GRY I ZABAWY ZWIĄZANE Z JEDZENIEM I SMAKIEM Są to gry i zabawy przeznaczone dla dzieci w różnym wieku, które są świetnym pomysłem na wspólne spędzanie czasu i pomagają rozwijać umiejętność oceny smaku, zapachu, tekstury czy koloru jedzenia. Gry są proste. Przeprowadzicie je bez większego przygotowania i mogą być one dla Was świetną inspiracją do innych zabaw związanych ze smakiem i jedzeniem. Wypróbujcie je na sobie i swoich dzieciach i cieszcie się wreszcie wspaniałą atmosferą w czasie posiłków.
1. Zabawy smakiem Jedną z najważniejszych rzeczy, jakiej muszą nauczyć się rodzice dzieci, które jedzą wybiórczo (ale też rodzice dzieci, które nie lubią poznawać nowych smaków, albo są w okresie neofobii) jest oddzielenie smakowania od jedzenia. Zamiast skupiać się na tym, co dziecko zjadło, ile i czy to na pewno zdrowe i wystarczająco zbilansowane, zajmijmy się smakiem. Zachęcajmy dziecko do próbowania, smakowania, rozpoznawania smaków. Pokażmy, jak zmienia się smak pod wpływem przypraw, soli, cukru, temperatury pożywienia. Kolejnym, naturalnym etapem po smakowaniu jest jedzenie! Ale do zabawy smakiem warto zachęcać wszystkie dzieci, nawet te, które z ogromną ochotą jedzą niemal wszystko! Zmiany smaku Wykorzystaj kwaśne owoce (np. grejpfrut) i zaaranżuj zabawę w zmiany smaku. Do kawałka grejpfruta dodaj odrobinę soli, do drugiego nieco cukru, kawałek zamróź a kawałek nieco podgrzej. Zobaczcie jak wspaniale zmienia się smak! Podobnie możesz wykorzystać inne owoce lub warzywa. Smak zmienia się w zależności od doprawienia i sposobu przyrządzenia (pieczenie, gotowanie, starcie na tarce, dodanie soku z cytryny) W ten sposób uczysz dziecko, że warto próbować, bo nigdy nie wiadomo, jak zmienił się smak jedzenia. To bardzo cenny nawyk. Ocena smaku Poproś dzieci o ocenę smaku (słodkości, kwaśności, słoności) różnych odmian tego samego produktu. Możesz wybrać 3 gatunki jednego owocu albo owoc w 3 formach (chipsy, mus jabłkowy i sok jabłkowy). Spróbujcie ich razem i oceńcie, która odmiana jest słodsza, bardziej kwaśna, bardziej aromatyczna. Słodkość czy soczystość możemy oceniać na skali albo wybierać, który owoc jest najsłodszy lub najbardziej chrupiący. Świetnie sprawdzą się tutaj naklejki i kolorowe mazaki do zaznaczania własnych ocen. Doprawianie Poproś dziecko o pomoc, przy doprawianiu ulubionego dania (zupy, sałatki, sosu). Wybierzcie kilka przypraw, zastanówcie się jak pachną, jak mogą smakować. Danie rozdziel na 2-3 miseczki i doprawcie je w różny sposób. Postaraj się, by efekty Waszej pracy były jadalne, ale pozostaw jak najwięcej swobody dziecku. Możesz trenować też smak dziecka, prosząc je o poradę w trakcie gotowania. Wystarczy, że zapytasz: Czy myślisz, że ta zupa jest wystarczająco słona? albo Chciałam dodać jeszcze nieco tymianku, czy to dobry pomysł? 2. Zabawy kolorem Smak dla niektórych dzieci jest najtrudniejszy do poznania i nazwania. Wiele dzieci nie lubi próbować jedzenia (można i warto to wytrenować!), bo najzwyczajniej w świecie trochę się go boi. Dlatego często zanim uda nam się zaprosić dziecko do spróbowania chociażby różnych odmian jabłek, musimy je z tym jabłkami oswoić. Możemy zrobić to z łatwością wykorzystując inne zmysły: wzrok, węch, dotyk.
Farbowanie Farbowanie żywności to świetna zabawa i może pomóc łączyć znane smaki z mniej znanymi. Zróbcie klasyczne ciasto na naleśniki i podzielcie je na 3 części. Teraz zaczyna się zabawa! Wymyślcie razem z dzieckiem, jak nadać naleśnikom inne kolory (uzyskasz je dzięki warzywom, owocom i przyprawom - szpinak, buraki, kurkuma, koncentrat pomidorowy, marchewka, jagody. Kolory mogą dodatkowo zmieniać się po dodaniu soku z cytryny!). Na tej samej zasadzie możecie stworzyć różne kolory mleka, twarogu czy placków. Znaczenie koloru Za nasze doznania smakowe odpowiadają również wrażenia wzrokowe. Jeśli coś ma ładny i apetyczny kolor, łatwiej nam tego spróbować. Ponadto po kolorze domyślamy się, jak danie powinno smakować. Łatwo to sprawdzić na przykładzie galaretek! Wystarczy zagęścić szklankę soku jabłkowego żelatyną i jeszcze rzadki rozdzielić na 2-3 miseczki. Do każdej dodać po kilka kropel barwnika spożywczego. Następnie pozostawić do zastygnięcia i rozpocząć degustację. Połóż dzieciom na osobnym talerzyku kawałki galaretki w różnych kolorach i razem zgadujcie, jakie mają smaki. Ważne - dzieci nie mogą tym razem brać udziału w przygotowaniu potrawy. Kolorowa kostka Gra polega zdaniu się na los i tworzeniu kolorowych koktajli w zależności od tego, jaki kolor wypadnie na kostce. Do jej przygotowania potrzebujemy dowolnych wielokolorowych owoców i warzyw, np.: czerwone: truskawki, maliny, porzeczki, czerwone jabłka zielone: szpinak, natka pietruszki, kiwi, jarmuż, awokado, agrest żółte: cytryna, ananas pomarańczowe: mango, marchewka, pomarańcza, mandarynka, dynia białe: banan, białe porzeczki, antonówki niebieskie: jagody, borówki amerykańskie, ciemne winogrona oraz kostki do gry kupionej lub zrobionej z kartonu z 6 kolorami na ściankach. Grę możesz przeprowadzić na niby i naprawdę :) W wersji na niby dziecko rzuca kostką i wylosowuje dowolną ilość kolorów. Następnie wrzuca warzywa i owoce odpowiednich kolorów do miski tworząc kolorową sałatkę. Możecie wykorzystać rysunki warzyw lub zabawkowe warzywa i owoce. W wersji bardziej realistycznej, dziecko również rzuca kostką i wybiera owoce i warzywa. Następnie z wylosowanych produktów przyrządzacie pyszny koktajl! Uwaga! W wersji rzeczywistej trzeba zadbać o to, by koktajl był smaczny :D Nie dawaj zatem do wyboru takich produktów, jak: cebula, czosnek czy ostra papryka... 3. Zabawy zapachem
Gdy mamy katar albo chore zatoki wszystko smakuje tak samo! Dzieje się tak, dlatego że za nasz smak w ogromnej mierze odpowiada zapach. Ludzie rozróżniają ponad trylion zapachów! Jednak, jak często próbujemy je nazwać? Co tak pachnie? To zabawa, która nie wymaga żadnego przygotowania, musimy po prostu pamiętać, by skorzystać z niej, gdy nadarzy się okazja. Gdy wyczujemy jakiś silny zapach (np. świeżo upieczonego chleba, sklepu rybnego, truskawek, kawy czy kakao) pytajmy dziecko, jaki zapach ono czuje? Z czym mu się ten zapach kojarzy? Czy jest to produkt, który powinien mu smakować, czy raczej nie? Nie bójmy się też brzydkich zapachów! Bez zapachu, nie ma smaku Klasyczna zabawa z zatykaniem nosa. Przygotujcie wyraziste w smaku i zapachu potrawy i sprawdźcie, jak będą smakować, gdy zatkacie sobie nos! Tą zabawę można wykorzystać przy dowolnym posiłku, nie musisz przygotowywać oddzielnych potraw. 4. Zabawy dotykiem Dotyk jest dla dzieci bardzo bezpiecznym zmysłem. Jest na tyle oddalony od smaku, że dzieci nie podejrzewają w ogóle, że zabawy dotykiem mogą prowadzić je do jedzenia. Dlatego bardzo łatwo wchodzą w aktywności związane z dotykaniem jedzenia. Smakowite talerze Zróbcie konkurs na najpiękniejsze twarze na talerzach. Wystarczy gładki talerz i mnóstwo dodatków. Świetnie sprawdzą się również papierowe talerzyki, na których można narysować zarys dziecięcych twarzy. Pokrojone warzywa, owoce i dodatki rozłóżcie na stole. Wspólnie z dziećmi układajcie przy ich użyciu wymyślone wzory i stwory! Dodajcie włosy, rumiane policzki, ozdoby, uśmiechy, zęby i zabawne nosy. Możecie też swoim twarzom nadać ciekawe nazwy. Po zabawie oczywiście zjadamy nasze dzieła :) Warzywne stemple Gra polega na tworzeniu dowolnych obrazów z wykorzystaniem warzyw lub owoców jako stempli. Przekrój dowolne warzywa i owoce na pół (lub mniejsze kawałki), tak by zachowały swój wyjątkowy kształt. Świetnie nadają się do tego celu: ziemniaki, buraki, seler naciowy, cytryna, pomidor, truskawki, gruszka, pieczarki, kolba kukurydzy. Następnie maczajcie kawałki warzyw i owoców w farbkach (np. tych do malowania rękoma) i odbijajcie je na kartce (lub materiale) tworząc dowolne wzory. Możecie stworzyć w ten sposób własne okładki na książki i zeszyty, ozdobić plecak lub torbę na zakupy. Jeśli nie chcesz marnować żywności, możesz wykorzystać resztki warzywne - końcówkę od marchewki, kapusty lub fenkułu, niedojrzałego pomidora czy umierającą cytrynę :) Alternatywnie możecie również moczyć swoje palce i dłonie i z nich tworzyć warzywne wzory! Tajemniczy worek Ta gra ma pomóc dzieciom rozwijać ich zmysł dotyku i zdolność do określania tego, co czują. Nasze przekonania o jedzeniu zależą głównie od wyglądu i zapachu. Jednak jesteśmy
również wrażliwi na wrażenie dotykowe! Jeżeli nie możemy czegoś zobaczyć, nasz zmysł dotyku może płatać nam figle. Potrzebujesz średniej wielkości nieprzeźroczystej torebki oraz różnego rodzaju przekąsek (kawałki surowych lub ugotowanych warzyw, ciasteczka, paluszki, owoce w całości lub pokrojone, pieczywo, wafle, płatki, orzechy, suszone owoce itp.). Jednorazowo włóż do worka najwyżej kilka produktów. Schowaj jedzenie do torby, tak by dzieci nie widziały, co w niej ukryłaś. Poproś dziecko, by włożyło do środka ręce i opisywało, co wyczuwa. Inne pomysły na zabawy: Poznawanie 5 smaków (słodki, słony, kwaśny gorzki i umami) Zabawa w samodzielną sałatkę Zabawa w powolne jedzenie (dokładne przeżuwanie) Zabawa w rozpoznawanie zapachów