Zespół ekspertów w składzie:

Transkrypt

1 Analiza wykonalności dla projektu pn.: Zagospodarowanie brzegów rzeki Soły oraz potoków Żabniczka, Cięcinka i Loraniec trasami przyrodniczo-tematycznymi Bielsko-Biała, 2014

2 Zespół ekspertów w składzie: Karol Ciężak, Paweł Gałecki, Joanna Zalewska-Gałosz, Wojciech Gałosz, Izabela Kałczuga, Małgorzata Krzysztofik, Krzysztof Linek, Anna Ober, Roman Żurek 2

3 Spis treści Spis treści Charakterystyka projektu Tytuł i definicja projektu Lokalizacja projektu Logika interwencji, cele i wskaźniki projektu Analiza terytorialna Zgodność z politykami strategicznymi Komplementarność projektu Analiza instytucjonalna Beneficjenci projektu Wykonalność instytucjonalna projektu Analiza techniczna i technologiczna Analiza specyficzna dla sektora Stan aktualny Stan projektowany Analiza wariantowa Analiza środowiskowa Analiza prawna i pomoc publiczna Analiza finansowo-ekonomiczna Wykonalność i trwałość projektu Analiza ryzyk i zagrożeń w projekcie Plan wdrożenia projektu Raport z konsultacji społecznych Zakończenie Bibliografia

4 Spis rysunków Rysunek 1 Gmina Węgierska Górka na mapie Województwa Śląskiego... 6 Rysunek 2 Lokalizacja projektu na terenie powiatu... 7 Rysunek 3 Lokalizacja projektu... 8 Spis tabel Tabela 1 Wskaźnik rezultatu Tabela 2 Wskaźnik produktu Tabela 3 Ludność w Gminie Węgierska Górka wg miejsca zameldowania i płci Tabela 5 Wskaźnik obciążenia demograficznego w Gminie Węgierska Górka Tabela 6 Wpływ projektu na polityki horyzontalne Tabela 7 Komplementarność projektu z innymi działaniami Tabela 8 Koszty przygotowania i realizacji projektu Tabela 9 Ocena porównawcza projektu: stan surowy stan z zastosowaniem rekomendacji środowiskowych (skala od -5 do +5) Tabela 11 Wycena i harmonogram w obszarze środowiskowym Tabela 12 Lista nieruchomości objętych projektem wraz ze wskazaniem czy istnieje podstawa dysponowania nieruchomością przez Beneficjenta Tabela 13 Harmonogram rzeczowo-finansowy Tabela 14 Kalkulacja kosztów operacyjnych w wybranych latach analizy Tabela 15 Obliczenie luki w finansowaniu Tabela 16 Obliczenie poziomu dofinansowania Tabela 17 Obliczenia wskaźników rentowności bez uwzględnienia dotacji Tabela 18 Obliczenia wskaźników rentowności z uwzględnieniem dotacji Tabela 19 Obliczenie ENPV i B/C Tabela 20 Ryzyka i zagrożenia w projekcie Tabela 21 Plan wdrożenia projektu

5 1. Charakterystyka projektu 1.1. Tytuł i definicja projektu Zagospodarowanie brzegów rzeki Soły oraz potoków Żabniczka, Cięcinka i Loraniec trasami przyrodniczo-tematycznymi Projekt jest częścią zintegrowanego subregionalnego przedsięwzięcia pn. Rewitalizacja przestrzeni nadbrzeżnych rzek, potoków i zbiorników wodnych Subregionu Południowego. Przedsięwzięcie obejmuje działania polegające na ochronie obszarów nadwodnych wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych i prowadzeniem kampanii informacyjnoedukacyjnych, a także budowę i modernizację niezbędnej infrastruktury związanej z ochroną i przywróceniem właściwego stanu siedlisk przyrodniczych i gatunków. Przedsięwzięcie zintegrowane złożone jest z 35 wzajemnie komplementarnych inwestycji zaplanowanych do realizacji w Bielsku-Białej oraz powiatach: bielskim, cieszyńskim i żywieckim. Przedmiotem projektu jest zagospodarowanie brzegów rzeki Soły oraz potoków Żabniczka, Cięcinka i Loraniec trasami przyrodniczo tematycznymi poprzez budowę ścieżki pieszo-rowerowej wzdłuż brzegów rzeki Soły i Żabniczki wraz z infrastrukturą rekreacyjną oraz zachowaniem i ochroną bioróżnorodności w tym obszarze. Zakres projektowy został przez Beneficjenta podzielony na 2 etapy i obejmuje zadania: na odcinku rzeki Soły (od ujścia potoku Żabniczka do rzeki Soły przy ul. mjr. Kazimierza Czarkowskiego, aż do stadionu sportowego w Ciścu przy ul. Wiklinowej) w obszarze potoku Żabniczanka (na odcinku za torem wzdłuż potoku Żabniczanka do fortu Wędrowiec) Zakres objęty projektem przewiduje budowę ścieżki pieszo-rowerowej. Powstanie przy tym mała infrastruktura tj.: miejsca do odpoczynku z ławkami, koszami, miejscami na rowery, oświetleniem, punktami widokowymi. Obszary rewitalizowane zagospodarowane zostaną, jako miejsca do odpoczynku w otoczeniu naturalnych oczek wodnych oraz kęp nadrzecznej roślinności. W projekcie zaplanowano także oznakowanie ścieżek oraz miejsc atrakcyjnych w Gminie Węgirska Górka (tablice i znaki informacyjne z tekstem, elementami grafiki, itp.). Dzięki temu przedsięwzięciu nastąpi połączenie z istniejącymi ścieżkami, uporządkowanie przestrzeni nadbrzeżnej, pielęgnacja występującej tam roślinności. Poprawi się również dostępność komunikacyjna miejsc o szczególnych walorach przyrodniczych i historycznych. Przedsięwzięcie bazować będzie na walorach rzeki Soły i Żabniczki oraz kompleksu leśnego. Celem projektu jest ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej na obszarze Gminy Łodygowice poprzez: Stworzenie warunków dla poprawy bioróżnorodności w obszarze projektowym; Stworzenie miejsca rekreacyjno-edukacyjnego i edukacji ekologicznej. 5

6 1.2. Lokalizacja projektu Węgierska Górka wieś gminna położona w województwie śląskim, w powiecie żywieckim, w gminie Węgierska Górka. Lokalizacja projektu dotyczy: nadbrzeża rzeki Soła na odcinku - od ujścia potoku Żabniczka do rzeki Soły przy ul. mjr. Kazimierza Czarkowskiego, aż do stadionu sportowego w Ciścu przy ul. Wiklinowej, obszar potoku Żabniczanka - na odcinku za torem wzdłuż potoku Żabniczanka do fortu Wędrowiec. Rysunek 1 Gmina Węgierska Górka na mapie Województwa Śląskiego Źródło: Górka 6

7 Rysunek 2 Lokalizacja projektu na terenie powiatu Źródło: Opracowanie własne na podstawie 7

8 Rysunek 3 Lokalizacja projektu Źródło: Opracowanie własne celem wzmocnienia współpracy między JST koniecznej do realizacji wspólnych działań na obszarze funkcjonalnym 8

9 1.3. Logika interwencji, cele i wskaźniki projektu Rzeka Soła na odcinku projektowym płynie w częściowo uregulowanym korytem obudowanym opaską kamienną. Rzekę otaczają dobrze zachowane łęgi z prawidłowo wykształconą roślinnością. Roślinność inwazyjna reprezentowana jest przez niecierpek gruczołowaty (Impatiens grandulifera), jednak gatunek ten jest dopiero we wstępnej fazie kolonizacji i nie wnika zbyt mocno w stosunkowo nie zaburzone siedlisko. Pojedynczo trafia sie nawłoć późna (Solidago serotina) i rdestowiec ostrokończysty (Reyonurtia japonica). Teren projektowy, to w znacznej części terasa zalewowa. Potok Żabniczka na odcinku projektowym płynie w częściowo uregulowanym korytem obudowanym opaską kamienną. Pola i zabudowa dochodzi momentami do brzegu cieku, zarośla nawiązujące do łęgów ciągną się wzdłuż potoku wąskim, przerywanym pasem i są słabo zachowane. Pojedynczo trafia sie nawłoć późna (Solidago serotina), niecierpek gruczołowaty (Impatiens grandulifera) i rdestowiec ostrokończysty (Reyonurtia japonica). Dalsze pozostawienie terenów objętych projektem na niezorganizowane i niezaplanowane działania ludzkie polegające na braku wskazania i wydzielenia miejsc dla potrzeb rekreacji, narażą obszar na biologiczną degradację. Powyższy sytuacja wpływa na pogarszający się stan bioróżnorodności biologicznej na obszarze Gminy Węgierska Górka, wobec czego w przedmiotowym projekcie jako problem kluczowy określono: niewystarczający stopień ochrony bioróżnorodności biologicznej na obszarze Gminy Węgierska Górka. Mając na względzie konieczność znalezienia rozwiązania powyższego problemu jako cel projektu przyjęto ochronę i przywrócenie różnorodności biologicznej na obszarze Gminy Węgierska Górka. Cel projektu zgodny jest w tym zakresie z celem RPO WSL na lata (wersja 5.1) w ramach osi priorytetowej VI OCHRONA ŚRODOWISKA I EFEKTYWNE WYKORZYSTANIE ZASOBÓW, w odniesieniu do priorytetu inwestycyjnego 6.4: ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej, ochrona i rekultywacja gleby oraz wspieranie usług ekosystemowych, także poprzez program Natura 2000 i zieloną infrastrukturę. W tej osi priorytetowej, w zakresie priorytetu inwestycyjnego 6.4 wyznaczono jeden cel szczegółowy: Ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej. Cel szczegółowy priorytetu inwestycyjnego 6.4 jest spójny z celami głównym i szczegółowym Umowy Partnerstwa, którymi są odpowiednio: zwiększenie konkurencyjności gospodarki oraz zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów naturalnych i kulturowych oraz ich zachowanie. Zgodnie z Projektem Szczegółowego Opisu Priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego (URPO WSL) na lata w zakresie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (wersja 2.0 z maja 2014) przedmiotowy projekt wpisuje się w Działanie 5.4 Ochrona różnorodności biologicznej. W tej wersji dokumentu - celem działania 5.4 jest ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej. Na etapie opracowania właściwego Studium Wykonalności należy odnieść się do zapisów URPO WSL , które aktualnie określają przykładowe rodzaje projektów odnoszące się do przedmiotowego projektu jako: 9

10 1. Budowa, modernizacja i doposażenie ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej lub ochrony różnorodności biologicznej wraz z prowadzeniem kampanii informacyjnoedukacyjnych; 2. Ochrona obszarów nadwodnych wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych wraz z prowadzeniem kampanii informacyjno-edukacyjnych; 3. Budowa i modernizacja niezbędnej infrastruktury związanej z ochroną, przywróceniem właściwego stanu siedlisk przyrodniczych i gatunków (również na terenach chronionych wraz z prowadzeniem kampanii informacyjno-edukacyjnych). W ramach 1. przykładowego rodzaju projektu wsparcie uzyskają ośrodki prowadzące statutową działalność w zakresie edukacji ekologicznej lub ochrony bioróżnorodności, która związana jest z gatunkami rodzimymi stanowiącymi zasoby przyrodnicze województwa śląskiego. W ramach 2. przykładowego rodzaju projektu wsparcie uzyskają projekty związane z ochroną obszarów przybrzeżnych rzek, potoków i zbiorników wodnych wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych w celu stworzenia wielofunkcyjnych przestrzeni publicznych o wysokiej jakości, także dla ich zagospodarowania na cele turystyczne. W ramach 3. przykładowego rodzaju projektu wsparcie uzyskają projekty związane z czynną ochroną gatunków rodzimych stanowiącymi zasoby przyrodnicze województwa śląskiego. W ramach wszystkich typów projektów Beneficjent zobowiązany jest do prowadzenia kampanii informacyjno-edukacyjnych. Przedmiotowy projekt wpisuje się w 2 przykładowy rodzaj projektu. Wskaźniki Planowanymi rezultatami wsparcia - zgodnie z aktualnymi zapisami w Projekcie RPO WSL na lata (wersja 5.1) w zakresie budowy, modernizacji i doposażenia ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej lub ochrony różnorodności biologicznej; ochrony obszarów nadwodnych (poprzez zagospodarowanie tych przestrzeni jako bezpiecznych, wielofunkcyjnych przestrzeni publicznych o wysokiej jakości) wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych (np. dla ich zagospodarowania na cele turystyczne), budowy i modernizacji niezbędnej infrastruktury związanej z ochroną, przywróceniem właściwego stanu siedlisk przyrodniczych i gatunków (również na terenach chronionych), będą: 1. Wzrost udziału obszarów chronionych w powierzchni obszarów ogółem; 2. Powstrzymanie procesu utraty różnorodności biologicznej, wzmacnianie potencjału rozwoju gospodarczego i społecznego w oparciu o zrównoważone wykorzystanie walorów przyrodniczych; 3. Rozwój infrastruktury związanej z właściwym ukierunkowaniem ruchu turystycznego na obszarach cennych przyrodniczo zapewniającej z jednej strony lepszą ochronę wartości przyrodniczych, a jednocześnie przyczyniające się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej tych obszarów. Niniejszy projekt spełnia odpowiednio zapisy punktów 2 i 3. 10

11 Tabela 1 Wskaźnik rezultatu L.p. Wskaźnik Jednostka pomiaru Źródło danych Wartość bazowa Wartość docelowa (2018) 1. Udział powierzchni obszarów chronionych w powierzchni ogółem [%] GUS 0 Nie dotyczy 2. Wskaźnik mierzący: Powstrzymanie procesu utraty różnorodności biologicznej, wzmacnianie potencjału rozwoju gospodarczego i społecznego w oparciu o zrównoważone wykorzystanie walorów przyrodniczych zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL 3. Wskaźnik mierzący: Rozwój infrastruktury związanej z właściwym ukierunkowaniem ruchu turystycznego na obszarach cennych przyrodniczo zapewniającej z jednej strony lepszą ochronę wartości przyrodniczych, a jednocześnie przyczyniające się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej tych obszarów zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL Źródło: Opracowanie własne na podstawie RPO WSL na lata (wersja 5.1) zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL 11

12 Tabela 2 Wskaźnik produktu L.p. Wskaźnik Jednostka pomiaru Źródło danych Wartość bazowa Wartość docelowa (2017) Liczba ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej objętych wsparciem Łączna powierzchnia zrekultywowanych gruntów Liczba wspartych form ochrony przyrody [szt.] [ha] Źródło: URPO WSL na lata (wersja 5.1) Dokumentacja wykonawczo - techniczna/ protokoły zdawczo odbiorcze Dokumentacja wykonawczo - techniczna/ protokoły zdawczo odbiorcze ,5 [szt.] Sprawozdanie 0 Nie dotyczy Na dzień przygotowania niniejszego opracowania ani projekt Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata , ani projekt uszczegółowienia tegoż programu nie przewidują wskaźników innych niż te, które podano w tabelach. Wskaźniki określone w dostępnych projektach dokumentów nie są adekwatne do zaplanowanych typów działań, jak również nie pozwalają na zmierzenie rezultatów wsparcia, jakimi zgodnie z projektem RPO WSL na lata (wersja 5.1) mają być: Powstrzymanie procesu utraty różnorodności biologicznej, wzmacnianie potencjału rozwoju gospodarczego i społecznego w oparciu o zrównoważone wykorzystanie walorów przyrodniczych; Rozwój infrastruktury związanej z właściwym ukierunkowaniem ruchu turystycznego na obszarach cennych przyrodniczo zapewniającej z jednej strony lepszą ochronę wartości przyrodniczych, a jednocześnie przyczyniające się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej tych obszarów. W związku z powyższym, rezultaty te podano bez określenia nazwy wskaźnika. Jednocześnie przy wskaźniku Liczba ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej objętych wsparciem podano wartość 1, gdyż beneficjent zobowiązany będzie do prowadzenia kampanii informacyjno-edukacyjnych w ramach projektu. Niezbędna będzie weryfikacja powyższych zapisów po opublikowaniu listy wskaźników obowiązujących dla tego typu projektu. Procedura raportowania i monitorowania wskaźników dostosowana będzie do Wytycznych z zakresu monitoringu i sprawozdawczości RPO Województwa Śląskiego Obowiązki beneficjenta w zakresie sprawozdawczości będzie również określać umowa o dofinansowanie. Funkcję sprawozdania na poziomie beneficjenta spełniać będzie część wniosku o płatność dotycząca postępu rzeczowego i finansowego danego projektu (w tym informacja nt. postępu prac, osiągniętych 12

13 produktów). Wskaźniki produktu będą monitorowane co najmniej 1 raz na kwartał, natomiast wskaźniki rezultatu najpóźniej w rok po zakończeniu inwestycji. 2. Analiza terytorialna Węgierska Górka gmina wiejska zlokalizowana w południowej części województwa śląskiego, w powiecie żywieckim. Gminy sąsiadujące to: Milówka, Ujsoły, Jeleśnia, Radziechowy-Wieprz. Gmina Węgierska Górka zlokalizowana jest się pomiędzy Beskidem Śląskim a Beskidem Żywieckim, w dolinie rzeki Soły. Sołectwa wchodzące w skład gminy to: - Cisiec, - Cięcina, - Węgierska Górka, - Żabnica. Przez teren gminy przebiega droga krajowa Żywiec Zwardoń, łączy ona dwa ośrodki miejskie Bielsko-Biała i Żywiec. Istotną funkcję w regionalnym układzie komunikacyjnym odgrywa także linia kolejowa relacji Żywiec Zwardoń. Stanowi ona połączenie ze Słowacją. Południowo-wschodnie, geograficzno-administracyjne granice gminy przebiegają wzdłuż grzbietów Romanki (1 366 m n.p.m.), Lipowskiej (1 324 m n.p.m.) i Prusowa (1 010 m n.p.m.). Północnozachodnia granica opiera się o jeden ze szczytów masywu Baraniej Góry Glinne (1 021 m n.p.m.). Gmina Węgierska Górka zlokalizowana jest w dorzeczu rzeki Soły (prawobrzeżny dopływ Wisły), która wraz z dopływami, potokami górskimi określa zasoby wód powierzchniowych. Do głównych dopływów Soły zaliczyć możemy Potok Żabniczanka, która stanowi prawobrzeżny dopływ Soły, w dolnym biegu zwana jest Żabnicką Rzeką. Do mniejszych dopływów Soły zaliczyć możemy Potok Cięcinka oraz Potok Olejnik. Teren należy obecnie do atrakcyjniejszych pod względem turystycznym regionów Polski południowej. Centrum administracyjne gminy znajduje się w kompleksie budynków położonych przy głównej ulicy Węgierskiej Górki. Swoją siedzibę posiada tam m.in. Urząd Gminy, Gminna Biblioteka Publiczna, Komisariat Policji, Poczta i Bank Spółdzielczy. Tabela 3 Ludność w Gminie Węgierska Górka wg miejsca zameldowania i płci Wyszczególnienie j.m Ludność wg miejsca zameldowania i płci stan na 31 XII ogółem osoba mężczyźni osoba kobiety osoba Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS Według danych GUS na 31 grudnia 2013 r. Węgierska Górka liczyła mieszkańców, natomiast jej powierzchnia wynosi 76 km². Gęstość zaludnienia stanowi aktualnie 198 os./km² i od kilku lat 13

14 wzrasta (w 2009 r. gęstość zaludnienia wynosiła 193 os./km²). Saldo migracji na osób w 2013 r. było ujemne i wyniosło minus 1,8 (w 2009 r. było dodatnie wynosiło 1,2). Tabela 4 Wskaźnik obciążenia demograficznego w Gminie Węgierska Górka Wyszczególnienie j.m ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym osoba 57,8 58,1 58,1 58,4 58,2 osoba 72,3 73,9 76,7 79,8 82,2 ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym osoba 24,3 24,7 25,2 25,9 26,3 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS W strukturze ludności Węgierskiej Górki w 2013 r. 63,2% mieszkańców stanowiły osoby w wieku produkcyjnym, 20,2% osoby w wieku przedprodukcyjnym, a 16,6% osoby w wieku poprodukcyjnym. Od lat wzrasta ilość osób w wieku poprodukcyjnym. Przyrost naturalny na ludności w 2013 r. wyniósł 0,9 i ma tendencję malejącą. Liczba pracujących w Węgierskiej Górce to ogółem osób (GUS, stan na 31 XII 2013 r.). Pracujący na ludności w 2013 r. stanowili 133 osoby. Na koniec czerwca 2014 r. stopa bezrobocia w Polsce wyniosła 12%, w województwie śląskim 10,2%, a w powiecie żywieckim 14%. Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w 2013 r. w PUP Żywiec z gminy Węgierska Górka to 966 osób (w 2012 r. zarejestrowanych bezrobotnych było 971). Gospodarka Według danych GUS BDL (stan na koniec 2013 r.) podmioty gospodarki narodowej stanowiły w gminie Węgierska Górka ogółem w tym z sektora publicznego 29, sektora prywatnego 1 255, a wśród nich sektor prywatny osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą firm. Wiodącym sektorem wśród zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w Węgierskiej Górce są firmy z sektora G handel detaliczny i hurtowy (302 firmy), sektora F budownictwo (270), sektora C przetwórstwo przemysłowe (177). Zasoby mieszkaniowe gminy Węgierska Górka stanowią (wg GUS, stan na XII 2013 r.), w tym budynki mieszkalne to ogółem Liczba mieszkań oddanych w 2013 r. do użytkowania to 47. Urządzenia sieciowe (dane GUS na 2013 r.): Wodociągi długość czynnej sieci rozdzielczej to 51,7 km, a połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania to szt. Kanalizacja długość czynnej sieci kanalizacyjnej to 108,0 km, a połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania to szt. 14

15 Ludność w % ogółu ludności korzystająca z instalacji (GUS, 2012 r.): wodociągowej 54,0 kanalizacyjnej 73,5 gazowej 0,1 Infrastruktura społeczna Służba zdrowia: 3 przychodnie; liczba ludności na 1 przychodnię w 2013 r osoby; apteki ogólnodostępne 3; liczba ludności na 1 aptekę ogólnodostępną Placówki edukacyjne w Węgierskiej Górce to: 6 przedszkoli dla 505 dzieci; 5 szkół podstawowych (dla 906 uczniów) oraz 4 gimnazja (dla 485 uczniów). Warunki do rekreacji rodzinnej i eko-edukacji Gmina Węgierska Górka zlokalizowana jest w dorzeczu rzeki Soły (prawobrzeżny dopływ Wisły), której głównymi dopływami są m.in. Potok Żabniczanka (prawobrzeżny dopływ), w dolnym biegu zwana jest Żabnicką Rzeką oraz Potok Cięcinka i Potok Olejnik. Bazę noclegową stanowią: kemping PTTK,, domy wczasowe, pensjonaty, gospodarstwa agroturystyczne i kwatery prywatne. Węgierska Górka jest doskonałym miejscem dla miłośników górskich wędrówek. W gminie występują bardzo dobre warunki dla rozwoju rekreacji rodzinnej i eko-edukacji. Podsumowanie Gmina Węgierska Górka liczy mieszkańców, jej powierzchnia wynosi 76 km². Gęstość zaludnienia stanowi 198 os./km² i od kilku lat wzrasta. Narasta ilość osób w wieku poprodukcyjnym. Przyrost naturalny na ludności w 2013 r. wyniósł 0,9 i ma tendencję malejącą. Głównym źródłem utrzymania na obszarze gminy Węgierska Górka jest handel, na drugim miejscu plasuje się budownictwo. Niższy odsetek ludności utrzymuje się z pracy w sektorze przemysłowym, transporcie, gospodarce magazynowej i łączności. Korzystna lokalizacja gminy, niewielka odległość od przejść granicznych oraz dobrze rozwinięta sieć komunikacyjna są głównymi czynnikami sprzyjającymi rozwojowi gospodarczemu gminy. Bazę noclegową stanowią: kemping PTTK,, domy wczasowe, pensjonaty, gospodarstwa agroturystyczne i kwatery prywatne. Węgierska Górka jest doskonałym miejscem dla miłośników górskich wędrówek. W gminie występują bardzo dobre warunki dla rozwoju rekreacji rodzinnej i ekoedukacji. 3. Zgodność z politykami strategicznymi Projekt jest zgodny z poniższymi celami i priorytetami dokumentów strategicznych na poziomie kraju, regionu, powiatu i gminy. Zgodność przedmiotowego projektu z dokumentami strategicznymi na poziomie kraju, związanych z perspektywą finansową prezentują poniżej wskazane zapisy odnoszące się do specyfiki projektu Beneficjenta: 15

16 Strategia Europa 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu Priorytet: rozwój zrównoważony wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej. Działania: Konkurencyjność, Przeciwdziałanie zmianom klimatu, Czysta i efektywna energia. Programowanie perspektywy finansowej Umowa Partnerstwa Cel główny zwiększenie konkurencyjności gospodarki; cel szczegółowy zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów naturalnych i kulturowych oraz ich zachowanie. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego : Regiony, Miasta, Obszary wiejskie Cele polityki regionalnej do 2020: 1. Wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów ( konkurencyjność ), w tym: Wspieranie rozwoju i znaczenia miast subregionalnych; 2. Budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji obszarów problemowych ( spójność ); 2.3. Restrukturyzacja i rewitalizacja miast i innych obszarów tracących dotychczasowe funkcje społeczno-gospodarcze. Krajowy Program Reform 2013 Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko (MG/MŚ) cel główny: zapewnienie wysokiej jakości życia obecnych i przyszłych pokoleń z uwzględnieniem ochrony środowiska oraz stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju nowoczesnego sektora energetycznego, zdolnego zapewnić Polsce bezpieczeństwo energetyczne oraz konkurencyjną i efektywną energetycznie gospodarkę; cel szczegółowy: poprawa stanu środowiska (w tym ochrona wód i powietrza, racjonalna gospodarka odpadami, promocja technologii środowiskowych i zachowań ekologicznych). Strategia Rozwoju Kraju 2020 Cel II.6.4. Poprawa stanu środowiska; III.3.4. Zwiększenie spójności terytorialnej. Polska Wyzwania rozwojowe Wyzwanie 5 - BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNO-KLIMATYCZNE, w tym: Wyzwania klimatyczne, Energetyka klimat. Dylematy, oś czasu i zadania. Osiągnięcie celów klimatycznych (radykalne ograniczenie emisji) oraz środowiskowych (zrównoważony rozwój poprawa lesistości, waloryzacja różnorodności biologicznej, ochrona światowych podziemnych zasobów wody, zmniejszenie deficytu wody); Poprawa stanu wód i zmniejszanie deficytu wody. Rekomendacje m.in.: dot. opracowania PLANU NA RZECZ OCHRONY ZASOBÓW NATURALNYCH I ŚRODOWISKA i wskazane tam działania wspierające w perspektywie długofalowej. Regionalne i lokalne dokumenty programowe odnoszące się do specyfiki przedmiotowego projektu: Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego Śląskie Obszar Priorytetowy (C) PRZESTRZEŃ. Cel strategiczny: Województwo śląskie regionem atrakcyjnej i funkcjonalnej przestrzeni. Cel operacyjny: C.1. Zrównoważone wykorzystanie zasobów środowiska. Kierunki działań tj.: 3. Wspieranie wdrażania rozwiązań w zakresie zintegrowanego i zrównoważonego zarządzania zasobami wodnymi w zlewni, w tym ochrony przeciwpowodziowej i przeciwdziałania skutkom suszy; 5. Wspieranie działań na rzecz poprawy jakości wód powierzchniowych oraz ochrony wód podziemnych i racjonalizacji ich wykorzystania; 9. Wspieranie działań zmierzających do zachowania i odtwarzania bio- 16

17 i georóżnorodności; 12. Wspieranie edukacji ekologicznej i kształtowanie postaw pro środowiskowych; 13. Rekultywacja terenów zdegradowanych na cele środowiskowe. Cel operacyjny: C.3. Wysoki poziom ładu przestrzennego i efektywne wykorzystanie przestrzeni. Kierunki działań tj.: 3. Tworzenie i rewitalizacja obszarów zieleni urządzonej oraz terenów rekreacyjnych; 8. Wsparcie działań podnoszących jakość planowania przestrzennego na poziomie regionalnym i lokalnym, w tym działań integracyjnych. Realizacja przedmiotowego projektu przyczyni się do spełnienia wskazanych celów, ponieważ swoim zakresem wpłynie na poprawę atrakcyjności i funkcjonalności przestrzeni w obszarze gminy i spełni założenia operacyjne wskazanych wyżej celów wojewódzkich. Projekt Strategii Rozwoju Subregionu Południowego Województwa Śląskiego wraz ze Strategią Regionalnych Inwestycji Terytorialnych na lata (Bielsko-Biała, wrzesień 2014 r.) Cel RIT I. Poprawa infrastruktury ochrony środowiska poprzez zabezpieczenie i wykorzystanie zasobów obszaru funkcjonalnego subregionu południowego wynikający z priorytetu III Strategii Rozwoju Subregionu Południowego: Rozwój infrastruktury i usług dla zrównoważonego rozwoju oraz jest spójny z jego celem operacyjnym III.1 Ochrona środowiska i zrównoważone wykorzystanie zasobów środowiska. Priorytet II Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów. Przedmiotowy projekt spełnia te zapisy, ponieważ poprawi infrastrukturę ochrony środowiska i wykorzysta lokalne zasoby naturalne gminy na rzecz ochrony środowiska i jego zrównoważonego rozwoju na tle całego Subregionu oraz województwa. Projekt RPO WSL wersja 5.1 z dnia Oś Priorytetowa: VI Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów, w zakresie priorytetu inwestycyjnego 6.4: ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej, ochrona i rekultywacja gleby oraz wspieranie usług ekosystemowych, także poprzez program Natura 2000 i zieloną infrastrukturę. Gmina niniejszym projektem planuje efektywnie wykorzystać swoje naturalne zasoby i chronić środowisko w obrębie objętym projektem z właściwym dostosowaniem się do wytycznych tego RPO WSL. Projekt Szczegółowego Opisu Osi Priorytetowych RPO WSL w zakresie EFRR w. 2.0 Oś Priorytetowa: IV Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów. Działanie 5.4 Ochrona różnorodności biologicznej. Niniejszy projekt w swoich założeniach realizować będzie przedsięwzięcia oparte na wytycznych programowych wskazanego URPO, ponieważ zakłada ochronę bioróżnorodności w obszarze objętym projektem i odnosi się w swoich efektach do celów tej części działań RPO WSL. Strategia Zrównoważonego Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Powiatu Żywieckiego na lata (aktualizacja 2013) P I Trwały rozwój gospodarczy w powiecie; C I.2 Rozwój usług turystycznych; C I.2 Rozwój usług turystycznych; Z I.21.4 Wykorzystanie na cele rekreacyjno zdrowotne zasobów naturalnych, w tym solanek; C I.3 Zachowanie przestrzennych walorów powiatu; C I.6 Uatrakcyjnienie wizerunku powiatu i stworzenie warunków do inwestowania; Z I.61.3 Promocja przedsięwzięć ekologicznych. P IV Eliminacja zagrożeń środowiskowych i racjonalizacja ochrony środowiska; C IV.1 Podniesienie świadomości ekologicznej mieszkańców; 17

18 C IV.3 Zachowanie terenów cennych pod względem przyrodniczym; Z IV.31.1 Organizacja ochrony różnorodności biologicznej przyrody; Z IV.31.2 Organizacja ochrony wód na terenie powiatu; Z IV.31.3 Organizacja ochrony istniejącej bioróżnorodności zbiorowisk leśnych i nieleśnych. C IV.4 Właściwe kształtowanie istniejących walorów środowiskowych; O IV.41 Racjonalna gospodarki zasobami środowiska. Wykazane cele będą realizowane w niniejszym projekcie, ponieważ zaplanowane działania w zakresie: stworzenie warunków dla poprawy bioróżnorodności w obszarze projektowym i stworzenie miejsca rekreacyjno-edukacyjnego i edukacji rodzinnej są komplementarne do tych zapisów i kierunku rozwoju regionu. Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Węgierska Górka na lata W obszarze ochrony powierzchni ziemi i gleby: cele w zakresie rekultywowania terenów zdegradowanych oraz ochrona gleb przed negatywnym oddziaływaniem. W obszarze ochrony przyrody: cele w zakresie ochrony i zwiększenia ilości oraz uporządkowanie terenów zielonych; zachowanie bioróżnorodności poprzez ochronę gatunkową roślin i zwierząt; tworzenie ścieżek dydaktyczna przyrodniczych na terenach cennych przyrodniczo i bogatych krajobrazowo. Przedmiotowy projekt swoim zakresem spełnia założone w lokalnym POŚ cele dotyczące ochrony środowiska naturalnego. Polityki horyzontalne Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/ nakłada na państwa członkowskie wdrażające fundusze strukturalne, obowiązek stosowania tzw. polityk horyzontalnych: W Artykule 7 - Promowanie równości mężczyzn i kobiet oraz niedyskryminacji; W Artykule 8 - Zrównoważony rozwój. Planowane działanie następująco wpływa na poszczególne polityki horyzontalne: 18

19 Tabela 5 Wpływ projektu na polityki horyzontalne Polityki horyzontalne Zrównoważony rozwój Promowanie równości mężczyzn i kobiet oraz niedyskryminacji Zgodność projektu z politykami Realizacja projektu będzie miała pozytywny wpływ na politykę zrównoważonego rozwoju przede wszystkim poprzez oddziaływanie na ochronę i poprawę jakości środowiska naturalnego. Zgodnie z założeniami zrównoważonego rozwoju, przy korzystaniu z zasobów naturalnych nie należy kierować się jedynie zaspokajaniem własnych potrzeb, ale też brać pod uwagę przyszłe pokolenia i stan otaczającego środowiska. Przedmiotowy projekt spełnia te założenia oraz tej polityki horyzontalnej rozwoju UE, która skupia się także na takich elementach jak: budowanie bardziej konkurencyjnej gospodarki, która będzie korzystać z zasobów w sposób racjonalny i oszczędny. Do infrastruktury powstałej w ramach projektu zapewniony zostanie równy dostęp kobietom i mężczyznom oraz osobom niepełnosprawnym różnych płci, wyznań i religii, rasy i narodowości. W pływ projektu na polityki pozytywny neutralny Źródło: Opracowanie własne na podstawie Rozporządzenia ramowego dla EFSI nr 1303/2013 (Dz. Urz. UE L 347 z 20 grudnia 2013 r.) oraz Projektu RPO WSL (wersja 5.1) 4. Komplementarność projektu Projekt jest częścią zintegrowanego subregionalnego przedsięwzięcia pn. Rewitalizacja przestrzeni nadbrzeżnych rzek, potoków i zbiorników wodnych Subregionu Południowego, w związku z czym przedsięwzięciami komplementarnymi do niniejszego projektu będą wszystkie działania zaplanowane do realizacji w przedsięwzięciu zintegrowanym. Projekt jest komplementarny z innym projektem, współfinansowanym ze środków UE zmierzającym do optymalnego zagospodarowania zasobów naturalnych na obszarze Gminy Węgierska Górka. 19

20 Tabela 6 Komplementarność projektu z innymi działaniami L.p. Nazwa projektu Podmiot realizujący Źródło finansowania Wartość brutto w PLN Stan realizacji przedsięwzięcia 1. Rozbudowa infrastruktury turystycznej poprzez budowę i oznakowania ścieżek pieszorowerowych, parku i kładki, poprawiających dostępność do miejsc przyrodniczych i historycznych w Gminie Węgierska Górka Gmina Węgierska Górka Budżet Gminy EFRR ,98 zrealizowany 2. Utworzenie i oznakowanie ścieżki pieszo-rowerowej na pograniczu polsko-czeskim Gmina Węgierska Górka Budżet Gminy EFRR budżet państwa 10% ,18 zrealizowany 3. Zagospodarowanie otoczenia historycznego schronu bojowego "Wędrowiec" na przygranicznym szlaku Gmina Węgierska Górka Budżet Gminy EFRR budżet ,08 zrealizowany 4. Rozbudowa infrastruktury rekreacyjnej i okołoturystycznej poprzez budowę ścieżki pieszorowerowej. Gmina Węgierska Górka Budżet Gminy PROW Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z ankiety dla beneficjentów projektu ,45 w realizacji 5. Analiza instytucjonalna 5.1. Beneficjenci projektu Beneficjentem projektu będzie jednostka samorządu terytorialnego jest Gmina Węgierska Górka. Gmina Węgierska Górka jest podstawową jednostką lokalnego samorządu terytorialnego, powołaną dla organizacji życia publicznego na swoim terytorium. Wszystkie osoby zamieszkujące na stałe na obszarze Gminy stanowią wspólnotę samorządową i realizują swoje zbiorowe cele lokalne poprzez udział w referendum gminnym oraz poprzez statutowe organy. Gmina działa w oparciu o Ustawę z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. Nr 142 z 2001 r. poz z późn. zm.) oraz Statut Gminy Węgierska Górka, podjęty Uchwałą Rady Gminy nr XXX/327/2006 z dn. 19 września 2006 r. W skład Gminy Węgierska Górka wchodzą 4 jednostki pomocnicze (sołectwa): Cięcina, Cisiec, Węgierska Górka i Żabnica. Gmina posiada osobowość prawną i wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Samodzielność gminy podlega ochronie sądowej. Podstawowym zadaniem Gminy jest zaspokajanie zbiorowych potrzeb gminnej wspólnoty samorządowej. W przypadku przedmiotowego przedsięwzięcia Gmina realizuje inwestycję, której efektem będzie zaspokojenie potrzeb mieszkańców w zakresie kultury fizycznej i turystyki, w tym 20

21 terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych. Gmina zarządzana jest poprzez Organy, którymi są: Rada Gminy oraz Wójt Gminy. Beneficjentem pośrednim (ostatecznym) będą mieszkańcy gminy Węgierska Górka oraz turyści. Właścicielem wykonanej inwestycji w ramach projektu, będzie Beneficjent Gmina Węgierska Górka Wykonalność instytucjonalna projektu Nadzór nad inwestycją i obowiązki wynikające z faktu dofinansowania projektu z funduszy Unii Europejskiej przejmą Pracownicy Urzędu Gminy (Referat Funduszy Zewnętrznych i Kontroli, Referat Inwestycji Komunalnych i Ochrony Środowiska), podlegli Wójtowi, którzy odpowiedzialni będą za dokumentowanie wszelkich działań dokonanych w trakcie trwania projektu, procedury przetargowe, sprawozdawczość, zarządzanie budżetem projektu, promocję projektu. Za finansową stronę projektu odpowiedzialny będzie Skarbnik Gminy. Gmina ponosić będzie także odpowiedzialność za osiągnięcie założonych wskaźników i utrzymywanie efektów przedsięwzięcia. Jak wynika z powyżej przedstawionych danych Beneficjent, z uwagi na zaangażowanie swoich komórek organizacyjnych do przedmiotowego projektu - są przygotowani do realizacji projektu, posiadają wszelką zdolność organizacyjną i finansową do wdrożenia projektu, a dotychczasowa działalność w tym zakresie zapewnia, iż zarówno realizacja, jak i utrzymanie projektu w okresie trwałości będą zagwarantowane. 6. Analiza techniczna i technologiczna Analiza stanu aktualnego Zakres projektowy został przez Beneficjeta podzielony na 2 etapy. Rzeka Soła to rzeka przepływa kolejno przez: Kotlinę Żywiecką, Beskid Mały i Pogórze Śląskie i jest pierwszym dużym prawobrzeżnym dopływem Wisły. Długość 88,9 km, powierzchnia dorzecza 1,4 tys. km². Rzeka zaczyna się jako połączenie kilku potoków górskich Beskidu Żywieckiego najbardziej wyrazistym miejscem, od którego można mówić o rzece Soła, jest połączenie dwu dużych potoków górskich w sąsiedniej gminie Rajcza. Na odcinku rewitalizowanym tj od ujścia potoku Żabniczka do rzeki Soły (ul. mjr. Kazimierza Czarkowskiego) do rzeki Soła aż do stadionu sportowego w Ciścu (ul. Wiklinowa) rzeka Soła nie podlega szczególnej ochronie prawnej. W obszarze zainteresowania projektu rzeka Soła biegnie w częściowo uregulowanym korycie obudowanym opaską kamienną. Rozlewisko rzeki na odcinku zainteresowania tj ok km do jest szerokie. Ponadto w obszarze tym na miedzy walu zlokalizowane są liczne wypłacenia i łachy żwirów stanowiące najprawdopodobniej miejsca rozrodów ptaków i tarła ryb. Brzegi rzeki Soły zalesione i zadrzewione z potwierdzonymi obszarami (płatami) roślinności inwazyjnej. Wzdłuż rzeki na jej prawym brzegu zlokalizowana jest droga gruntowa. Obszar zainteresowania o bardzo dużym potencjale przyrodniczym znajduje się w obszarze zagrożenia 1% strefie zalewowej - Górna Wisła. Potok Żabniczanka jest prawym dopływem Soły swoja nazwę i początek bierze we wsi Żabnica. Na odcinku rewitalizowanym tj na odcinku za torem wzdłuż potoku Żabniczanka do fortu Wędrowiec rzeka Żabniczanka nie podlega szczególnej ochronie prawnej. W obszarze zainteresowania projektu rzeka 21

22 biegnie w częściowo uregulowanym korycie obudowanym opaską kamienną. Obszar wskazany przez Beneficjenta obejmuje odcinek około m Opis wybranego wariantu technicznego/ technologicznego Zgodnie z przedłożonym przedmiotem projektu będzie zagospodarowanie brzegów rzeki Soły i Żabniczanki poprzez budowę : Ścieżki pieszo-rowerowej o szerokości 2 m i długości 1780 m oraz 1062 m wykonana na podbudowie z kruszywa łamanego, o nawierzchni z kostki betonowej i obustronnym krawężnikiem. Zagospodarowanie terenu wokół ścieżek (miejsca do odpoczynku z ławkami, koszami, miejscami na rowery oświetleniem, punktami widokowymi, wykorzystanie jako miejsc do odpoczynku naturalnych oczek wodnych oraz kęp nadrzecznej roślinności. Oznakowanie ścieżek oraz miejsc atrakcyjnych w Gminie (tablice i znaki informacyjne z tekstem, elementami grafiki, itp.), Stworzenie połączeń z istniejącymi ścieżkami, uporządkowanie przestrzeni nadbrzeżnej, pielęgnacja występującej tam roślinności. W celu usprawnienia prac nad realizacją zadania Beneficjent zlecił wykonanie map do celów poprojektowych a także rozpoczęto projektowanie przedmiotowego zadania. a) Podstawowe założenia projektowe dla rzeki Soły: Dla budowy ścieżek i placów wokół elementów zagospodarowania terenu proponuje się dokonać przeprojektowania założeń i zastosować zamiennnie nawierzchnie szutrowo żwirową lub przy użyciu wodno-przepuszczalnych materiałów. Zaprojektowanie ścieżki i lokalizację urządzeń tak aby zarówno jej przebieg, jak i użyte materiały w jak najmniejszym stopniu ingerowały w środowisko. Zaprojektowanie prac, żeby w maksymalnym stopniu uniknąć wycinki drzew. Prowadzić ochronę łęgu oraz ziołorośli, Oświetlenie terenów nadrzecznych z wyłączeniem refugiów i enklaw przyrodniczych - Stosować oświetlenie hybrydowe połączenie energii słonecznej i turbin wiatrowych w celu eliminacji budowy sieci kablowej ziemnej lub napowietrznej. W wypadku wykonania oświetlenia obiektów - stosować wyłącznie oprawy lamp z ULOR=0, o zerowej emisji do górnej półsfery. Maksimum emisji musi przypadać na światło żółte i zielone (długości fali w zakresie nm) o widmie ciągłym; Zaleca się zastosować zasilanie fotowoltaiczne, w przypadku konieczności budowy sieci oświetleniowej. Dla potrzeb budowy miejsc odpoczynku i zlokalizowania małej architektury rekomenduje się terenu otwarte, niezadrzewione. W wypadku nasadzeń - sadzić rośliny rodzimych gatunków, lokalnego pochodzenia, siedliskowo dopasowane do terenu. Należy do absolutnego minimum zredukować umacnianie brzegów. Ewentualne umocnienia realizować tylko w miejscach, gdzie w bezpośredni sposób zagrożona jest infrastruktura 22

23 techniczna. Tam należy umocnienia maksymalnie odsunąć od nurtu, aby zostawić rzece miejsce na anastomozowanie. Zaleca się mocniejsze wyeksponowanie eko-edukacyjnej roli obszaru, opracowanie zwartej koncepcji wraz z urządzeniami wchodzącymi w interakcję z użytkownikiem ścieżki. Zaprojektowanie prac, tak by nie zmniejszyć dostępności cieku dla zwierząt - zwłaszcza drobnych ssaków i płazów. Znaczący pozytywny wpływ projektu na środowisko można osiągnąć w szczególności poprzez: zaprojektowanie, utworzenie i utrzymanie "hotelu dla owadów" oraz włączenie do projektu usuwania i niszczenia roślin inwazyjnych - są one jedną z głównych przyczyn zmniejszania się bioróżnorodności w zbiorowiskach roślinnych i wśród zwierząt. b) Zalecenia dotyczące prac przygotowawczych i wykonawczych dla rzeki Soły: Nadbrzeża w świetle definicji zawartej w ustawie z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne art. 9 ust 1, pkt 19h są urządzeniem wodnym, na które zgodnie z art. 122, ust. 1pkt 3 jest wymagane opracowanie operatu wodno-prawnego i uzyskanie pozwolenia wodno-prawnego. Dla potrzeb budowy miejsc odpoczynku może zaistnieć potrzeba uzyskania dodatkowych uzgodnień z Regionalnym Zarządem Gospodarki Wodnej. W przypadku stwierdzenia w drodze uzgodnień z Regionalną Dyrekcją Zarządu Gospodarki Wodnej że teren objęty projektem jest terenem zalewowym, konieczne jest za podstawie Ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo Wodne, zgodnie z art. 88l ust.1a. uzyskanie decyzji zwalniającej od zakazów Dyrektora RZGW o której mowa w art. 88l ust 1 Prawa wodnego Na podstawie Ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo Wodne, zgodnie z art. 88l ust.1a. budowa, przebudowa lub remont drogi rowerowej oraz wyznaczenie szlaku turystycznego pieszego lub rowerowego wymaga zgłoszenia Dyrektorowi Zarządu Gospodarki Wodnej, w przypadku wcześniejszego stwierdzenia w drodze uzgodnień z w/w Instytucją że teren projektu jest terenem zalewowym c) Podstawowe założenia projektowe dla rzeki Żabnicy: Dla budowy ścieżek i placów wokół elementów zagospodarowania terenu proponuje się dokonać przeprojektowania założeń i zastosować zamiennie nawierzchnie szutrowo żwirową lub przy użyciu wodno-przepuszczalnych materiałów. Zaprojektowanie ścieżki i lokalizację urządzeń tak aby zarówno jej przebieg, jak i użyte materiały w jak najmniejszym stopniu ingerowały w środowisko. Zaprojektowanie prac, żeby w maksymalnym stopniu uniknąć wycinki drzew. Prowadzić ochronę łęgu oraz ziołorośli, Oświetlenie terenów nadrzecznych z wyłączeniem refugiów i enklaw przyrodniczych - Stosować oświetlenie hybrydowe połączenie energii słonecznej i turbin wiatrowych w celu eliminacji budowy sieci kablowej ziemnej lub napowietrznej. W wypadku wykonania oświetlenia obiektów - stosować wyłącznie oprawy lamp z ULOR=0, o zerowej emisji do górnej półsfery. Maksimum emisji musi przypadać na światło żółte i zielone (długości fali w zakresie nm) o widmie ciągłym; Zaleca się zastosować zasilanie fotowoltaiczne, w przypadku konieczności budowy sieci oświetleniowej. Dla potrzeb budowy miejsc odpoczynku i zlokalizowania małej architektury rekomenduje się terenu otwarte, niezadrzewione. 23

24 W wypadku nasadzeń - sadzić rośliny rodzimych gatunków, lokalnego pochodzenia, siedliskowo dopasowane do terenu. Zaleca się mocniejsze wyeksponowanie eko-edukacyjnej roli obszaru, opracowanie zwartej koncepcji wraz z urządzeniami wchodzącymi w interakcję z użytkownikiem ścieżki. Zaprojektowanie prac, tak by nie zmniejszyć dostępności cieku dla zwierząt - zwłaszcza drobnych ssaków i płazów. Znaczący pozytywny wpływ projektu na środowisko można osiągnąć w szczególności poprzez: zaprojektowanie, utworzenie i utrzymanie "hotelu dla owadów" oraz włączenie do projektu usuwania i niszczenia roślin inwazyjnych - są one jedną z głównych przyczyn zmniejszania się bioróżnorodności w zbiorowiskach roślinnych i wśród zwierząt. d) Zalecenia prac przygotowawczych i wykonawczych dla rzeki Żabnicy: Nadbrzeża w świetle definicji zawartej w ustawie z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne art. 9 ust 1, pkt 19h są urządzeniem wodnym, na które zgodnie z art. 122, ust. 1pkt 3 jest wymagane opracowanie operatu wodno-prawnego i uzyskanie pozwolenia wodno-prawnego. Dla potrzeb budowy miejsc odpoczynku może zaistnieć potrzeba uzyskania dodatkowych uzgodnień z Regionalnym Zarządem Gospodarki Wodnej. W przypadku stwierdzenia w drodze uzgodnień z Regionalną Dyrekcją Zarządu Gospodarki Wodnej że teren objęty projektem jest terenem zalewowym, konieczne jest za podstawie Ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo Wodne, zgodnie z art. 88l ust.1a. uzyskanie decyzji zwalniającej od zakazów Dyrektora RZGW o której mowa w art. 88l ust 1 Prawa wodnego Na podstawie Ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo Wodne, zgodnie z art. 88l ust.1a. budowa, przebudowa lub remont drogi rowerowej oraz wyznaczenie szlaku turystycznego pieszego lub rowerowego wymaga zgłoszenia Dyrektorowi Zarządu Gospodarki Wodnej, w przypadku wcześniejszego stwierdzenia w drodze uzgodnień z w/w Instytucją że teren projektu jest terenem zalewowym. e) Ryzyko projektu: Beneficjent nie posiada zatwierdzonego decyzją projektu budowlanego, ani też nie posiada stosowanych uzgodnień na realizację projektu. Opracowana jest jedynie koncepcja architektoniczna. Beneficjent nie posiada własności terenów dla których planuje realizować projekt, konieczny jest wykup działek lub uzyskanie zgód właścicieli na realizację projektu na ich terenie. f) Harmonogram prac przygotowawczych i wykonawczych: Uzyskanie zezwoleń i uzgodnień: od 0 do 200 dnia Opracowanie dokumentacji projektowej: od 200 do 400 dnia Uzyskanie pozwoleń na realizację: od 400do 470 dnia Realizacja prac budowlanych: od 470do 800 dnia Zakładany przez Beneficjenta termin realizacji zadania do dnia jest realny. W planowanym zakresie projekt jest wykonalny technicznie i technologicznie. W projekcie należy przyjąć sprawdzone rozwiązania, które zagwarantują wysoką jakość, trwałość i funkcjonalność, przy równoczesnej oszczędności kosztów na etapie inwestycji i późniejszej eksploatacji. 24

25 Tabela 7 Koszty przygotowania i realizacji projektu L.p. Koszt Kwota netto Vat [23%] Kwota brutto Przygotowanie dokumentacji (studium wykonalności) Wykonanie dokumentacji projektowej i uzyskanie zezwoleń Ekspertyzy, inwentaryzacje przyrodnicze i nadzory Szacunkowa wartość rzeczowej realizacji inwestycji Promocja wraz z kampanią informacyjno-edukacyjną , , , , , , , , , , , , , , ,00 6. Razem: , , ,68 Źródło: Opracowanie własne 7. Analiza specyficzna dla sektora Elementami specyficznymi w projekcie są: Stworzenie warunków dla poprawy bioróżnorodności w obszarze projektowym; Stworzenie miejsca rekreacyjno-edukacyjnego i edukacji ekologicznej Stan aktualny Rzeka Soła na odcinku projektowym płynie w częściowo uregulowanym korytem obudowanym opaską kamienną. Rzekę otaczają dobrze zachowane łęgi z prawidłowo wykształconą roślinnością. Potok Żabniczka na odcinku projektowym płynie w częściowo uregulowanym korytem obudowanym opaską kamienną. Pola i zabudowa dochodzi momentami do brzegu cieku, zarośla nawiązujące do łęgów ciągną się wzdłuż potoku wąskim, przerywanym pasem. Teren objęty projektem znajduje się w obszarze występowania elementów specyficznych bioróżnorodnych, które zostały stwierdzone przez ekspertów w analizie środowiskowej i poprzez działania objęte projektem poprawi się występującą bioróżnorodność obszaru. Obszar projektu leży w sąsiedztwie: Obszar Natura 2000 PLH Beskid Śląski Stan projektowany Przedsięwzięcie bazować będzie na rekreacyjnych walorach rzeki Soły i Żabniczki oraz kompleksu leśnego. Powstaną miejsca wypoczynku i rekreacji, na których znajdują się atrakcje oraz ekspozycje z motywem: przyrodniczym, historycznym, architektonicznym. Poprzez przyjęty zakres projektu możliwe będzie uzyskanie i wyróżnienie elementów specyficznych występujących we wskazanej lokalizacji: 25

26 Jedynie racjonalne zagospodarowanie miejsca zapobiegnie inwazyjnemu niszczeniu występującej w tym terenie bioróżnorodności i uniemożliwi jego dalszą inwazyjną dewastację. Poprzez przewidziane w projekcie działania jak: ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej przy jednoczesny zagospodarowaniu nabrzeży dla celów rekreacyjnych, zbliżenie cieku dla płazów i drobnych ssaków możliwe jest stworzenie warunków dla poprawy bioróżnorodności. Dalsze pozostawienie terenów objętych projektem na inwazyjne, niezorganizowane i niezaplanowane działania ludzkie, narażą obszar na biologiczną degradację. Znaczący pozytywny wpływ na środowisko mogą mieć następujące działania projektowe dotyczące środowiska naturalnego: odtwarzanie i ochrona łęgu, szczepienie runa łęgu, ochrona ziołorośli. W wypadku nasadzeń należy skorzystać z rodzimych gatunków, dostosowanych do warunków siedliskowych (gatunki łęgowe), lokalnego pochodzenia. Znaczący pozytywny wpływ projektu na środowisko można osiągnąć w szczególności poprzez: zaprojektowanie, utworzenie i utrzymanie "hotelu dla owadów" oraz włączenie do projektu usuwania i niszczenia roślin inwazyjnych - są one jedną z głównych przyczyn zmniejszania się bioróżnorodności w zbiorowiskach roślinnych i wśród zwierząt. Poprzez racjonalne zagospodarowanie terenu, możliwe jest poprawa elementu specyficznego terenu jakim jest stworzenie miejsca aktywnego wypoczynku i edukacji ekologicznej. Podjęcie działań inwestycyjnych polegających na: budowie ścieżek pieszo-rowerowych, zagospodarowanie terenu wokół ścieżek poprzez stworzenie miejsc do odpoczynku z ławkami, koszami, miejscami na rowery oświetleniem, punktami widokowymi oraz wykorzystanie jako miejsc do odpoczynku naturalnych oczek wodnych oraz kęp nadrzecznej roślinności, przyczyni się do stworzenia w miejscu dotychczas zaniedbanym i niedocenionym przyrodniczo przestrzeni aktywnego wypoczynku i edukacji ekologicznej. Przewiduje się możliwość rekreacyjno-edukacyjnego skorzystania z obiektu poprzez rodzin rocznie. Dodatkowo, umiejscowienie tablic dydaktycznych o tematyce związanej z występującą w rejonie bioróżnorodnością i wartością krajobrazową okolicy przyczyni się do wzmocnienia postaw ekologicznych mieszkańców. 8. Analiza wariantowa Do analizy wariantowości niniejszego przedsięwzięcia przyjęto trzy rozwiązania: Wariant I realizacja zakresu podanego przez Beneficjenta, który przewidywał: Budowę ścieżka pieszo rowerowa o szerokości 2 m i długości 1780 m oraz 1062 m wykonanej na podbudowie z kruszywa łamanego, o nawierzchni z kostki betonowej i obustronnym krawężnikiem. Zagospodarowanie terenu wokół ścieżek (miejsca do odpoczynku z ławkami, koszami, miejscami na rowery oświetleniem, punktami widokowymi, wykorzystanie jako miejsc do odpoczynku naturalnych oczek wodnych oraz kęp nadrzecznej roślinności. Oznakowanie ścieżek oraz miejsc atrakcyjnych w Gminie (tablice i znaki informacyjne z tekstem, elementami grafiki, itp.), Stworzenie połączeń z istniejącymi ścieżkami, uporządkowanie przestrzeni nadbrzeżnej, pielęgnacja występującej tam roślinności. 26