WOJEWODA OPOLSKI PSiZ.I.431.20.2017.DG Opole, dnia 14 kwietnia 2017 r. Pani Dorota Rak Dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Kędzierzynie-Koźiu ul. Skarbowa 4 47-200 Kędzierzyn-Koźle WYSTĄPIENIE POKONTROLNE 1. Nazwa i adres jednostki kontrolowanej: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kędzierzynie-Koźlu ul. Skarbowa 4, 47-200 Kędzierzyn-Koźie 2. Imię, nazwisko i stanowisko służbowe inspektorów: - Daria Grabowska - inspektor wojewódzki Oddziału Nadzoru i Kontroli Pomocy Społecznej w Wydziale Polityki Społecznej i Zdrowia Opolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Opolu - przewodnicząca zespołu inspektorów, - Agnieszka Cieślik - inspektor wojewódzki Oddziału Nadzoru i Kontroli Pomocy Społecznej w Wydziale Polityki Społecznej i Zdrowia Opolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Opolu. 3. Termin kontroli: 22 marca 2017 r. 4. Zakres kontroli: Ocena realizacji zadań koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej określonych w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz kwalifikacji koordynatorów zatrudnionych w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie. 5. Ocena skontrolowanej działalności, ze wskazaniem ustaleń, na których została oparta: W wyniku kontroli pozytywnie ocenia się działalność Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Kędzierzynie-Koźlu w zakresie: - realizacji zadań koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej - posiadanych kwalifikacji przez zatrudnionych koordynatorów. Ustalenia kontroli W Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Kędzierzynie-Koźlu w badanym okresie zatrudnionych było 3 koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej: 1/5
- koordynator 1 - zatrudniony na podstawie umowy zlecenia od 31.01,2017r. do 31.05.2017r. - koordynator 2 - zatrudniony na podstawie umowy o pracę na pół etatu na okres od 01.01.2016r. do 31.12.2016r. - koordynator 3 - zatrudniony na podstawie umowy o pracę na pół etatu na okres od 01.01.2016r. do 31,12.2016r. Zgodnie z art. 79 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 575 ze zm.) [zwanej dalej ustawą] koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej byli zatrudniani przez organizatora rodzinnej pieczy zastępczej - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kędzierzynie-Koźlu. Stosownie do art. 79 ust. 2 ustawy koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej wykonywali pracę w ramach stosunku pracy w systemie zadaniowego czasu pracy i umowy o świadczenie usług, do której, zgodnie z ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz.380), stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. W badanym okresie koordynatorzy pracowali z 16 rodzinami zastępczymi (13 rodzin zastępczych spokrewnionych, 2 rodziny zastępcze niezawodowe, 1 rodzina zastępcza zawodowa). Na dzień kontroli zatrudniony był 1 koordynator rodzinnej pieczy zastępczej, który pracował z 5 rodzinami zastępczymi. Kontroli poddano dokumentację 8 rodzin zastępczych objętych wsparciem koordynatora w tym: 1) 2 rodzin zastępczych niezawodowych, 2) 5 rodzin zastępczych spokrewnionych, 3) 1 rodziny zastępczej zawodowej. W trakcie kontroli ustalono, że w każdym przypadku rodzina występowała z wnioskiem o objęcie jej opieką koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, następnie Centrum wyznaczało koordynatora. W wyniku prowadzonych czynności kontrolnych stwierdzono, że dokumentacja rodzin objętą pomocą koordynatorów zawierała: 1) informacje o formach udzielanej pomocy rodzinom zastępczym, 2) plany pomocy dziecku przygotowane we współpracy z rodziną zastępczą oraz asystentem rodziny, a w przypadku gdy rodzinie nie został przydzielony asystent rodziny - we współpracy z podmiotem organizującym pracę z rodziną, 3) udokumentowane działania podejmowane przez koordynatora w celu pomocy rodzinom zastępczym w nawiązaniu wzajemnego kontaktu, 4) informacje o zapewnieniu rodzinom zastępczym dostępu do specjalistycznej pomocy dla dzieci, 5) informacje o zgłoszeniu do adopcji dzieci z uregulowaną sytuacja prawną, 6) informacje o udzielanym wsparciu pełnoletnim wychowankom rodzinnych form pieczy zastępczej, 7) roczne sprawozdanie z efektów pracy przedstawione organizatorowi rodzinnej pieczy zastępczej, 8) notatki służbowe z wizyt koordynatora w środowisku rodziny zastępczej, 9) dokumenty wskazujące na współpracę koordynatora ze szkołą, sądem, ośrodkiem adopcyjnym, ośrodkiem pomocy społecznej, 10) oceny rodzin zastępczych pod względem predyspozycji do pełnienia powierzonej funkcji oraz jakości wykonywanej pracy, 11) okresowe oceny sytuacji dziecka, 12) plany pracy z rodziną i dzieckiem, 13) dokumentację dotyczącą zespołów do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka, 14) ocenę zasadności dalszego pobytu dziecka w rodzinie zastępczej. 2/5
Z analizy skontrolowanej dokumentacji wynika, że koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej podejmowali działania mające na celu pomoc i wsparcie osobom sprawującym rodzinną pieczę zastępczą, a także podejmowali działania umożliwiające powrót dziecka do rodziny iub dążenie do jego przysposobienia. W dokumentacji znajdują się: - dokumenty potwierdzające opis działań koordynatorów w zakresie motywowania dzieci przebywających w rodzinach zastępczych do poprawy sytuacji szkolnej, - dokumenty potwierdzające informowanie rodzin zastępczych o możliwości skorzystania z dodatku wychowawczego w wysokości odpowiadającej świadczeniu wychowawczemum o którym mowa w ustawie o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci - opisy działań koordynatora mające na celu pomoc wychowankom w przygotowaniu do usamodzielnienia, - informacje o działaniach podjętych przez koordynatora mające na celu poprawę relacji rodzinnych. Koordynatorzy dokumentowali pracę w środowisku rodziny za pomocą notatek służbowych, z których wynika, że wizyty odbywały się średnio 1 lub 2 razy w miesiącu. W trakcie kontroli ustalono, że stosownie do art. 77 ust. 3 pkt 2 ustawy koordynatorzy przygotowywali plany pomocy dziecku we współpracy z rodziną zastępczą oraz asystentem rodziny, a w przypadku, gdy rodzinie dziecka nie został przydzielony asystent rodziny - we współpracy z podmiotem organizującym pracę z rodziną. Plany pomocy dziecku zawierały analizę sytuacji dziecka w zakresie edukacji, stanu zdrowia, dochodu, sytuacji prawnej, informacje dotyczące rodziców biologicznych oraz innych członków rodziny, opis sytuacji rodziny zastępczej. W planie pomocy dziecku określany był cel główny oraz cele szczegółowe, obejmujące działania podejmowane w kierunku powrotu dziecka do rodziny biologicznej lub uregulowania sytuacji prawnej dziecka, utrzymywania kontaktów z rodziną biologiczną, możliwości ubiegania się o alimenty na rzecz dziecka, prawidłowego funkcjonowania społecznego dziecka, poprawy sytuacji edukacyjnej i zdrowotnej dziecka, określenia jego potrzeb bytowych i materialnych, organizacji czasu wolnego. Koordynatorzy dokonywali modyfikacji planu pomocy dziecku co pół roku. Zespół inspektorów ustalił, źe koordynatorzy podejmowali działania mające na celu pomoc rodzinom zastępczym w nawiązaniu wzajemnego kontaktu. W kontrolowanej dokumentacji znajdują się zaproszenia wysyłane do rodzin zastępczych do udziału w rodzinnym festynie sportowo-rekreacyjnym oraz ankiety przygotowane dla rodzin zastępczych mające na celu zapoznanie się z potrzebami rodzin zastępczych w zakresie organizowania grup wsparcia oraz szkoleń dla rodzin zastępczych. Z pisemnych wyjaśnień dyrektora Centrum (zał. 1) wynika, że ankiety wykazały, iż w większości rodziny nie były zainteresowane udziałem w grupach wsparcia, W I półroczu 2017 r. zostały jednak zaplanowane spotkania w ramach grup wsparcia w miesiącu kwietniu i czerwcu. Dyrektor Centrum wyjaśnił, że w roku 2016 rodziny zastępcze korzystały z pomocy wolontariuszy w formie korepetycji udzielanych przez emerytowanych nauczycieli. Dyrektor poinformował również pisemnie, że Centrum zapewnia rodzinom zastępczym dostęp do pomocy psychologicznej dla dzieci, z której skorzystało w ubiegłym roku 61 wychowanków rodzin zastępczych. Poddana kontroli dokumentacja nie wskazywała na potrzebę udzielenia pomocy rehabilitacyjnej dzieciom przebywającym w rodzinach zastępczych. W toku przeprowadzonej kontroli ustaiono, że zgodnie z zapisem art. 77 ust. 3 pkt 5 ustawy koordynator zgłaszał do ośrodka adopcyjnego dzieci z uregulowana sytuacja prawną. W trakcie czynności kontrolnych ustalono, że w przypadku 6 dzieci z uregulowaną sytuacją prawną, w dokumentacji znajdowały się informacje przekazane do ośrodka adopcyjnego w celu poszukiwania dla nich rodzin przysposabiających. 3/5
Koordynator rodzinnej pieczy zastępczej udzielał wsparcia pełnoletnim wychowankom rodzin zastępczych w zakresie pomocy w sporządzeniu odpowiedniej dokumentacji niezbędnej w procesie usamodzielnienia, informowania wychowanka o możliwości skorzystania z przysługujących mu świadczeń w przypadku rozwiązania rodziny zastępczej. Dokumentacja zawierała oświadczenia pełnoletnich wychowanków o zamiarze pozostania w rodzinie zastępczej do czasu zakończenia nauki, oświadczenia rodzin zastępczych wyrażające zgodę na dalsze pełnienie funkcji rodziny zastępczej oraz zaświadczenia szkoine potwierdzające fakt kontynuowania nauki przez wychowanków rodzin zastępczych. Na dzień kontroli w rodzinach zastępczych objętych kontroią przebywało 4 pełnoletnich wychowanków. Podczas czynności kontrolnych ustalono, że koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej przedstawili organizatorowi rodzinnej pieczy zastępczej roczne sprawozdanie z efektów pracy zawierający opis działań podjętych przez koordynatorów wobec rodzin zastępczych, liczbę rodzin objętych wsparciem koordynatora oraz inne informacje dotyczące sytuacji rodzin zastępczych. Kwalifikacje koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kędzierzynie-Koźlu zatrudniało w badanym okresie 3 koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej posiadających kwalifikacje określone w art. 78 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej: 1) koordynator 1 - ukończył studia magisterskie na kierunku pedagogika o specjalności pedagogika opiekuńczo-resocjalizacyjna, uzupełnione studiami podyplomowymi z zakresu psychologii, 2) koordynator 2 - ukończył studia magisterskie na kierunku psychologia, 3) koordynator 3 ukończył studia magisterskie na kierunku psychologia. Zatrudnieni w Centrum koordynatorzy nie byli pozbawieni władzy rodzicielskiej ani też władza rodzicielska nie była im zawieszona ani ograniczona, nie mają obowiązku alimentacyjnego oraz nie byli skazani prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe, o czym świadczą znajdujące się w aktach osobowych pisemne oświadczenia złożone przez koordynatorów. W ramach podnoszenia swoich kwalifikacji w zakresie pracy z dziećmi lub rodziną, koordynatorzy brali udział w licznych szkoleniach takich jak: Ochrona Danych Osobowych, Setting w pudełku, czyli o psychoterapii psychodynamicznej dzieci, Psychodynamiczne Studium Socjoterapii i Psychoterapii Młodzieży, Karty Oceny Rozwoju Psychoruchowego do diagnozy dzieci w wieku od 1. Miesiąca do końca 9. Roku życia, Karty Oceny Zachowania i Emocji dla dzieci w wieku od 1. Miesiąca do 16. Roku życia. Dyrektor Centrum wyjaśnił, że koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej do tej pory nie zgłaszali potrzeb w zakresie chęci skorzystania z poradnictwa zawodowego mającego na celu zachowanie i wzmocnienie ich kompetencji oraz przeciwdziałania zjawisku wypalenia zawodowego, do którego są uprawnieni zgodnie z art. 77 ust. 6 ustawy. Zgodnie z art. 79 ust. ust. 3 i 4 ustawy koordynatorzy zatrudnieni w Centrum nie wykonywali jednocześnie obowiązków pracownika socjalnego oraz nie prowadzili postępowań z zakresu świadczeń realizowanych przez powiat. 6. Zakres, przyczyny i skutki stwierdzonych uchybień lub nieprawidłowości oraz wskazanie osób odpowiedzialnych za ich powstanie. W trakcie kontroli nie stwierdzono uchybień oraz nieprawidłowości w kontrolowanym zakresie. 4/5
7. Uwagi i wnioski. W wyniku kontroli ustalono, że Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kędzierzynie-Koźlu zatrudnia koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej zgodnie z zasadami obowiązującymi w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej udzielali rodzinom zastępczym niezbędnej pomocy i wsparcia w zakresie zadań wynikających z pieczy zastępczej. Koordynatorzy podejmowali działania adekwatne do potrzeb rodzin zapewniając im dostęp do specjalistycznej pomocy dzieciom, udzielając wsparcia pełnoletnim wychowankom rodzinnych form pieczy zastępczej, pomocy w nawiązaniu wzajemnego kontaktu. Koordynatorzy podejmowali również niezbędne działania mające na celu umożliwienie powrotu dziecka do rodziny lub gdy było to niemożliwe- dążenie do przysposobienia dziecka. Liczba rodzin, z którymi współpracował koordynator nie przekraczała 15. 8. Zalecenia pokontrolne. Z uwagi na prawidłową realizację zadań podlegających ocenie, nie wydaje się zaleceń. Stosownie do 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli, (Dz. U. z 2015 r. poz. 1477) zastrzeżenia do wystąpienia pokontrolnego, w tym: wystąpienia niezawierającego zaleceń pokontrolnych, składa się na zasadach określonych w art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w myśl którego kontrolowana jednostka może, w terminie 7 dni od dnia otrzymania zaleceń pokontrolnych, zgłosić do nich zastrzeżenia. Umotywowane zastrzeżenia zgłasza się na piśmie do Wojewody Opolskiego. Inspektor Wojewódzki Daria Grabowska Inspektor Wojewódzki Agnieszka Cieślik Z up. Wojewody Opolskiego Dorota Rutkowska Zastępca Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej i Zdrowia (pieczątki imienne i podpisy kontrolujących) (pieczątka imienna kierownika komórki ds. kontroli/ osoby upoważnionej) Do wiadomości: Pani Małgorzata Tudaj Starosta Kędzierzyńsko-Kozielski Plac Wolności 13 47-220 Kędzierzyn-Koźle 5/5