych. Dane zebrano z ponad 1100 tytułów prasowych, 5 mln polskojęzycznych portali internetowych oraz 100 stacji radiowych i telewizyjnych. Dotarcie publikacji Dotarcie publikacji jest miarą określającą liczbę realnych kontaktów odbiorców z przekazem medialnym. Unikalny użytkownik Termin określający liczbę pojedynczych numerów komputerów IP, albo też najczęściej liczbę pojedynczych programów cookie identyfikujących użytkownika korzystającego z danego serwisu internetowego. Profil medium Ze względu na zakres tematyczny zgromadzone źródła informacji medialnych podzielono na pięć profili: Media specjalistyczne do tej kategorii należą tytuły prasowe, portale internetowe, stacje radiowe i telewizyjne podejmujące tematy związane z wybraną dziedziną. Mediami specjalistycznymi są: Personel i Zarządzanie, www.automoto.pl, TVN Turbo itp. Media regionalne do tej kategorii należą tytuły prasowe, portale internetowe, stacje radiowe i telewizyjne prowadzące swoją działalność na określonym terenie i skierowane do społeczności lokalnych. Zwykle są to media ogólnoinformacyjne związane z konkretnym województwem. Mediami regionalnymi są: Nowości, www.lodz.naszemiasto.pl, TVP Poznań itp. Gospodarka, ekonomiczne do tej kategorii należą tytuły prasowe, portale internetowe, stacje radiowe i telewizyjne zajmujące się tematyką związaną z finansami, ekonomią i biznesem. Mediami ekonomicznymi są: Parkiet, www.money.pl, Polsat Biznes itp. Wydźwięk publikacji Wydźwiękiem medialnym nazwano potencjalny wpływ publikacji na kształtowanie w mediach wizerunku badanego podmiotu. Stąd podział na wydźwięki: pozytywny kiedy dany przekaz może wpłynąć korzystnie na obraz medialny podmiotu negatywny kiedy dany przekaz jest niekorzystny dla wizerunku analizowanego podmiotu i może przyczynić się do pogorszenia jego obrazu medialnego neutralny kiedy dany przekaz nie ma pozytywnego ani negatywnego wpływu na wizerunek marki lub informacje pozytywne i negatywne zamieszczone w publikacji równoważą się Wielkość publikacji Wielkością publikacji nazwano obszar, jaki zajmuje informacja o analizowanym podmiocie. Stąd podział na: artykuł najobszerniejsza publikacja medialna. W przypadku prasy i internetu określa materiały przekraczające pół strony formatu A4, a także te prezentowane na jednej lub więcej kolumnach. W odniesieniu do materiałów radiowo-telewizyjnych artykuły odnoszą się do informacji trwających co najmniej 30 sekund. notkę informacja medialna średniej wielkości. W przypadku prasy i internetu publikacja taka nie przekracza pół strony formatu A4; w przypadku informacji radiowych i telewizyjnych są to materiały trwające co najmniej 15 sekund. wzmiankę jest to oznaczenie dla materiałów najkrótszych, często jedno- lub kilkuzdaniowych, które jedynie wspominają o analizowanym podmiocie. W przypadku informacji radiowych i telewizyjnych są to materiały trwające krócej niż 15 sekund. Media ogólnoinformacyjne do tej kategorii należą tytuły prasowe, portale internetowe, stacje radiowe i telewizyjne o zasięgu ogólnopolskim, publikujące najważniejsze wiadomości z różnych dziedzin. Mediami ogólnoinformacyjnymi są: Rzeczpospolita, www.wp.pl, Program III Polskiego Radia itp. Media społecznościowe do tej kategorii należą serwisy internetowe, które mają charakter społecznościowy np.: Facebook.com, Twitter.com

29 6.3. Wizerunek medialny sektora W tej części analizy został zaprezentowany wizerunek medialny. W rozdziale tym znalazły się zestawienia ilościowe, a także zaprezentowana została tematyka przekazu. Rozdział uwzględnia również wnioski i komentarze. PODSUMOWANIE PRZEKAZU MEDIALNEGO 7 563 Liczba publikacji 63 mln Dotarcie publikacji 16 562 794 zł AVE zweryfikowany

30 Top 5 najpopularniejszych tematów publikacji i wydźwięk pozytywne neutralne negatywne 0 200 400 600 800 1000 1200 Badania kosmiczne Rozwój i inwestycje Targi, konferencje, szkolenia Przetargi, podpisanie umowy Przedstawiciele firm

31 Wielkość Medium 19% Notka Radio 2% 2% Telewizja 9% Prasa 21% Artykuł Wzmianka 60% Internet 87% Zasięg Wydźwięk 20% Regionalne 1% Negatywne 47% Pozytywne Ogólnopolskie 80% Neutralne 52%

32 Im ciemniejszy kolor województwa na mapie, tym więcej publikacji regionalnych ukazało się na jego obszarze.

33 Suma Liczba publikacji Wskaźnik dotarcia 7563 63 427 845 Wydźwięk Negatywne 109 4 860 514 Neutralne 3898 31 557 042 Pozytywne 3556 27 010 290 Wielkość Artykuł 1575 19 653 285 Notka 1481 13 462 339 Wzmianka 4507 30 312 221 Rodzaj medium Internet 6597 4 668 968 Prasa 663 14 173 067 Radio 150 24 026 389 Telewizja 153 20 559 743 Zasięg medium Ogólnopolskie 6038 60 552 743 Regionalne 1525 2 875 102

34 Liczba publikacji w analizowanym okresie oraz ich dotarcie do odbiorcy Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) planuje przechwycić nieczynnego satelitę Envisat, a specjalny chwytak konstruują inżynierowo z warszawskiej firmy SENER Polska. Creotech Instruments rozpocznie budowę modułowej platformy satelitarnej Hypersat. Zmiany wokół Polskiej Agencji Kosmicznej. Siedziba w Warszawie zamiast w Gdańsku, nowy zakres zadań i nowy nadzór. Materiały o perspektywach dla polskiego przemysłu kosmicznego. publikacji 1000 10000000 800 8000000 600 6000000 400 4000000 200 2000000 styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień Liczba publikacji Wskaźnik dotarcia 358 691 574 922 695 723 578 443 582 732 632 633 3 480 420 4 085 894 3 929 241 9 565 051 6 894 492 8 119 511 3 268 726 2 156 448 8 180 099 4 491 535 2 987 522 6 268 907

35 LICZBA PUBLIKACJI W CZASIE W PODZIALE NA WYDŹWIĘK negatywne neutralne pozytywne 1000 800 600 400 200 0 styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień negatywne 0 1 0 6 2 39 25 7 2 18 3 6 neutralne 191 314 284 352 339 357 325 266 323 516 321 310 pozytywne 167 376 290 564 354 327 228 170 257 198 308 317

36 LICZBA PUBLIKACJI W CZASIE W PODZIALE NA WIELKOŚĆ wzmianka notka artykuł 1000 800 600 400 200 0 styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień Artykuł 85 202 55 262 131 166 106 89 109 94 115 161 Notka 41 134 180 165 89 177 102 52 96 138 155 152 Wzmianka 232 355 339 495 475 380 370 302 377 500 362 320

37 LICZBA PUBLIKACJI W CZASIE W PODZIALE NA MEDIUM telewizja radio prasa internet 1000 800 600 400 200 0 styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień Internet 293 612 515 829 610 611 495 378 484 651 571 548 Prasa 53 34 43 44 53 89 65 52 65 65 42 58 Radio 6 27 6 22 10 6 8 4 19 12 13 17 Telewizja 6 18 10 27 22 17 10 9 14 4 6 10

38 PRZEKAZ W PODZIALE NA MEDIUM, WYDŹWIĘK I WIELKOŚĆ LICZBA PUBLIKACJI WEDŁUG MEDIUM I WYDŹWIĘKU pozytywne neutralne negatywne 7000 6000 5000 Liczba publikacji 4000 3000 2000 1000 0 Internet Prasa Telewizja Radio

39 DOTARCIE PUBLIKACJI WEDŁUG MEDIUM I WYDŹWIĘKU pozytywne neutralne negatywne 30 000 000 25 000 000 20 000 000 wskaźnik dotarcia 15 000 000 10 000 000 5 000 000 0 Radio Telewizja Prasa Internet

40 LICZBA PUBLIKACJI WEDŁUG MEDIUM I WIELKOŚCI wzmianka notka artykuł 7000 6000 5000 Liczba publikacji 4000 3000 2000 1000 0 Internet Prasa Telewizja Radio

41 DOTARCIE PUBLIKACJI WEDŁUG MEDIUM I WIELKOŚCI wzmianka notka artykuł 25 000 000 20 000 000 wskaźnik dotarcia 15 000 000 10 000 000 5 000 000 0 Radio Telewizja Prasa Internet

42 MAPA BENCHMARKINGOWA RODZAJ MEDIUM Informacje w prasie miały stosunkowo wysokie dotarcie do odbiorców. Najwięcej doniesień medialnych ukazało się w Internecie. Udział informacji pozytywnych w przekazie telewizyjnym wyniósł 41 proc. Największą szansę na kontakt z informacjami nt. branży kosmicznej mieli słuchacze audycji radiowych (przeważnie w rozgłośniach ogólnopolskich) 3,5 Indeks wydźwięku wskazuje na średni wydźwięk publikacji. Im wyższa wartość tego wskaźnika, tym korzystniejszy wydźwięk. indeks wydźwięku wielkość kuli odzwierciedla liczbę publikacji 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0 Internet Prasa Telewizja 5 10 15 20 25 30 miliony wskaźnik dotarcia Dotarcie publikacji to liczba potencjalnych kontaktów odbiorców z przekazem. Radio

43 PRZEKAZ W PODZIALE NA PROFIL MEDIUM, WYDŹWIĘK I WIELKOŚĆ LICZBA PUBLIKACJI WEDŁUG PROFILU MEDIUM I WYDŹWIĘKU pozytywne neutralne negatywne 7000 6000 5000 Liczba publikacji 4000 3000 2000 1000 0 Specjalistyczne Regionalne Społecznościowe Gospodarka, ekonomia Ogólnoinformacyjne

44 DOTARCIE PUBLIKACJI WEDŁUG PROFILU MEDIUM I WYDŹWIĘKU pozytywne neutralne negatywne 60 000 000 50 000 000 40 000 000 Wskaźnik dotarcia 30 000 000 20 000 000 10 000 000 0 Ogólnoinformacyjne Specjalistyczne Gospodarka, ekonomia Regionalne Społecznościowe

45 LICZBA PUBLIKACJI WEDŁUG PROFILU MEDIUM I WIELKOŚCI wzmianka notka artykuł 3500 3000 2500 Liczba publikacji 2000 1500 1000 500 0 Specjalistyczne Regionalne Społecznościowe Gospodarka, ekonomia Ogólnoinformacyjne

46 DOTARCIE PUBLIKACJI WEDŁUG PROFILU MEDIUM I WIELKOŚCI wzmianka notka artykuł 60 000 000 50 000 000 40 000 000 Wskaźnik dotarcia 30 000 000 20 000 000 10 000 000 0 Ogólnoinformacyjne Specjalistyczne Gospodarka, ekonomia Regionalne Społecznościowe

47 MAPA BENCHMARKINGOWA - PROFIL MEDIUM Najwięcej publikacji odnotowano w tytułach specjalistycznych. Przekaz w tych mediach miał pozytywny charakter. Najkorzystniej wypadł przekaz w mediach o tematyce gospodarczo-ekonomicznej. W mediach regionalnych opublikowano w 2017 r. co piąty materiał nt. branży kosmicznej. Największe dotarcie do odbiorców miały informacje, opublikowane w mediach ogólnoinformacyjnych. Prawie połowa przekazu miała korzystny wydźwięk. Najmniejszy wskaźnik dotarcia miały media społecznościowe. 4,0 Indeks wydźwięku wskazuje na średni wydźwięk publikacji. Im wyższa wartość tego wskaźnika, tym korzystniejszy wydźwięk. indeks wydźwięku 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 wielkość kuli odzwierciedla liczbę publikacji 0-10 Gospodarka, ekonomia Regionalne 0 Społecznościowe Specjalistyczne 10 20 30 40 50 60 miliony wskaźnik dotarcia Dotarcie publikacji to liczba potencjalnych kontaktów odbiorców z przekazem. Ogólnoinformacyjne

48 TEMATYKA PRZEKAZU Z UWZGLĘDNIENIEM WYDŹWIĘKU PUBLIKACJI WYDŹWIĘK PUBLIKACJI W PODZIALE NA TEMAT pozytywne neutralne negatywne Badania kosmiczne Rozwój i inwestycje Targi, konferencje, szkolenia Przetargi, podpisane umowy Przedstawiciele firm Wydarzenia, eventy Działalność pozakosmiczna i produkty Analizy i badania Nowinki techniczne Dofinansowanie, nowy sprzęt Staże i zatrudniania w branży Pozycja rynkowa Nagrody i wyróżnienia Konkursy Rankingi i zestawienia Ważny sektor gospodarki Reklama, marketing, promocja

49 WYDŹWIĘK PUBLIKACJI W PODZIALE NA TEMAT pozytywne neutralne negatywne Badania kosmiczne Rozwój i inwestycje Targi, konferencje, szkolenia Przetargi, podpisane umowy Przedstawiciele firm Wydarzenia, eventy Działalność pozakosmiczna i produkty Analizy i badania Nowinki techniczne Dofinansowanie, nowy sprzęt Staże i zatrudniania w branży Pozycja rynkowa Nagrody i wyróżnienia Konkursy Rankingi i zestawienia Ważny sektor gospodarki Reklama, marketing, promocja Przeprowadzona analiza wykazała, że największa część doniesień medialnych informowała o badaniach kosmicznych. Drugim najczęściej podejmowanym tematem były rozwój i inwestycje, a na trzecim miejscu uplasowały się doniesienia o targach, konferencjach i szkoleniach. Większość informacji miała neutralny charakter, a materiały negatywne zawierały informacje o Raporcie NIK w sprawie nieprawidłowości w Polskiej Agencji Kosmicznej.

50 WIELKOŚĆ PUBLIKACJI W PODZIALE NA TEMAT wzmianka notka artykuł Badania kosmiczne Rozwój i inwestycje Targi, konferencje, szkolenia Przetargi, podpisane umowy Przedstawiciele firm Wydarzenia, eventy Działalność pozakosmiczna i produkty Analizy i badania Nowinki techniczne Dofinansowanie, nowy sprzęt Staże i zatrudniania w branży Pozycja rynkowa Nagrody i wyróżnienia Konkursy Rankingi i zestawienia Ważny sektor gospodarki Reklama, marketing, promocja

51 WIELKOŚĆ PUBLIKACJI W PODZIALE NA TEMAT wzmianka notka artykuł Badania kosmiczne Rozwój i inwestycje Targi, konferencje, szkolenia Przetargi, podpisane umowy Przedstawiciele firm Wydarzenia, eventy Działalność pozakosmiczna i produkty Analizy i badania Nowinki techniczne Dofinansowanie, nowy sprzęt Staże i zatrudniania w branży Pozycja rynkowa Nagrody i wyróżnienia Konkursy Rankingi i zestawienia Ważny sektor gospodarki Reklama, marketing, promocja Analiza wykazała, że pod kątem wielkości informacji, przekaz miał podobną strukturę jak w 2016 r. Największy udział w całości przekazu ponownie miały materiały o najmniejszej wielkości, czyli wzmianki, ich udział wynosi 60% wszystkich doniesień. Z badania wynika także, że udział artykułów wyniósł 21%. Natomiast udział notek, czyli publikacji średniej wielkości był mniejszy niż przed rokiem i wyniósł 19%.

52 TEMATYKA PRZEKAZU Z UWZGLĘDNIENIEM RODZAJU MEDIUM TEMATYKA PUBLIKACJI W PODZIALE NA MEDIUM internet prasa radio telewizja Badania kosmiczne Rozwój i inwestycje Targi, konferencje, szkolenia Przetargi, podpisane umowy Przedstawiciele firm Wydarzenia, eventy Działalność pozakosmiczna i produkty Analizy i badania Nowinki techniczne Dofinansowanie, nowy sprzęt Staże i zatrudniania w branży Pozycja rynkowa Nagrody i wyróżnienia Konkursy Rankingi i zestawienia Ważny sektor gospodarki Reklama, marketing, promocja

53 TEMATYKA PUBLIKACJI W PODZIALE NA MEDIUM internet prasa radio telewizja Badania kosmiczne Rozwój i inwestycje Targi, konferencje, szkolenia Przetargi, podpisane umowy Przedstawiciele firm Wydarzenia, eventy Działalność pozakosmiczna i produkty Analizy i badania Nowinki techniczne Dofinansowanie, nowy sprzęt Staże i zatrudniania w branży Pozycja rynkowa Nagrody i wyróżnienia Konkursy Rankingi i zestawienia Ważny sektor gospodarki Reklama, marketing, promocja Internet ponownie odegrał dominującą rolę w komunikacji. Przeprowadzona analiza wykazała, że różnego rodzaju serwisy internetowe opublikowały w sumie 6597 materiałów, a udział tego medium w przekazie, tak jak przed rokiem, wyniósł 87% wszystkich badanych doniesień.

54 NAJAKTYWNIEJSZE MEDIA Z UWZGLĘDNIENIEM WYDŹWIĘKU LICZBA PUBLIKACJI W NAJAKTYWNIEJSZYCH MIEDIACH W PODZIALE NA WYDŹWIĘK pozytywne neutralne negatywne www.facebook.com www.space24.pl www.defence24.pl www.kosmonauta.net www.businessnow.pl www.evertiq.pl www.rp.pl www.naukawpolsce.pap.pl www.wnp.pl www.dlapilota.pl www.geoforum.pl www.aviaton24.pl www.money.pl RZECZPOSPOLITA www.pb.pl www.it.wnp.pl www.stooq.pl www.polskieradio.pl ELEKTRONIK www.polskiprzemysl.com.pl W pierwszej trójce najaktywniejszych ponownie znalazły się te same źródła internetowe: Facebook.com space24.pl defence24.pl. Większą aktywność niż przed rokiem odnotowano w przypadku space24.pl. Ponownie odnotowano dużą liczbę doniesień w portalach branżowych. Najaktywniejszym tytułem prasowym ponownie okazała się Rzeczpospolita. Kilka pozycji niżej uplasował się magazyn Elektronik. Publikowanie doniesień na temat branży kosmicznej w Polsce jest nadal domeną serwisów i portali internetowych.

55 WYDŹWIĘK PUBLIKACJI AUTORSTWA NAJAKTYWNIEJSZYCH DZIENNIKARZY pozytywne neutralne negatywne TADEUSZ SOBCZAK (naszemiasto.pl) MACIEJ BADOWSKI (polskatimes.pl) JERZY KRAJEWSKI (businessnow.pl) MAJA PIOTROWSKA (gazetawrocławska.pl) ZBIGNIEW BISKUPSKI (dziennikbaltycki.pl) PAWEŁ ZIEMNICKI (defence24.pl) ZBIGNIEW LENTOWICZ (RZECZPOSPOLITA) MICHAŁ MOROZ (kosmonauta.pl) KRZYSZTOF KANAWKA (kosmonauta.net) ANNA BEŁCIK (PULS BIZNESU) FILIP GEEKOWSKI (geekwekk.pl) GRZEGORZ KOŃCZEWSKI (naszemiasto.pl) JAN MAZUREK (PC WORLD) RAFAŁ MIERZEJEWSKI (RZECZPOSPOLITA) ARTUR SZACHNO (dziennikbaltycki.pl) JANUSZ SULISZ (satkurier.pl) MARTA BELLON (businessinsider.com.pl) ANITA KAŹMIERSKA (satkurier.pl) PIOTR CELEJ (b2-biznes.pl URSZULA ZIELIŃSKA (rpkom.pl) Przeprowadzone badanie wykazało, że najaktywniejszym autorem był Tadeusz Sobczak. Wynika to jednak z licznych przedruków informacji jego autorstwa w portalach naszemiasto.pl. Podobnie jak w roku 2016, drugi pod względem aktywności był Maciej Badowski, którego teksty publikowane są na łamach portali należących do grupy Polska Press. Jerzy Krajewski z portalu businessnow.pl, który opublikował w 2016 r. najwięcej informacji nt. branży, w badanym okresie znalazł się na trzeciej pozycji. Dziennikarze piszący dla mediów drukowanych mieli nieco mniejszy w 2017 niż w roku 2016 udział w kształtowaniu przekazu nt. branży kosmicznej. Najwięcej materiałów opublikował na łamach Rzeczpospolitej Zbigniew Lentowicz. Wśród autorów z największą liczbą materiałów, jedynie Krzysztof Kanawka z serwisu kosmonauta.net opublikował informację negatywną.

56 AKTYWNOŚĆ MEDIÓW REGIONALNYCH LICZBA PUBLIKACJI Mapa prezentuje liczbę publikacji regionalnych w każdym województwie. Im ciemniejszy kolor województwa na mapie, tym więcej publikacji regionalnych ukazało się na jego obszarze.

57 DOTARCIE PUBLIKACJI Mapa prezentuje liczbę potencjalnych kontaktów z informacjami zawartymi w mediach regionalnych w każdym województwie. Im ciemniejszy kolor województwa na mapie, tym więcej potencjalnych kontaktów odbiorców mediów z przekazem.

58 WYDŹWIĘK PUBLIKACJI W MEDIACH REGIONALNYCH negatywne neutralne pozytywne Im ciemniejszy kolor województwa na mapie, tym więcej publikacji regionalnych ukazało się na jego obszarze. Koła prezentują wydźwięk publikacji regionalnych w każdym województwie.

59 WIELKOŚĆ PUBLIKACJI W MEDIACH REGIONALNYCH artykuł notka wzmianka Im ciemniejszy kolor województwa na mapie, tym więcej publikacji regionalnych ukazało się na jego obszarze. Koła prezentują wielkość publikacji regionalnych w każdym województwie.

60 AKTYWNOŚĆ MEDIÓW WYBRANEGO WOJEWÓDZTWA 21% Taki procent publikacji regionalnych ukazał się w woj. mazowieckim 200 189 150 133 100 50 0 0 negatywne neutralne pozytywne 150 134 120 90 103 85 60 30 0 Artykuł Notka Wzmianka artykuł notka wzmianka

61 EKWIWALENT REKLAMOWY EKWIWALENT REKLAMOWY WEDŁUG WYDŹWIĘKU 15000000 13 358 254zł 12000000 9000000 6000000 3 800 710zł 3000000 0-3000000 -596 170zł pozytywne neutralne negatywne

62 EKWIWALENT REKLAMOWY WEDŁUG MEDIUM I WYDŹWIĘKU 0 internet prasa telewizja radio pozytywne 7 561 505 zł 4 110 091 zł 888 193 zł 798 465 zł neutralne 1 445 638 zł 1 784 325 zł 250 537 zł 320 211 zł negatywne -283 450 zł -199 266 zł -4 121 zł -109 333 zł Największą wartość pozytywnego ekwiwalentu reklamowego odnotowano w mediach cyfrowych, wyniósł on 7 mln 561 tys. 505 zł i był wyższy niż w poprzednim roku. Korzystny wizerunkowo przekaz o branży wyceniono w sumie na ponad 13,3 mln zł. Największy wpływ na wartość AVE miały negatywne informacje, opublikowane w portalach internetowych informacje o NIK w sprawie nieprawidłowości w Polskiej Agencji Kosmicznej. W sumie wszystkie analizowane doniesienia, które ukazały się w okresie od stycznia do grudnia 2017 roku wygenerowały wartość AVE w wysokości 16 mln 562 tys. 749 zł.

63 EKWIWALENT REKLAMOWY WEDŁUG MEDIÓW I TEMATYKI EKWIWALENT REKLAMOWY WEDŁUG MEDIÓW I WYDŹWIĘKU NAJBARDZIEJ WARTOŚCIOWE TYTUŁY pozytywne neutralne negatywne RZECZPOSPOLITA www.rp.pl www.space24.pl GAZETA POLSKA CODZIENNIE Radio TOK.FM www.defence24.pl MY COMPANY POLSKA www.pb.pl www.niezalezna.pl TVP 1 www.biznes.onet.pl TVN24 BiŚ www.money.pl W SIECI DZIENNIK GAZETA PRAWNA PULS BIZNESU

64 EKWIWALENT REKLAMOWY WEDŁUG TEMATÓW I WYDŹWIĘKU pozytywne neutralne negatywne Rozwój i inwestycje Badania kosmiczne Przetargi, podpisane umowy Przedstawiciele firm Działalność pozakosmiczna i produkty Pozycja rynkowa Wydarzenia, eventy Targi, konferencje, szkolenia Nowinki techniczne Dofinansowanie, nowy sprzęt Analizy i badania Staże i zatrudniania w branży Nagrody i wyróżnienia Reklama, marketing, promocja Ważny sektor gospodarki Rankingi i zestawienia Konkursy -1000000 0 1000000 2000000 3000000 4000000

65 EKWIWALENT REKLAMOWY W PODZIALE NA WYDŹWIĘK NA PRZESTRZENI CZASU pozytywne neutralne negatywne 2500000 2000000 1500000 1000000 500000 0 styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień pozytywne 597 826 zł 1 019 010 zł 622 808 zł 2 077 980 zł 1 460 210 zł 1 580 477 zł 687446 zł 609 083 zł 959 038 zł 1 533 685 zł 796 260 zł 1 414 424 zł neutralne 267 267 zł 161 047 zł 171 410 zł 299 483 zł 333 242 zł 547 218 zł 407 878 zł 171 467 zł 320 546 zł 337 606 zł 376 277 zł 407 269 zł negatywne 0 zł -20 704 zł 0 zł -5 209 zł -18 zł -304 015 zł -161 712 zł -10 520 zł -33 zł -85 307 zł -717 zł -7 985 zł

66 6.4. Medialność podmiotów działających w sektorze kosmicznym W tej części zaprezentowana została medialność poszczególnych podmiotów działających w sektorze kosmicznym w Polsce (podmioty Związku Pracodawców Sektora Kosmicznego). PODSUMOWANIE PRZEKAZU MEDIALNEGO LICZBA PUBLIKACJI O MARKACH Centrum Badań Kosmicznych PAN Creotech Instruments S.A. Instytut Łączności Grupa Kapitałowa Polska Grupa Zbrojeniowa S.A SENER Sp. z o. o.. Instytut Lotnictwa ABM Space Sp. z o. o. Hertz Systems Sp. z o. o. Thales Alenia Space Sp. z o. o. Astronika Sp. z o. o. PZL Warszawa-Okęcie S.A. An Airbus Defence and Space Co. Blue Dot Solutions Sp. z o. o. Astri Polska Sp. z o. o. Semicon Sp. z o. o. Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP SpaceForest Sp. z o. o. CloudFerro Sp. z o. o. SmallGIS Sp. z o. o. Flytronic Sp. z o. o. Mobica Limited Sp. z o. o. Oddział w Polsce Kapitech Sp. z o. o. PCO S.A Geosystems Polska Sp. z o. o. SoftwareMil Sp. z o. o. Radiotechinka Marketing Sp. z o. o. ITTI Sp. z o. o. WB Electronics Sp. z o. o. Śląskie Centrum Naukowo-Technologiczne Przemysłu Lotniczego N7 Mobile Sp. z o. o. TechOcean Sp. z o. o. Systemics-PAB Sp. z o. o. GMV Innovating Solutions Sp. z o. o. Solaris Optics S.A. KOMES Sp. z o. o. FastLogic Sp. z o. o. Wasat Sp. z o. o. SATIM Monitoring Satelitarny Sp. z o. o. HTP Nowe Technologie Sp. z o. o. Jakusz Sp. z o. o. Antmicro Sp. z o. o. Robotics Inventions Sp. z o. o. IRES Technologies Sp. z o. o. ITSG Sp. z o. o. Space Kinetics Sp. z o. o. VFRPOLAND Sp. z o. o. Outsourcing Partners Sp. z o. o. SIRC Sp. z o. o. Nobo Solutions S.A. Piktime Systems Sp. z o. o TS2 SPACE Sp. z o. o. OPEGIEKA Sp. z o. o. WiRan Sp. z o. o. Adaptronica Sp. z o. o. 51 49 45 39 39 36 33 32 29 28 24 24 18 17 13 12 11 9 8 5 5 5 5 4 2 2 2 1 1 0 0 0 88 88 88 108 106 136 155 175 209 260 317 305 295 355 415 521 545 541 Przeprowadzona analiza wykazała, że w okresie od stycznia do grudnia 2017 roku nie odnotowane zostały doniesienia na temat 3 podmiotów, są to: OPEGIEKA, WiRan oraz Adaptronica. 1103 1087 0 200 400 600 800 1000 1200

67 DOTARCIE PUBLIKACJI O MARKACH 0 2 4 6 7... 18 Centrum Badań Kosmicznych PAN Grupa Kapitałowa Polska Grupa Zbrojeniowa S.A Creotech Instruments S.A. SENER Sp. z o. o. Astronika Sp. z o. o. PZL Warszawa-Okęcie S.A. An Airbus Defence and Space Co. Instytut Łączności Instytut Lotnictwa Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP SmallGIS Sp. z o. o. Hertz Systems Sp. z o. o. ABM Space Sp. z o. o. Flytronic Sp. z o. o. Thales Alenia Space Sp. z o. o. PCO S.A. Semicon Sp. z o. o. SpaceForest Sp. z o. o. Astri Polska Sp. z o. o. CloudFerro Sp. z o. o. Systemics-PAB Sp. z o. o. TechOcean Sp. z o. o. Radiotechinka Marketing Sp. z o. o. Blue Dot Solutions Sp. z o. o. WB Electronics Sp. z o. o. SoftwareMil Sp. z o. o. Mobica Limited Sp. z o. o. Oddział w Polsce Robotics Inventions Sp. z o. o. HTP Nowe Technologie Sp. z o. o. Jakusz Sp. z o. o. ITTI Sp. z o. o. Śląskie Centrum Naukowo-Technologiczne Przemysłu Lotniczego Wasat Sp. z o. o. GMV Innovating Solutions Sp. z o. o. SIRC Sp. z o. o. N7 Mobile Sp. z o. o. FastLogic Sp. z o. o. Kapitech Sp. z o. o. Antmicro Sp. z o. o. ITSG Sp. z o. o. SATIM Monitoring Satelitarny Sp. z o. o. Space Kinetics Sp. z o. o. Geosystems Polska Sp. z o. o. Solaris Optics S.A. KOMES Sp. z o. o. IRES Technologies Sp. z o. o. VFRPOLAND Sp. z o. o. Outsourcing Partners Sp. z o. o. Nobo Solutions S.A. Piktime Systems Sp. z o. o. TS2 SPACE Sp. z o. o. OPEGIEKA Sp. z o. o. WiRan Sp. z o. o. Adaptronica Sp. z o. o. DOTARCIE: zasięg informacji wyrażony w liczbie potencjalnych kontaktów Przeprowadzona analiza wykazała, że w okresie od stycznia do grudnia 2017 roku nie odnotowane zostały doniesienia na temat 3 podmiotów, są to: OPEGIEKA, WiRan oraz Adaptronica. miliony

68 EKWIWALENT REKLAMOWY 0 500000 1000000 1500000 2000000 2500000 3000000 3500000 zł Creotech Instruments S.A. Centrum Badań Kosmicznych PAN Grupa Kapitałowa Polska Grupa Zbrojeniowa S.A SENER Sp. z o. o. Astronika Sp. z o. o. Instytut Lotnictwa PZL Warszawa-Okęcie S.A. An Airbus Defence and Space Co. Thales Alenia Space Sp. z o. o. Hertz Systems Sp. z o. o. Instytut Łączności Astri Polska Sp. z o. o. Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP ABM Space Sp. z o. o. SmallGIS Sp. z o. o. Blue Dot Solutions Sp. z o. o. Semicon Sp. z o. o. PCO S.A Flytronic Sp. z o. o. FastLogic Sp. z o. o. SoftwareMil Sp. z o. o. CloudFerro Sp. z o. o. TechOcean Sp. z o. o. Kapitech Sp. z o. o. Systemics-PAB Sp. z o. o. SpaceForest Sp. z o. o. WB Electronics Sp. z o. o. Radiotechinka Marketing Sp. z o. o. HTP Nowe Technologie Sp. z o. o. Jakusz Sp. z o. o. ITTI Sp. z o. o. GMV Innovating Solutions Sp. z o. o. Śląskie Centrum Naukowo-Technologiczne Przemysłu Lotniczego Mobica Limited Sp. z o. o. Oddział w Polsce N7 Mobile Sp. z o. o. KOMES Sp. z o. o. Solaris Optics S.A. Geosystems Polska Sp. z o. o. Wasat Sp. z o. o. Robotics Inventions Sp. z o. o. ITSG Sp. z o. o. SIRC Sp. z o. o. SATIM Monitoring Satelitarny Sp. z o. o. Antmicro Sp. z o. o. Space Kinetics Sp. z o. o. IRES Technologies Sp. z o. o. Nobo Solutions S.A. Outsourcing Partners Sp. z o. o. VFRPOLAND Sp. z o. o. TS2 SPACE Sp. z o. o. Piktime Systems Sp. z o. o. OPEGIEKA Sp. z o. o. WiRan Sp. z o. o. Adaptronica Sp. z o. o. Przeprowadzona analiza wykazała, że w okresie od stycznia do grudnia 2017 roku nie odnotowane zostały doniesienia na temat 3 podmiotów, są to: OPEGIEKA, WiRan oraz Adaptronica.

69 LICZBA PUBLIKACJI W PODZIALE NA WYDŹWIĘK negatywne neutralne pozytywne 0 200 400 600 800 1000 1200 Centrum Badań Kosmicznych PAN Creotech Instruments S.A. Instytut Łączności Grupa Kapitałowa Polska Grupa Zbrojeniowa S.A SENER Sp. z o. o. Instytut Lotnictwa ABM Space Sp. z o. o. Hertz Systems Sp. z o. o. Thales Alenia Space Sp. z o. o. Astronika Sp. z o. o. PZL Warszawa-Okęcie S.A. An Airbus Defence and Space Co. Blue Dot Solutions Sp. z o. o. Astri Polska Sp. z o. o. Serricon Sp. z o. o. Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP SpaceForest Sp. z o. o. CloudFerro Sp. z o. o. SmallGIS Sp. z o. o. Flytronic Sp. z o. o. Mobica Limited Sp. z o. o. Oddział w Polsce Kapitech Sp. z o. o. PCO S.A Geosystems Polska Sp. z o. o. SoftwareMil Sp. z o. o. Radiotechinka Marketing Sp. z o. o. ITTI Sp. z o. o. WB Electronics Sp. z o. o. Śląskie Centrum Naukowo-Technologiczne Przemysłu Lotniczego N7 Mobile Sp. z o. o. TechOcean Sp. z o. o. Systemics-PAB Sp. z o. o. GMV Innovating Solutions Sp. z o. o. Solaris Optics S.A. KOMES Sp. z o. o. FastLogic Sp. z o. o. Wasat Sp. z o. o. SATIM Monitoring Satelitarny Sp. z o. o. HTP Nowe Technologie Sp. z o. o. Jakusz Sp. z o. o. Antmicro Sp. z o. o. Robotics Inventions Sp. z o. o. IRES Technologies Sp. z o. o. ITSG Sp. z o. o. Space Kinetics Sp. z o. o. VFRPOLAND Sp. z o. o. Outsourcing Partners Sp. z o. o. SIRC Sp. z o. o. Nobo Solutions S.A. Piktime Systems Sp. z o. o TS2 SPACE Sp. z o. o. OPEGIEKA Sp. z o. o. WiRan Sp. z o. o. Adaptronica Sp. z o. o.

70 PRZEKAZ W PODZIALE NA WYDŹWIĘK TOP 5 NAJPOPULARNIEJSZYCH MAREK Centrum Badań Kosmicznych PAN Neutralne 55% 45% Pozytywne Creotech Instruments S.A. Pozytywne 63% 37% Neutralne Instytut Łączności 1% Negatywne Neutralne 68% 31% Pozytywne

71 Grupa Kapitałowa Polska Grupa Zbrojeniowa S.A. 4% Negatywne Neutralne 55% 41% Pozytywne SENER Sp. z o.o. 39% Neutralne Pozytywne 61% Analiza wykazała, że Polska Grupa Zbrojeniowa S.A. miała największy odsetek informacji negatywnych na swój temat spośród najczęściej wzmiankowanych podmiotów. Pojawiły się zarzuty, że minister obrony narodowej Antoni Macierewicz zatrudnia córkę związanego z MON Waldemara Puławskiego na posadzie w Polskiej Grupie Zbrojeniowej. Negatywne informacje na temat instytucji miały polityczny kontekst. Przy okazji tych doniesień wzmiankowano, o aktywności podmiotu w branży kosmicznej. Spośród TOP 5 najpopularniejszych z badanych podmiotów w przypadku Creotech Instruments S.A. i SENER Sp. z o.o. odsetek publikacji przychylnych przekroczył pułap 50%. Nie stało się tak w przypadku Centrum Badań Kosmicznych PAN, Instytutu Łączności, Polskiej Grupy Zbrojeniowej S.A.

72 LICZBA PUBLIKACJI W PODZIALE NA WIELKOŚĆ wzmianka notka artykuł 0 200 400 600 800 1000 1200 Centrum Badań Kosmicznych PAN Creotech Instruments S.A. Instytut Łączności Grupa Kapitałowa Polska Grupa Zbrojeniowa S.A SENER Sp. z o. o. Instytut Lotnictwa ABM Space Sp. z o. o. Hertz Systems Sp. z o. o. Thales Alenia Space Sp. z o. o. Astronika Sp. z o. o. PZL Warszawa-Okęcie S.A. An Airbus Defence and Space Co. Blue Dot Solutions Sp. z o. o. Astri Polska Sp. z o. o. Serricon Sp. z o. o. Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP SpaceForest Sp. z o. o. CloudFerro Sp. z o. o. SmallGIS Sp. z o. o. Flytronic Sp. z o. o. Mobica Limited Sp. z o. o. Oddział w Polsce Kapitech Sp. z o. o. PCO S.A Geosystems Polska Sp. z o. o. SoftwareMil Sp. z o. o. Radiotechinka Marketing Sp. z o. o. ITTI Sp. z o. o. WB Electronics Sp. z o. o. Śląskie Centrum Naukowo-Technologiczne Przemysłu Lotniczego N7 Mobile Sp. z o. o. TechOcean Sp. z o. o. Systemics-PAB Sp. z o. o. GMV Innovating Solutions Sp. z o. o. Solaris Optics S.A. KOMES Sp. z o. o. FastLogic Sp. z o. o. Wasat Sp. z o. o. SATIM Monitoring Satelitarny Sp. z o. o. HTP Nowe Technologie Sp. z o. o. Jakusz Sp. z o. o. Antmicro Sp. z o. o. Robotics Inventions Sp. z o. o. IRES Technologies Sp. z o. o. ITSG Sp. z o. o. Space Kinetics Sp. z o. o. VFRPOLAND Sp. z o. o. Outsourcing Partners Sp. z o. o. SIRC Sp. z o. o. Nobo Solutions S.A. Piktime Systems Sp. z o. o TS2 SPACE Sp. z o. o. OPEGIEKA Sp. z o. o. WiRan Sp. z o. o. Adaptronica Sp. z o. o.

73 PRZEKAZ W PODZIALE NA WIELKOŚĆ TOP 5 NAJPOPULARNIEJSZYCH MAREK Centrum Badań Kosmicznych PAN 16% Notka 19% Artykuł Wzmianka 65% Creotech Instruments S.A. 26% Notka Artykuł 38% Instytut Łączności 5% Artykuł 36% Wzmianka 11% Notka Wzmianka 84%

74 Grupa Kapitałowa Polska Grupa Zbrojeniowa S.A. 21% Notka Wzmianka 50% 29% Artykuł SENER Sp. z o.o. 22% Notka Wzmianka 44% 34% Artykuł Wśród najczęściej opisywanych podmiotów Creotech Instruments S.A. osiągnął najwyższy odsetek publikacji o najbardziej pożądanej długości artykułów i notek. Odsetek artykułów wyniósł w tym przypadku aż 38% 418 materiałów. Pojawiła się seria materiałów, w których przypomniano, że w 2012 roku firma Creotech Instruments S.A. zdefiniowała i ogłosiła swój cel strategiczny do roku 2020 spółka ma stać się pierwszym polskim integratorem satelitów. Najwyższy odsetek krótkich informacji wzmianek miał Instytut Łączności. Wyniósł on 84% 455 publikacji. O instytucji wzmiankowano m.in. w artykułach informujących, że minister cyfryzacji Anna Streżyńska podpisała porozumienie na rzecz strategii 5G dla Polski. W uroczystości, obok Anny Streżyńskiej, wzięli udział przedstawiciele partnerów Urzędu Komunikacji Elektronicznej i Instytutu Łączności, a także Sygnatariusze.

75 AKTYWNOŚĆ MEDIÓW REGIONALNYCH Centrum Badań Kosmicznych PAN Creotech Instruments S.A. Instytut Łączności Mapa prezentuje liczbę publikacji regionalnych w każdym województwie. Im ciemniejszy kolor województwa na mapie, tym więcej publikacji regionalnych ukazało się na jego obszarze.

76 Grupa Kapitałowa Polska Grupa Zbrojeniowa S.A. SENER Sp. z o.o.

77 6.5. Porównanie rok 2016 vs. 2017 Liczba publikacji Dotarcie publikacji AVE zweryfikowane Rok 2016 7 984 70,3 mln 17 874 651 zł Rok 2017 7 563 63 mln 16 562 794 zł TREND UKAZYWANIA SIĘ PUBLIKACJI NA PRZESTRZENI ANALIZOWANYCH LAT 2016 2017 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień

78 PRZEKAZ W PODZIALE NA PROFIL MEDIUM I WYDŹWIĘK WYDŹWIĘK 2016 0,2% Negatywne 39% Neutralne Pozytywne 60,8% 2017 1% Negatywne Neutralne 52% 47% Pozytywne

79 LICZBA PUBLIKACJI WEDŁUG PROFILU MEDIUM I WYDŹWIĘKU pozytywne neutralne negatywne 2016 4000 3500 Liczba publikacji 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 Specjalistyczne Regionalne Gospodarka, ekonomia Społecznościowe 4000 3500 2017 Liczba publikacji 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 Specjalistyczne Regionalne Społecznościowe Gospodarka, ekonomia

80 PRZEKAZ W PODZIALE NA PROFIL MEDIUM I WIELKOŚĆ WIELKOŚĆ 2016 22% Artykuł Wzmianka 50% 28% Notka 2017 19% Notka Wzmianka 60% 21% Artykuł

81 LICZBA PUBLIKACJI WEDŁUG MEDIUM I WIELKOŚCI artykuł notka wzmianka 2016 4000 3500 Liczba publikacji 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 Specjalistyczne Regionalne Gospodarka, ekonomia Społecznościowe 2017 4000 3500 Liczba publikacji 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 Specjalistyczne Regionalne Społecznościowe

82 EKWIWALENT REKLAMOWY WEDŁUG MEDIUM I WYDŹWIĘKU 2016 10 000 000 zł 8 000 000 zł 6 000 000 zł 4 000 000 zł 2 000 000 zł 0 zł internet prasa telewizja radio pozytywne 7 541 694 zł 5 679 927 zł 1 036 682 zł 387 245 zł neutralne 776 065 zł 1 731 121 zł 185 016 zł 59 213 zł negatywne -6 376 zł -46 012 zł -5 363 zł 0 zł 2017 10 000 000 zł 8 000 000 zł 6 000 000 zł 4 000 000 zł 2 000 000 zł 0 zł internet prasa telewizja radio pozytywne 7 561 505 zł 4 110 091 zł 888 193 zł 798 465 zł neutralne 1 445 638 zł 1 784 325 zł 250 537 zł 320 211 zł negatywne -283 450 zł -199 266 zł -4 121 zł -109 333 zł Największą wartość pozytywnego ekwiwalentu reklamowego odnotowano w mediach cyfrowych, wyniósł on 7 mln 561 tys. 505 zł i był wyższy niż w 2016. Korzystny wizerunkowo przekaz o sektorze wyceniono w sumie na ponad 13,3 mln zł. Publikacje negatywne, które wpłynęły ujemnie na wartość AVE, przeważającej większości traktowały o NIK w sprawie nieprawidłowości w Polskiej Agencji Kosmicznej. W sumie wszystkie analizowane doniesienia, które ukazały się w okresie od stycznia do grudnia 2017 roku wygenerowały wartość AVE w wysokości 16 mln 562 tys. 749 zł.

83 MAPA BENCHMARKINGOWA PORÓWNANIE LAT 2016-2017 Najwięcej doniesień medialnych ukazało się w internecie. Największą szansę na kontakt z informacjami nt. sektora kosmicznego mieli słuchacze audycji radiowych (przeważnie w rozgłośniach ogólnopolskich). Indeks wydźwięku wskazuje na średni wydźwięk publikacji. Im wyższa wartość tego wskaźnika, tym korzystniejszy wydźwięk. indeks wydźwięku wielkość kuli odzwierciedla liczbę publikacji 5,0 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0 0 2017 2016 10 20 30 40 50 60 70 80 90 miliony wskaźnik dotarcia Dotarcie publikacji to liczba potencjalnych kontaktów odbiorców z przekazem.

84 6.6. Podsumowanie przekazu medialnego najważniejsze wnioski Przeprowadzona analiza wykazała, że na temat podmiotów wchodzących w skład branży kosmicznej w Polsce na przestrzeni 2017 roku ukazało się w sumie 7 563 doniesień medialnych. Zasięg przekazu na ten temat wygenerował 63 mln realnych kontaktów z odbiorcami doniesień medialnych. Bardzo wysoki zasięg miały materiały prasowe oraz te, które ukazały się w przestrzeni radiowej i telewizyjnej. Jeśli chodzi o wartość AVE badanego przekazu wyniósł on w sumie 16 mln 562 tys. 794 zł. Z przeprowadzonej analizy wynika, że największy udział w tej kwocie mają doniesienia o pozytywnym wydźwięku a ich wartość to 13 mln 358 tys. 254 zł. Pod względem wizerunkowym przekaz wypadł korzystnie. Analiza wykazała, że 47% badanego przekazu prezentowało badane podmioty w pozytywnym świetle. Jeśli chodzi o wielkość przekazu, to zdecydowanie dominują doniesienia w formie wzmianki. Krótkich, jedno lub dwuzdaniowych informacji odnotowano w sumie 4524, co stanowi 60% całości. Badanie wykazało, że informacje najczęściej ukazywały się w przestrzeni internetowej a dominującą rolę w publikowaniu informacji odegrały media o ogólnopolskim zasięgu. Analizowane materiały medialne najczęściej dotyczyły taki kwestii jak: badania kosmiczne; rozwój i inwestycje; targi, konferencje i szkolenia; przetargi, podpisane umowy a także przedstawiciele firm (w publikacjach). Sporo mówiło się także o badaniach i analizach (niestety z uwagi na raport NIK niestety często w tym temacie pojawiały się negatywne publikacje). Sporo miejsca poświęcono także informacjom na temat potrzeby zatrudnienia nowych pracowników, wspominano również o dofinansowaniu firm oraz o funduszach przekazanych na nowy sprzęt. Źródła, w których najczęściej pojawiały się informacje o sektorze to portal społecznościowy Facebook.com oraz serwisy branżowe takie jak: space24.pl oraz defence24. pl. Analiza wykazała, że najaktywniejszym autorem, którego udało się określić z imienia i nazwiska jest Tadeusz Sobczak, którego teksty ukazały się na łamach regionalnych serwisów należących do grupy Naszemiasto. pl, w sumie 147 razy informował on o analizowanych podmiotach. Wśród aktywnych dziennikarzy znaleźli się także: Maciej Badowski (polskatimes.pl), Jerzy Krajewski (businessnow.pl), Maja Piotrowska (gazetawroclawska.pl) oraz Zbigniew Biskupski (dziennikbaltycki.pl). Badanie wykazało, że najwięcej doniesień na temat analizowanych podmiotów ukazało się w przypadku Centrum Badań Kosmicznych PAN 1103, niewiele mniej bo 1087 dotyczyło drugiego podmiotu w zestawieniu Creotech Instruments S.A. Trzecia pozycja pod względem popularności przypadła Instytutowi Łączności 545 doniesień, dalej znalazła się Grupa Kapitałowa Polska Grupa Zbrojeniowa S.A. z liczbą 541 materiałów na jej temat oraz na miejscu piątym SENER Sp. z o.o. z liczbą 521 publikacji. Na przestrzeni analizowanego okresu pojawiło się wiele pozytywnych materiałów na temat funkcjonowania kamery kosmicznej zaprojektowanej przez Centrum Badań Kosmicznych, a wyprodukowanej przez Creotech Instruments S.A., która jest częścią sondy kosmicznej ExoMars. Informowano m.in. o przesłanych przez nią zdjęciach. Przedsięwzięcie to było wskazywane często jako sukces polskiej branży kosmicznej. Jest to pierwszy system wyprodukowany przez naszą firmę, który znalazł się w kosmosie i to od razu na orbicie Marsa. Patrząc na te zdjęcia jesteśmy niesłychanie dumni, że mogliśmy pomóc odnieść tak wspaniały sukces powiedział dr Grzegorz Brona, prezes Creotech Instruments S.A (dziennikbaltycki. pl, 15.02.2017 r.). Sporą część badanego przekazu stanowiły informacje nt. górnictwa kosmicznego, czyli wydobywania surowców z planetoid. Polskie firmy wyspecjalizowane w robotyce kosmicznej, obserwacjach planetoid i integracji systemów kosmicznych podpisały umowę konsorcjum EX-PL, którego celem jest realizacja szeregu projektów z obszaru górnictwa kosmicznego. W materiałach medialnych wskazywano, że w skład konsorcjum EX-PL weszły firmy: ABM Space Sp. z o.o., Cilium Engineering Sp. z o.o., Creotech Instruments S.A. i Sybilla Technologies Sp. z o.o. Działaniom konsorcjum towarzyszy także współpraca z grupą obserwatorów i partnerów, w tym PIAP oraz młodymi zespołami tworzącymi przyszłe rozwiązania dla kosmicznego górnictwa (DREAM narzędzia do wiercenia kosmicznego, czy PW-Sat2 CubeSaty do wykorzystania jako lądowniki) informowano w doniesieniach medialnych. Znane nam planetoidy posiadają bogate złoża surowców, które na Ziemi są wyjątkowo rzadkie, a przez to bardzo cenne. Chodzi między innymi platynę i wolfram, ale także iryd, osm, pallad, ren, rod, czy ruten. Inne posiadają ogromne złoża żelaza, wody i tlenu ich pozyskiwanie poza Ziemią będzie niezbędne jeśli kiedykolwiek chcemy zasiedlić inne planety. ( ) Perspektywa pierwszych misji wydobywczych to 20-40 lat. W tym czasie musi powstać szereg technologii i rozwiązań, które takie misje

85 umożliwią. Konsorcjum ma zamiar pracować właśnie nad takimi rozwiązaniami. Pierwszy, bardzo istotny projekt, jest obecnie na etapie dopracowywania szczegółów i zostanie wkrótce ogłoszony przez konsorcjum. powiedział dr Grzegorz Brona, prezes Creotech Instruments S.A. (gazetawroclawska.pl, 29.03.2017 r.). Z przeprowadzonej analizy wynika także, że pozytywnie mówiło się o firmie Space Forrest Sp. z o.o., która ma plany zbudowania pierwszej polskiej rakiety zdolnej zaoferować wynoszenie ładunków o masie 50 kg na wysokość 150 km. Prace mają ruszyć w kwietniu 2018 wskazywał 20 grudnia portal space24.pl. Usługi świadczone dzięki rakiecie, według zapewnień, będą atrakcyjne kosztowo, także dla podmiotów zagranicznych. Ma ona oferować najniższe ceny takich usług na świecie informowano w przekazie medialnym. Warto zwrócić uwagę, że raporty i analizy wykonane przez przedsiębiorstwo SmallGIS pojawiają się bardzo często w doniesieniach medialnych i praktycznie wyłącznie w kontekście katastrofy smoleńskiej z 2010 roku. Wydźwięk tych materiałów został oceniony jako neutralny, jednak pojawianie się marki firmy w kontekście sporów politycznych może stanowić potencjalne zagrożenie dla wizerunku tego podmiotu. Mogliśmy przeczytać: Analiza firmy SmallGIS powstała na zlecenie prokuratury i w niezmienionej formie jest w aktach śledztwa od 2010 r. My korzystaliśmy z niej pomocniczo, co więc mieliśmy fałszować. Analiza ta polegała na porównaniu dwóch zdjęć satelitarnych z lotniska w Smoleńsku 5 kwietnia oraz 12 kwietnia 2010 r., a zatem przed i po katastrofie. Oglądając wyłącznie te zdjęcia, analitycy uznali, że w miejscach najbardziej intensywnego pożaru po katastrofie powstały prawdopodobne miejsca wybuchu brzmiała wypowiedź Macieja Laska, dla portalu salon24.pl (12.12.2017 r.). W przekazie medialnym znalazły się także informacje, iż Europejska Agencja Kosmiczna w misji e.dorbit planuje usunięcie z orbity ziemskiej ważącego ponad 8 ton nieczynnego satelity Envisat donosił 19 lutego portal forsal.pl. Jednym z pomysłów jest pochwycenie satelity za pomocą urządzenia umieszczonego na tzw. satelicie pościgowym. Mechanizm zaciskowy, który posłuży połączeniu obu pojazdów projektują polscy inżynierowie z SENER Polska wskazywano w artykule. Bez wątpienia jednym z najważniejszych tematów, które zostały poruszone na przestrzeni 2017 roku jest raport Najwyższej Izby Kontroli na temat Polskiej Agencji Kosmicznej. Media informowały, że Agencja wydała 10 mln zł, głównie na pensje, podróże i honoraria ekspertów. Najczęściej bez przetargów, konkursów czy z pominięciem ustawy o zamówieniach publicznych. W odpowiedzi na zarzuty Agencja podkreśliła, że Raport NIK dotyczył roku 2016 a jego wnioski nie odzwierciedlały sytuacji w Agencji w roku 2017. Sierpień przyniósł pozytywne doniesienia na temat branży kosmicznej. Portal biznes.newseria.pl, 25 sierpnia, podał, że trwają prace nad nowelizacją ustawy o Polskiej Agencji Kosmicznej, która zmaga się z szeregiem problemów organizacyjnych i kadrowych, a w lipcu została skrytykowana przez NIK. Uregulowanie jej statusu jest kluczowe dla branży kosmicznej w Polsce, ponieważ zadaniem Agencji jest opracowanie Krajowego Programu Kosmicznego, narzędzia realizacji Polskiej Strategii Kosmicznej. Zgodnie z rządowymi planami za kilka lat polskie firmy z branży kosmicznej mają skutecznie konkurować na europejskim rynku informowano w artykule. Jacek Mandas, prezes Astri Polska Sp. z o.o., działającej w obszarze technologii kosmicznych i satelitarnych, powiedział: Największym wyzwaniem dla sektora kosmicznego na 2017 rok jest ustabilizowanie i wypracowanie klarownej sytuacji legislacyjnej. To dotyczy m.in. usankcjonowania Polskiej Agencji Kosmicznej oraz wypracowania odpowiednich procedur pomiędzy firmami działającymi w tym sektorze, agencją i Ministerstwem Rozwoju. W skrócie, najważniejsze jest wypracowanie i zatwierdzenie Krajowego Programu Kosmicznego oraz legislacyjne umocowanie państwowych podmiotów zajmujących się sektorem kosmicznym. W publikacjach można było znaleźć także informacje na temat przyszłości sektora kosmicznego. Polska wciąż przeznacza na niego bardzo niewiele około 0,01 proc. swojego PKB. Dla porównania, w Stanach Zjednoczonych i Rosji jest to ok. 0,25 proc. PKB. To ma się jednak zmienić, ponieważ w lutym br. rząd przyjął Polską Strategię Kosmiczną. Dokument zakłada, że do 2030 roku obroty rodzimych firm z tego sektora mają wynosić co najmniej 3 proc. ogólnych obrotów całej tej branży w Europie. Polskie firmy mają być bardziej konkurencyjne i w większym stopniu uczestniczyć w programach kosmicznych, takich jak Horyzont 2020, Copernicus, Galileo czy GovSatCom. Znaczenie sektora kosmicznego zostało również zauważone w uchwalonej na początku roku Strategii na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, która powstała w resorcie rozwoju. Ponieważ w sektorze kosmicznym powstają innowacje, które adaptują później inne branże, ma on przełożenie na całą gospodarkę. Izabela Grzechnik Starszy Analityk Mediów PRESS-SERVICE Monitoring Mediów

86 EUROPEAN SPACE FOUNDATION Raport nt. wizerunku polskiego 7 Wnioski końcowe Podsumowanie Raportu. 7.1. Sytuacja aktualna potencjał wizerunkowy polskiego sektora kosmicznego. Sektor dysponuje silnymi markami (firm i instytucji) dobrze rozpoznawalnymi i cenionymi w otoczeniu biznesowym: Creotech Instruments S.A., Centrum Badań Kosmicznych, Grupa Kapitałowa Polska Grupa Zbrojeniowa S.A., SENER Sp. z o. o., Przemysłowy Instytut Automatyki Pomiarów PIAP, Instytut Lotnictwa, Instytut Łączności, Thales Alenia Space Polska Sp. z o. o., Astri Polska Sp. z o. o. i Astronika Sp. z o. o. Funkcjonują wyróżniające się wydarzenia, które są silnymi markami budującymi i wzmacniającymi wizerunek polskiego sektora kosmicznego (Forum Sektora Kosmicznego oraz European Rover Challenge) Istnieje potencjał wizerunkowy poszczególnych liderów opinii sektora kosmicznego dr Grzegorz Brona Paweł Wojtkiewicz dr inż. Piotr Orleański Łukasz Wilczyński dr Krzysztof Kanawka Istnieje wspólny potencjał wizerunkowy Związku Pracodawców Sektora Kosmicznego jako całości Prowadzone są działania komunikacyjne w wybranych komunikacyjnych obszarach operacyjnych (konferencje i targi)

87 7.2. Wykaz wyzwań wizerunkowo - komunikacyjnych polskiego sektora kosmicznego Budowa silnej i wyróżniającej się marki polskiego sektora kosmicznego, jako całości marki parasolowej stanowiącej oparcie i wsparcie komunikacyjne dla marek poszczególnych podmiotów Budowa pozycji marki polskiego sektora kosmicznego integratora kontaktów biznesowych i jego świadomości ponadbranżowej (konieczność budowy tożsamości sektora) Uruchomienie komunikacji dotyczącej marki polskiego sektora kosmicznego skierowanej do grup odbiorców mających wpływ na rozwój sektora Opracowanie i wdrożenie wytycznych strategicznych i operacyjnych dla sektora w zakresie polityki komunikacji/public relations czyli kreacji wizerunku i budowania relacji z otoczeniem (różnymi grupami), w tym relacje z mediami zarówno w Polsce, jak i na świecie Uświadamianie, że efektywna komunikacja z otoczeniem może znacząco wpływać na realizację celów strategicznych podmiotów sektora Wykorzystywanie szerokich możliwości narzędzi komunikacyjnych przez poszczególne podmioty, a tym samym lepszego dopasowywania komunikacji do grup docelowych Jeszcze szersze otwarcie się sektora na komunikację skierowaną na szerokie otoczenie biznesowe i społeczne Szersze wykorzystanie przez sektor liderów opinii w komunikacji z otoczeniem Wprowadzenie stałego systemu badań dotyczących stanu komunikacji i monitorowania efektów działań komunikacyjnych podejmowanych w ramach sektora Uruchomienie komunikacji opartej na prezentacji korzyści wynikających z rozwoju całego sektora kosmicznego w Polsce

88 EUROPEAN SPACE FOUNDATION Raport nt. wizerunku polskiego Partnerzy raportu EUROPEJSKA FUNDACJA KOSMICZNA założona w 2014 roku organizacja pozarządowa, która wspiera projekty badawcze i edukacyjne w obszarze sektora kosmicznego i robotycznego. Jej celem jest współpraca w zakresie transferu wiedzy pomiędzy firmami oraz instytucjami. Misją Fundacji jest promocja obszarów STEM (science, technology, engineering, mathematics). Wybrane projekty Fundacji: Europejskie Zawody Robotów Marsjańskich ERC (European Rover Challenge) największe wydarzenie robotyczno-kosmiczne w Europie, otwarte dla szerokiej publiczności, które co roku gromadzi setki młodych konstruktorów robotów z całego świata oraz dziesiątki tysięcy odwiedzających. Baltic Challenge długofalowy projekt badawczo-promocyjny, skupiony wokół problemu zanieczyszczenia Morza Bałtyckiego i wykorzystania technologii kosmicznej oraz robotycznej w celu niwelacji problemu. Projekt zainteresował już interesariuszy z wielu krajów akwenu, w tym instytucje rządowe oraz korporacje międzynarodowe. Habitat M.A.R.S. (obecnie pod nazwą LUNARES) wsparcie i rozpoczęcie projektu budowy pierwszego w tej części świata stałego habitatu marsjańskiego, celem realizacji międzynarodowych misji naukowych, symulujących przyszłe wyprawy na Czerwoną Planetę (eksperymenty technologiczne, biologiczne i medyczne). Publikacje raportów dot. sektora kosmicznego i robotycznego (np. Raportu dot. potencjału zespołów robotycznych w Polsce). 8AGENCJA ROZWOJU PRZEMYSŁU S.A. przygotowała dedykowany program wsparcia dla sektora technologii kosmicznych. Charakter programu związany jest z całościowym spojrzeniem ARP na inwestycje w przemysł kosmiczny: nie tylko w kontekście sektora kosmicznego czy eksploracji kosmosu, ale również jak na źródło innowacji i zastosowań rozprzestrzeniających się w innych dziedzinach gospodarki. ARP w trakcie realizacji kompleksowego programu wsparcia sektora technologii kosmicznych w Polsce kieruje się podejściem biznesowym, traktując m.in. wsparcie rozwoju kadr, start-upów oraz działania marketingowe jako niezbędny element inwestycji. Działania ARP S.A. w ramach programu wsparcia sektora technologii kosmicznych: Program stażowy dla absolwentów i młodych naukowców w firmach polskiego sektora kosmicznego; Kursy i szkolenia dla inżynierów chcących rozpocząć pracę w sektorze kosmicznym; Kursy i szkolenia dla administracji publicznej w zakresie polityki kosmicznej oraz wykorzystania technik satelitarnych; Giełdy pracy i spotkania z firmami umożliwiające nawiązanie kontaktu studentów z branżą technologii kosmicznych; Cykliczne spotkania z polskimi absolwentami stażu ESA Young Graduated Trainee; Wsparcie dla upowszechnienia idei doktoratów wdrożeniowych w branży kosmicznej, Wsparcie dla procesu powstania w Polsce Inkubatora Biznesowy Europejskiej Agencji Kosmicznej w Polsce (ESA BIC);

89 Wsparcie dla innych inicjatyw związanych z powstawaniem nowych firm w sektorze technologii kosmicznych (akceleratory, konkursy, hackathony) Tworzenie warunków do transferu technologii kosmicznych (Platforma Transferu Technologii, projekt Sieć Otwartych Innowacji, giełdy technologiczne) Publikowanie analiz i raportów związanych z sektorem kosmicznym (Krajowy Katalog infrastruktury laboratoryjno-testowej dla branży kosmicznej, Raport na temat wizerunku ) Organizacja cyklu debat dotyczących najważniejszych wyzwań polskiego sektora kosmicznego (polskie specjalizacje, finansowanie, rozwój kariery, transfer technologii, wizerunek) Organizacja konferencji i seminariów poświęconych branży kosmicznej (m.in. Forum Satelitarne) Współorganizacja misji gospodarczych oraz polskich wystąpień na najważniejszych wydarzeniach targowo wystawienniczych w Europie poświęconych technologiom kosmicznym (ISD ESTEC w Noordwijk, Space Expo w Bremie, Paris Space Week w Paryżu) Inicjowanie kontaktów biznesowych MŚP z branży kosmicznej z dużymi przedsiębiorstwami w ramach projektu ARP Innovation Pitch 4Space Utworzenie dedykowanej linii pożyczkowej dla firm z sektora kosmicznego na finansowanie kontraktów z międzynarodowymi i narodowymi agencjami kosmicznymi lub ich podwykonawcami (PRIME) PLANET PR Sp. z o.o. to wyspecjalizowana agencja zintegrowanej komunikacji marketingowej, jeden z liderów rynkowych zajmujących się upowszechnianiem wiedzy o projektach naukowych i sektorze innowacyjnej gospodarki. Jako pierwsza agencja w Polsce otwarcie promowała sektor kosmiczny, zarówno we współpracy z pierwszymi firmami sektora jak i organizacjami pozarządowymi. Twórca sukcesu promocyjnego polskich marsjańskich łazików studenckich. Od 11 lat pracuje dla polskich i międzynarodowych firm oraz instytucji publicznych. Jako jedyna polska agencja należy do światowej sieci GlobalCOM-PR Network, co pozwala jej na realizację projektów na ponad 70 rynkach z całego świata. PRESS-SERVICE Monitoring MEDIÓW Sp. z o.o. jest liderem w dziedzinie kompleksowego monitoringu Internetu, social media, prasy, radia i telewizji, uhonorowanym tytułem Gazeli Biznesu 2011 i 2015. Firma świadczy usługi dla największych koncernów, agencji PR, przedsiębiorstw oraz instytucji publicznych. Monitoring polskich mediów obejmuje blisko 5 mln źródeł internetowych, w tym social media, 1100 tytułów prasowych oraz 100 stacji radiowych i telewizyjnych. Monitoring zagraniczny uwzględnia ponad 90% światowego rynku mediów. Specjalnością PRESS-SERVICE Monitoring Mediów są audyty medialne oraz wielopoziomowe raporty medialne, niezbędne w profesjonalnym zarządzaniu wizerunkiem. Niezastąpione źródło wiedzy dla specjalistów w wielu dziedzinach stanowią przeglądy mediów, newslettery i biuletyny. Firma tworzy ponadnarodowe rozwiązania dla korporacji międzynarodowych. Jest członkiem międzynarodowej organizacji FIBEP oraz jednym z inicjatorów CEE Media Monitoring Group.

90 EUROPEAN SPACE FOUNDATION Raport nt. wizerunku polskiego 9 Nota Łukasz Wilczyński Prezes Europejskiej Fundacji Kosmicznej, autor i współorganizator projektu European Rover Challenge. Komentator i ekspert ds. sektora kosmicznego w czołowych mediach w Polsce. Laureat nagrody Tiuterra Crystal 2017 (kryształu zawierającego fragmenty Ziemi i Marsa) wręczanej corocznie przez Austriackie Forum Kosmiczne osobistościom sektora kosmicznego za zasługi w promocji i rozwoju tematyki kosmicznej na świecie (wcześniej kryształy otrzymali m.in. szef SpaceX Elon Musk, b. szef NASA Charles Bolden, szefowa agendy ONZ ds. sektora kosmicznego dr Simonetta di Pippo). W latach 2008 2013 Europejski Koordynator organizacji The Mars Society. Pomysłodawca i współautor dokumentu strategicznego pt. Raport dotyczący potencjału i możliwości rozwoju branży kosmiczno-robotycznej w Polsce (Europejska Fundacja Kosmiczna, 2016) oraz raportu dot. wizerunku sektora kosmicznego w Polsce. Zawodowo od 15 lat związany również z branżą komunikacji. Prezes zarządu firmy Planet PR, będącej przedstawicielem międzynarodowej sieci GlobalCom PR-Network w Europie Środkowo-Wschodniej. Specjalizuje się w kreacji strategicznej, komunikacji marek oraz mierzalności efektów działań. Jego wieloletnie doświadczenie obejmuje doradztwo polskim, jak i międzynarodowym firmom głównie z innowacyjnych sektorów gospodarki. o autorach Bartosz Wilczyński Ekspert i konsultant w zakresie planowania i zarządzania marketingiem strategicznym i public relations. Doradza w zakresie planowania i realizacji zintegrowanych kampanii komunikacyjnych. Wspiera organizacje w ich rozwoju i procesie zmian. Certyfikowany trener biznesowy. Posiada ponad 20-letnie doświadczenie zawodowe na stanowiskach menedżerskich i projektowych m.in.: w obszarze przygotowania i zarządzania dużymi projektami strategicznymi. Autor lub współautor wielu strategii, raportów wizerunkowych i programów komnikacyjnych dla firm i instytucji. Wspiera merytoryczne jako doradca Europejską Fundację Kosmiczną w realizacji jej najważniejszych przedsięwzięć. Współautor dokumentu strategicznego pt. Raport dotyczący potencjału i możliwości rozwoju branży kosmiczno-robotycznej w Polsce (Europejska Fundacja Kosmiczna, 2016) Anna Karahan Współzałożycielka i redaktorka naczelna Link to Poland, odpowiedzialna za stronę merytoryczną, edycję i stronę graficzną portalu. Zajmuje się wszystkimi kwestiami związanymi z patronatami medialnymi, dbając o pozytywny wizerunek firmy i kontakty z partnerami. Fotoreporter. Współautorka dokumentu strategicznego pt. Raport dotyczący potencjału i możliwości rozwoju branży kosmiczno- -robotycznej w Polsce (Europejska Fundacja Kosmiczna, 2016)

Europejska Fundacja Kosmiczna ul. Kościuszki 40/6 30-105 Kraków www.spacefdn.com Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. ul. Nowy Świat 6/12 00-400 Warszawa www.arp.pl