NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Rzeszowie Rzeszów, dnia marca 2011 r. LRZ-4101-16-06/2010 P/10/074 Pani Marta Baran Dyrektor Szkoły Podstawowej Nr 2 w Jaśle Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701 ze zm.), zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Rzeszowie przeprowadziła kontrolę w Szkole Podstawowej Nr 2 w Jaśle w zakresie wykorzystania środków publicznych na pomoc materialną dla uczniów w latach 2009-2010. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 17 lutego 2011 r. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Rzeszowie, na podstawie art. 60 ust. 1 ustawy o NIK, przekazuje Pani Dyrektor niniejsze WYSTĄPIENIE POKONTROLNE NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia skontrolowaną działalność pomimo stwierdzonych nieprawidłowości. Formułując ocenę pozytywną NIK uwzględniła w szczególności: działania Szkoły związane z rozpoznawaniem potrzeb w zakresie konieczności udzielania pomocy materialnej uczniom, rzetelne informowanie rodziców o formach i źródłach pomocy materialnej oraz realizację zadań w ramach programów rządowych pn. Wyprawka szkolna i Pomoc państwa w zakresie doŝywania (Program doŝywiania). ul. Józefa Ignacego Kraszewskiego 8, 35-016 Rzeszów tel.: 17 780 23 00, fax: 17 780 23 06, e-mail: LRZ@nik.gov.pl
W latach szkolnych 2008/2009 2010/2011 do Szkoły uczęszczało odpowiednio 652, 635 i 603 uczniów, spośród których w trudnych warunkach materialnych w ww. okresie z róŝnych przyczyn - znajdowało się odpowiednio 127, 142 i 147 uczniów, a z pomocy materialnej korzystało: 115, 126 i 118 uczniów. Nieobjęcie wszystkich potrzebujący uczniów pomocą materialną wynikało z faktu niespełnienia przez rodziny uczniów warunków ustawowych, w szczególności w zakresie kryterium dochodowego. Szkoła w sposób rzetelny rozpoznawała potrzeby uczniów w zakresie konieczności udzielania pomocy materialnej o charakterze socjalnym. Zadania w tym zakresie realizowane były w formie wywiadów środowiskowych, wizyt domowych i informacji pozyskiwanych od wychowawców, obserwacji i rozmów z uczniami, rozmów z rodzicami zapisującymi dzieci do I klasy, a takŝe w oparciu o znajomość środowiska lokalnego i informacje od pracownika socjalnego MOPS Przyjęty przez Szkołę sposób informowania rodziców i uczniów o moŝliwościach skorzystania z pomocy materialnej umoŝliwiał dotarcie z tą informacją do wszystkich potrzebujących. Szkoła informowała rodziców uczniów o warunkach i formach pomocy materialnej dla uczniów na stronach internetowych Szkoły oraz w postaci ogłoszeń umieszczanych w budynku Szkoły. W okresie objętym kontrolą zadania z zakresu udzielania pomocy materialnej o charakterze socjalnym (stypendia i zasiłki szkolne) dla uczniów realizował Dyrektor Szkoły w oparciu o upowaŝnienie udzielone uchwałą Nr XXXVI/278/2005 Rady Miejskiej Jasła z dnia 11 kwietnia 2005 r. Stypendia szkolne przyznawane były w formie pokrycia kosztów zakupu środków edukacyjnych (podręczniki, przybory szkolne, stroje sportowe, programy komputerowe), na podstawie przedkładanych przez rodziców i opiekunów oryginalnych faktur. W latach szkolnych 2008/2009 2010/2011 stypendia szkolne udzielono odpowiednio 72, 85 i 57 uczniom Szkoły, wydatkując na ten cel kwoty: 51.458,20 zł, 61.580,50 zł i 23.041,20 zł. Ponadto w roku szkolnym 2008/2009 ośmiu uczniom przyznano zasiłki szkolne (zasiłki przyznawane były w formie gotówkowej) w kwocie łącznej 1.272 zł, natomiast w roku 2009/2010 jednemu uczniowi w kwocie 300 zł. W ramach programu Wyprawka szkolna w latach szkolnych 2008/2009 2009/2010 pomoc przyznana została odpowiednio 41, 63 i 46 uczniom. W roku szkolnym 2008/2009 na ten cel wydatkowano 5.841,70 zł, a w roku szkolnym 2009/2010-9.676,80 zł. 2
Z pomocy w formie obiadów dwudaniowych w ramach Programu doŝywiania w stołówce szkolnej w latach szkolnych 2008/2009 2010/2011 skorzystało odpowiednio: 86, 86 i 95 uczniów. Wydatki na doŝywianie uczniów zrealizowane przez Szkołę w 2008 r. wyniosły 118.263,53 zł, w 2009 r. 144.359,48 zł i w 2010 r. (stan na dzień 31.08.2010 r.) 99.098,49 zł. Stołówka szkolna (w roku 2010 poddana kompleksowej modernizacji) była w pełni wyposaŝona w urządzenia zarówno do przygotowywania posiłków, jak i ich przechowywania. W bloku Ŝywieniowym szkoły wdroŝony był system HACCP (Analiza ZagroŜeń i Krytycznych Punktów Kontroli). W dniu 20 kwietnia 2008 r. zatwierdzona została przez Dyrektora szkoły księga HACCP oraz powołano pełnomocnika ds. systemu HACCP (kierownik stołówki). W programie Owoce w szkole brali udział wszyscy uczniowie klas I-III w roku szkolnym 2009/2010 317, w roku szkolnym 2010/2011 (do 31 grudnia 2010 r.) -344. Programem Szklanka mleka objęto wszystkich uczniów Szkoły w roku 2009/2010 635 osób, w roku 2010/2011 (do 31 grudnia 2010 r.) 603. Stwierdzone nieprawidłowości dotyczą: przyznania w 2009 roku stypendiów szkolnych w zaniŝonej wysokości, powołania niewłaściwej podstawy prawnej pouczenia w decyzjach przyznających stypendia szkolne, braku inicjatywy Dyrektora Szkoły w okresie objętym kontrolą w pozyskiwaniu środków finansowych na stypendia dla uczniów o charakterze motywacyjnym, nieokreślenia w statucie Szkoły form opieki i pomocy uczniom, którym z przyczyn losowych lub rodzinnych potrzebna jest pomoc materialna. 1. W 2009 r. w siedmiu przypadkach wydając decyzje ustalające wysokość stypendium szkolnego Dyrektor Szkoły naruszył postanowienia art. 90d ust. 9 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.) stanowiącego, iŝ stypendium szkolne nie moŝe być niŝsze miesięcznie niŝ 80 % kwoty, o której mowa w art. 6 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. Nr 228, poz. 2255 ze zm.) i nie moŝe przekraczać miesięcznie 200% kwoty, o której mowa w art. 6 ust. 2 pkt 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Konsekwencją takiego działania było zaniŝenie przyznanych stypendiów o kwoty od 47,10 zł do 53,20 zł. 2. W okresie objętym kontrolą przy wydawaniu decyzji o przyznaniu stypendium szkolnego nie przestrzegano obowiązku rzetelnego podawania podstawy prawnej określającej obowiązki rodziców ucznia w związku z przyznaniem stypendium 3
szkolnego. Dotyczyło to 25 decyzji, w których zamiast art. 90o ustawy o systemie oświaty powołano art. 90 ust. 1 tejŝe ustawy. 3. W planie wydatków budŝetowych Szkoły w latach 2008-2010 nie przewidziano środków na stypendia motywacyjne. Dyrektor Szkoły nie występował do organu prowadzącego Szkołę z wnioskiem o przyznanie ww. środków, co w ocenie NIK uniemoŝliwiało wprowadzenie w Szkole stypendiów za wyniki w nauce i osiągnięcia sportowe uczniom spełniającym warunki określone w art. 90g ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.). Stwierdzono, Ŝe w roku szkolnym 2008/2009 z 652 uczniów Szkoły 118 otrzymało promocje z wyróŝnieniem. W roku szkolnym 2009/2010 z 635 uczniów, 115 otrzymało promocje z wyróŝnieniem. 4. Statut Szkoły nie określał form opieki i pomocy uczniom, którym z przyczyn rodzinnych lub losowych potrzebna jest pomoc materialna oraz pomoc o charakterze motywacyjnym. Brak powyŝszych regulacji naruszał 2 ust. 1 pkt 8 załącznika nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 61, poz. 624 ze zm.), zgodnie z którym statut gimnazjum określa formy opieki i pomocy uczniom, którym z przyczyn rozwojowych, rodzinnych lub losowych potrzebna jest pomoc i wsparcie, w tym równieŝ pomoc materialna. Ponadto stwierdzono brak udokumentowania weryfikowania dochodów rodziny wykazanych we wnioskach o udzielenie pomocy w ramach Wyprawki szkolnej. Przedstawiając Pani Dyrektor powyŝsze uwagi i oceny, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Rzeszowie, na podstawie art. 60 ust. 2 ustawy o NIK, wnosi o realizację następujących wniosków pokontrolnych: 1. Zapewnienie przyznawania minimalnej wielkości miesięcznego stypendium szkolnego w wysokości określonej w art. 90d ust. 9 ustawy o systemie oświaty. 2. Rzetelne powoływanie przepisów prawa w decyzjach przyznających stypendia szkolne. 3. Podjęcie działań w celu pozyskania środków na stypendia motywacyjne dla uczniów. 4. Dostosowanie statutu Szkoły do obowiązujących przepisów poprzez określenie form opieki i pomocy uczniom, którym z przyczyn rodzinnych lub losowych potrzebna jest pomoc materialna oraz pomoc o charakterze motywacyjnym. 4
5. Dokumentowanie weryfikowania danych przedkładanych w dokumentacji wnioskowej o udzielenie dofinansowania zakupu podręczników w ramach Wyprawki szkolnej. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Rzeszowie zwraca się do Pani Dyrektor, o przesłanie w terminie 14 dni od otrzymania niniejszego wystąpienia, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków, bądź o podjętych działaniach na rzecz realizacji wniosków lub przyczynach niepodjęcia takich działań. Stosownie do art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego przysługuje Pani Dyrektor prawo złoŝenia do Dyrektora Delegatury NajwyŜszej Izby Kontroli w Rzeszowie umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały w sprawie rozpatrzenia zastrzeŝeń. 5