Wydział Rozwoju Szkół i Placówek Akademia umiejętności młodego dyrektora
SYLABUS czwartej edycji kursu e-learningowego Zespół realizujący kurs Koordynator: Bogusława Kalinowska, kontakt mailowy: boguslawa.kalinowska@ore.edu.pl Nauczyciel konsultant w Wydziale Rozwoju Szkół i Placówek ORE, absolwentka pedagogiki przedszkolnej oraz Wydziału Zarządzania UW, analityk zarządzania, edukator kadry kierowniczej oświaty. Z doskonaleniem nauczycieli związana od 1995 r. Szczególne zainteresowania zawodowe to zarządzanie efektywnością szkoleń, techniki menedżerskie i możliwości ich wykorzystania w zarządzaniu placówkami oświatowymi oraz e-learning w doskonaleniu zawodowym nauczycieli. Autorzy treści: Marcin Popławski, kontakt mailowy: mmpoplawski@gmail.com Wieloletni nauczyciel, dyrektor szkoły, tłumacz przysięgły języka angielskiego, aktualnie naczelnik Wydziału Edukacji Urzędu Miejskiego w Bytomiu. Ekspert w zakresie kontroli zarządczej w placówkach oświatowych, edukator na kursach i szkoleniach na poziomie samorządowym. Autor publikacji z zakresu zarządzania i kontroli zarządczej oraz metodyki nauczania języków obcych. Zwolennik nowych technik i metod kształcenia, w tym e-learningu. Bożena Kubiczek, kontakt mailowy: sce.edukator@gmail.com Dr nauk humanistycznych, edukator i ekspert w zakresie zarządzania oświatą. Wieloletni dyrektor szkoły, dziekan w niepublicznej szkole wyższej. Obecnie dyrektor Sosnowieckiego Centrum Edukacyjnego "EDUKATOR", nauczyciel akademicki na kierunku zarządzanie w WSB w Dąbrowie Górniczej oraz WSZOP w Katowicach, wieloletni wykładowca na kursach kwalifikacyjnych i studiach podyplomowych z organizacji i zarządzania oświatą. Autorka wielu publikacji, w tym książek i artykułów z zakresu zarządzania. Krzysztof Durnaś, kontakt mailowy: kdurnas@wp.pl Dyrektor Szkoły Podstawowej nr 35 w Łodzi, absolwent podyplomowych studiów dla liderów oświaty, mentor kursów internetowych dla dyrektorów szkół, prowadzący szkolenia dla kadry kierowniczej oświaty, wykładowca na studiach podyplomowych, współpracuje z Uniwersytetem Łódzkim oraz Centrum Rozwoju i Edukacji w Łodzi. Autor publikacji z zakresu zarządzania szkołą. Szczególne zainteresowania problematyka przywództwa w edukacji, zmiana edukacyjna. Maria Kazimierczak, kontakt mailowy: maria.kazimierczak@ore.edu.pl Nauczyciel konsultant w Wydziale Rozwoju Szkół i Placówek ORE, absolwentka Wydziału Pedagogiki UW, edukator, trener warsztatu z listy Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, superwizor edukacyjny, absolwent Szkoły mediacji. Z doskonaleniem nauczycieli związana od 1993 r. Koordynuje i prowadzi szkolenia z zakresu pracy zespołowej w szkole oraz doskonalenia Strona 2 z 8
umiejętności społecznych. Wykładowca na kursach kwalifikacyjnych z organizacji i zarządzania oświatą. Autorka i współautorka publikacji edukacyjnych. Moderator: Katarzyna Szczepkowska, kontakt mailowy: k.szczepkowska@gmail.com Mgr pedagogiki specjalnej, edukator oświaty, absolwentka studiów podyplomowych: coaching profesjonalny oraz zarządzanie talentami i wiedzą w zespołach, wykładowca akademicki, autorka publikacji z zakresu zarządzania. Od 1998 do roku 2008 roku dyrektor przedszkola integracyjnego, były wicedyrektor Centralnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli (teraz ORE), obecnie wicedyrektor Zespołu Szkół (gimnazjum i liceum). Prowadzi kursy e-learningowe, jako moderator i autor materiałów dydaktycznych. Zadania: moderuje aktywności uczestników w trakcie trwania kursu, odpowiada na pytania, prowadzi fora dyskusyjne codzienny kontakt z uczestnikami na platformie Moodle. Konsultant w zakresie prawa oświatowego: Andrzej Pery, kontakt mailowy: andrzej@pery.pl Wieloletni radny i wiceburmistrz gminy, pracownik kuratorium oświaty, Centralnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli oraz Ministerstwa Edukacji Narodowej, w którym odpowiadał za system doskonalenia zawodowego nauczycieli. Aktualnie niezależny ekspert ds. zarządzania oświatą. Od dziewięciu lat jest naczelnym redaktorem miesięcznika prawnego dla dyrektorów szkół i przedszkoli wydawanego przez Wydawnictwo RAABE. Autor artykułów do wielu poradników dla dyrektorów szkół i przedszkoli oraz trener w zakresie zarządzania oświatą. Członek zespołów eksperckich, w tym obecnie realizowanych projektów systemowych. Autor publikacji Status zawodowy dyrektora szkoły. Zadanie: prowadzenie forum eksperckiego Prawne dylematy dyrektora szkoły. Wsparcie techniczne: Waldemar Krawiec, kontakt mailowy: waldemar.krawiec@ore.edu.pl Pracownik ORE ekspert ds. e-learningu, specjalista ds. metodyki kształcenia w systemie blended learning. Współpracuje z autorami treści szkoleń w zakresie adaptacji materiałów do e-learningu. Przygotowując szkolenia, korzysta z metodologii MES i koncepcji map oraz bilansu kompetencji. Przez wiele lat współpracownik OKE w Krakowie w zakresie szkoleń dla egzaminatorów. Szczególnie interesuje się narzędziami e-learningowymi, w tym Moodle, prowadzi szkolenia z obsługi i zastosowania tego narzędzia w praktyce edukacyjnej. Od wielu lat członek SEA (Stowarzyszenie E-learningu Akademickiego). A. Adresaci kursu Kurs przeznaczony jest dla dyrektorów oraz wicedyrektorów szkół, których staż pracy na zajmowanym stanowisku nie przekracza 2 lat. B. Zasady rekrutacji Zgłoszenia będą przyjmowane przez system rekrutacji ORE. Po ich weryfikacji i akceptacji zaproszenie do udziału w kursie przesłane zostanie drogą mailową wraz z instrukcją logowania się na platformę e-learning ORE. O zakwalifikowaniu decydować będzie spełnienie kryterium opisanego w punkcie A oraz kolejność zgłoszeń. Strona 3 z 8
C. Cele ogólne kursu analiza kluczowych obszarów związanych z zarządzaniem szkołą i zadań nowo powołanych dyrektorów, doskonalenie wybranych kompetencji dyrektora: zarządzanie czasem, podejmowanie decyzji kierowniczych, delegowanie zadań oraz inicjowanie pracy zespołowej, warunkujących sprawną organizację pracy własnej oraz pracy zespołu nauczycielskiego, zdobycie praktycznych umiejętności wykorzystywania technik i narzędzi zarządzania z wymienionych powyżej obszarów w zarządzaniu szkołą. D. Treści kształcenia Treści kształcenia zostały podzielone na pięć modułów tematycznych. Pierwszy z nich jest próbą ogólnego spojrzenia na kluczowe obszary, w których na co dzień funkcjonuje dyrektor szkoły. Cztery kolejne moduły dotyczą doskonalenia kompetencji menedżerskich, warunkujących sprawną organizację pracy. W wielości realizowanych przez dyrektora zadań, to między innymi kompetencje organizatorskie decydować będą o skuteczności zarządzania szkołą. Program kursu przenosi sprawdzone teorie i praktyki zarządzania na grunt szkoły, w kontekście zadań stawianych przed jej dyrektorem. Autorami treści poszczególnych modułów są praktycy, posiadający doświadczenie zarówno w pełnieniu funkcji dyrektora szkoły, jak również w doskonaleniu kadry kierowniczej oświaty z wykorzystaniem metody e-learningu. Mamy nadzieję, że nabyta w trakcie kursu wiedza i kompetencje utwierdzą nowo powołanych dyrektorów w przekonaniu, że niełatwe zadanie kierowania szkołą można realizować z sukcesem i satysfakcją dzięki przemyślanym i świadomym krokom. MODUŁ I Dyrektor szkoły na starcie (autor Marcin Popławski) Część 1 Diagnoza szkoły na wejściu Autodiagnoza kompetencji kierowniczych. Wybrane obszary diagnozy pracy szkoły. Część 2 Finanse szkoły Rola dyrektora w przygotowaniu i zarządzaniu planem finansowym. Zadaniowy układ planu finansowego. Centralny i lokalny model zarządzania finansami szkoły. Pozyskiwanie środków zewnętrznych. Część 3 Prawo w szkole Pozaoświatowe obszary prawa dotyczące szkoły. Akty prawa miejscowego i przepisy samorządowe. Dyrektor jako osoba stanowiąca prawo. Strona 4 z 8
Część 4 Współpraca z kluczowymi partnerami szkoły Współpraca z organem prowadzącym. Współpraca z kuratorem oświaty. Współpraca z radą rodziców. Współpraca ze szkołami i miastami partnerskimi. Współpraca międzynarodowa. Współpraca i konkurencja lokalna. Celem modułu jest zwrócenie uwagi początkującego dyrektora na wagę i specyfikę wybranych obszarów związanych z zarządzeniem placówką oświatową. Zamysłem autora jest z jednej strony zaprezentowanie referencyjnego układu zachowań, postaw i rozwiązań przypisanych do wybranych obszarów, z drugiej zaś strony skłonienie dyrektora do znalezienia w nich swojego indywidualnego miejsca. W trakcie modułu uczestnicy będą poznawać i analizować przepisy prawa, dzięki prostym ćwiczeniom przemyślą i przygotują swoje indywidualne plany działania na kolejne miesiące i lata pełnienia funkcji. Zostaną również skierowani do źródeł informacji, które mogą posłużyć jako koła ratunkowe w sytuacjach trudnych. MODUŁ II Zarządzanie czasem (autor Marcin Popławski) Część 1 Zarządzanie czasem własnym Co to jest zarządzanie czasem i jakie są korzyści z efektywnego zarządzania swoim czasem pracy? Pożeracze czasu w pracy dyrektora szkoły. Analiza i planowanie dnia pracy dyrektora pod kątem optymalnego wykorzystania czasu. Wyznaczanie celów i zadań oraz ich kategoryzowanie jako sposoby optymalnego wykorzystania czasu. Wielozadaniowość w jakich sytuacjach warto ją stosować. Część 2 Zarządzanie czasem zespołu Odpowiedzialność dyrektora szkoły za zarządzanie czasem pracy zespołu. Trudności w zarządzaniu czasem pracy zespołu nauczycieli jak sobie z nimi radzić. Sposoby optymalizowania czasu pracy pracowników szkoły. Zarządzanie czasem w pracy zespołowej. Zarządzanie czasem podczas realizacji złożonych projektów. Moduł zarządzanie czasem zawiera materiały i zestaw ćwiczeń pomocnych dyrektorowi szkoły w planowaniu i organizowaniu pracy własnej i zespołowej. Stanowi kontekst do rozwijania kompetencji przewidzianych w kolejnych modułach kursu. W trakcie trwania modułu uczestnicy przeanalizują swój dzień pracy w szkole i określą, ile czasu przeznaczają na wykonanie poszczególnych typów czynności. Określą sytuacje, w których mniej efektywnie wykorzystują swój czas pracy. Poznają i zastosują techniki planowania czasu oraz wyznaczania celów, tak aby efektywnie realizować najbardziej istotne dla dyrektora zadania. Na zakończenie modułu uczestnicy będą potrafili zorganizować pracę własną i zespołu, którym kierują w oparciu o zasady świadomego i efektywnego zarządzania czasem. Strona 5 z 8
MODUŁ II Podejmowanie decyzji kierowniczych (autor dr Bożena Kubiczek) Część 1 Proces podejmowania decyzji i jego uwarunkowania w zarządzaniu szkołą Umiejętność podejmowania decyzji wśród innych kompetencji kierowniczych. Istota i etapy procesu podejmowania decyzji. Cechy dobrej decyzji. Uwarunkowania procesu decyzyjnego. Indywidualne i zespołowe podejmowanie decyzji. Podstawowe błędy w procesie podejmowania decyzji. Część 2 Praktyka podejmowania decyzji w zarządzaniu szkołą Zakres i kategorie decyzji podejmowanych przez dyrektora szkoły. Decyzje dyrektora szkoły o charakterze prakseologicznym. Decyzje administracyjne dyrektora szkoły. Dokumentowanie czynności w sprawach administracyjnych - metryki sprawy. Dla dyrektora szkoły podejmowanie decyzji jest procesem ciągłym, stanowiącym nieustające wyzwanie, również we wzajemnych relacjach z innymi ludźmi. Podczas trwania modułu uczestnicy przeanalizują szkolne uwarunkowania oraz zakres decyzji podejmowanych przez dyrektora szkoły, poznają zasady i narzędzia ułatwiające podejmowanie trafnych decyzji, również w warunkach niepewności i ryzyka. Uczestnicy prześledzą drogę: od prawidłowej identyfikacji sytuacji decyzyjnej do wyboru optymalnego rozwiązania oraz podjęcia działania wynikającego z dokonanego wyboru. Poznają podstawy prawne oraz zasady przygotowywania decyzji o charakterze administracyjnym. MODUŁ III Delegowanie zadań (autor Krzysztof Durnaś) Część 1 Delegowanie zadań i jego uwarunkowania w zarządzaniu szkołą Czym jest delegowanie zadań? Czym delegowanie różni się od dystrybucji przywództwa? Poziomy delegowania zadań w szkole. Zasady delegowania krok po kroku. Część 2 Praktyka delegowania zadań w szkole Bariery w delegowaniu zadań w szkole. Jakie warunki należy stworzyć w szkole, aby możliwe było delegowanie zadań? Cechy zespołu gotowego do przyjęcia przywództwa w ujęciu delegowania. Relacja między obowiązkami prawnymi dyrektora szkoły a stylem kierowania wyrażonym w dzieleniu się przywództwem. W trakcie trwania modułu uczestnicy określą swój stosunek do delegowania uprawnień oraz dzielenia się przywództwem. W oparciu o typologię delegowania wyznaczą, w stosunku do poszczególnych osób w swoim zespole, możliwe poziomy delegowania. Sprawdzą, czy aktualnie obowiązująca w szkole kultura organizacyjna pozwala na skuteczne delegowanie zadań oraz określą poziom zaufania relacyjnego w swojej placówce. Podejmą również wysiłek zidentyfikowania przeszkód na drodze do skutecznego dzielenia się przywództwem. Strona 6 z 8
Na zakończenie modułu uczestnicy będą potrafili w praktyce, zgodnie z poznanymi zasadami, profesjonalnie delegować zadania, co wpłynie zarówno na podniesienie efektywności ich pracy własnej, jak i rozwój zespołów, którymi kierują. Moduł V Praca zespołowa w szkole (autor Maria Kazimierczak) Część 1 Specyfika pracy zespołowej w szkole Prawne podstawy pracy zespołowej w szkole. Jak powstaje zespół dynamika pracy zespołu. Role zespołowe w tym rola i zadania lidera w pracy zespołowej. Umiejętności i kompetencje członków zespołu. Jak sobie radzić z trudnymi sytuacjami we współpracy? Część 2 Dyrektor promotorem i liderem pracy zespołowej Tworzenie sprzyjającego klimatu i inicjowanie współpracy zespołowej postawa dyrektora szkoły. Jak motywować nauczycieli do pracy zespołowej? Jak wykorzystać różnorodność na rzecz efektywnej współpracy? W trakcie trwania modułu uczestnicy przeanalizują funkcjonowanie pracy zespołowej w swojej szkole i sformułują propozycje ewentualnych zmian. Dokonają analizy swoich sposobów motywowania nauczycieli do współpracy i określą własny udział w promowaniu idei pracy zespołowej. Na zakończenie modułu uczestnicy będą potrafili wykorzystywać różne sposoby motywowania pracowników do współpracy, uwzględniać w organizacji pracy zespołowej potencjał i różnorodność nauczycieli, dostrzegać różnice pomiędzy współpracą a współzawodnictwem, wykorzystywać zespołowość dla rozwoju szkoły. E. Czas trwania kursu Kurs będzie realizowany w ciągu 10 tygodni, po 2 tygodnie na każdy moduł tematyczny. Początek kursu: 17 marca 2014 r., zakończenie: 25 maja 2014 r. Każdy moduł będzie się rozpoczynał w poniedziałek o godzinie 10.00, a kończył w niedzielę o godzinie 23.55. Moduł I Dyrektor szkoły na starcie: 17 marca 30 marca Moduł II Zarządzanie czasem: 31 marca 13 kwietnia Moduł III Podejmowanie decyzji kierowniczych: 14 kwietnia 27 kwietnia Moduł IV Delegowanie zadań: 28 kwietnia 11 maja Moduł V Praca zespołowa w szkole: 12 maja 25 maja Zaświadczenia o ukończeniu kursu będą rozesłane w czerwcu 2014 roku. F. Warunki ukończenia kursu i uzyskania certyfikatu Warunkiem ukończenia kursu jest aktywny udział w zajęciach realizowanych na platformie Moodle. Orientacyjny czas pracy uczestnika podczas trwania całego kursu wynosi 80 godzin. Strona 7 z 8
W trakcie kursu uczestnicy będą wykonywali zadania punktowane (udział w forach dyskusyjnych, ankiety, quizy, karty pracy) zaś na zakończenie każdego modułu przygotują krótką pracę podsumowującą. Wykaz prac zamieszczony został w poniższej tabeli. Autorzy materiałów dokonają oceny prac podsumowujących oraz przekażą uczestnikom indywidualne informacje zwrotne w ciągu dwóch tygodni od zakończenia każdego modułu. Moduł I Moduł II Moduł III Moduł IV Moduł V Prace podsumowujące Zaplanowanie działań służących realizacji trzech zadań wybranych ze strategii rozwoju szkoły. Jedno z zadań do wyboru przez uczestnika: 1. wykonanie planu pracy własnej w układzie: dzień tydzień miesiąc rok, 2. przeprowadzenie analizy obciążenia czasowego pracowników szkoły z podaniem sposobów weryfikacji zdiagnozowanego stanu. Opracowanie 3 wzorów decyzji administracyjnych w następujących sprawach: 1. odroczenia spełniania obowiązku szkolnego, 2. nadania stopnia awansu nauczyciela kontraktowego. Zakres trzeciej decyzji do wyboru uczestnika. Zaplanowanie procesu delegowania 3 zadań, które będą realizowane w szkole w I semestrze roku szkolnego 2014/2015. W pracy nie będzie potrzeby podawania nazwisk pracowników, ważne natomiast będzie uzasadnienie ich wyboru, ze szczególnym uwzględnieniem dopasowania poziomów delegowania. Jedno z zadań do wyboru przez uczestnika: 1. analiza funkcjonowania zespołów w Twojej szkole, sformułowanie propozycji ewentualnych zmian, 2. zainspirowanie rady pedagogicznej do zbudowania zespołu problemowego opis działań ze szczególnym uwzględnieniem sposobów motywowania. Za aktywny udział w całości kursu uczestnik będzie mógł uzyskać w sumie 140 punktów. Aby uzyskać certyfikat należy zdobyć 80 % punktów, a więc 112 punktów. Na zakończenie kursu uczestnicy zostaną poproszeni o wypełnienie ankiety ewaluacyjnej. G. Narzędzia stosowane podczas kursu 1. Komunikacja Platforma Moodle, edytor tekstu, np. MS Word. 2. Informacja Przeglądarka internetowa zalecana Mozilla Firefox (wersja 15) http://www.mozilla.org/pl/firefox/features/. 3. Prezentacja Edytor prezentacji, np. MS PowerPoint, zainstalowana wtyczka Adobe Flash Player. Strona 8 z 8