Laboratorium Telekomunikacji i Transmisji Danych Ćwiczenie laboratoryjne nr.6. Temat: Pakietowa transmisja głosu w technologiach VoIP - IPPABX 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z praktycznym zastosowaniem pakietowej transmisji głosu w technologiach VoIP na przykładzie programowej centrali IPPBX oraz sprzętowymi i programowymi realizacjami klientów systemu IPPABX 2. Przygotowanie do ćwiczeń Dokonaj prawidłowego przygotowania stanowiska laboratoryjnego naleŝy dokonać sprawdzenia podłaczenia telefonu LinkSys IPPhone SPA941 oraz Bramki/Adaptera VoIP Linksys PAP2T do gniazdka sieci komputerowej LAN i zasilania. Włącz komputer i zaloguj się do systemu Windows 2000 na konto: UŜytkownik : telekom Hasło : telekomunikacja Zaloguj do : (ten komputer) Dokonaj sprawdzenia ustawień protokołu TCP/IP karty sieciowej dla obu komputerów stanowiska laboratoryjnego. Zanotuj adresy: IP, bramę oraz maskę sieci. 3. Przebieg ćwiczenia 3.1 Konfiguracja centrali telefonicznej 3CX Centrala Telefoniczna 3CX dla Windows jest programową centralą telefoniczną IP PBX, która całkowicie zastępuje tradycyjny, zastrzeŝony prawami własności sprzęt PBX. Centrala IP PBX firmy 3CX została opracowana w szczególności dla Microsoft Windows i na bazie standardu SIP dzięki temu jest łatwiejsza w zarządzaniu i pozwala na uŝycie dowolnych telefonów SIP. Plik instalacyjny Centrali IPPBX firmy 3CX moŝna pobrać ze strony www.3cx.pl. Dla potrzeb ćwiczenia laboratoryjnego naleŝy skorzystać z wersji udostępnionej w katalogu telekomunikacja na pulpicie komputera stanowiska laboratoryjnego. Instalacja centrali przebiega następująco:
1. akceptujemy wymogi licencyjne, 2. Wybieramy folder docelowy, 3. Wybieramy folder gdzie będą umieszone skróty do aplikacji centrali 4. Konfigurujemy ustawienia adresu domenowego SIP-proxy, 5. Ustalamy format planu numeracyjnego na 3-cyfrowy 6. Podajemy dane konta administratora centrali: konto test, login: test, hasło: test. 7. Ustawiamy parametry poczty głosowej i usług e-mail a 8. Po ustawieniu wszystkiego, rozpoczynamy proces instalacji klawiszem Install. Po zainstalowaniu centrali 3CX, naleŝy do niej się zalogować i zarejestrować klientów VoIP. Dla potrzeb ćwiczenia laboratoryjnego proszę stworzyć 5 uŝytkowników o numerach 100, 101, 102, 103, 104 i 105. Aby zarejestrować uŝytkownika w centrali, w zakładce Extensions wybieramy Add, następnie pojawi się okno, które trzeba wypełnić w sposób adekwatny do danego numeru uŝytkownika. Po wypełnieniu odpowiednich pól naciskamy Next. W kolejnym kroku rejestracji otrzymujemy dane do naszych telefonów internetowych: Po zapisaniu danych naciskamy Finish, następnie pojawia się okno, które pokazuje nam, Ŝe uŝytkownik zarejestrowany przed chwilą znajduje się na liście wszystkich zarejestrowanych uŝytkowników:
Poprawnie zarejestrowanych klientów VoIP moŝna zobaczyć korzystając z zakładki Phone System->Line Status. Poprawne zarejestrowanie telefonu będzie sygnalizowała zielona lampka przy uŝytkowniku, co widać poniŝej: W taki właśnie sposób rejestrujemy uŝytkowników w centrali 3CX. W analogiczny sposób rejestrujemy uŝytkowników 101, 102, 103, 104 i 105. Po zarejestrowaniu uŝytkowników w centrali, naleŝy przejść do etapu konfigurowania klientów naszego systemu IPPBX 3CX. 3.2 Konfiguracja sprzętowego klienta VoIP w postaci telefonu IPPhone SPA941 konfigurację telefonu SPA941 naleŝy rozpocząć od ustawienia parametrów sieciowych: Z klawiatury telefonu wybieramy klawisz KONFIG, a następnie przechodzimy do opcji: 9->Network. W opcji tej naleŝy sprawdzić ustawienia adresacji IP telefonu. NaleŜy zwrócić uwagę na parametry: DHCP Enable -> YES Enable Web Serwer -> YES DHCP address DHCP SubnetMask DHCP Default Route Przy konieczności wykonania jakichkolwiek zmian w konfiguracji naleŝy pamiętać aby je zatwierdzić klawiszem save i dokonać restartu telefonu w celu uaktualnienia wprowadzonych zmian. Na komputerze z zainstalowaną centralą IPPBX 3CX uruchamiamy przeglądarkę internetową wpisując adres telefonu IP. Po ukazaniu się menu konfiguracyjnego telefonu wybieramy opcję : Admin login Następnie dokonujemy konfiguracji parametrów pracy telefonu w zakładce Ext1 określając parametry połączenia do centrali IPPBX, podając adres IP centrali oraz parametry numeru i hasła klienta 100. po wykonaniu wszystkich wpisów naleŝy zaakceptować zmiany klawiszem Submit All CHANGES.
3.3 Konfiguracja sprzętowego klienta VoIP w postaci bramki/adaptera PAP2T konfigurację bramki/adaptera PAP2T naleŝy rozpocząć od ustalenia parametrów sieciowych IP urządzenia które naleŝy odczytać z statystyki serwera DHCP routera obsługującego ćwiczenie laboratoryjne: Na komputerze z zainstalowaną centralą IPPBX 3CX uruchamiamy przeglądarkę internetową wpisując adres telefonu IP. Po ukazaniu się menu konfiguracyjnego telefonu wybieramy opcję : Admin login Następnie dokonujemy konfiguracji parametrów pracy telefonu w menu zakładce Line1 określając parametry połączenia do centrali IPPBX, podając adres IP centrali oraz parametry numeru i hasła klienta 104. NaleŜy pamiętać aby w dolnej części strony konfiguracyjnej Line1 wybrać ustawienia kodeka głosu na standard G711a. po wykonaniu wszystkich wpisów naleŝy zaakceptować zmiany klawiszem Submit CHAN- GES. Analogiczne naleŝy skonfigurować drugą linię bramki/adaptera określając parametry połączenia do centrali IPPBX, podając adres IP centrali oraz parametry numeru i hasła klienta 105. 3.4 Konfiguracja programowego klienta VoIP - 3CX Client Po standardowej instalacji programu 3CX VoIP Client, klienta naleŝy zarejestrować w centrali. Dla tego klienta wybieramy numer 101. Przy pierwszym uruchomieniu klienta 3CX naleŝy określić parametry połączenia do centrali IPPBX, podając adres IP centrali oraz parametry numeru i hasła klienta 101. Posługiwanie się programem 3CX oraz pozostałymi klientami typu softphone jest intuicyjne. 1 klawiatura numeryczna telefonu 2 usługi podstawowe telefonu (zawieszenie, transfer, wyciszenie) 3 Stan zajętości wirtualnych linii telefonu (moŝe obsługiwać 3 niezaleŝne linie IPPBX) 4 Ekran informujący o aktualnym stanie soft telefonu 5 Zmiana formy prezentacji ekranu telefonu 6 Zarejestrowani uŝytkownicy 3CX IPPBX 7 i 8 klawisze rozpoczęcia i zakończenia połączenia
5 4 6 3 2 7 1 8 3.5 Konfiguracja programowego klienta VoIP - X-Lite Po standardowej instalacji programu X-Lite, klienta naleŝy zarejestrować w centrali. Dla tego klienta wybieramy numer 102. Na początek otwieramy opcję SIP Account Settings i dodajemy nowe konto. Następnie wypełniamy pola zgodne z danymi uŝytkownika 102 zarejestrowanego w centrali, widać poniŝej jak trzeba wypełnić te pola, w polu domain naleŝy wpisać adres IP centrali, inaczej nasz telefon nie zostanie zarejestrowany w centrali. Po prawidłowym wypełnieniu wszystkich pól telefon powinien być juŝ zarejestrowany w centrali, a dowodem na to powinien być komunikat na wyświetlaczu telefonu Ready, Your username 100.
3.6 Konfiguracja programowego klienta VoIP - SJ-Phone Po standardowej instalacji programu SJ-Phone, klienta naleŝy zarejestrować w centrali. Dla tego klienta wybieramy numer 103. Aby skonfigurować konto do połączenia przez serwer SIP Proxy, wchodzimy w menu, które znajduje się na panelu telefonu i wchodzimy w zakładkę Options. Następnie wchodzimy w zakładkę Profiles i tworzymy nowe konto poprzez naciśnięcie New. Nowe konto ma łączyć się poprzez serwer SIP Proxy, więc wybieramy opcję Calls through SIP Proxy, tak jak to widać na zdjęciu poniŝej. Po naciśnięciu OK otwiera się okno Profile Options, wchodzimy w zakładkę SIP Proxy i wpisujemy w polu Domain adres IP komputera na którym został zainstalowany telefon i w polu Proxy(URI) adres IP komputera na którym jest zainstalowana centrala oraz zaznaczając opcję Strict outbound proxy w polu Proxy usage mode. Po wypełnieniu wszystkich pól, naciskamy OK i otwiera się nowe okno, gdzie trzeba wpisać login i hasło do naszego konta, które zostało stworzone w centrali, czyli w tym przypadku login i hasło to 100. Po wpisaniu loginu i hasła, w oknie Options widzimy, Ŝe nasz profil jest w uŝyciu, co mówi status in use. Po zamknięciu okna Options i poprawnym zarejestrowaniu konta w centrali na panelu telefonu powinien pojawić się komunikat: SIP: registered as sip:103@192.168.4.x, Host address: 192.168.4.y.
3.7 Analiza protokołu SIP, kontrola poprawności i jakości połączenia VoIP. Na komputerach biorących udział w ćwiczeniu laboratoryjnym uruchom program WireShark i włącz tryb monitorowania transferu pakietów dla interfejsów sieciowych komputerów. Wykonaj połączenia telefoniczne z wykorzystaniem uruchomionych klientów zarówno sprzętowych jak i softwarowych. Dokonaj rejestracji ruchu pakietowego protokołu SIP i RTP dla realizowanych połączeń. Po ich zakończeniu dokonaj analizy sekwencji zdarzeń przesyłanych w sieci komputerowej. Dokonaj wyróŝnienia i podziału informacji obu protokołów związanych z poszczególnymi fazami połączenia: Komunikaty nawiązywania połączenia Komunikaty zakończenia połączenia Pakiety głosowe protokołu RTP. Przy pomocy narzędzi WireShark-a spróbuj odtworzyć treść rozmowy na podstawie analizy zapisanych próbek mowy. Przedyskutuj zaobserwowane sekwencje. Oceń czytelności i zrozumiałość protokołu SIP. Zastanów się skąd bierze się popularność tego protokołu. Oceń jego wady i słabe punkty. Dokonaj zmiany ustawień kodeków audio klientów centralki IPPBX na G729a. Wykonaj połączenia ponownie, porównaj jakość i zrozumiałość rozmowy. 4. Sprawozdanie Sprawozdanie powinno zawierać opis przebiegu ćwiczenia wraz z wyjaśnieniem poszczególnych kroków konfiguracyjnych centrali i klientów usługi VoIP. Przedstawić analizę wymiany komunikatów sygnalizacyjnych protokołu SIP dla fazy nawiązywania i rozłączania połączenia VoIP, na podstawie obserwacji poczynionych programem WireShark Wnioski i spostrzeŝenia 5. Literatura 1. Dokumentacja centrali i klienta VoIP 3CX + www.3cx.pl 2. Dokumentacja rozwiązań firmy Linksys 3. Materiały informacyjne dla programów X-Lite, SJ-Phone i WireShark 4. Notatki z wykładów i wprowadzenia do zajęć laboratoryjnych z Przedmiotu Telekomunikacja i transmisja Danych