ZRÓWNOWAŻONA PRODUKCJA I KONSUMPCJA DREWNA I MATERIAŁÓW DREWNOPOCHODNYCH W EUROPIE

Europejski Kongres Gospodarczy 13-15 maja 2013 r., Katowice Sesja: ZRÓWNOWAŻONA PRODUKCJA I KONSUMPCJA DREWNA I MATERIAŁÓW DREWNOPOCHODNYCH W EUROPIE Prof. nadzw. dr Władysław Strykowski Instytut Technologii Drewna, Poznań Polska Platforma Technologiczna Sektora Leśno-Drzewnego

ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ: prawo do zaspokojenia aspiracji rozwojowych obecnej generacji bez ograniczania praw przyszłych pokoleń do zaspokojenia ich potrzeb rozwojowych. Tym samym rozwój gospodarczy i cywilizacyjny obecnego pokolenia nie powinien dla dobra przyszłych pokoleń odbywać się kosztem wyczerpywania zasobów nieodnawialnych i niszczenia środowiska (termin określony w raporcie Nasza Wspólna Przyszłość, a następnie w Agendzie 21, uchwalonej w formie rezolucji na Szczycie Ziemi w Rio de Janeiro w 1992 roku); ciąg zmian, w których korzystanie z zasobów, struktura inwestycji, ukierunkowanie postępu technologicznego oraz struktury instytucjonalne mają być dokonywane w taki sposób, aby nie było sprzeczności między przyszłością a teraźniejszymi potrzebami (inna definicja zrównoważonego rozwoju, która także jest zawarta w Agendzie 21 ; również w podobnym duchu w ostatnich latach ukazało się w Polsce kilka zmodyfikowanych definicji ZR). Zrównoważona produkcja i konsumpcja drewna i materiałów drewnopochodnych w Europie, Katowice, 14 maja 2013

PRZEDSTAWIONE DEFINICJE operują znacznym poziomem ogólności i nie zawsze mogą znaleźć praktyczne zastosowanie odnośnie poszczególnych sektorów bądź przemysłów. Do tego celu można zastosować podejście opisowe, które uwzględnia optymalizację takich obszarów, jak: efektywność energetyczna, procesy eliminujące odpady, a tym samym oszczędzające zasoby surowca, tworzenie bezpiecznych warunków pracy, dążenie do wzrostu humanistycznego potencjału firm, społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR Corporate Social Responsibility), ekonomiczna równowaga między wzrostem produktywności i rentowności w dłuższych okresach. Zrównoważona produkcja i konsumpcja drewna i materiałów drewnopochodnych w Europie, Katowice, 14 maja 2013

GŁÓWNE SIŁY ODDZIAŁUJĄCE NA ROZWÓJ PRZEMYSŁÓW OPARTYCH NA DREWNIE SIŁY POZYTYWNE SIŁY NEGATYWNE SIŁY ZEWNĘTRZNE MOŻLIWOŚCI: demograficzne, kraje o niskim i średnim dochodzie, wzrost ekonomiczny, globalizacja, trendy społeczne społeczna odpowiedzialność biznesu ZAGROŻENIA: demograficzne, kraje o wysokim dochodzie, materiały substytucyjne, konkurencja dla zasobów, zmiany własnościowe lasów, kontrola i zarządzanie SIŁY WEWNĘTRZNE SILNE STRONY: środowiskowe, atrybuty produktu zdolność przystosowania się i zarządzania dostawami surowców, potencjał dla innowacji SŁABE STRONY: istniejąca struktura przemysłu, koszty pracy i warunki pracy, socjalne i środowiskowe działanie i ich odbiór, dojrzałość rynku istniejących produktów, różne aspekty dotyczące produktów końcowych (wytrzymałość, regulacje prawne itp.) Zrównoważona produkcja i konsumpcja drewna i materiałów drewnopochodnych w Europie, Katowice, 14 maja 2013

KONKURENCJA DLA ZASOBÓW Ze strony popytu główne siły wpływające na przemysły oparte na drewnie koncentrują się na konkurencji o zasoby takie jak: ziemia, praca, kapitał, surowce. Występuje to wówczas, kiedy liczba ludności i gospodarka wzrastają. Proces ten jest ciągły, jednakże jego nasilenia są zmienne. Szczególnie w przypadku przemysłów opartych na drewnie konkurencja o ziemię, bądź bardziej specyficzna konkurencja o dostęp do zasobów drzewnych, jest główną siłą napędową wpływającą na rozwój. Konkurencyjny popyt dotyczący ziemi czasami jest przedstawiany jako 5-F : food, feed, forest, fibre and fuel. Zrównoważona produkcja i konsumpcja drewna i materiałów drewnopochodnych w Europie, Katowice, 14 maja 2013

ZDOLNOŚĆ DOSTOSOWANIA SIĘ I ZARZĄDZANIE DOSTAWAMI SUROWCA Większość produktów drzewnych jest wytwarzanych głównie z włókna i różnych komponentów chemicznych, przy użyciu energii. Po pierwsze przeważające znaczenie włókna jako surowca świadczy o tym, że sektor stara się wykorzystywać włókna z różnych źródeł, takich jak: drewno spoza lasów, papier z recyklingu (makulatura), odpady drzewne, drewno poużytkowe, włókno niedrzewne. Po drugie odpady drzewne z jednego procesu mogą być użyte w innych procesach bądź innych przemysłach, także jako włókno do celów energetycznych (w przypadku realizacji procesu kaskadowego zużycia). Zrównoważona produkcja i konsumpcja drewna i materiałów drewnopochodnych w Europie, Katowice, 14 maja 2013

POTENCJAŁ DLA INNOWACJI Przemysły oparte na drewnie przedstawiają sobą liczący się potencjał zdolności do innowacji. Jest to zaawansowany potencjał przemysłu realizującego pozyskiwanie i logistykę, procesy technologiczne i stały postęp w zakresie ekstrakcji produktów. Na tym polu uzyskano sukcesy innowacji produktowych (engineering wood products, produkty papiernicze i inne). Tworzenie i rozpowszechnianie wiedzy przez procesy innowacji jest podstawą wzrostu ekonomicznego. Innowacje wpływają na produktywność zachowując długookresowo konkurencyjność może to być zarówno część usprawnień, całkowicie nowy produkt, proces, rzadziej innowacja organizacyjna lub marketingowa. Firmy sektora opartego na drewnie stają się coraz bardziej świadome ważności innowacji w globalnym krajobrazie. Coraz większą uwagę zwraca się na patenty, licencje, ochronę własności intelektualnej, wzrost dochodów wynikających z wdrożonych innowacji. Zrównoważona produkcja i konsumpcja drewna i materiałów drewnopochodnych w Europie, Katowice, 14 maja 2013

WARUNKI NIEZBĘDNE DO REALIZACJI SKUTECZNEJ POLITYKI INNOWACYJNEJ W SEKTORZE LEŚNO-DRZEWNYM Możliwość uzyskania dobrej edukacji w dobrych ośrodkach kształcących Odpowiednia infrastruktura fizyczna (transport, komunikacja, internet itd.) Wysokokwalifikowana kadra nauczająca na wszystkich poziomach nauczania Własność intelektualna, zasady i instrukcje Czytelne przepisy regulujące zagadnienia związane z innowacjami Elastyczność organizacyjna i łatwy dostęp do prawa Dostęp do kapitału łącznie z kapitałem wysokiego ryzyka Otwarte rynki Odpowiednie standardy produktów Dostęp do marketingu i środków komunikacji Łatwość uzyskiwania patentów krajowych, europejskich i światowych Liczący się udział w finansowaniu badań naukowych sektora gospodarki prywatnej Odpowiedni klimat społeczny i kultura, która wita i nagradza innowacje i innowatorów Zrównoważona produkcja i konsumpcja drewna i materiałów drewnopochodnych w Europie, Katowice, 14 maja 2013

STRATEGICZNE WYBORY DLA PRZYSZŁOŚCI PRZEMYSŁÓW OPARTYCH NA DREWNIE W dalszym ciągu, bezpośrednio na przemysł drzewny będzie wpływał rynek zarówno surowca drzewnego, jak i użytkowników produktów drzewnych. Widoczne będą także działania polityki rządowej i regulacji w tym sektorze/sektorach. Można przyjąć, że zarówno przemysł jak i rządy potrzebują strategii odpowiedzialnych za te przedsięwzięcie. Niektóre z nich oparte są na wzroście rentowności i konkurencyjności poszczególnych firm (np. restrukturyzacja przemysłu), co znaczy, że strategie te powinny być głównie wdrażane przez pojedyncze firmy. Zrównoważona produkcja i konsumpcja drewna i materiałów drewnopochodnych w Europie, Katowice, 14 maja 2013

MOŻLIWE STRATEGIE ODPOWIEDZIALNE ZA ROZWÓJ SEKTORA DRZEWNEGO SIŁY (S) SLABE STRONY (W) MOŻLIWOŚCI (M) S-M Strategie Inicjatywy zielonych domów i zielonych opakowań Rozwój bioenergii i biomateriałów Bioplastyczne innowacje w zakresie opakowań, produktów higieny osobistej, przemyśle samochodowym i elektronicznym W-M Strategia Restrukturyzacja przemysłu w celu inwestowania i rozwoju Rozwój klastrów i partnerstwa Działania wzmacniające dostawy włókna drzewnego ZAGROŻENIA (Z) S-Z Strategie Innowacje procesowe i produktowe Dywersyfikacja źródeł włókna Analizy cyklu życia (LCA) Współpraca w celu zabezpieczenia źródeł dostaw włókna W-Z Strategie Restrukturyzacja przemysłu w celu oszczędności kosztów Koncentracja na produkcie i jego różnicowaniu Rozwój standardów technicznych i informacja Mechanizacja i automatyzacja działania i rozwój zasobów ludzkich Zrównoważona produkcja i konsumpcja drewna i materiałów drewnopochodnych w Europie, Katowice, 14 maja 2013

PROMOCJA DREWNA Wspólne cechy inicjatyw promujących drewno: uwzględnienie zielonego budownictwa, rozwój i rozpowszechnianie informacji dotyczących technicznych standardów, przykłady analiz cyklu życia produktów drzewnych i ich zastosowań. Zrównoważona produkcja i konsumpcja drewna i materiałów drewnopochodnych w Europie, Katowice, 14 maja 2013

WAŻNIEJSZE WNIOSKI Od czasów pierwszej konferencji w Rio w 1992 roku w zarządzaniu sektorem leśno-drzewnym poczyniono duże postępy w zakresie transparentności i procesów decyzyjnych poprzez takie instrumenty jak: certyfikacja, kryteria i indykatory, sukcesywne likwidowanie i ograniczanie nielegalnego pozyskiwania drewna, Narodowe Programy Leśne, usprawnienia komunikacji i dialogu wewnętrznego oraz społecznego, dostosowanie się do ważniejszych wyzwań, które stawały przed sektorem w Regionie ECE w poszczególnych okresach, sektor leśny Regionu ECE wnosi do GDP Regionu rocznie 1% wkładu zatrudniając 5,4 mln pracowników, tj. 1% czynnych zawodowo, Zrównoważona produkcja i konsumpcja drewna i materiałów drewnopochodnych w Europie, Katowice, 14 maja 2013

WAŻNIEJSZE WNIOSKI cd. mieszkaniec Regionu ECE zużywa średniorocznie 1 m 3 produktów drzewnych w ekwiwalencie drewna (oraz 0,25 m 3 drewna pozyskiwanego bezpośrednio z lasu na cele energetyczne). Pozyskanie drewna jest poniżej fizycznego potencjału lasów w Regionie, gdzie ma miejsce coroczny przyrost kapitału leśnego, prawdopodobny jest znaczny wzrost dostaw drewna na cele energetyczne, co wymaga jednak poważnych rozmów politycznych i nakładów finansowych na mobilizację dostaw i może mieć negatywne konsekwencje dla producentów płyt drewnopochodnych, celulozy i prawdopodobnie dla bioróżnorodności, poważnie rozważany jest wzrost potencjału innowacji w sektorze leśnodrzewnym, co powinno znacząco podnieść jego konkurencyjność. Rozwój tych przedsięwzięć będzie wymagał wysiłku wielu pracowników sektora, wsparcia politycznego, a także społeczeństwa jako całości, aby zapewnić dalszy zrównoważony rozwój sektora. Zrównoważona produkcja i konsumpcja drewna i materiałów drewnopochodnych w Europie, Katowice, 14 maja 2013

NOWY PARADYGMAT W krótkim czasie powinna nastąpić zmiana gospodarki w dużym stopniu uzależnionej od nieodnawialnych surowców (włączając w to surowce kopalne do produkcji energii, węgla, ropy, gazu) na biogospodarkę opartą na surowcach odnawialnych. Ważnym elementem biogospodarki jest kaskadowe wykorzystanie drewna. Nowe i ulepszone produkty uwzględniające zieloną gospodarkę będą wchodziły na nowe rynki, zaspokajając w coraz szerszym zakresie potrzeby konsumentów. Aktywna promocja biogospodarki (zielonej gospodarki) jest wynikiem przyjęcia nowego paradygmatu zrównoważonego rozwoju społecznogospodarczego, który z pewną trudnością toruje sobie drogę w ośrodkach zarządzających, wśród polityków gospodarczych, a także szerokich kręgów społeczeństwa. Zrównoważona produkcja i konsumpcja drewna i materiałów drewnopochodnych w Europie, Katowice, 14 maja 2013

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ! Prof. nadzw. dr Władysław Strykowski Instytut Technologii Drewna, Poznań w_strykowski@itd.poznan.pl www.itd.poznan.pl Europejski Kongres Gospodarczy, 13-15 maja 2013 r., Katowice Zrównoważona produkcja i konsumpcja drewna i materiałów drewnopochodnych w Europie, Katowice, 14 maja 2013

Transformacja przemysłu w kierunku niskoemisyjnego jako polski wkład w politykę klimatyczną.

2 Plan prezentacji 1. Kontekst transformacji niskoemisyjnej a) Gospodarka niskoemisyjna - UE b) Polskie spojrzenie na transformację niskoemisyjną 2. Przykładowe wyzwania dot. rozwoju polskiego przemysłu 3. Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej do 2050 r. a) Założenia i podstawowe informacje b) Priorytety 4. Potencjał do redukcji emisji w Polsce do 2030 r..

3 Kontekst Transformacja niskoemisyjna Transformacja niskoemisyjna: Odpowiedź na obserwowane zmiany klimatu Szansa na materiało- i energooszczędną gospodarkę (przewaga konkurencyjna) Dwa aspekty dla Polski: W krótkim i średnim okresie możliwe spowolnienie wzrostu gospodarczego, wzrost obciążeń finansowych dla gospodarki W długim okresie modernizacja gospodarki i dysponowanie nowymi. technologiami, wzrost konkurencyjności Potrzeba transformacji dostrzegana przez najważniejsze instytucje i organizacje międzynarodowe (ONZ, OECD, Bank Światowy, UE)

4 Kontekst Gospodarka niskoemisyjna UE 1. Pakiet energetyczno-klimatyczny (PEK) Wiążące cele na 2020 r. 2. Mapa drogowa gospodarki niskoemisyjnej 2050 r. Propozycja KE podejście top-down 3. Zielona Księga - Ramy polityki w zakresie klimatu i energii do roku 2030 publikacja marzec 2013 r. podejście top-down Podejście do transformacji w UE:. 80-95% cel warunkowy redukcji na 2050 r. oraz jednolita metoda jego osiągnięcia (m.in. system ETS) w konsekwencji potencjalne pogarszanie konkurencyjności przedsiębiorstw i przenoszenie produkcji poza UE Negatywne skutki środowiskowe wzrost globalnych emisji

5 Kontekst Polska. Polskie spojrzenie na transformację niskoemisyjną: Cele redukcyjne dopasowane do możliwości poszczególnych krajów Utrzymanie pozycji konkurencyjnej i rozwój przedsiębiorstw Cel redukcyjny wyznaczony oddolnie (z uwzględnieniem zarówno kosztów i korzyści środowiskowych, gospodarczych oraz społecznych) NPRGN (polski program niskoemisyjny) podejście bottom-up

6 Przykładowe wyzwania dla polskiego przemysłu Wyzwanie dla Polski: Zgodnie z danymi Eurostatu wskaźnik produktywności materiałowej dla Polski jest trzykrotnie niższy, a wskaźnik zużycia energii do PKB dwukrotnie wyższy niż średnia dla krajów UE 27. Wyzwanie dla Polski: Zgodnie z danymi Eurostatu wydatki na B+R w stosunku do wytwarzanego PKB są w Polsce trzykrotnie niższe niż średnio w UE 27 oraz pięciokrotnie niższe niż np. w Szwecji, Finlandii oraz Danii. Rozwój innowacji oraz technologii (w tym ekoinnowacji) Poprawa produktywności materiałowej, zmniejszenie zużycia energii, zwiększenie wydatków na B+R Poprawa konkurencyjności + Zmniejszenie emisyjności

7 NPRGN do 2050 r. Założenia Istotą Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej (NPRGN) do 2050 r. będzie zapewnienie korzyści ekonomicznych, społecznych i środowiskowych płynących z działań zmniejszających emisje (osiąganych m.in. poprzez wzrost innowacyjności i wdrożenie nowych technologii czy zmniejszenie energochłonności) w horyzoncie do 2050 r. NPRGN oraz analizy wykonywane. na potrzeby jego tworzenia stanowić będą podstawę do opracowania i uzasadnienia stanowiska Polski w dalszych dyskusjach na temat możliwości i kosztów redukcji emisji gazów cieplarnianych.

8 NPRGN do 2050 r. Podstawowe informacje Program gospodarczy, oparty na zasadach zrównoważonego rozwoju Tworzony z wykorzystaniem mechanizmu eliminującego z Programu działania skutkujące globalnym wzrostem emisji Cel redukcyjny na 2050 r. wyznaczony oddolnie przez zidentyfikowane działania zapewniające korzyści ekonomiczne, społeczne i środowiskowe Kierowany do przedsiębiorców wszystkich sektorów gospodarki, samorządów gospodarczych i terytorialnych, organizacji otoczenia biznesu oraz organizacji pozarządowych, obywateli RP. Opracowywany z szerokim i aktywnym udziałem naukowców, przedsiębiorców, ekspertów z poszczególnych dziedzin gospodarki i obywateli

9 NPRGN do 2050 r. Priorytety Rozwój niskoemisyjnych źródeł energii Poprawa efektywności energetycznej Poprawa efektywności gospodarowania surowcami i materiałami Rozwój i wykorzystanie technologii. niskoemisyjnych (m.in. przy wykorzystaniu wyników badania foresightowego Insight2030) Zapobieganie powstawaniu oraz poprawa efektywności gospodarowania odpadami Promocja nowych wzorców konsumpcji Rozwój nowych kierunków kształcenia i umiejętności Priorytety będą uwzględniać wnioski płynące z ponad 300 obszarów wyodrębnionych ze względu na potencjał w zakresie realizacji celów Programu.

Dziękuję za uwagę Ministerstwo Gospodarki Pl. Trzech Krzyży 3/5 00-507 Warszawa tel +48 22 693 50 00 fax +48 22 693 40 46 email mg@mg.gov.pl web www.mg.gov.pl

Rola sektora leśno-drzewnego w zielonej gospodarce Nina Dobrzyńska Dyrektor Departamentu Leśnictwa i Ochrony Przyrody Ministerstwa Środowiska

Powierzchnia lasów w mln ha 2

Struktura własności lasów w Polsce (wg GUS, 2011) 2% 1% 18,7% 77,4% w zarządzie LP lasy prywatne parki narodowe inne Skarbu Państwa 3

Sektor leśno-drzewny: Odnawialny surowiec naturalny Główne źródło biomasy na cele energetyczne Zielone miejsca pracy Stymulator rozwoju obszarów wiejskich 4

Sektor leśno-drzewny to prawie 1% PKB Europy ponad 140 mld dolarów wartości dodanej brutto na rynku europejskim ponad 3 mln osób zatrudnionych w tym sektorze w Europie Odpowiednio dla Polski to: 3 % PKB około 8,7 mld dolarów wartości dodanej brutto 314 tys. osób zatrudnionych Źródło: FAO, GUS, 2010 5

Sekwestracja dwutlenku węgla Sektor leśno-drzewny a zmiany klimatu Substytucja w produktach z drewna Energia odnawialna Recykling produktów z drewna 6

Zużycie drewna okrągłego w Polsce 7

Biomasa drzewna na cele energetyczne 8

Zielone miejsca pracy Zlokalizowane przeważnie poza dużymi aglomeracjami Średnia miesięczna pensja w przemyśle meblarskim to około 72% średniej krajowej Niski status społeczny Trudne warunki pracy 9

Działania w celu zwiększenia roli sektora leśno-drzewnego w zielonej gospodarce Znaczne zwiększenie wykorzystania drewna w energetyce. Bez politycznych i ekonomicznych instrumentów może mieć negatywne skutki dla przemysłu drzewnego Zwiększenie pozyskania i powierzchni leśnej, w zgodzie ze zrównoważonym zarządzaniem lasami oraz bez marginalizacji innych funkcji lasów Zwiększenie bezpieczeństwa, płac i warunków pracy w sektorze drzewnym. Stworzenie ram dla płatności za usługi ekosystemowe Promocja zielonego budownictwa Wykorzystanie alternatywnych źródeł surowca Zwiększenie efektywności produkcji 10

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Nina Dobrzyńska Dyrektor Departamentu Leśnictwa i Ochrony Przyrody Ministerstwa Środowiska

Leśnictwo i przemysł oparte na drewnie podstawowym ogniwem zielonej gospodarki. Robert Motała Katowice,14. maja 2013 1

Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Rozwój populacji 8bn 4bn 2bn 1bn 1800 130 lat> 1930 45 lat> 1975 2025

Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. [Increased Niedostatek connectivity] surowców naturalnych 3

Łączność

Recepta? Zielona Ekonomia? - obejmująca procesy gospodarcze, społeczne i ekologiczne będące podstawą realizacji zrównoważonego rozwoju - odwołuje się do ekologicznego paradygmatu ekonomii i stoi w opozycji do ekonomii środowiska i zasobów naturalnych opierającej się na paradygmacie ekonomizacji środowiska - jest wielodyscyplinarna, czerpie m.in. z takich dziedzin jak ekonomia, ekologia, urbanistyka, demografia, planowanie przestrzenne Źródło:http://pl.wikipedia.org/wiki/Ekonomia_ekolo giczna May 22, 2013 5

Recepta? Zielona Ekonomia? Raport Organizacji Narodów Zjednoczonych z dnia 21 Lutego 2011: W stronę zielonej ekonomii: Drogi do zrównoważonego rozwoju i likwidacji ubóstwa (Towards a Green Economy: Pathways to Sustainable Development and Poverty Eradication) May 22, 2013 6

Recepta? Zielona Ekonomia w leśnictwie i przemyśle drzewnym? ( stara historia ) => Równowaga trzech kapitałów: ekonomicznego, przyrodniczego i społecznego idea zrównoważonego rozwoju: człowiek - przyroda => Odnawialność drewna => Ekologiczny charakter drewna => Realizacja tzw. funkcji pozaprodukcyjnej May 22, 2013 7

Działanie dla dobra ludzi i planety

Zielona Ekonomia 9

Technologia CLT May 22, 2013 10

Refleksje Zielona Ekonomia zaczyna się i kończy. w lesie zaczyna się. ponieważ tam jest surowiec, którego przymioty powinniśmy przedstawiać konsumentom kończy się ponieważ konsument chce być otoczony przyjaznym materiałem, ale zadaje pytanie czy to nie szkodzi środowisku naturalnemu i naszemu zdrowiu?. i to my (sektor leśno-drzewny) jesteśmy zobowiązani wyjaśnić i udowodnić, że nie tylko nie szkodzimy środowisku, ale poprawiamy jego jakość. May 22, 2013 11

Refleksje Leśnictwo źródło drewna, ale również dodatkowej wartości produktów Dodatkowa wartość => np. poprzez pozyskanie drewna pielęgnujemy las, las jest najbardziej zieloną przestrzenią gospodarczą Drewno łącznik leśnictwo przemysł drzewny => aby umożliwić rozwój zielonej ekonomii w sektorze leśno-drzewnym musi być odpowiednia ilość drewna na rynku Czy pozyskanie drewna jest zoptymalizowane z punktu widzenia zielonej ekonomii czyli z punktu widzenia: Potrzeb środowiska leśnego (starzenie się drzewostanów) Potrzeb społecznych miejsca pracy rozwój ekonomiczny szczególnie najbiedniejszych regionów, bo tam przecież jest drewno i tam jest/mogłoby być często w większej ilości przerabiane May 22, 2013 12

Refleksje Możemy sobie opowiadać o różnych kolorach ekonomii, ale jej nie zrealizujemy, jeśli klient nie kupi naszych produktów, więc musimy być lepsi od innych sektorów i rynków. Potencjał ku temu mamy, ale musimy go odpowiednio wykorzystać i nie dać się zapędzić do narożnika, w którym podporządkowuje się nasz sektor (poprzez leśnictwo) działaniom źle rozumianej ochrony przyrody. Musimy przekonać potencjalnego klienta np. że: - Wycinanie drzew realizowane zgodnie z zasadami dobrej gospodarki leśnej jest pozytywne, służy środowisku i człowiekowi, - Drewno jest trwałe, bezpieczne, zdrowe, modne, nowoczesne ale co na to klienci? May 22, 2013 13

Działanie dla dobra ludzi i planety

Prognozy i trendy rozwojowe w europejskim i krajowym sektorze leśno-drzewnym Leśnictwo Dr inż. Krzysztof Jodłowski Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi Instytut Badawczy Leśnictwa INSTYTUT BADAWCZY LEŚNICTWA Europejski Kongres Gospodarczy, Katowice 14.05.2013

Plan prezentacji 1. Zasoby leśne Europy 2. Zasoby leśne Polski stan i prognozy Grubizna Drewno do celów energetycznych

Źródło: Raport o stanie lasów w Polsce 2011

Źródło: Raport o stanie lasów w Polsce 2009

Kraj Powierzchnia lasów [mln ha] Lesistość Zasoby drzewne Wysokość rocznego pozyskania drewna [% pow. [mln m 3 ] m 3 /ha [mln m 3 ] m 3 /ha lądowej] Szwecja 28,6 75 3 243 113 74 2,6 Finlandia 22,1 76 2 207 100 47 2,1 Hiszpania 18,2 56 914 50 14 0,8 Francja 16,0 32 2 584 162 62 3,9 Niemcy 11,1 32 3 492 315 48 4,3 Polska 9,3 30 2 304 248 35 3,8 Włochy 9,1 37 1 384 152 9 1,0 Rumunia 6,6 29 1 390 211 14 2,1 Austria 3,9 48 1 140 292 19 4,9 32,3 28 5 465 169 92 2,8 Pozostałe kraje UE Zasoby leśne wybranych krajów Unii Europejskiej UE razem 157,2 38 24 123 153 414 2,6 Źródło: Dawidziuk J. Stan i perspektywy zasobów leśnych w Polsce na tle Europy i Świata. PTwL nr 120. SITLiD. Warszawa 2012

Zasoby leśne wg regionów Europy Region Europy Powierzchnia lasów ogółem Lesistość (pow. lądowej) Miąższość Zasobność na 1 ha Zmiana powierzchni lasów w okresie 1990-2000 2000-2010 [tys. ha] [%] [mln m 3 ] [m 3 /ha] [%] [%] Rosja 809 090 49,4 81 523 101 0,0 0,0 Europa Północna 69 278 52,1 8 114 117 +1,6 +1,5 Europa Środkowo- -Zachodnia Europa Środkowo- -Wschodnia Europa Południowo- Zachodnia Europa Południowo- -Wschodnia 36 882 26,4 8 364 227 +4,7 +2,4 43 959 26,8 9 533 217 +2,4 +2,8 30 795 34,8 2 484 81 +16,3 +7,0 29 936 23,1 4 198 140 +4,0 +9,9 Europa razem 1 019 940 44,5 114 215 112 +0,9 +0,7 Europa bez Rosji 210 850 32,2 32 692 155 +4,5 +3,8 Unia Europejska 157 194 37,6 24 132 154 +4,6 +2,9 (27) Źródło: Dawidziuk J. Stan i perspektywy zasobów leśnych w Polsce na tle Europy i Świata. PTwL nr 120. SITLiD. Warszawa 2012

Lasy w Polsce Około 9 mln ha Lasy Państwowe 7,3 mln ha (81,1%) Lasy prywatne 1,6 mln ha (17,8%) Inne - 0,1 mln ha - (1,1%) Iglaste 70,8 % Zasobność Lasy Państwowe 262 m 3 /ha) Lasy prywatne 213 m 3 /ha) Lasy prywatne Liczba właścicieli: ~1,2 mln Przeciętna wielkość: 1,4 ha

Struktura powierzchni i miąższości lasów Polski według form własności Lp. Kategoria własności Pow. leśna ogółem [tys. ha] Udział [%] Miąższość [tys. m 3 grubizny brutto] Udział [%] 1 W zarządzie Lasów 7 072,4 77,5 1 886 225,3 79,6 Państwowych 2 W zarządzie parków narodowych 183,7 2,0 62 209,1 2,6 3 W Zasobie Własności Rolnej SP 36,2 0,4 9 816,8 0,4 4 inne Skarbu Państwa 59,6 0,7 18 581,8 0,8 Razem własność Skarbu Państwa 7 351,9 80,6 1 976 833,0 83,4 5 Własność gmin 83 705 0,9 27 038,8 1,1 Razem lasy publiczne 7 435,6 81,5 2 003 871,8 84,5 6 Lasy prywatne 1 685,7 18,5 367 854,1 15,5 Lasy ogółem 9 121,3 100,0 2 371 725,9 100,0 Źródło: MŚ, PGL Lasy Państwowe, BULiGL. 2012. Wielkoobszarowa inwentaryzacja stanu lasów w Polsce. Wyniki za okres 2007 2011

Prognozy rozwoju zasobów leśnych w Polsce Lasy Państwowe Okres prognozy Powierzchnia [tys. ha] Przeciętny wiek [lat] Miąższość [mln. m 3 grubizny] Zasobność [m 3 /ha] Możliwości użytkowania głównego rębne przedrę bne razem grubizna brutto/netto [mln m 3 ] udział [%] Intensywność użytkowania w stosunku do: zasobów drzewnych/ przyrostu [%] Bieżący 10-letni przyrost miąższości [mln m 3 grubizny brutto] Bieżący przyrost miąższośc i [m 3 /ha grubizny rocznie] 2011 2020 2021 2030 7072,4 60,4 7112,4 62,8 2031* 7152,4 63,4 1772,5 250,6 1930,7 271,5 2035,3 284,5 209,1 167,3 51,7 255,1 204,0 55,3 29,40 23,52 57,8 195,6 156,5 48,3 205,8 164,7 44,7 21,44 17,15 42,2 404,7 323,8 100,0 460,9 368,7 100,0 50,84 40,67 100,0 2,28 71,9 2,39 81,5 2,50-562,9 7,9 565,5 7,9-7.7 Źródło: Dawidziuk J., Zajączkowski S. 2012. Stan i perspektywy rozwoju zasobów leśnych do 2030 r. W: Grzywacz A. (red.): Wizja przyszłości polskich lasów i leśnictwa do 2030r. PTL, Spała

Prognozy rozwoju zasobów leśnych w Polsce lasy prywatne Okres prognozy 2011-2020 2021-2030 Powierzchnia [tys. ha] Przeciętny wiek [lat] 1685,7 45,6 1835,7 49,6 2031* 1965,7 53,2 Miąższość [mln. m 3 grubizny] Zasobność [m 3 /ha] 349,5 207,3 421,6 229,7 484,4 246,4 Możliwości użytkowania głównego rębne przedrę bne razem Grubizna brutto/netto [mln m 3 ] udział [%] 14,1 11,2 28,9 24,8 19,9 40,5 3,78 3,02 50,6 34,7 27,8 71,1 36,3 29,0 59,5 3,69 2,96 49,4 48,8 39,0 100,0 61,1 48,9 100,0 7,47 5,98 100,0 Intensywność użytkowania w stosunku do: zasobów drzewnych/ przyrostu [%] 1,40 40,4 1,45 49,3 1,54 - Bieżący 10-letni przyrost miąższości [mln. m 3 grubizny brutto] Bieżący przyrost miąższoś ci [m 3 /ha grubizny rocznie] 120.9 6,9 123,9 6,5-6,5 Źródło: Dawidziuk J. Stan i perspektywy zasobów leśnych w Polsce na tle Europy i Świata. PTwL nr 120. SITLiD. Warszawa 2012

Prognozy rozwoju zasobów leśnych w Polsce Możliwości użytkowania głównego Okres prognozy rębne przedrębne razem Grubizna netto [mln m 3 ] 2011-2020 178,5 184,3 362,8 2021-2030 223,9 193,7 417,6 2031* 26,54 20,11 46,65

Pozyskanie drewna do celów energetycznych w perspektywie 20 lat (BULiGL) Założenia prognozy w odniesieniu do Lasów Państwowych: przewidywany wzrost zasobów: 2011 r. 1,77 mld m 3 grubizny brutto, 2021 r. 1,93 mld, 2031 r. 2,04 mld; średni wiek drzewostanów: z 60 lat w 2011 r. do 63 lat w 2031 r.; wzrost etatu użytkowania głównego - od 32,4 mln m 3 (2011), do 40,7 mln m 3 grubizny netto w 2031 r.; wzrost udziału etatu użytkowania rębnego z 52% w 2011 r. do 58% - w 2031 r. w łącznym etacie użytkowania głównego.

Pozyskanie drewna do celów energetycznych w perspektywie 20 lat (BULiGL) Założenia prognozy w odniesieniu do lasów prywatnych: wzrost powierzchni lasów prywatnych na podstawie dotychczasowych trendów kształtowania się tej powierzchni w wysokości: 150 tys. ha (2011-2021) i 130 tys. ha (2021-2031); średni wiek drzewostanów wzrośnie z 46 lat w 2011 do 53 lat w 2031 do 2031 r. nastąpi wzrost zasobów drzewnych do 484,4 mln m 3 oczekiwany wzrost możliwości użytkowania głównego (oszacowanego w WISL), z 3,9 mln m 3 w 2011 do 6,0 mln m 3 grubizny netto w 2031

Teoretyczne wielości podaży drewna na cele energetyczne Sortymenty Lasy Państwowe Lasy prywatne Razem [mln m 3 ] 2011 Grubizna drewna opałowego 2,43 0,51 2,94 Drewno małowymiarowe 1,94 0,20 2,14 Pozostałości zrębowe 1,62 0,20 1,82 Razem 5,99 0.91 6,90 2021 Grubizna drewna opałowego 2,77 0,64 3,41 Drewno małowymiarowe 2,21 0,24 2,45 Pozostałości zrębowe 1,84 0,24 2,08 Razem 6,82 1,12 7,94 2031 Grubizna drewna opałowego 3,05 0,78 3,83 Drewno małowymiarowe 2,44 0,30 2,74

Dziękuję! k.jodlowski@ibles.waw.pl

Stowarzyszenie Producentów Płyt Drewnopochodnych w Polsce Prognozy i perspektywy rozwoju przemysłu płyt drewnopochodnych w kontekście zielonej zrównoważonej gospodarki. Maria Antoni Hikiert V Europejski Kongres Gospodarczy Katowice 14 maja 2013 r.

SPPDwP Branża płyt drewnopochodnych w Polsce Branża Płyt Drewnopochodnych w 2012 r. - Polska jest II w Europie producentem płyt. - Ilość zakupionego surowca drzewnego ogółem ponad 11,5 mln m 3. - Zatrudnienie bezpośrednie blisko 10.000 pracowników. - Zatrudnienie przy dalszym przerobie płyt w branżach związanych około 200.000 pracowników. - Wartość produkcji rocznej około 2 miliardy Euro. V Europejski Kongres Gospodarczy Katowice 14 maja 2013 r. Source: Materiały własne SPPDwP

SPPDwP Branża płyt drewnopochodnych w Polsce Sektor technologii mokrej Fibris S.A. Przemyśl Homanit Polska Sp. z o.o. Krosno Odrz. KZPP Koniecpol S.A. Steico S.A. fabryka w Czarnkowie Steico S.A. fabryka w Czarnej Wodzie Sektor technologii suchej Homanit Polska Sp. z o.o. Karlino Kronopol Sp. z o.o. Żary Kronospan Sp. z o.o. Szczecinek, Mielec, Strzelce Opolskie Pfleiderer Grajewo S.A. Pfleiderer Wieruszów S.A. Swedspan Orla V Europejski Kongres Gospodarczy Katowice 14 maja 2013 r. Sektor sklejki BZS Sklejka - Multi S.A. Bydgoszcz Paged Sklejka-Pisz S.A. Orzechowskie Zakłady Przemysłu Sklejek Paged Sklejka S.A. Morąg, Ełk Piotrkowskie Zakłady Przemysłu Sklejek Sklejka - Eko S.A. Ostrów Wielkopolski ZPS Biaform S.A. Białystok Source: Materiały własne SPPDwP

SPPDwP Branża płyt drewnopochodnych w Polsce Karlino Czarna Woda Szczecinek Morąg Czarnków Bydgoszcz Pisz Krosno Odrz. Orzechowo Grajewo Ełk Białystok Orla Żary Ostrów Wlkp. Wieruszów Piotrków Tryb. Koniecpol Strzelce Opolskie Sklejki Pł. Pilśniowe, met. mokra Pł. Wiórowe, metoda sucha Mielec Przemyśl Source: Materiały własne SPPDwP V Europejski Kongres Gospodarczy Katowice 14 maja 2013 r.

SPPDwP Stowarzyszenie Producentów Płyt Drewnopochodnych w Polsce Tezy: 1. Znaczenie wyrobów branży płyt drewnopochodnych dla polskiego przemysłu. Branża płyt jako branża wytwórcza. 2. Drewno odtwarzalnym surowcem dla fabryk płyt. 3. Działanie fabryk płyt drewnopochodnych na rzecz środowiska. 3. Wyroby z płyt przyjazne dla człowieka i środowiska. 4. Wpływ rozwoju branży na zrównoważony rozwój gospodarki. V Europejski Kongres Gospodarczy Katowice 14 maja 2013 r.

SPPDwP Znaczenie wyrobów branży płyt drewnopochodnych dla polskiego przemysłu. Branża płyt jako branża wytwórcza. Produkty branży płyt drewnopochodnych 1 sektor sklejki: - sklejka ogólnego przeznaczenia iglasta, liściasta i egzotyczna, - sklejka suchotrwała i wodoodporna, - sklejki techniczne: szalunkowa, kontenerowa, głusząca, transformatorowa, lignofol, - sklejki meblowe, - kształtki sklejkowe. 2 sektor płyt wytwarzanych w technologii mokrej: - płyty pilśniowe twarde T, - płyty pilśniowe porowate P cienkie, grube, - płyty izolacyjne dla budownictwa szkieletowego, - włókno drzewne do różnych zastosowań, - belki dwuteowe ze środnikiem z płyty pilśniowej T, 3 sektor płyt wytwarzanych w technologii suchej - płyty wiórowe surowe i powierzchniowo wykończone, - płyty MDF i HDF, - płyty OSB, - panele podłogowe, - panele boazeryjne, - listwy profilowane z płyt MDF, - belki dwuteowe ze środnikiem z płyty OSB, V Europejski Kongres Gospodarczy Katowice 14 maja 2013 r. Source: Materiały własne SPPDwP

SPPDwP Znaczenie wyrobów branży płyt drewnopochodnych dla polskiego przemysłu. Branża płyt jako branża wytwórcza. Zastosowania płyt w gospodarce, branże związane - meblarstwo, - budownictwo, konstrukcje, - budownictwo, roboty wykończeniowe i wyposażenie, - transport, - opakowania, - inne zastosowania, V Europejski Kongres Gospodarczy Katowice 14 maja 2013 r.

SPPDwP Znaczenie wyrobów branży płyt drewnopochodnych dla polskiego przemysłu. Branża płyt jako branża wytwórcza. V Europejski Kongres Gospodarczy Katowice 14 maja 2013 r.

SPPDwP Znaczenie wyrobów branży płyt drewnopochodnych dla polskiego przemysłu. Branża płyt jako branża wytwórcza. Branża płyt drewnopochodnych jest branżą wytwórczą, zabezpieczającą materiałowo pracę i rozwój innych, istotnych dla gospodarki branż, w tym wielu małych i średnich przedsiębiorstw. V Europejski Kongres Gospodarczy Katowice 14 maja 2013 r.

SPPDwP Drewno odtwarzalnym surowcem dla fabryk płyt. Baza surowcowa branży płyt drewnopochodnych Drewno łuszczarskie Papierówka Drobnica leśna Zrębki leśne i tartaczne Zrzyny defibratorowe Odpady z przemysłu drzewnego Wióry Trociny Drewno z recyklingu V Europejski Kongres Gospodarczy Katowice 14 maja 2013 r.

Drewno odtwarzalnym surowcem dla fabryk płyt. SPPDwP Skład asortymentowy zużywanych przez branżę surowców (za wyjątkiem drewna łuszczarskiego) przedstawiał się dotychczas w przybliżeniu następująco: - drobnica leśna 17-15% - papierówka 43-46% - zrębki 22-20% - zrębki z recyklingu???? - trociny 15-17% - zrzyny defibracyjne 3-2% W układzie struktury surowcowej w ostatnich kilku latach następują zmiany, dlatego podano dwie cyfry, pierwsza odnosi się do danych statystycznych, druga do sugerowanych przez przemysł potrzeb V Europejski Kongres Gospodarczy Katowice 14 maja 2013 r. Source: Materiały własne SPPDwP

Drewno odtwarzalnym surowcem dla fabryk płyt. SPPDwP Orientacyjne zapotrzebowania branży na surowiec łuszczarski w tys. m 3. Drewno łuszczarskie 2013 2014 2015 Iglaste 55 57,5 60,0 Liściaste 460 482,5 500,0 Ogółem 515 540,0 560,0 V Europejski Kongres Gospodarczy Katowice 14 maja 2013 r. Source: Materiały własne SPPDwP

Drewno odtwarzalnym surowcem dla fabryk płyt. SPPDwP Orientacyjne zapotrzebowanie branży na surowiec w układzie sortymentowym w tys. m3. (bez łuszczarskiego) Rodzaj surowca 2013 2014 2015 Drobnica leśna 1300 1400 1400 Średniowymiarowe, w tym papierówka około 75% 5690 5800 6000 Zrębki 2300 2500 2600 Trociny 2000 2200 2300 Zrzyny defibracyjne 400 400 410 Razem surowiec 11690 12300 12710 Razem drewno leśne 6990 7200 7400 V Europejski Kongres Gospodarczy Katowice 14 maja 2013 r. Source: Materiały własne SPPDwP

SPPDwP Działanie fabryk płyt drewnopochodnych na rzecz środowiska. Co wykonano. Podejmowane działania. - Zamknięcie obiegu wody technologicznej w fabrykach płyt pilśniowych metodą mokra. - Ograniczenie zużycia węgla i emisji CO 2 do środowiska. - Ograniczenie emisji substancji VOC. - Zagospodarowanie w 100% odpadów technologicznych. - Rekuperacja energii cieplnej w cyklu produkcji. V Europejski Kongres Gospodarczy Katowice 14 maja 2013 r.

Wyroby z płyt przyjazne dla człowieka i środowiska. SPPDwP Skład elementarny i zawartość niektórych metali ciężkich w płytach wiórowych w porównaniu ze składem drewna czystego Rodzaj odpadów Analizowane pierwiastki C H N S Cl Cu Pb Zn Cd % mg/kg Płyta wiórowa-surowa 47,89 6,41 5,57 0,05-1,22 0,34 81 0,07 Płyta wiórowa laminowana - biała 48,34 6,38 4,11 0,01 85,4 1,50 0,12 175 0,09 Płyta wiórowa laminowana drewnopoch. 48,38 6,38 6,43 0,04 60,6 1,16 0,59 156 0,10 Płyta pilśniowa twarda-surowa 51,44 6,41 0,25 0,00 26,0 1,41 0,62 50 0,43 Płyta pilśniowa twarda lakierowana- biała 51,40 6,45 0,27 0,00 98,8 1,22 0,81 168 0,40 Surowe wióry 43,79 6,41 0,24 0,01 108,8 2,91 4,20 24 0,60 Cichy W, Prądzyński W. Możliwości spalania odpadów przemysłu tworzyw drzewnych z punktu widzenia energetyki i ekologii. Przemysł Drzewny 1995 Nr9, str. 43-46. V Europejski Kongres Gospodarczy Katowice 14 maja 2013 r.

Wyroby z płyt przyjazne dla człowieka i środowiska. SPPDwP Wpływ przemysłu drzewnego na środowisko i zasadę zrównoważonego rozwoju: Surowcem dla przemysłu są odtwarzalne zasoby drewna, Mała energochłonność w przeliczeniu na Mg wyrobu, Każdy 1 Mg wyrobu z drewna wiąże na długi okres eksploatacji około 2 Mg CO 2, Wyroby są łatwe w materiałowym i energetycznym recyklingu, Wyroby z drewna są biodegradowalne. V Europejski Kongres Gospodarczy Katowice 14 maja 2013 r.

SPPDwP Wpływ rozwoju branży na zrównoważony rozwój gospodarki. - fabryki płyt drewnopochodnych w Polsce są nowoczesne. Branża zalicza się do grona europejskich liderów w tej dziedzinie gospodarki. - rozwój wytwórczej branży płyt drewnopochodnych zapewnia surowiec niezbędny do zrównoważonego rozwoju innych istotnych dla gospodarki branż. - rozwój branży umożliwia rozwój małych i średnich przedsiębiorstw. - zmniejsza bezrobocie, także w rejonach mało uprzemysłowionych. - umożliwia zagospodarowanie słabo do tej pory wykorzystywanego drewna z recyklingu. - wyroby drewnopochodne są ekologiczne, opartym o polski, bioodtwarzalny, surowiec. - po okresie użytkowania, wyroby z płyt są łatwe w recyklingu materiałowym i energetycznym. Możliwa jest też ich biodegradacja. V Europejski Kongres Gospodarczy Katowice 14 maja 2013 r.

SPPDwP Czy dalszy rozwój branży jest w Polsce możliwy? Perspektywy rozwoju branży płyt Produkcja podstawowych branż przemysłu drzewnego w Świecie (2008, 2010 r) 450000 400000 404254 390695 379785 399795 350000 300000 266651 283138 250000 200000 176331 168312 150000 100000 50000 0 Tarcica w tys. m3 Płyty drewnopochodne w tys. m3 masa celulozowa w tys. Mg Papier i tektura w tys. Mg Source: GUS, 2010, 2012 V Europejski Kongres Gospodarczy Katowice 14 maja 2013 r.

SPPDwP Czy dalszy rozwój branży jest w Polsce możliwy? Perspektywy rozwoju branży płyt - Średnia roczna konsumpcja płyt drewnopochodnych w krajach starej 15-ki UE wynosi 0,11 m 3 płyt na mieszkańca. - Średnia roczna konsumpcja płyt drewnopochodnych w świecie wynosi 0,047 m 3 płyt na mieszkańca. - Średnia roczna konsumpcja płyt drewnopochodnych w Polsce wynosi około 0,034 m3 płyt na mieszkańca. Jak zbliżyć się do średniej konsumpcji 0,1 m 3 płyt? - zmniejszyć eksport płyt, który obecnie wynosi około 50%? - zmniejszyć eksport polskich mebli? - zwiększyć produkcję poprzez dalszy rozwój branży? Source: Materiały własne SPPDwP V Europejski Kongres Gospodarczy Katowice 14 maja 2013 r.

Dziękuję za uwagę Stowarzyszenie Producentów Płyt Drewnopochodnych w Polsce ul. A. Mickiewicza 10A 83-262 Czarna Woda Tel. 058 587 82 16 Fax 058 587 87 16 e-mail: biuro@obrppd.com.pl biuro@sppd.pl www.sppd.pl V Europejski Kongres Gospodarczy Katowice 14 maja 2013 r.

SPPDwP V Europejski Kongres Gospodarczy Katowice 14 maja 2013 r.

Europejski przemysł drzewny, celulozowo papierniczy i meblarski odgrywają zasadniczą rolę w rozwoju gospodarki ekologicznej w którym wykorzystuje się odnawialny surowiec jakim jest drewno. W zakresie wykorzystania drewna przemysły na nim oparte mają doczynienia ze wzrastającą konkurencją ze strony sektora energii odnawialnych EKES wzywa instytucje UE i państw członkowskich, by podjęły zdecydowane zobowiązanie do dostosowania i ukształtowania takich ram legislacyjnych, które zwiększą konkurencyjność i pomogą poprawić dostęp przemysłu drzewnego i meblarskiego oraz przemysłu celulozowo-papierniczego do zaopatrzenia w podstawowy surowiec. EKES wskazuje na pilną potrzeba przeprowadzenia szczegółowych analiz problemów związanych z zaopatrzeniem gałęzi przemysłu związanych z leśnictwem oraz sektora energii odnawialnej (biomasa) w surowiec drzewny.

Europejskie badanie EUwood wskazuje, że zużycie drewna do produkcji energii ma wzrosnąć z 346 mln metrów sześciennych w 2010 r. (3,1 EJ) do 573 mln metrów sześciennych (5 EJ) w 2020 r. i może osiągnąć 752 mln metrów sześciennych w 2030 r. (6,6 EJ). Liczby te opierają się na założeniu, że udział drewna w produkcji energii ze źródeł odnawialnych będzie malał z 50% w 2008 r. do 40% w 2020 r. Oczekuje się, że w 2025 r. pojawi się deficyt drewna wynoszący 200 mln m 3, a w 2030 r. 300 mln m 3. EKES opowiada się za uwzględnieniem drewna jako surowca o kluczowym znaczeniu w europejskim partnerstwie innowacji w dziedzinie surowców, zgodnie z zaleceniami zawartymi w komunikacie Komisji nt. surowców. W tym kontekście należałoby zwłaszcza zbadać możliwości w zakresie ponownego wykorzystywania i recyklingu.

EKES wzywa instytucje UE i państw członkowskich, by podjęły zdecydowane zobowiązanie do dostosowania i ukształtowania takich ram legislacyjnych, które zwiększą konkurencyjność i pomogą poprawić dostęp przemysłu drzewnego i meblarskiego oraz przemysłu celulozowo-papierniczego do zaopatrzenia w podstawowy surowiec. CCMI/088 Europejski przemysł drzewny i meblarski

Produkcja parkietów wg typów - % 3% 3% 16% Mozaika Lamparkiet 78% Parkiet lity - solid Wielowarstwowe

Udział w produkcji podłóg drewnianych

Produkcja i zużycie parkietów w Polsce w latach 2001-2012 (tys. m2) 18 16 14 12 10 8 produkcja konsumpcja 6 4 2 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Udział gatunków drewna w Europie (%) produkcja parkietów

12000 3000 10000 2500 8000 2000 6000 1500 4000 Produkcja (tys. m2 ) 2008 1000 Zużycie (tys. m2 ) 2008 2000 Produkcja (tys. m2 ) 2009 500 Zużycie (tys. m2 ) 2009 0 0

o Nowoczesne zakłady produkcji parkietów wielowarstwowych Barlinek S.A. Baltic Wood S.A. DĄBEX BIADKI PARKIETY Kaczkan 3-warstwowe 3-warstwowe 2-warstwowe 2 - warstwowe o Nowoczesne technologie Łączenia typu click Wykańczanie powierzchni

Ponad 500 członków w Stowarzyszeniu Parkieciarze Polscy Wysokiej klasy specjaliści pracujący na najbardziej wymagających budowach w całej Europie Od 13 lat funkcjonuje samorząd gospodarczy -Stowarzyszenie Parkieciarze Polscy Wdrożenie systemu zarządzania jakością usług parkieciarskich zgodnie z wymaganiami normy ISO 9001 Wydawca podręcznika dla parkieciarzy (jeden z dwóch w Europie) Dwukrotnie Polska organizowała Mistrzostwa Europy Młodych Parkieciarzy Przedstawiciele branży aktywnie działają w pracach EUFA (Europejskiego Stowarzyszenia Parkieciarskiego)

Rynek drzewny widziany oczami producentów wyrobów z drewna Najważniejsze fakty Bogdan Czemko 1

Znaczenie sektora drzewnego Polska, Niemcy i UE Udział sektora drzewnego w przetwórstwie przemysłowym w 2011 roku 15% 13,70% 12% 9,20% 9% 6% 6,30% 8,90% 5,10% 6,00% 3% 0% UE DE PL UE Niemcy Polska Produkcja sprzedana 6,30% 5,10% 9,20% Zatrudnienie 8,90% 6,00% 13,70% Sektor drzewny obejmuje producentów wyrobów z drewna litego, płyt drewnopochodnych, celulozy i mebli. 2

Segmentacja rynku drewna 2011 Zakup surowca w m³/rok: 100% m³ Do 1 tys. Do 5 tys. Do 10 tys. 25 tys. 50 tys. 100 tys. Do 1 mln Powyżej 1 mln Razem: 4 980 2 240 411 252 54 31 29 3 Ilość firm 8 000 firm Wynika z tego, że 10 % podmiotów gospodarczych kupuje 80 % surowca drzewnego. W grupie największych znajdują się wszystkie celulozownie i fabryki płyt. W grupie średnich i małych firm dominują tartaki. 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 90% 20% 10% ilość firm 80% masa m3 Do 10 tys. m³ Powyżej 10 tys. m³ Uwaga: w 2012r. wprowadzono zasadę, że w przetargach nie uczestniczą osoby fizyczne. Spowodowało to, iż liczba uczestników tych przetargów spadła z 8.000 do ok. 6.000. Odpowiednio zmniejszyć się musiała grupa najmniejszych firm zarejestrowanych w 2011r.

Zatrudnienie w sektorze drzewnym 2011 Dział produkcji według PKB Rok 2011 około 300 tysięcy miejsc pracy w sektorze drzewnym (łącznie z zatrudnionymi w przemyśle celulozowym, płytowym i meblarskim). Drugie miejsce w Polsce pod względem liczby zatrudnionych osób. 2 mln osób czerpie korzyści dzięki pracy w leśnictwie i sektorze drzewnym (w sposób bezpośredni lub pośredni). 4

Bilans surowca drzewnego w Polsce Drewno ogółem w tysiącach m³ w 2011 roku Eksport 1 800 Lasy Państwowe 35 000 Lasy Prywatne 3 000 Razem 38 000 Import 3 300 Szacuje się, że w drzewostanach przeszłorębnych uwięzione jest ok. 94 mln m³ drewna wielkowymiarowego o wartości rynkowej ok. 23 mld zł. W polskich lasach pozyskuje się tylko 55% przyrostu rocznego, co w znacznym stopniu odbiega in minus od średniej europejskiej. Przykładowo: Szwecja 86%, Czechy 84%, Słowacja 75%, Finlandia 70%, Austria 60%. 5

Eksport i import surowca drzewnego w Polsce Drewno ogółem w mln m³ w latach 2008-2011 roku 3,5 3,3 3,0 2,5 2,0 1,9 1,9 2,3 1,7 1,8 1,5 1,0 0,5 0,4 1,1 0,0 2008 2009 2010 2011 Export Eksport 0,4 1,1 1,7 1,8 Import 1,9 1,9 2,3 3,3 Eksport liczony jako bezpośredni. Szacuje się, że eksport jest blisko dwukrotnie wyższy, jeżeli uwzględnimy sprzedaż drewna przez polskie firmy pośredniczące. Przewaga importu nad exportem drewna, podyktowana jest ciągłym deficytem surowcowym. Szacunkowy deficyt surowca w Polsce to ok. 5-6 mln m 3. W przemyśle tartacznym wykorzystywane jest ok. 70% mocy przetwórczych. 6

Export surowca iglastego z Polski do Niemiec 2007-2011 1400 1200 1,2 mln 1000 800 600 400 2007 2011 200 0 0,07 mln Export Import surowca drzewnego iglastego Bazując na statystykach z rynku niemieckiego, import iglastego surowca tartacznego z Polski wzrósł od 2007 roku z 0,07mln m³, do blisko 1,2 mln m³ w 2011 roku. Wzrost exportu z Polski do Niemiec o 1 700%. Równocześnie własne pozyskanie drewna tartacznego iglastego spadło w Niemczech od 2007 roku z 42,8 mln m³ na blisko 25,5 mln m³ w 2011 roku. Spadek pozyskania własnego surowca aż o 40%. Część tego braku uzupełnia właśnie import w tym z Polski. Razem z tym drewnem wyjechało z Polski przynajmniej 12 tyś. miejsc pracy. 7

Ceny drewna 8

Sosna WC01 ceny PLD + E-system I półrocze 2013 PLN/m³ 185 182 182 207 188 191 180 Wyraźne rozwarstwienie cen spowodowane jest narastającym wykupem polskiego drewna (głównie tartacznego) przez firmy niemieckie i austriackie. 216 213 203 199 198 187 180 207 199 174 9

Sosna WC01 1H 2013 ceny E-system I półrocze 2013 PLN/m³ 203 +19% 179 +6% 259 +51% 208 197 +32% +16% 181 +7% 190 +14% Rozwarstwienie cen jest szczególnie potęgowane przetargami e-systemowymi. ceny, szczególnie na ścianie zachodniej są przebijane nawet o 50%. 263 +55% 242 +38% 226 +33% 221 +32 184 +8% 224 +36% 182 +10% Cena ustanowiona na aukcjach esystem % - zmiana ceny minimalnej 221 +26% 213 +21% 183 +15% 10

Ceny surowca drzewnego w Lasach Państwowych w latach 2009-2012 500 450 400 377 395 422 447 473 350 300 250 200 150 100 255 247 224 202 183 188 183 169 157 137 171 158 143 148 113 2009 2010 2011 2012 I półrocze 2013 Dynamika cen surowca rok do roku oraz w odniesieniu do roku 2009 Drewno ogółem Tartaczne iglaste Papierówka sosna Dąb 11

System sprzedaży drewna i jego zmiany w 2009 roku 70% PLD + 30% e-system, w 2010 roku 50% PLD + 50% e-system, w 2011 roku 55% PLD + 45% e-system, w 2012 roku w II półroczu 65% PLD + 35% e-system, w 2013 roku 70% sprzedaż ofertowa + 30% e-system. PLD - przetarg ograniczony powiązany z historią zakupów e-system - przetarg nieograniczony Zmiany zasad sprzedaży w ostatnich latach są coroczne. 12

Komentarz do zasad sprzedaży drewna Częste zmiany zasad sprzedaży powodują: ciągłą niepewność i poczucie braku stabilizacji w polskim przemyśle drzewnym, ograniczenie inwestycji i modernizacji przedsiębiorstw, nieracjonalne licytowanie wysokich cen podczas aukcji e-systemowych, działania spekulacyjne sztuczne podbijanie cen przez handlarzy, bardzo duże wahania cen w krótkim okresie czasu, osłabienie polskich przedsiębiorstw, możliwość przejmowania polskiego rynku drewna okrągłego przez dużych importerów, których stać na czasowe zawyżanie cen. 13

Podsumowanie 14

Podsumowanie Komentarz Przemysł drzewny w Polsce, bazujący na przerobie drewna okrągłego, jest przemysłem rozdrobnionym, składającym się aż z 8000 podmiotów. 10% przedsiębiorstw kupuje 80% drewna. Przemysł drzewny jest w Polsce bardzo znaczącym pracodawcą - zatrudnia przeszło 300 tys. osób i daje utrzymanie blisko 2 mln ludzi. 15

Podsumowanie ciąg dalszy Komentarz Podstawowe problemy do rozwiązania dotyczą: koncepcji dalszej reformy systemu sprzedaży drewna, w tym umów wieloletnich (jako głównej formy zakupów surowca ), propozycji sposobu oraz podstaw budowania i indeksacji cen, a także wprowadzenia systemów rabatów i skont, możliwości ochrony krajowego rynku drewna pod kątem ograniczenia jego wywozu, zmian w ustawie o lasach poprzez zaproponowanie zapisów utrwalających w ustawie warunki jakie spełniać muszą zasady sprzedaży drewna, aby właściwie służyły gospodarce i nie podlegały ciągłym zmianom, Ponadto: zmian warunków technicznych i normy na drewno okrągłe oraz zapewnienie stabilności systemów certyfikacji drewna, zwiększenia podaży drewna, ustalenia zakresu informacji publicznej, jaką LP powinny udostępniać odbiorcom drewna i podjęcie kroków aby wykazać obowiązek udzielania tych informacji. 16

Dziękuję za uwagę! Bogdan Czemko Polska Izba Gospodarcza Przemysłu Drzewnego 17

Dyskusyjne problemy w zakresie wykorzystania surowców drzewnych w meblarstwie Ogólnopolska Izba Gospodarcza Producentów Mebli

Liderzy światowego eksportu mebli

Rozwój polskiej gospodarki i eksportu mebli w latach 1996-2012 PKB - mln złotych 3 000 000 2 500 000 2 000 000 1 500 000 1 000 000 500 000 0 PKB Eksport mebli 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 (e ) 30000 25000 20000 15000 10000 5000 Eksport mebli w analizowanym okresie rozwijał się blisko dwukrotnie szybciej niż polska gospodarka Źródła : GUS, Eurostat, obliczenia B+R Studio (e) Dane szacunkowe 0 Eksport mebli - miliony złotych

znaczenie branży dla polskiej gospodarki na tle UE udział w PKB Wyszczególnienie 2011 PKB 1 bln 522 mld 700 mln PLN Polska Unia Europejska 27 produkcja sprzedana 31 mld 700 mln zł. mebli (PSM) udział PSM/PKB 2,10% PKB 12 bln 600 mld 000 mln EUR produkcja sprzedana 74 mld 000 mln EUR mebli (PSM) udział PSM/PKB 0,50% Źródło: Eurostat, GUS

Struktura kosztów produkcji meblarskiej Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia; 3,6 Pozostałe koszty rodzajowe; 1,4 Amortyzacja ; 3,7 Wynagrodzenia ; 15,4 Podatki i opłaty; 1,0 Usługi obce; 10,3 Zużycie materiałów i energii ; 64,6 Źródło: GUS

Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia; 4% Struktura kosztów produkcja mebli z drewna litego w średniej firmie STRUKTURA PROCENTOWA KOSZTÓW W TECHNICZNYM KOSZCIE WYTWORZENIA MEBLI Z DREWNA LITEGO Koszty zakupu; 1% Wynagrodzenia; 21% Inne koszty wydziałowe; 18% Materiały; 56% UDZIAŁ PROCENTOWY POSZCZEGÓLNYCH GRUP MATERIAŁOWYCH DO TECHNICZNEGO KOSZTU WYTWORZENIA MEBLI Z DREWNA LITEGO MATERIAŁY WYKOŃCZENIOWE; 6% OKUCIA; 11% MATERIAŁY POMOCNICZE; 4% AKCESORIA; 5% Źródło: opracowanie własne OPAKOWANIE; 2% MATERIAŁY DRZEWNE; 73%

Ceny surowca a rentowność Średnie ceny drewna a rentowność produkcji meblarskiej Cena drewna [zł/m3] 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 153 5,2 137 5,1 155 2008 2009 2010 2011 2012 Średnia cena sprzedaży drewna, obliczona według średniej ceny drewna uzyskanej przez nadleśnictwa Wskaźnik rentowności obrotu netto z produkcji meblarskiej 187 4,1 186 4 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 Rentowność produkcji meblarskiej netto [%] Źródło: GUS