Analiza wykonalności dla projektu pn.: Rewitalizacja przestrzeni nadbrzeżnej potoku Białka w Bystrej

Transkrypt

1 Analiza wykonalności dla projektu pn.: Rewitalizacja przestrzeni nadbrzeżnej potoku Białka w Bystrej Bielsko-Biała, 2014

2 Zespół ekspertów w składzie: Karol Ciężak, Paweł Gałecki, Joanna Zalewska-Gałosz, Wojciech Gałosz, Izabela Kałczuga, Małgorzata Krzysztofik, Krzysztof Linek, Anna Ober, Roman Żurek 2

3 Spis treści Spis treści Charakterystyka projektu Tytuł i definicja projektu Lokalizacja projektu Logika interwencji, cele i wskaźniki projektu Analiza terytorialna Zgodność z politykami strategicznymi Komplementarność projektu Analiza instytucjonalna Beneficjenci projektu Wykonalność instytucjonalna projektu Analiza techniczna i technologiczna Analiza specyficzna dla sektora Stan aktualny Stan projektowany Analiza wariantowa Analiza środowiskowa Analiza prawna i pomoc publiczna Analiza finansowo-ekonomiczna Wykonalność i trwałość projektu Analiza ryzyk i zagrożeń w projekcie Plan wdrożenia projektu Raport z konsultacji społecznych Zakończenie Bibliografia

4 Spis rysunków Rysunek 1 Bystra na mapie Województwa Śląskiego... 6 Rysunek 2 Lokalizacja projektu na terenie powiatu... 7 Rysunek 3 Lokalizacja projektu... 8 Spis tabel Tabela 1 Wskaźnik rezultatu Tabela 2 Wskaźnik produktu Tabela 3 Ludność w Gminie Łodygowice wg miejsca zameldowania i płci Tabela 5 Wskaźnik obciążenia demograficznego w Gminie Łodygowice Tabela 6 Wpływ projektu na polityki horyzontalne Tabela 7 Komplementarność projektu z innymi działaniami Tabela 8 Koszty przygotowania i realizacji projektu Tabela 9 Ocena porównawcza projektu: stan surowy stan z zastosowaniem rekomendacji środowiskowych (skala od -5 do +5) Tabela 10 Ryzyka środowiskowe w projekcie Tabela 11 Wycena i harmonogram w obszarze środowiskowym Tabela 12 Lista nieruchomości objętych projektem wraz ze wskazaniem czy istnieje podstawa dysponowania nieruchomością przez Beneficjenta Tabela 13 Harmonogram rzeczowo-finansowy Tabela 14 Kalkulacja kosztów operacyjnych w wybranych latach analizy Tabela 15 Obliczenie luki w finansowaniu Tabela 16 Obliczenie poziomu dofinansowania Tabela 17 Obliczenia wskaźników rentowności bez uwzględnienia dotacji Tabela 18 Obliczenia wskaźników rentowności z uwzględnieniem dotacji Tabela 19 Obliczenie ENPV i B/C Tabela 20 Ryzyka i zagrożenia w projekcie Tabela 21 Plan wdrożenia projektu

5 1. Charakterystyka projektu 1.1. Tytuł i definicja projektu Rewitalizacja przestrzeni nadbrzeżnej potoku Białka w Bystrej Projekt jest częścią zintegrowanego subregionalnego przedsięwzięcia pn. Rewitalizacja przestrzeni nadbrzeżnych rzek, potoków i zbiorników wodnych Subregionu Południowego. Przedsięwzięcie obejmuje działania polegające na ochronie obszarów nadwodnych wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych i prowadzeniem kampanii informacyjnoedukacyjnych, a także budowę i modernizację niezbędnej infrastruktury związanej z ochroną i przywróceniem właściwego stanu siedlisk przyrodniczych i gatunków. Przedsięwzięcie zintegrowane złożone jest z 35 wzajemnie komplementarnych inwestycji zaplanowanych do realizacji w Bielsku-Białej oraz powiatach: bielskim, cieszyńskim i żywieckim. Przedmiotem projektu jest zagospodarowanie nadbrzeży potoku Białka w Bystrej, w gminie Wilkowice w powiecie bielskim. Planowany projekt obejmuje inwestycję na terenie zlokalizowanym wzdłuż nadbrzeża potoku Białka od granicy miejscowości Bystra z miastem Bielsko-Biała do planowanego do budowy obiektu mostowego. Zakres projektu dla obszaru zagospodarowania na planowanym w projekcie obszarze 5 ha: stworzenie przestrzeni parkowo rekreacyjnej pomiędzy brzegiem potoku Białka a ul. J. Fałata, regulacja nadbrzeży i odtworzenie siedlisk przyrodniczych w dolinie potoku Białka na długości około 5 km, budowa trasy rowerowej na długości około 1 km i wyznaczenie szlaku turystycznego rowerowego, budowa obiektu mostowego na potoku Białka pomiędzy ul. Klimczoka i ul. J. Fałata, przeniesienie i odtworzenie starej chałupy mieszkalnej z terenu gminy Wilkowice na teren planowanego do stworzenia w przyszłości lokalnego skansenu w Bystrej jako zachowanie dziedzictwa kulturowego dla przyszłych pokoleń, stworzenie ścieżki edukacyjno przyrodniczej wzdłuż brzegu potoku Białka, (w okolicach potoku będzie znajdował się zbiornik rozrodczy płazów). Celem projektu jest ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej na obszarze Gminy Wilkowice poprzez: Stworzenie warunków dla poprawy bioróżnorodności w obszarze projektowym; Stworzenie miejsca rekreacyjno-edukacyjnego i edukacji ekologicznej. 5

6 1.2. Lokalizacja projektu Wilkowice gmina wiejska w województwie śląskim, w powiecie bielskim. Planowany projekt obejmuje inwestycję na terenie zlokalizowanym wzdłuż nadbrzeża potoku Białka od granicy miejscowości Bystra z miastem Bielsko-Biała do planowanego do budowy obiektu mostowego. Bystra wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie bielskim, w gminie Wilkowice. Aktualnie wieś obejmujące dawne wsie Bystra Krakowska i Bystra Śląska (połączone administracyjnie w 1956 r.).powierzchnia sołectwa wynosi 1379 ha, a liczba ludności 3887, co daje gęstość zaludnienia równą 281,9 os./km² (dane Wikipedia). Miejscowość położona jest nad potokiem Białka w Beskidzie Śląskim, lewym dopływem Białej, na południe od Bielska-Białej. Korzystny mikroklimat, w tym duże nasłonecznienie i rześkie, górskie powietrze oraz niezniszczone lasy sprawiły, że w II połowie XIX w. Bystra Śląska stała się miejscowością wypoczynkową. Sprzyjało temu otwarcie w 1878 roku linii kolejowej Bielsko Żywiec, przebiegającej przez sąsiednie Wilkowice. W Bystrej położone jest muzeum Juliana Fałata, znanego polskiego malarza Ponadto w miejscowości zachowały się również drewniane chałupy z XIX w. oraz wille z przełomu XIX i XX w. (w Bystrej Śląskiej). Chronionymi pomnikami przyrody są: kilkusetletni cis w Bystrej Górnej obok willi "Halamówka" (ul. Klimczoka 142) oraz 400-letnia lipa koło hotelu "Sadyba". Rysunek 1 Bystra na mapie Województwa Śląskiego Źródło: 6

7 Rysunek 2 Lokalizacja projektu na terenie powiatu Źródło: Opracowanie własne na podstawie 7

8 Rysunek 3 Lokalizacja projektu Źródło: Opracowanie własne celem wzmocnienia współpracy między JST koniecznej do realizacji wspólnych działań na obszarze funkcjonalnym 8

9 1.3. Logika interwencji, cele i wskaźniki projektu Potok Białka w większej części płynie murowanym, wyprostowanym korytem z licznymi progami przegradzającymi jego bieg. Część brzegów jest w pełni zagospodarowana, ze strzyżoną murawą i formowanym żywopłotem. W dolnej części brzegi są porośnięte roślinnością ruderalną i gęstymi zaroślami roślin inwazyjnych - rdestowca ostrokończystego (Reynoutria japonica) oraz niecierpka gruczołowatego (Impatiens glandulifera) i nawłoci późnej (Solidago gigantea). Praktycznie brak naturalnej, niezaburzonej roślinności. W dolnej części obszaru projektowego znajduje się bogate stanowisko płazów. Miejscami brzeg jest zaśmiecony odpadami komunalnymi i popiołami. Dalsze pozostawienie terenów objętych projektem na niezorganizowane i niezaplanowane działania ludzkie polegające na braku wskazania i wydzielenia miejsc dla potrzeb rekreacji, narażą obszar na biologiczną degradację. Powyższy sytuacja wpływa na pogarszający się stan bioróżnorodności biologicznej na obszarze Gminy Wilkowice, wobec czego w przedmiotowym projekcie jako problem kluczowy określono: niewystarczający stopień ochrony bioróżnorodności biologicznej na obszarze Gminy Wilkowice. Mając na względzie konieczność znalezienia rozwiązania powyższego problemu jako cel projektu przyjęto ochronę i przywrócenie różnorodności biologicznej na obszarze Gminy Wilkowice. Cel projektu zgodny jest w tym zakresie z celem RPO WSL na lata (wersja 5.1) w ramach osi priorytetowej VI OCHRONA ŚRODOWISKA I EFEKTYWNE WYKORZYSTANIE ZASOBÓW, w odniesieniu do priorytetu inwestycyjnego 6.4: ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej, ochrona i rekultywacja gleby oraz wspieranie usług ekosystemowych, także poprzez program Natura 2000 i zieloną infrastrukturę. W tej osi priorytetowej, w zakresie priorytetu inwestycyjnego 6.4 wyznaczono jeden cel szczegółowy: Ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej. Cel szczegółowy priorytetu inwestycyjnego 6.4 jest spójny z celami głównym i szczegółowym Umowy Partnerstwa, którymi są odpowiednio: zwiększenie konkurencyjności gospodarki oraz zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów naturalnych i kulturowych oraz ich zachowanie. Zgodnie z Projektem Szczegółowego Opisu Priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego (URPO WSL) na lata w zakresie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (wersja 2.0 z maja 2014) przedmiotowy projekt wpisuje się w Działanie 5.4 Ochrona różnorodności biologicznej. W tej wersji dokumentu - celem działania 5.4 jest ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej. Na etapie opracowania właściwego Studium Wykonalności należy odnieść się do zapisów URPO WSL , które aktualnie określają przykładowe rodzaje projektów odnoszące się do przedmiotowego projektu jako: 1. Budowa, modernizacja i doposażenie ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej lub ochrony różnorodności biologicznej wraz z prowadzeniem kampanii informacyjnoedukacyjnych; 2. Ochrona obszarów nadwodnych wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych wraz z prowadzeniem kampanii informacyjno-edukacyjnych; 9

10 3. Budowa i modernizacja niezbędnej infrastruktury związanej z ochroną, przywróceniem właściwego stanu siedlisk przyrodniczych i gatunków (również na terenach chronionych wraz z prowadzeniem kampanii informacyjno-edukacyjnych). W ramach 1. przykładowego rodzaju projektu wsparcie uzyskają ośrodki prowadzące statutową działalność w zakresie edukacji ekologicznej lub ochrony bioróżnorodności, która związana jest z gatunkami rodzimymi stanowiącymi zasoby przyrodnicze województwa śląskiego. W ramach 2. przykładowego rodzaju projektu wsparcie uzyskają projekty związane z ochroną obszarów przybrzeżnych rzek, potoków i zbiorników wodnych wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych w celu stworzenia wielofunkcyjnych przestrzeni publicznych o wysokiej jakości, także dla ich zagospodarowania na cele turystyczne. W ramach 3. przykładowego rodzaju projektu wsparcie uzyskają projekty związane z czynną ochroną gatunków rodzimych stanowiącymi zasoby przyrodnicze województwa śląskiego. W ramach wszystkich typów projektów Beneficjent zobowiązany jest do prowadzenia kampanii informacyjno-edukacyjnych. Przedmiotowy projekt wpisuje się w 2 przykładowy rodzaj projektu. Wskaźniki Planowanymi rezultatami wsparcia - zgodnie z aktualnymi zapisami w Projekcie RPO WSL na lata (wersja 5.1) w zakresie budowy, modernizacji i doposażenia ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej lub ochrony różnorodności biologicznej; ochrony obszarów nadwodnych (poprzez zagospodarowanie tych przestrzeni jako bezpiecznych, wielofunkcyjnych przestrzeni publicznych o wysokiej jakości) wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych (np. dla ich zagospodarowania na cele turystyczne), budowy i modernizacji niezbędnej infrastruktury związanej z ochroną, przywróceniem właściwego stanu siedlisk przyrodniczych i gatunków (również na terenach chronionych), będą: 1. Wzrost udziału obszarów chronionych w powierzchni obszarów ogółem; 2. Powstrzymanie procesu utraty różnorodności biologicznej, wzmacnianie potencjału rozwoju gospodarczego i społecznego w oparciu o zrównoważone wykorzystanie walorów przyrodniczych; 3. Rozwój infrastruktury związanej z właściwym ukierunkowaniem ruchu turystycznego na obszarach cennych przyrodniczo zapewniającej z jednej strony lepszą ochronę wartości przyrodniczych, a jednocześnie przyczyniające się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej tych obszarów. Niniejszy projekt spełnia odpowiednio zapisy punktów 2 i 3. 10

11 Tabela 1 Wskaźnik rezultatu L.p. Wskaźnik Jednostka pomiaru Źródło danych Wartość bazowa Wartość docelowa (2020) 1. Udział powierzchni obszarów chronionych w powierzchni ogółem [%] GUS 0 Nie dotyczy 2. Wskaźnik mierzący: Powstrzymanie procesu utraty różnorodności biologicznej, wzmacnianie potencjału rozwoju gospodarczego i społecznego w oparciu o zrównoważone wykorzystanie walorów przyrodniczych zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL 3. Wskaźnik mierzący: Rozwój infrastruktury związanej z właściwym ukierunkowaniem ruchu turystycznego na obszarach cennych przyrodniczo zapewniającej z jednej strony lepszą ochronę wartości przyrodniczych, a jednocześnie przyczyniające się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej tych obszarów zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL Źródło: Opracowanie własne na podstawie RPO WSL na lata (wersja 5.1) zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL 11

12 Tabela 2 Wskaźnik produktu L.p. Wskaźnik Jednostka pomiaru Źródło danych Wartość bazowa Wartość docelowa (2019) Liczba ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej objętych wsparciem Łączna powierzchnia zrekultywowanych gruntów Liczba wspartych form ochrony przyrody [szt.] [ha] Źródło: URPO WSL na lata (wersja 5.1) Dokumentacja wykonawczo - techniczna/ protokoły zdawczo odbiorcze Dokumentacja wykonawczo - techniczna/ protokoły zdawczo odbiorcze ,0 [szt.] Sprawozdanie 0 Nie dotyczy Na dzień przygotowania niniejszego opracowania ani projekt Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata , ani projekt uszczegółowienia tegoż programu nie przewidują wskaźników innych niż te, które podano w tabelach. Wskaźniki określone w dostępnych projektach dokumentów nie są adekwatne do zaplanowanych typów działań, jak również nie pozwalają na zmierzenie rezultatów wsparcia, jakimi zgodnie z projektem RPO WSL na lata (wersja 5.1) mają być: Powstrzymanie procesu utraty różnorodności biologicznej, wzmacnianie potencjału rozwoju gospodarczego i społecznego w oparciu o zrównoważone wykorzystanie walorów przyrodniczych; Rozwój infrastruktury związanej z właściwym ukierunkowaniem ruchu turystycznego na obszarach cennych przyrodniczo zapewniającej z jednej strony lepszą ochronę wartości przyrodniczych, a jednocześnie przyczyniające się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej tych obszarów. W związku z powyższym, rezultaty te podano bez określenia nazwy wskaźnika. Jednocześnie przy wskaźniku Liczba ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej objętych wsparciem podano wartość 1, gdyż beneficjent zobowiązany będzie do prowadzenia kampanii informacyjno-edukacyjnych w ramach projektu. Niezbędna będzie weryfikacja powyższych zapisów po opublikowaniu listy wskaźników obowiązujących dla tego typu projektu. Procedura raportowania i monitorowania wskaźników dostosowana będzie do Wytycznych z zakresu monitoringu i sprawozdawczości RPO Województwa Śląskiego Obowiązki beneficjenta w zakresie sprawozdawczości będzie również określać umowa o dofinansowanie. Funkcję sprawozdania na poziomie beneficjenta spełniać będzie część wniosku o płatność dotycząca postępu rzeczowego i finansowego danego projektu (w tym informacja nt. postępu prac, osiągniętych 12

13 produktów). Wskaźniki produktu będą monitorowane co najmniej 1 raz na kwartał, natomiast wskaźniki rezultatu najpóźniej w rok po zakończeniu inwestycji. 2. Analiza terytorialna Wilkowice gmina wiejska w województwie śląskim, w powiecie bielskim. W skład gminy wchodzą trzy sołectwa: Wilkowice - siedziba gminy oraz Bystra (obejmujące dawne wsie Bystra Krakowska i Bystra Śląska) i Meszna. Gminy sąsiadujące: Bielsko-Biała, Buczkowice, Czernichów, Kozy, Łodygowice, Szczyrk. Wilkowice położone są na pograniczu Beskidu Śląskiego i Małego oraz Kotliny Żywieckiej. Wysokość terenu waha się między 380 a 1010 m n.p.m. Beskid Mały od Beskidu Śląskiego oddziela tzw. "Brama Wilkowicka", tworząca znaczne obniżenie terenu. Wikowice otoczone są górami o łagodnych, kopulastych formach szczytów i silnie nachylonych, przeważnie południowych zboczach. Góry te zbudowane są z twardego piaskowca godulskiego, poprzedzielanego warstwami łupków fliszu karpackiego. Z licznych potoków i strumyków tylko kilka spływa do rzeki Soły, znaczna większość zasila swymi wodami rzekę Białą, mającą swe źródła na zboczach Klimczoka, Szyndzielni i Magury na wys. ok. 800m n.p.m., w swym górnym biegu noszącą nazwę Białka. Dolina rzeki Białej stanowi tzw. Bramę Wilkowicką rozdzielającą pasma Beskidu Śląskiego od Beskidu Małego i umożliwiającą łatwą komunikację północ-południe. Przebiega tędy linia kolejowa Bielsko-Biała - Żywiec - (Sucha, Zwardoń) i dalej na Słowację, a także dwie ważne arterie drogowe - międzynarodowa Bielsko-Biała- Żywiec (Zwardoń, Korbielów) i wybitnie turystyczna Bielsko- Szczyrk - Wisła ( tzw. mała pętla Beskidzka). Wilkowice posiadają doskonałe walory klimatyczne i turystyczne. Tabela 3 Ludność w Gminie Wilkowice wg miejsca zameldowania i płci Wyszczególnienie j.m Ludność wg miejsca zameldowania i płci stan na 31 XII ogółem osoba mężczyźni osoba kobiety osoba Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS Według danych GUS na 31 grudnia 2013 r. Wilkowice liczyło mieszkańców, natomiast jego powierzchnia wynosi 34 km². Gęstość zaludnienia stanowi aktualnie 382 os./km² i od kilku lat w związku z systematycznym niewielkim wzrostem liczby mieszkańców, zmniejszającym się saldem migracji na 1000 osób (2013r. - 7,3 a w 2009r. - 10,4) ta gęstość wzrasta (w 2009r. było 373 os./km²). 13

14 Tabela 4 Wskaźnik obciążenia demograficznego w Gminie Wilkowice Wyszczególnienie j.m ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym osoba 55,8 56,0 57,0 57,5 57,6 osoba 97,2 99,4 104,2 104,9 112,2 ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym osoba 27,5 27,9 29,1 29,4 30,5 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS W strukturze ludności Wilkowic w 2013r. - 17,2% mieszkańców stanowiły osoby w wieku produkcyjnym, 63,4% osoby w wieku przedprodukcyjnym, a 19,3% osoby w wieku poprodukcyjnym. Od lat wzrasta ilość osób w wieku poprodukcyjnym. Przyrost naturalny w 2013r. był ujemny wyniósł minus 0,2 i ma tendencję rosnącą. Liczba pracujących w Wikowicach to ogółem osób (GUS, stan na 31.XII.2013r.). Pracujący na 1000 ludności w 2012r. stanowili 110 osób. Na koniec czerwca 2014r. stopa bezrobocia w Polsce wyniosła 12%, w województwie śląskim 10,2%, w mieście Bielsko Biała 5,6%, a w powiecie bielskim 9,2%. Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w PUP w Bielsko Białej, w tym czasie z Gminy Wilkowice to 432 osoby. Analizując wcześniejsze okresy zauważalnym jest spadek bezrobocia (w 2012r. było 534 osób). Gospodarka Według danych GUS BDL (stan na koniec 2013r.) podmioty gospodarki narodowej stanowiły w Wilkowicach ogółem w tym z sektora publicznego 20, sektora prywatnego 1 574, a wśród nich sektor prywatny - osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą firm. Wiodącym sektorem wśród zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w Wilkowicach są firmy z sektora G handel detaliczny i hurtowy (434 firm), z sektora F budownictwo (216) oraz sektora C przetwórstwo przemysłowe (191) i M działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (149). Zasoby mieszkaniowe Gminy Wilkowice stanowią (wg GUS, stanu na XII 2013r.), w tym budynki mieszkalne to ogółem Urządzenia sieciowe (dane GUS na 2013r.): Wodociągi - długość czynnej sieci rozdzielczej to 103,9 km, a połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania to 3498 szt. Kanalizacja - długość czynnej sieci rozdzielczej to 47,1 km, a połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania to 682 szt. Ludność w % ogółu ludności korzystająca z instalacji (GUS, 2012r.): wodociągowej - 77,5 kanalizacyjnej 32,6 14

15 gazowej 64,6 Infrastruktura społeczna Służba zdrowia: 8 przychodni; liczba ludności na 1 przychodnię w 2012r 1637 osób; apteki ogólnodostępne 2; liczba ludności na 1 aptekę ogólnodostępną Ponadto funkcjonuje na terenie gminy: Centrum Pulmonologii i Torakochirurgii w Bystrej oraz SP ZOZ Szpital Kolejowy w Wilkowicach-Bystrej. Placówki edukacyjne w Wilkowicach to: 5 przedszkoli dla 408 dzieci; 3 szkoły podstawowe (dla 686 uczniów) oraz 2 gimnazja (dla 371 uczniów). Warunki do rekreacji rodzinnej i eko-edukacji Korzystny mikroklimat, w tym duże nasłonecznienie i rześkie, górskie powietrze oraz niezniszczone lasy sprawiły, że w II połowie XIX w. Bystra Śląska stała się miejscowością wypoczynkową. W Bystrej położone jest muzeum Juliana Fałata, znanego polskiego malarza Ponadto w miejscowości zachowały się również drewniane chałupy z XIX w. oraz wille z przełomu XIX i XX w. (w Bystrej Śląskiej). Chronionymi pomnikami przyrody są: kilkusetletni cis w Bystrej Górnej obok willi "Halamówka" (ul. Klimczoka 142) oraz 400-letnia lipa koło hotelu "Sadyba". Powyższe czynniki tworzą dobre możliwości dla rozwoju rekreacji rodzinnej i eko-edukacji w Bystrej i całej Gminie Wilkowice. Podsumowanie Gmina Wilkowice liczy mieszkańców, jego powierzchnia wynosi 34 km². Gęstość zaludnienia stanowi 382os./km² i od kilku lat wzrasta. Narasta ilość osób w wieku poprodukcyjnym. Przyrost naturalny w 2013r. jest ujemny wyniósł minus 0,2 i ma tendencję rosnącą. Przybywa pracujących, zmniejsza się liczba bezrobotnych. W Wilkowicach dominują działalności gospodarcze dot. handlu, budownictwa i przetwórstwa przemysłowego. Korzystny mikroklimat, w tym duże nasłonecznienie i rześkie, górskie powietrze oraz niezniszczone lasy sprawiły, że w II połowie XIX w. Bystra Śląska stała się miejscowością wypoczynkową. W Bystrej położone jest muzeum Juliana Fałata, znanego polskiego malarza Ponadto w miejscowości zachowały się również drewniane chałupy z XIX w. oraz wille z przełomu XIX i XX w. (w Bystrej Śląskiej). Chronionymi pomnikami przyrody są: kilkusetletni cis w Bystrej Górnej obok willi "Halamówka" (ul. Klimczoka 142) oraz 400-letnia lipa koło hotelu "Sadyba". Powyższe czynniki tworzą dobre możliwości dla rozwoju rekreacji rodzinnej i eko-edukacji w Bystrej i całej Gminie Wilkowice. 3. Zgodność z politykami strategicznymi Projekt jest zgodny z poniższymi celami i priorytetami dokumentów strategicznych na poziomie kraju, regionu, powiatu i gminy. Zgodność przedmiotowego projektu z dokumentami strategicznymi na poziomie kraju, związanych z perspektywą finansową prezentują poniżej wskazane zapisy odnoszące się do specyfiki projektu Beneficjenta: Strategia Europa 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu 15

16 Priorytet: rozwój zrównoważony wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej. Działania: Konkurencyjność, Przeciwdziałanie zmianom klimatu, Czysta i efektywna energia. Programowanie perspektywy finansowej Umowa Partnerstwa Cel główny zwiększenie konkurencyjności gospodarki; cel szczegółowy zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów naturalnych i kulturowych oraz ich zachowanie. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego : Regiony, Miasta, Obszary wiejskie Cele polityki regionalnej do 2020: 1. Wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów ( konkurencyjność ), w tym: Wspieranie rozwoju i znaczenia miast subregionalnych; 2. Budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji obszarów problemowych ( spójność ); 2.3. Restrukturyzacja i rewitalizacja miast i innych obszarów tracących dotychczasowe funkcje społeczno-gospodarcze. Krajowy Program Reform 2013 Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko (MG/MŚ) cel główny: zapewnienie wysokiej jakości życia obecnych i przyszłych pokoleń z uwzględnieniem ochrony środowiska oraz stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju nowoczesnego sektora energetycznego, zdolnego zapewnić Polsce bezpieczeństwo energetyczne oraz konkurencyjną i efektywną energetycznie gospodarkę; cel szczegółowy: poprawa stanu środowiska (w tym ochrona wód i powietrza, racjonalna gospodarka odpadami, promocja technologii środowiskowych i zachowań ekologicznych). Strategia Rozwoju Kraju 2020 Cel II.6.4. Poprawa stanu środowiska; III.3.4. Zwiększenie spójności terytorialnej. Polska Wyzwania rozwojowe Wyzwanie 5 - BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNO-KLIMATYCZNE, w tym: Wyzwania klimatyczne, Energetyka klimat. Dylematy, oś czasu i zadania. Osiągnięcie celów klimatycznych (radykalne ograniczenie emisji) oraz środowiskowych (zrównoważony rozwój poprawa lesistości, waloryzacja różnorodności biologicznej, ochrona światowych podziemnych zasobów wody, zmniejszenie deficytu wody); Poprawa stanu wód i zmniejszanie deficytu wody. Rekomendacje m.in.: dot. opracowania PLANU NA RZECZ OCHRONY ZASOBÓW NATURALNYCH I ŚRODOWISKA i wskazane tam działania wspierające w perspektywie długofalowej. Regionalne i lokalne dokumenty programowe odnoszące się do specyfiki przedmiotowego projektu: Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego Śląskie Obszar Priorytetowy (C) PRZESTRZEŃ. Cel strategiczny: Województwo śląskie regionem atrakcyjnej i funkcjonalnej przestrzeni. Cel operacyjny: C.1. Zrównoważone wykorzystanie zasobów środowiska. Kierunki działań tj.: 3. Wspieranie wdrażania rozwiązań w zakresie zintegrowanego i zrównoważonego zarządzania zasobami wodnymi w zlewni, w tym ochrony przeciwpowodziowej i przeciwdziałania skutkom suszy; 5. Wspieranie działań na rzecz poprawy jakości wód powierzchniowych oraz ochrony wód podziemnych i racjonalizacji ich wykorzystania; 9. Wspieranie działań zmierzających do zachowania i odtwarzania bioi georóżnorodności; 12. Wspieranie edukacji ekologicznej i kształtowanie postaw pro środowiskowych; 13. Rekultywacja terenów zdegradowanych na cele środowiskowe. 16

17 Cel operacyjny: C.3. Wysoki poziom ładu przestrzennego i efektywne wykorzystanie przestrzeni. Kierunki działań tj.: 3. Tworzenie i rewitalizacja obszarów zieleni urządzonej oraz terenów rekreacyjnych; 8. Wsparcie działań podnoszących jakość planowania przestrzennego na poziomie regionalnym i lokalnym, w tym działań integracyjnych. Realizacja przedmiotowego projektu przyczyni się do spełnienia wskazanych celów, ponieważ swoim zakresem wpłynie na poprawę atrakcyjności i funkcjonalności przestrzeni w obszarze gminy i spełni założenia operacyjne wskazanych wyżej celów wojewódzkich. Projekt Strategii Rozwoju Subregionu Południowego Województwa Śląskiego wraz ze Strategią Regionalnych Inwestycji Terytorialnych na lata (Bielsko-Biała, wrzesień 2014 r.) Cel RIT I. Poprawa infrastruktury ochrony środowiska poprzez zabezpieczenie i wykorzystanie zasobów obszaru funkcjonalnego subregionu południowego wynikający z priorytetu III Strategii Rozwoju Subregionu Południowego: Rozwój infrastruktury i usług dla zrównoważonego rozwoju oraz jest spójny z jego celem operacyjnym III.1 Ochrona środowiska i zrównoważone wykorzystanie zasobów środowiska. Priorytet II Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów. Przedmiotowy projekt spełnia te zapisy, ponieważ poprawi infrastrukturę ochrony środowiska i wykorzysta lokalne zasoby naturalne gminy na rzecz ochrony środowiska i jego zrównoważonego rozwoju na tle całego Subregionu oraz województwa. Projekt RPO WSL wersja 5.1 z dnia Oś Priorytetowa: VI Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów, w zakresie priorytetu inwestycyjnego 6.4: ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej, ochrona i rekultywacja gleby oraz wspieranie usług ekosystemowych, także poprzez program Natura 2000 i zieloną infrastrukturę. Gmina niniejszym projektem planuje efektywnie wykorzystać swoje naturalne zasoby i chronić środowisko w obrębie objętym projektem z właściwym dostosowaniem się do wytycznych tego RPO WSL. Projekt Szczegółowego Opisu Osi Priorytetowych RPO WSL w zakresie EFRR w. 2.0 Oś Priorytetowa: IV Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów. Działanie 5.4 Ochrona różnorodności biologicznej. Niniejszy projekt w swoich założeniach realizować będzie przedsięwzięcia oparte na wytycznych programowych wskazanego URPO, ponieważ zakłada ochronę bioróżnorodności w obszarze objętym projektem i odnosi się w swoich efektach do celów tej części działań RPO WSL. Strategia Rozwoju Powiatu Bielskiego do roku 2020 Cel II: Poprawa jakości środowiska naturalnego; Niniejszy projekt wpisuje się w ten cel, ponieważ jego działania w zakresie: zagospodarowanie nadbrzeży potoku Białka w gminie Wilkowice oddziaływać będą na poprawę jakości środowiska naturalnego. Strategia Rozwoju Gminy Wilkowice Aktualizacja Na podstawie: przedstawionej charakterystyki gminy, określenia jej słabych i mocnych stron oraz szans i zagrożeń, a także analizy przedstawionych scenariuszy rozwoju sformułowana została wizja Gminy Wilkowice. Gmina Wilkowice będzie m.in: gminą, w której rozwój turystyki i innych dziedzin gospodarczych nie wpływa negatywnie na stan środowiska naturalnego oraz gminą, w której mieszkańcy czują się bezpiecznie i żyją w czystym środowisku. Cel nr 2 Dostosowanie infrastruktury i usług zarówno do potrzeb społeczności lokalnej jak 17

18 i zrównoważonego rozwoju gospodarczego; Cel:2. Wysoka jakość usług komunalnych, edukacyjnych i społecznych, w tym: Pozyskanie, utworzenie i zagospodarowanie terenów rekreacyjnych. Cel:2.4 Dbałość o porządek, estetykę, ład przestrzenny i architektoniczny z zachowaniem piękna krajobrazu; w tym: Utrzymywanie czystości rzek i zagospodarowanie ich nadbrzeży; Zagospodarowanie i udostępnienie mieszkańcom parków, skwerów i innych terenów zielonych. Cel nr 4 Kształtowanie przestrzeni turystycznej z poszanowaniem zasobów dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego oraz opracowanie i wdrożenie kompleksowej oferty turystycznej; Cel: 4.3. Rozwój turystyki rodzinnej i zdrowotnej; Cel: 4.4. Systematyczne wzbogacanie i wdrażanie ofert zagospodarowania czasu wolnego; Utworzenie ścieżek dydaktycznoedukacyjnych. Przedmiotowy projekt wpisuje się w zaplanowane cele i działania lokalne na rzecz ochrony środowiska naturalnego i jego optymalnego wykorzystania na rzecz rozwoju gminy. Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Wilkowice na lata z perspektywą do roku 2020 Rozwój turystyki w Gminie Wilkowice ukierunkowany będzie na przedstawienie różnorodności biologicznej gminy i rozwój możliwości uprawiania aktywnej turystyki, w tym turystyki pieszej, narciarskiej, konnej i rowerowej. Cel 6: Ochrona bioróżnorodności Gminy dla zwiększenia jej atrakcyjności; K I Ochrona zieleni zorganizowanej; K III Turystyka. Przedmiotowy projekt realizuje powyższe założenia POŚ, ponieważ zakres zaplanowanych działań dotyczy wskazanych w programie działań na rzecz optymalnej ochrony i zagospodarowania środowiska naturalnego w gminie. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Wilkowice na lata Cel 2. Dostosowanie infrastruktury i usług zarówno do potrzeb społeczności lokalnej jak i zrównoważonego rozwoju gospodarczego; Cel 2.2 Wysoka jakość usług komunalnych, edukacyjnych i społecznych; Pozyskanie, utworzenie i zagospodarowanie terenów rekreacyjnych. cel 2.4 Dbałość o porządek, estetykę, ład przestrzenny i architektoniczny z zachowaniem piękna krajobrazu; Utrzymywanie czystości rzek i zagospodarowanie ich nadbrzeży. Gmina Wilkowice zakresem projektu: Rewitalizacja przestrzeni nadbrzeżnej potoku Białka w Bystrej odpowiednio realizuje założenia ww. planu. Polityki horyzontalne Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/ nakłada na państwa członkowskie wdrażające fundusze strukturalne, obowiązek stosowania tzw. polityk horyzontalnych: 18

19 W Artykule 7 - Promowanie równości mężczyzn i kobiet oraz niedyskryminacji; W Artykule 8 - Zrównoważony rozwój. Planowane działanie następująco wpływa na poszczególne polityki horyzontalne: Tabela 5 Wpływ projektu na polityki horyzontalne Polityki horyzontalne Zrównoważony rozwój Promowanie równości mężczyzn i kobiet oraz niedyskryminacji Zgodność projektu z politykami Realizacja projektu będzie miała pozytywny wpływ na politykę zrównoważonego rozwoju przede wszystkim poprzez oddziaływanie na ochronę i poprawę jakości środowiska naturalnego. Zgodnie z założeniami zrównoważonego rozwoju, przy korzystaniu z zasobów naturalnych nie należy kierować się jedynie zaspokajaniem własnych potrzeb, ale też brać pod uwagę przyszłe pokolenia i stan otaczającego środowiska. Przedmiotowy projekt spełnia te założenia oraz tej polityki horyzontalnej rozwoju UE, która skupia się także na takich elementach jak: budowanie bardziej konkurencyjnej gospodarki, która będzie korzystać z zasobów w sposób racjonalny i oszczędny. Do infrastruktury powstałej w ramach projektu zapewniony zostanie równy dostęp kobietom i mężczyznom oraz osobom niepełnosprawnym różnych płci, wyznań i religii, rasy i narodowości. W pływ projektu na polityki pozytywny neutralny Źródło: Opracowanie własne na podstawie Rozporządzenia ramowego dla EFSI nr 1303/2013 (Dz. Urz. UE L 347 z 20 grudnia 2013 r.) oraz Projektu RPO WSL (wersja 5.1) 4. Komplementarność projektu Projekt jest częścią zintegrowanego subregionalnego przedsięwzięcia pn. Rewitalizacja przestrzeni nadbrzeżnych rzek, potoków i zbiorników wodnych Subregionu Południowego, w związku z czym przedsięwzięciami komplementarnymi do niniejszego projektu będą wszystkie działania zaplanowane do realizacji w przedsięwzięciu zintegrowanym. Projekt jest komplementarny z innymi projektami, współfinansowanymi ze środków UE i WFOŚiGW zmierzającymi do ochrony środowiska i optymalnego wykorzystania naturalnych zasobów w Gminie Wilkowice na rzecz rozwoju regionalnego. 19

20 L.p Tabela 6 Komplementarność projektu z innymi działaniami Nazwa projektu Budowa tras do narciarstwa biegowego w partiach szczytowych Magurki Wilkowickiej Termomodernizacja Zespołu Szkolno Przedszkolnego w Mesznej Gmina Wilkowice zadanie zrealizowane Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej w Bystrej przy ul. Klimczoka 68 Termomodernizacja Szkoły Podstawowej w Wilkowicach przy ul. Kościelnej 10 Tradycja bez granic współpraca polsko słowacka w zakresie pielęgnowania kultury i tradycji (w ramach którego realizowana jest zadanie Modernizacji budynku byłego kina Promyk z przeznaczeniem na Gminny Ośrodek Kultury) Budowa sieci kanalizacji sanitarnej w miejscowości Wilkowice, Bystra i Meszna na terenie Gminy Wilkowice Podmiot realizujący Gmina Wilkowice Gmina Wilkowice Gmina Wilkowice Gmina Wilkowice Gmina Wilkowice Gmina Wilkowice Źródło finansowania EFRR w ramach RPO WSL na lata oraz Gmina Wilkowice i Gmina Czernichów WFOŚiGW oraz Gmina Wilkowice EFRR w ramach RPO WSL na lata oraz Gmina Wilkowice EFRR w ramach RPO WSL na lata oraz Gmina Wilkowice EFRR w ramach PWT RP-RS na lata oraz Gmina Wilkowice EFRROW w ramach PROW na lata oraz Gmina Wilkowice Wartość brutto w PLN Stan realizacji przedsięwzięcia ,34 zrealizowane ,00 zrealizowane ,86 zrealizowane ,88 zrealizowane ,00 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z ankiety dla beneficjentów projektu. w trakcie realizacji ,35 zrealizowane 20

21 5. Analiza instytucjonalna 5.1. Beneficjenci projektu Beneficjentem projektu będzie jednostka samorządu terytorialnego Gmina Wilkowice. Podstawę prawną w tym względzie określa ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r., nr 142 poz z późn. zm.). Gmina Wilkowice jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego, powołaną do organizacji życia publicznego na swoim terytorium. Organem stanowiącym i kontrolnym w Gminie jest Rada Gminy, organem wykonawczym Gminy jest wójt. Aktami prawnymi są uchwały Rady i zarządzenia wójta. Zadania i obowiązki Urzędu Gminy oraz zasady funkcjonowania Urzędu określa Regulamin Organizacyjny Urzędu Gminy Wilkowice. Urząd jest jednostką organizacyjną gminy zapewniającą obsługę administracyjną, organizacyjną i techniczną wójta, oraz Rady i jej organów wewnętrznych. Urząd funkcjonuje na podstawie wewnętrznego podziału organizacyjnego na referaty, biura, Urząd Stanu Cywilnego i samodzielne stanowiska pracy. Beneficjentem pośrednim (ostatecznym) będą mieszkańcy gminy Wilkowice oraz turyści. Właścicielem wykonanej inwestycji w ramach projektu, będzie Beneficjent Gmina Wilkowice Wykonalność instytucjonalna projektu Beneficjent nie wskazał struktury, stanowisk i zakresu odpowiedzialności poszczególnych osób, które będą brały udział w realizacji projektu. Z uwagi na powyższe, nie jest możliwa pełna ocena przygotowania Beneficjenta do realizacji projektu, w szczególności poprzez ocenę czy Beneficjent posiada zdolność organizacyjną do wdrożenia projektu i jego utrzymania. Jednakże wskazane przez Beneficjenta doświadczenie w zrealizowaniu kilku projektów dofinansowanych ze środków unijnych daje możliwość uznania, iż istnieje potencjał do wdrożenia projektu. 6. Analiza techniczna i technologiczna Analiza stanu aktualnego Potok Białka przepływa przez miejscowość Bystra pomiędzy ulicami Klimczoka i Juliana Fałata. Następnie potok przepływa wzdłuż ul. Szczyrkowskiej gdzie płynie uregulowanym korytem o stromych kamiennych brzegach. Prawe nadbrzeże porośnięte jest drzewami, po lewym nabrzeżu przebiega ul. Zdrojowa. Po ok. 500 m potok przecina nowo wybudowana droga krajowa nr S69. Po prawej stronie istnieje osiedle domków jednorodzinnych przy ul. Kamiennej, po czym po 200 m potok znajduje ujście w rzece Biała zbliżając się do linii kolejowej. Na biegu rzeki biała w odległości ok. 400 od połączenia cieków wodnych na rzece Biała wybudowana jest kładka łącząca lewe nadbrzeże z prawym w okolicach ul. Cyprysowej i ul. Bajki. W tym miejscu kończy się zakres objęty projektem. Powodem dla którego Gmina zamierza zrealizować niniejszy projekt jest brak uregulowania nadbrzeży potoku Białka oraz utrudniona możliwość korzystania z potoku jako przestrzeni rekreacyjnej dla ludzi. W efekcie brak jest również ewentualnych działań naturalizujących utratę siedlisk przyrodniczych 21

22 zlokalizowanych wzdłuż nadbrzeża potoku Białka. Ponadto brak jest połączenia obiektem mostowym równoległych do potoku ulic ul. Klimczoka i ul. Fałata w rejonie pętli autobusowej. Opis wybranego wariantu technicznego/ technologicznego W projekcie zaplanowano ochronę obszarów nadwodnych poprzez wykorzystanie lokalnych zasobów przyrodniczych wraz z prowadzeniem kampanii informacyjno-edukacyjnych. Zakres projektu dla obszaru zagospodarowania na planowanym w projekcie obszarze 5 ha: stworzenie przestrzeni parkowo rekreacyjnej pomiędzy brzegiem potoku Białka a ul. J. Fałata, regulacja nadbrzeży i odtworzenie siedlisk przyrodniczych w dolinie potoku Białka na długości około 5 km, budowa trasy rowerowej na długości około 1 km i wyznaczenie szlaku turystycznego rowerowego, budowa obiektu mostowego na potoku Białka pomiędzy ul. Klimczoka i ul. J. Fałata, przeniesienie i odtworzenie starej chałupy mieszkalnej z terenu gminy Wilkowice na teren planowanego do stworzenia w przyszłości lokalnego skansenu w Bystrej jako zachowanie dziedzictwa kulturowego dla przyszłych pokoleń, stworzenie ścieżki edukacyjno przyrodniczej wzdłuż brzegu potoku Białka, (w okolicach potoku będzie znajdował się zbiornik rozrodczy płazów). a) Podstawowe założenia projektowe: Dla budowy ścieżki pieszo-rowerowej, proponuje się nawierzchnie szutrowo żwirową lub przy użyciu wodno-przepuszczalnych materiałów. Zaprojektowanie trasy rowerowj tak aby zarówno jej przebieg, jak i użyte materiały w jak najmniejszym stopniu ingerowały w środowisko. Właściwe (z punktu środowiskowego) poprowadzenie ścieżki pieszo rowerowej, nawet poprzez miejscowe jej zwężenia, by w maksymalnym stopniu uniknąć wycinki drzew Odpowiednie poprowadzenie ścieżki pieszo rowerowej, tak by nie zmniejszyć dostępności cieku dla zwierząt - zwłaszcza drobnych ssaków i płazów. Projektowany most wykonać jako jednoprzęsłowy oraz maksymalnie odsunąć przyczółki od brzegu. W niszach przyczółków kładek proponuje się przewidzieć miejsca dla siedlisk ptaków. Na potencjalną lokalizacje przestrzeni parkowo-rekreacyjnej rekomenduje się terenu otwarte, niezadrzewione. Na pozostałym obszarze nie zadrzewionym zaleca się dokonanie zadrzewień. przygotowanie w "starej chałupie" i jej otoczeniu ekspozycji przyrodniczej, dokonanie nasadzeń np. starych odmian drzew owocowych, czy zapomnianych gatunków roślin uprawnych i ozdobnych, w wypadku wykonania oświetlenia obiektów stosować wyłącznie lampy z ULOR=0, zaleca się zastosować zasilanie fotowoltaiczne, a jako źródło światła diody LED. W ramach budowy zbiornika rozrodczego płazów proponuje się zaprojektowanie, utworzenie i utrzymanie niewielkich kilku zbiorników odpowiednich dla życia i rozmnażania się płazów i owadów związanych z wodą w bezpośredniej bliskości z ciekiem wodnym z dala od infrastruktury kołowej. Do zbiornika doprowadzić ścieżkę edukacyjną. 22

23 Mocniejsze wyeksponowanie eko-edukacyjnej roli tras dydaktyczno-rekreacyjnych, opracowanie zwartej koncepcji wraz z urządzeniami wchodzącymi w interakcję z użytkownikiem ścieżki. Stosować oświetlenie hybrydowe połączenie energii słonecznej i turbin wiatrowych w celu eliminacji budowy sieci kablowej ziemnej lub napowietrznej. Wykonanie "hotelu dla owadów" budek dla ptaków oraz i innych organizmów cyklem życiowym związanych z wodą. Obsadzenie obszarów nadrzecznych roślinnością rodzimych gatunków, lokalnego pochodzenia, pozyskanych z materiału genetycznego pochodzącego z odległości nie większej niż 25 km od obszaru projektowego. Usuwanie roślinności inwazyjnej wykazanej w analizie środowiskowej. b) Zalecenia dotyczące prac przygotowawczych i wykonawczych: Na podstawie Ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo Wodne, zgodnie z art. 88l ust.1a. budowa, przebudowa lub remont drogi rowerowej oraz wyznaczenie szlaku turystycznego pieszego lub rowerowego wymaga zgłoszenia Dyrektorowi Zarządu Gospodarki Wodnej, w przypadku wcześniejszego stwierdzenia w drodze uzgodnień z w/w Instytucją że teren projektu jest terenem zalewowym. W związku z realizacją projektu na terenach nie będących własnością gminy, konieczne będzie uzyskanie zgód właścicieli działek prywatnych przez które przebiegać będzie ścieżka na realizację przedsięwzięcia jak i Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej, Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych. Budowa, remont mostów i kładek nad potokami i rzekami, w rozumieniu 3 ust 1 Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 maja 2000 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie. (Dz. U. z dnia 3 sierpnia 2000 r.), wymaga uzyskania zgody Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach oraz Śląskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Katowicach oraz uzyskania pozwolenia wodno-prawnego z uwagi na planowaną zmianę stosunków wodnych. c) Ryzyko projektu: Beneficjent nie posiada zatwierdzonego decyzją projektu budowlanego, ani też nie posiada stosowanych uzgodnień na realizację projektu. Opracowana jest jedynie koncepcja architektoniczna. Beneficjent nie posiada własności terenów dla których planuje realizować projekt, konieczny jest wykup działek lub uzyskanie zgód właścicieli na realizację projektu na ich terenie. 23

24 d) Harmonogram prac przygotowawczych i wykonawczych: Uzyskanie zezwoleń i uzgodnień: od 0 do 200 dnia Opracowanie dokumentacji projektowej: od 200 do 360 dnia Uzyskanie pozwoleń na realizację: od 360do 450 dnia Realizacja prac budowlanych: od 450do 700 dnia Zakładany przez Beneficjenta termin realizacji zadania do dnia jest realny. Tabela 7 Koszty przygotowania i realizacji projektu L.p. Koszt Kwota netto Vat [23%] Kwota brutto Przygotowanie dokumentacji (studium wykonalności) Wykonanie dokumentacji projektowej i uzyskanie zezwoleń Ekspertyzy, inwentaryzacje przyrodnicze i nadzory Szacunkowa wartość rzeczowej realizacji inwestycji Promocja wraz z kampanią informacyjno-edukacyjną , , , , , , , , , , , , , , ,00 6. Razem: , , ,51 Źródło: Opracowanie własne 7. Analiza specyficzna dla sektora Elementami specyficznymi w projekcie są: Stworzenie warunków dla poprawy bioróżnorodności w obszarze projektowym; Stworzenie miejsca rekreacyjno-edukacyjnego i edukacji ekologicznej Stan aktualny Potok Białka w większej części płynie murowanym, wyprostowanym korytem z licznymi progami przegradzającymi jego bieg. Część jego brzegów jest w pełni zagospodarowana, ze strzyżoną murawą i formowanym żywopłotem. W dolnej części obszaru projektowego jest bogate stanowisko płazów. Teren objęty projektem znajduje się w obszarze występowania elementów specyficznych bioróżnorodnych, które zostały stwierdzone przez ekspertów w analizie środowiskowej i poprzez działania objęte projektem poprawi się występującą bioróżnorodność obszaru. Obszar projektu leży w sąsiedztwie: 250 m Obszar Natura 2000 PLH Beskid Śląski, 400 m Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy Cygański Las 400 m Park Krajobrazowy Beskidu Śląskiego. 24

25 7.2. Stan projektowany Projekt przewiduje ochronę obszarów nadwodnych poprzez wykorzystanie lokalnych zasobów przyrodniczych wraz z prowadzeniem kampanii informacyjno-edukacyjnych. Poprzez przyjęty zakres projektu możliwe będzie uzyskanie i wyróżnienie elementów specyficznych występującej we wskazanej lokalizacji: Jedynie racjonalne zagospodarowanie miejsca zapobiegnie inwazyjnemu niszczeniu występującej w tym terenie bioróżnorodności i uniemożliwi jego dalszą inwazyjną dewastację. Poprzez przewidziane w projekcie działania jak: regulacja nadbrzeży i odtworzenie siedlisk przyrodniczych w dolinie potoku Białka, podjęcie działań w celu ochrony unikatowych dziko rosnących gatunków roślin. uporządkowanie i zagospodarowanie zielenią nadbrzeży, modernizację i budowę ścieżki pieszo-rowerowej przy brzegu, możliwe jest stworzenie warunków dla poprawy bioróżnorodności. Dalsze pozostawienie terenów objętych projektem na inwazyjne, niezorganizowane i niezaplanowane działania ludzkie, narażą obszar na biologiczną degradację. W wypadku nasadzeń należy skorzystać z rodzimych gatunków, dostosowanych do warunków siedliskowych (gatunki łęgowe), lokalnego pochodzenia. Znaczący pozytywny wpływ projektu na środowisko można osiągnąć w szczególności poprzez: zaprojektowanie, utworzenie i utrzymanie "hotelu dla owadów" oraz włączenie do projektu usuwania i niszczenia roślin inwazyjnych - są one jedną z głównych przyczyn zmniejszania się bioróżnorodności w zbiorowiskach roślinnych i wśród zwierząt. Poprzez racjonalne zagospodarowanie terenu, możliwe jest poprawa elementu specyficznego terenu jakim jest stworzenie miejsca aktywnego wypoczynku i edukacji ekologicznej. Podjęcie działań inwestycyjnych polegających na: stworzeniu przestrzeni parkowo rekreacyjnej pomiędzy brzegiem potoku Białka a ul. J. Fałata, budowie trasy rowerowej i wyznaczeniu szlaku turystycznego rowerowego, przeniesieniu i odtworzeniu starej chałupy mieszkalnej z terenu gminy Wilkowice na teren planowanego do stworzenia w przyszłości lokalnego skansenu w Bystrej jako zachowanie dziedzictwa kulturowego dla przyszłych pokoleń, przyczyni się do stworzenia w miejscu dotychczas zaniedbanym i niedocenionym przyrodniczo przestrzeni aktywnego wypoczynku i edukacji ekologicznej. Przewiduje się możliwość rekreacyjno-edukacyjnego skorzystania z obiektu poprzez rodzin rocznie. Dodatkowo, umiejscowienie tablic dydaktycznych o tematyce związanej z występującą w rejonie bioróżnorodnością i wartością krajobrazową okolicy przyczyni się do wzmocnienia postaw ekologicznych mieszkańców. 25

26 8. Analiza wariantowa Do analizy wariantowości niniejszego przedsięwzięcia przyjęto trzy rozwiązania: Wariant I realizacja zakresu podanego przez Beneficjenta, który przewidywał: stworzenie przestrzeni parkowo rekreacyjnej pomiędzy brzegiem potoku Białka a ul. J. Fałata, regulacja nadbrzeży i odtworzenie siedlisk przyrodniczych w dolinie potoku Białka na długości około 5 km, budowa trasy rowerowej na długości około 1 km i wyznaczenie szlaku turystycznego rowerowego, budowa obiektu mostowego na potoku Białka pomiędzy ul. Klimczoka i ul. J. Fałata, przeniesienie i odtworzenie starej chałupy mieszkalnej z terenu gminy Wilkowice na teren planowanego do stworzenia w przyszłości lokalnego skansenu w Bystrej jako zachowanie dziedzictwa kulturowego dla przyszłych pokoleń, stworzenie ścieżki edukacyjno przyrodniczej wzdłuż brzegu potoku Białka, (w okolicach potoku będzie znajdował się zbiornik rozrodczy płazów). Wariant ten został odrzucony w następujących powodów: Przewidziano działania, które w zbyt małym stopniu poprawiają lokalną bioróżnorodność. Koszt tego wariantu wyniesie ok. 80% wartości ogólnych kosztów podanych w analizie technicznotechnologicznej dział nr 6. Wariant II - realizacja inwestycji w wariancie przyjętym do realizacji i opisanym w rozdziale 6 łącznie z rekomendacjami zawartymi w punkcie a) - podstawowych założeń projektowych, uwzględniających rekomendacje analizy środowiskowej działu nr 9. Wariant III rozszerzenie zakresu zadania. Zakładał on większą realizację zadania: Budowę podestu widokowego w miejscu ujścia potoku Białka do rzeki Biała w celu stworzenia miejsca edukacji ekologicznej i eksponowania lokalnej bioróżnorodności i krajobrazu. Wariant ten został odrzucony w następujących powodów: Znacznie zwiększone nakłady inwestycyjne; Istotnie utrudnione i wydłużone uzyskiwanie pozwoleń prawnych na realizację rozszerzonego zakresu projektu; Zwiększone koszty eksploatacyjne. Dodatkowy koszt tego wariantu może zwiększyć koszt o ok. 120%. Mając powyższe na uwadze rekomenduje się przyjąć wariant II. Wariant ten uwzględnia zarówno propozycje Beneficjenta, jak również zaproponowane przez ekspertów działania wzmacniające pozytywny wpływ na środowisko naturalne nieznacznie tylko podnosząc budżet projektu. Wariant ten przedstawia najlepszy stosunek korzyści do ceny. 26