Podstawy projektowania leków wykład 1 Łukasz Berlicki Sprawy techniczne E-mail: lukasz.berlicki@pwr.edu.pl Konsultacje: p.322a/a2, wtorek, piątek, godz. 10-12 Egzamin, 27 stycznia, godz. 15.15 Poprawa egzaminu, termin do ustalenia, w sesji (2-18.02 Obecność obowiązkowa www.bioorganic.ch.pwr.wroc.pl/student 1
Projektowanie leków Drug discovery is a noble profession but is poorly understood by the public. J. Med. Chem., 2013, 56, 5659 5672 Krytycyzm przemysłu farmaceutycznego Zysk przede wszystkim Wysokie ceny leków Słaby dostęp do leków Opóźnianie dostępu do leków generycznych Śliski marketing Niska innowacyjność Niskie nakłady na rozwój 2
Nowe leki Innowacyjny lek jest jednym z najbardziej technicznie skomplikowanych produktów na świecie. Nakłady Nakłady na badania rozwojowe jako procent sprzedaŝy R&D Apple: 3% 3
Nakłady Nakłady na badania rozwojowe w przemyśle farmaceutycznym Nakłady w Europie Nakłady na badania rozwojowe w krajach europejskich 0.76% 4
Liczba nowych substancji Pomimo zwiększających się nakładów, liczba nowych substancji aktywnych nie rośnie. Koszty wprowadzenia nowego leku Koszty wprowadzenia nowego leku ciągle rosną 1.5 mld USD Nowy lek musi być lepszy od tych, które są juŝ na rynku. 5
Proces wprowadzania leku Identyfikacja celu molekularnego (TARGET) biocząsteczka pełni rolę w chorobie Indetyfikacja cząsteczki aktywnej (HIT) nowy związek oddziałuje z celem molekularnym Optymalizacja cząsteczki aktywnej (LEAD) cząsteczki są aktywne względem celu i biodostępne Testy przedkliniczne cząsteczki bezpieczne i efektywne dla zwierząt Testy kliniczne cząsteczki bezpieczne i efektywne dla człowieka Identyfikacja celu Jest ok. 1500 aktywnych substancji, które działają na 324 cele molekularne. Na podstawie analizy genomu oszacowano, Ŝe ok. 600-1500 moŝe być celami molekularnymi dla leków (druggable targets). 25% znanych leków nie ma znanych celów molekularnych lub sposobu działania! 6
Identyfikacja cząsteczki wiodącej Testy przesiewowe (high-throughput screening, HTS) Inne metody oparte na strukturze celu molekularnego - największa baza struktur zawiera ok. 1 mld cząsteczek. Optymalizacja Aktywność Biodostępność Toksyczność Synteza analogów testy in vitro 7
Badania przedkliniczne i kliniczne Badania przedkliniczne taksyczność i efektywność na zwierzętach Badania kliniczne na ludziach Faza I na małej grupie osób (20-80), ocena bezpieczeństwa stosowania, zakresu dawek i efektów ubocznych Faza II na średniej liczbie osób (100-300), ocena efektywności działania i bezpieczeństwa Faza III duŝa grupa osób (1000-3000), potwierdzenie efektywności, monitorowanie efektów ubocznych, porównanie z innymi terapiami Faza IV badania po wprowadzeniu na rynek. Badania przedkliniczne i kliniczne 8
Badania kliniczne Rozkład nakładów względem funkcji Badania kliniczne kosztują najwięcej 9
Przychody - ile Dochody firm Top10 (2012, mln USD) 1 Pfizer $51,214 2 Novartis $46,732 3 Merck $40,601 4 Sanofi $38,259 5 GlaxoSmithKline $33,787 6 AstraZeneca $27,973 7 Johnson & Johnson $25,351 8 Abbott Laboratories $23,133 9 Eli Lilly & Co. $20,566 10 Teva $18,535 KGHM, $3,100 10
Przychody - firmy 1998 2011 Łączenie firm 11
Leki Top10 - Blockbusters Nazwa choroba Rok wartość/rok [mln $] Lipitor dyslipidemia 2006 13 696 Plavix miaŝdŝyca tętnic 2011 9 318 Humira ch. autoimmunologiczne 2012 9 265 Seretide astma 2011 8 148 Enbrel ch. autoimmunologiczne 2011 7 830 Abilify schizofrenia 2011 7 363 Crestor dyslipidemia 2011 7 021 Rituxan ch. autoimmunologiczne 2011 6 798 Remicade ch. autoimmunologiczne 2011 6 782 Losec dyslipidemia 2000 6 260 Czas wprowadzenia nowego leku 12
Patent cliff Czas [mies.] Leki, które utracą ochronę patentową Utrata ochrony patentowej leku moŝe spowodować znaczący spadek przychodów firmy Rok Lek sprzedaŝ [mld $] Firma 13
Przyczyny śmierci Główne przyczyny śmierci to choroby układu krąŝenia i nowotwory Przyczyny śmierci - terytorialnie 14
Główne obszary największych firm Leki na rzadkie choroby Kalydeco (Vertex), lek przeciw niektórym wariantom mukowiscydozy Ok. 30 000 przypadków w USA Cena rocznej terapii ok. 300 000 USD 15
Nowe leki SprzedaŜ nowych leków (wprowadzonych w latach 2007-2011) podzielona terytorialnie Zatrudnienie Liczba osób zatrudnionych w przemyśle farmaceutycznym (Europa) 16
Nakłady na zdrowie Długość Ŝycia Nowe leki znaczący wydłuŝają oczekiwaną długość Ŝycia 17
Przemysł farmaceutyczny w Polsce Rynki farmaceutyczne w Europie 18
Leki generyczne Leki importowane - Polska 19
Udział w rynku Top10 korporacji (Polska) Top10 korporacji farmaceutycznych 20
Lokalizacja przemysłu farmaceutycznego Przeciętne wynagrodzenie 21
Great place to work satysfakcja pracowników Podsumowanie Wprowadzenie nowego leku na rynek jest kosztowne (1-1.5 mld USD) i długotrwałe (kilkanaście lat), Nakłady na rozwój w sektorze farmaceutycznym są bardzo duŝe. Polska jest duŝym rynkiem farmaceutycznym, ale nakłady na rozwój są małe. 22