PRZYRZĄDY OPTOMETRYCZNE [02] Dr Jacek Pniewski, kod w USOS: 1100-2BO07 Sezon 2017/2018, semestr zimowy, środy 10.15-12.00
SKIASKOPIA STATYCZNA
Schemat ogólny skiaskopu Wprowadzona w 1873 roku przez Fernanda Cuigneta. Zwana także retinoskopią. Użyteczna np. w przypadku osób leżących lub trudnych w kontakcie, np. niemowląt i małych dzieci. Obserwowane jest światło odbite od dna oka pacjenta (plamka świetlna na dnie oka). Pochylając zwierciadło wywołujemy ruch plamki po dnie oka, zgodny z kierunkiem pochylania. M. Zając, Optyka okularowa, Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław 2003.
Poruszanie zwierciadłem Światło, które odbija się od dna oka tworzy obraz plamki poruszającej się plamki. Jeśli oko jest miarowe, obraz plamki powstaje w nieskończoności. Jeśli oko jest nadwzroczne, obraz (pozorny) powstaje za okiem. Obraz ten porusza się zgodnie z ruchem plamki na dnie oka. Jeśli oko jest krótkowzroczne, obraz (rzeczywisty i odwrócony) powstaje przed okiem. Obraz ten porusza się w przeciwnym kierunku niż ruch plamki. M. Zając, Optyka okularowa, Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław 2003.
Dodanie soczewki kompensacyjnej Diagnosta obserwuje ruch dzięki skupieniu wiązki dodatnią soczewką kompensującą. Soczewka ma taką moc optyczną, aby skupiać równoległe promienie wychodzące z oka miarowego w otworze skiaskopu. Soczewka znajduje się blisko oka pacjenta, a skiaskop zwykle w odległości ok. 50 cm (wyciągniętej ręki). Zatem, jej moc optyczna powinna wynosić Φ = 2 D. Jeśli promienie skupiają się prawidłowo w otworze skiaskopu, na siatkówce obserwatora powstaje nieostry obraz plamki. Dzieje się tak tylko dla jednego ustawienia zwierciadła. Obserwator patrzy na źrenicę pacjenta i poruszając zwierciadłem obserwuje odblask. Jeśli oko nie jest miarowe, światło dociera do obserwatora także przy innych ustawieniach skiaskopu. Widzi on ruch nieostrego obrazu plamki względem źrenicy badanego. M. Zając, Optyka okularowa, Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław 2003.
Położenie obrazu plamki M. Zając, Optyka okularowa, Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław 2003.
Bieg promieni świetlnych M. Zając, Optyka okularowa, Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław 2003.
Procedura badania Osoba badana musi mieć rozluźnioną akomodację. Badający oświetla oko pacjenta wiązką światła ze skiaskopu i obserwuje ruch plamy światła na twarzy pacjenta oraz obrazu plamki światła, odbitego od siatkówki. Przed okiem pacjenta ustawia się soczewki o różnej mocy, tak aby uzyskać sytuację, gdy tylko dla jednego położenia zwierciadła widać błysk światła. Wartość potrzebnej korekcji oblicza się pomniejszając ustawioną moc o wartość mocy potrzebnej dla badania oka miarowego. Badanie tym sposobem wymaga pewnej wprawy i łatwo popełnić błąd przy doborze korekcji. Należy obserwować obszar dołka środkowego. M. Zając, Optyka okularowa, Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław 2003.
Linijki do skiaskopii
HEINE ParaStop 1. Filtr polaryzacyjny. 2. Półrefleksyjne lustro. 3. Soczewka skupiająca. 4. Żarówka obrotowa. 5. ParaStop.
ri-scope retinoscope (skiascope) http://www.riester.de
SKIASKOPIA DYNAMICZNA
Nakładki (karty) fiksacyjne
Pomiar akomodacji Skiaskopia dynamiczna służy do określenia sprawności akomodacji, czy jest prawidłowa, nadmierna, czy niedostateczna. Polega na tym, że badany czyta litery lub symbole na skiaskopie. Wtedy w otworze skiaskopu powinniśmy zobaczyć nagłe wypełnienie źrenicy, bowiem płaszczyzna siatkówki i płaszczyzna przyrządu są sprzężone. Istnieją różne metody skiaskopii dynamicznej, np. przybliżanie obiektu i poszukiwanie miejsca, w którym następuje wypełnienie źrenicy. Jeśli używana jest linijka + może to oznaczać nadmierną akomodację.
FLUORESCENCJA/FOSFORESCENCJA
Luminescencja Luminescencja to nadwyżka promieniowania ciała nad promieniowaniem temperaturowym tego samego ciała w danej części widmowej i w danej temperaturze, która ponadto charakteryzuje się skończonym czasem świecenia, to znaczy nie zanika natychmiast po przerwaniu wzbudzenia. (Wawiłow)
Podział ze względu na przyczynę chemiluminescencja elektroluminescencja elektronoluminescencja fotoluminescencja radioluminescencja rentgenoluminescencja sonoluminescencja triboluminescencja termoluminescencja
Diagram Jabłońskiego http://micro.magnet.fsu.edu/primer/techniques/fluorescence/fluorescenceintro.html
Czasówka http://micro.magnet.fsu.edu/primer/techniques/fluorescence/fluorescenceintro.html
Przykład: chinina http://micro.magnet.fsu.edu/primer/techniques/fluorescence/fluorescenceintro.html
Fluorescencja UV minerały
Fluoresceina Syntetyczny związek organiczny, ciemnopomarańczowy lub czerwony proszek, rozpuszczalny w wodzie i alkoholu. Powszechnie stosowany jako barwnik w badaniach przepływów krwi. Maksimum absorpcji dla długości fali 494 nm i maksymalnej emisji 521 nm (w wodzie). Dla długości fali 460 nm posiada ten sam współczynnik absorpcji dla wszystkich ph. Kolor wodnego roztworu zmienia się z zielonego na pomarańczowy, w zależności od kierunku rejestracji: odbiciowej lub transmisyjnej.
Fluoresceina w optometrii Sól sodowa fluoresceiny. W praktyce klinicznej dostępna jest w postaci roztworu jedno albo dwuprocentowego, lub bibułowych pasków impregnowanych tym związkiem, które należy zwilżyć jałową solą fizjologiczną, a nadmiar płynu usnąć. Tak nasączoną bibułkę przykłada się do dolnej lub górnej spojówki powiekowej. Barwnikiem przyżyciowym, mającym powinowactwo do uszkodzonej tkanki nabłonka. Znajduje zastosowanie w ocenie integralności tkankowej rogówki i spojówki, a w szczególności służy do diagnozy stanu spojówki po noszeniu soczewek kontaktowych. intensywność jest większa w miejscach degeneracji komórek lub ich śmierci. Dzięki temu pozwala na identyfikację miejsc przesuszonych lub rannych komórek, oraz obszarów, gdzie miało miejsce powierzchniowe uszkodzenie oka, jak na przykład wady nabłonka i otarcia rogówki.
Róż bengalski w optometrii Pochodna fluoresceiny. Stosowany już w latach trzydziestych XX wieku w celu wykrycia zespołu suchego oka, a także do diagnozy schorzeń ocznych, m.in. powierzchniowego zapalenia rogówki czy zaburzeń czynnościowych gruczołów Meiboma. Nie jest on jednak barwnikiem przyżyciowym, gdyż barwi nie tylko martwe lub umierające komórki, ale również normalne i zdrowe. Mimo to możliwe jest selektywnie barwienie w przypadku suchego oka i zespołu Sjögrena. Dzieje się tak, ponieważ barwnik jest blokowany przez mucynę i albuminy, które chronią zdrowe komórki. Stwierdzono, że róż bengalski działa toksycznie na komórki i wywołuje pieczenie.
Zieleń lizaminowa w optometrii Związek fenylometanu, wytwarzany syntetycznie. Barwi uszkodzone lub martwe komórki. Nie barwi komórek żywych i ma minimalny wpływ na ich żywotność. Nie wywołuje również uczucia pieczenia. Szybko ulega wypłukaniu, po około 2 minutach osiąga swoje maksimum.
Zastosowania fluorescencji w optometrii Dopasowanie stabilnokształtnych soczewek kontaktowych. Dopasowanie miękkich soczewek kontaktowych. Ocena stabilności filmu łzowego. Diagnoza powikłań związanych z noszeniem soczewek kontaktowych. Angiografia fluorosceinowa.
Przykłady Brodawki na spojówce powiekowej Obraz fluoresceinowy zbyt stromej soczewki stabilnokształtnej Obraz fluoresceinowy rogówki po zdjęciu soczewki próbnej Kulki mucynowe
Angiografia fluorosceinowa http://www.gamesmonitor.org.uk/node/2103
Badanie Normal circulatory filling (times are approximate) 0 seconds injection of fluorescein 9.5 sec posterior ciliary arteries 10 sec choroidal flush (or "pre-arterial phase") 10-12 sec retinal arterial stage 13 sec capillary transition stage 14-15 sec early venous stage (or "lamellar stage", "arterial-venous stage") 16-17 sec venous stage 18-20 sec late venous stage 5 minutes late staining wikipedia.org
Filtracja widmowa w angiografii M. Zając
Fluorescencja w mikroskopii http://www.microscopyu.com
Autofluorescencja
Autofluorescencja
Substancje A multispectral image of tissue from a mouse intestine, showing how autofluoresce can obscure several fluorescence signals. wikipedia.org
Fundus Autofluorescence imaging (FAF) Autofluorescence pattern in a healthy eye BluePeak FAF http://www.heidelbergengineering.com/international/products/spectralis/imaging-modes/bluepeak-autofluorescence/
Fluoresceina a autofluorescencja Optic disc drusen recorded with fluorescein exciter & barrier filters on high-speed film. Spectralis cslo 488/521nm http://www.opsweb.org/?page=autofluorescence
FAF a funduskamera An elderly woman presented with choroidal neovascularization in the left eye and soft drusen in the right eye. (A) The autofluorescence image in the right eye shows central hyper- and hypo-autofluorescence consistent with soft drusen and early focal atrophy. There is a striking reticular autofluorescence pattern below the superior arcade. (B) Color photo of the right eye. (C) Red free photo of the right eye. Both show subtle reticular pseudodrusen in the right eye superiorly in the same distribution as the reticular autofluorescence. CNV developed 6 months later in the right eye. Fundus autofluorescence imaging may help predict AMD progression, Ocular Surgery News U.S. Edition, September 10, 2008.
FAF + OCT MyVisionTest News Archive, Sep 18, 2009
Aparat