ASEAN- Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej

Transkrypt

1 ASEAN- Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej Polityka handlowa krajów należących do ASEAN Powstanie ASEAN (1967 r.) Jest to organizacja polityczno-gospodarcza, powstała na gruzach Association of South East Asia utworzonego przez Malezję, Filipiny i Tajlandię w 1961 r. Utworzona na podstawie Deklaracji w Bangkoku. Państwa założycielskie to: Indonezja, Filipiny, Singapur, Tajlandia, Malezja. Trzy podstawowe cele ASEAN Promowanie rozwoju gospodarczego, społecznego i kulturalnego regionu poprzez program współpracy. Stabilność polityczna i ekonomiczna w regionie. Powołanie forum dla rozwiązania problemów wewnątrz-regionalnych. Członkowie ASEAN (w kolejności przystępowania) Filipiny (państwo założycielskie), Indonezja (państwo założycielskie), Malezja (państwo założycielskie), Singapur (państwo założycielskie), Tajlandia (państwo założycielskie), Brunei (od 8 stycznia 1984 r.), Wietnam (od 28 lipca 1995 r.), Laos i Birma (od 23 lipca 1997 r.), Kambodża (od 30 kwietnia 1999 r.). Państwa członkowskie od samego początku wykluczały możliwość dominacji któregokolwiek z nich. W Stowarzyszeniu położono nacisk na całkowitą równość, partnerstwo i suwerenność uczestników. Początki ASEAN Mimo wyliczenia dziedzin współpracy: handel, rolnictwo, przemysł, komunikacja i transport ASEAN był raczej deklaracją dobrych intencji, a nie wytyczeniem konkretnych zadań. Dopiero w latach 70-tych zakończenie wojny w Wietnamie skłoniło kraje do poszerzenia

2 swojej współpracy wywołując potrzebę zbliżenia krajów regionu i skonkretyzowania planów działania. Dlatego też odbył się pierwszy szczyt, któremu przewodziły głowy państw należących do ASEAN. Pierwszy szczyt ASEAN odbył się w Bali w 1976 roku gdzie podpisano dwa historyczne dla tego regionu dokumenty: Deklarację układu ASEAN (program działania, zasady i cele dla zapewnienia stabilności). Traktat o Przyjaźni i Współpracy w Południowo- Wschodniej Azji (ramy utworzenia efektywnej współpracy w regionie). Zmiany, jakie zaszły od tego momentu w ASEAN: Sprecyzowano plan działania organizacji. Spotkanie szefów rządów państw członkowskich( dotąd spotkania odbywały się na poziomie ministrów spraw zagranicznych). Powstanie stałego sekretariatu (Centralny sekretariat) z siedzibą w Dżakarcie. Główne zadania i działania ASEAN Przyspieszenie rozwoju gospodarczego, społecznego i kulturalnego w regionie. Promowanie regionalnego pokoju i stabilizacji przez trwałe respektowanie sprawiedliwości i reguł prawa. Promowanie aktywnej współpracy w dziedzinie ekonomicznej, społecznej, kulturalnej, technicznej i administracyjnej. Dostarczenie pomocy w sferze szkolenia i wyposażenia krajów regionu w dziedzinach: edukacja, technika, administracja. Współpraca w celu efektywniejszego wykorzystania rolnictwa i przemysłu oraz rozwoju handlu. Promowanie studiów nad problemami regionu Azji Płd. - Wsch. Utrzymywanie współpracy z istniejącymi organizacjami międzynarodowymi o podobnych celach. Czynniki wpływające na rozwój współpracy gospodarczej państw ASEAN Wspólne interesy w sferze społeczno-politycznej, przezwyciężenie zacofania i rozwój narodowy. Rozwój własnej strategii surowcowej. Rozszerzenie własnej produkcji przemysłowej. Zasada bezwzględnej równości Pełna wzajemność polegająca na tym, że żadne państwo nie może domagać się od pozostałych tego, czego samo nie może im zapewnić. Powody współpracy wewnętrznej Chęć uniezależnienia się od wysoko uprzemysłowionych partnerów. Chęć przełamania nierównomiernych pozycji. Przynależność do jednego regionu geograficznego i polityczno-geograficznego. Wspólne interesy w sferze społeczno-politycznej (przezwyciężenie zacofania, rozwój narodowy). Skutki ekonomiczne współpracy państw ASEAN 1969 r. - utworzenie Funduszu ASEAN- finansowanie wspólnych projektów (1 mln USD).

3 1975 r. Rada do Spraw Ropy Naftowej ASEAN (ASCOPE)- centrum konsultacji i wymiany informacji o złożach ropy naftowej. Praktyczna współpraca Program długofalowej współpracy gospodarczej wzajemny dostęp do źródeł zaopatrzenia i rynków w sytuacjach kryzysowych (żywność, energia). Rada Banków ASEAN ułatwia swobodny przepływ kapitału. Oficjalne szczyty ASEAN II OFICJALNY SZCZYT ASEAN W 1977 r. Modernizacja floty i portów. Ochrona terenów leśnych. Udzielanie sobie nawzajem w ramach ASEAN niskoprocentowych kredytów. Stworzenie rezerwy walutowej- fundusz 100 mln USD. III OFICJALNY SZCZYT ASEAN W 1987 r. Porozumienie w zakresie energetyki. W transporcie i komunikacji utworzono maklerski system wymiany informacji. Zwiększenie roli usług. Lata 80-te i 90-te XX wieku Kooperacja Przemysłowa AIP utworzenie zakładów przemysłowych w każdym państw. AIC specjalizacja produkcji. AJV sektor prywatny ma podejmować wspólne przedsięwzięcia w ramach ASEAN. IV OFICJALNY SZCZYT ASEAN W 1992 r. (Singapur) Chęc utworzaenia Strefy Wolnego Handlu ASEAN-AFTA. Cel- zwiększenie konkurencyjności produkcji eksportowej przez wzrost wydajności pracy i jakości. Podział towarów na 4 grupy 1. Lista podstawowa- obniżka cła do 20% do 1998 r. i 0-5% do 2002 r. 2. Lista tymczasowych wyłączeń- czasowo nie objęte liberalizacją towary. 3. Lista towarów wrażliwych- nieprzetworzone produkty rolne- redukcja ceł do 2010 r. 4. Lista całkowitych wyłączeń- towary na stałe wykluczone z liberalizacji (bezpieczeństwo narodowe, ochrona życia)- produkty artystyczne, historyczne, archeologiczne. V oficjalny szczyt ASEAN i kryzys finansowy Handel usługami (transport powierzchniowy i morski, budownictwo, telekomunikacja, turystyka). Lata 90-te - kryzys finansowy Tajlandii, Indonezji zacieśnił współpracę ekonomiczną w ramach Stowarzyszenia. VI oficjalny szczyt ASEAN w Hanoi w grudniu 1998 roku Przyjecie Królestwa Kambodży jako dziesiątego czlonka ASEAN VII szczyt ASEAN w 2001 roku Walka z terroryzmem Za cel priorytetowy uznano stymulowanie rozwoju krajowych gospodarek poprzez wlasciwa politykę fiskalną i monetarną VIII szczyt ASEAN w 2002 roku Poparcie dla dzialań ONZ oraz eliminacji uzywania broni masowego rażenia

4 Zwrócono uwage na znacznie turystyki w krajach ASEAN oraz poparcie dla programów walki z HIV i AIDS. IX szczyt ASEAN w 2003 roku: Oceniono dotychczasowe postępy we wspólpracy pomiędzy czlonkami ASEAN X szczyt ASEAN w 2004 roku: Poruszono kwestie dotyczące terroryzmu, Pólwyspu Koreańskiego, sytuacji w Iraku i na Środkowym Wschodzie Sprzeciwiono się stanowczo handlowi ludźmi, szczególnie kobiet i dzieci Bogatsi członkowie ASEAN, którzy do niego przystąpili aby "zwiększyć jego znaczenie w świecie", wyłamują się teraz z szeregu i podpisują dwustronne porozumienia. Wraz z takim brakiem solidarności małe państwa "powinny szybko przypominać tym bardziej rozwiniętym, że ASEAN powinien się przede wszystkim skupić na rozwoju handlu wewnątrz wspólnoty i nad eliminowaniem przepaści między nimi". Wstąpiły do tej organizacji właśnie z nadzieją, że ASEAN będzie redukował regionalne nierówności. Współpraca subregionalna ASEAN Trójkąty wzrostu- transnarodowa strefa ekonomiczna. SIJOR Singapur - Johor (Malezja) - Riau (Indonezja) jako korporacja przemysłowa. IMT GT Indonezja Malezja Tajlandia (surowce, czynnik ludzki i odpowiednie tereny). BIMP-EAGA Brunei Indonezja - Malezja Tajlandia (rozwój handlu). Wzrost znaczenia ASEAN na arenie międzynarodowej Do końca lat 70-tych ASEAN traktowany był przez rozwinięte kraje kapitalistyczne głównie jako źródło surowców i rynek zbytu swojej produkcji przemysłowej. Od końca lat 70-tych ranga ASEAN jako organizacji polityczno-gospodarczej znacznie wzrosła. Wywierając coraz większy wpływ na sytuację w Azji Płd. Wsch. powoli zaczęła stawać się równorzędnym partnerem dla USA, Japonii czy UE. Efektem tego były przyznane ASEAN pierwsze preferencje celne. Japonia jako główny partner gospodarczy ASEAN Pomoc Japonii jest dla państw ASEAN podstawowym źródłem pomocy zagranicznej. Na kraj ten przypada ok. 20% wszystkich zagranicznych inwestycji w regionie. Eksport państw ASEAN do Japonii ogranicza się niemal całkowicie do różnych surowców. Od 1975 r. ASEAN podpisało z Japonią wiele umów gospodarczych, m in. w dziedzinie marketingu, zakupu dóbr inwestycyjnych czy urządzeń przemysłowych. W 1977 r. powołano instytucje pod nazwą FORUM ASEAN-Japonia. Jej celem jest koordynacja współpracy w zakresie handlu, inwestycji, transferu technologii, pomocy rozwojowej, kultury, oświaty itp. W 2002 r. podpisano porozumienie pomiędzy ASEAN a Japonią zakładające redukcję ceł do 2012 r. W 2004 r. Japonia przystąpiła do TAC (Traktat o przyjaźni i współpracy ASEAN).

5 USA jako ważny partner gospodarczy ASEAN W 1977 r. wyznaczono cele współpracy tj.: rozwój handlu, zwiększenie przepływów kapitałowych, transfer technologii, transport morski czy bezpieczeństwo energetyczne. 2 główne projekty realizowane w latach 90-tych to były: PITO (zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej ASEAN) i EIP (ochrona środowiska i rozwój współpracy handlowej). W 2002 r. ustalono ścisłą współpracę w zakresie technologii informacyjnej, biotechnologii czy redukcji klęsk żywiołowych. Współpraca gospodarcza ASEAN z Kanadą, Australią i Nową Zelandią W 1974 r. stworzono AAECP (program dot. rozwoju sektora rolniczego w regionie ASEAN - Australia). W 1976 r. podpisano porozumienie handlowe. Dla ASEAN Australia jest chłonnym rynkiem dla wyrobów przemysłowych. W 1994 r. ASEAN z Australią i Nową Zelandią podpisały układ o współpracy handlowej CER, umocniony w 2004 r. ASEAN w ramach Dialogu ASEAN-Nowa Zelandia współpracuje także w zakresie lecznictwa, zalesienia czy przetwórstwa drewna. Od 1977 r. rozwija się współpraca ASEAN z Kanadą w zakresie handlu, transportu lotniczego, rybołówstwa itp. Współpraca gospodarcza ASEAN z Chinami W 1996 r. podpisano współpracę gospodarczą pomiędzy ASEAN a Chinami. Państwa ASEAN znalazły się wśród czołowych inwestorów na chińskim rynku. W 2002 r. podpisano porozumienie o utworzeniu strefy wolnego handlu do 2010 r. W tym samym roku Chiny ogłosiły Azjatycki Plan Redukcji Zadłużenia. W 2003 r. Chiny przystąpiły do TAC. (Treaty of Amity and Cooperation) PRZECIWSTAWIANIE SIĘ JAKIEJKOLWIEK PRZEMOCY WOBEC CZLONKÓW. W 2004 Japonia, w 2006 Francja podpisala TAC. Współpraca gospodarcza ASEAN z WE Początki współpracy nastąpiły w 1972 r., jednak dopiero w 1980 r. podpisano porozumienie o współpracy ekonomicznej i technicznej. Celem wzajemnych relacji miało być przyspieszenie wymiany handlowej, uznanie znaków towarowych, wspólne inwestycje przy pomocy EBI (Europejski Bank Inwestycyjny), walka z ubóstwem, zdrowie, ochrona środowiska, zrównoważony rozwój itp. Powstanie dialogu ASEM jako nowej formy współpracy gospodarczej ASEM (ASEAN + Chiny, Korea Płd. i Japonia + UE) powstał w 1996 r. w Bangkoku. Dialog w ramach ASEN odbywa się na trzech płaszczyznach: politycznej, gospodarczej i finansowej. Z czasem powstał Fundusz Powierniczy ASEM, który przy współpracy z Bankiem Światowym zajmuje się restrukturyzacją sektora bankowego ASEAN. W 2001 r. w ramach ASEM odbyło się spotkanie, na którym omawiano znoszenie barier w handlu i inwestycjach oraz współpracę handlową, finansową i kulturową. Współpraca ASEAN z organizacjami międzynarodowymi Współpraca z ESCAP (Komisja Gospodarczo-Społeczna dla Azji i Pacyfiku) w zakresie doradztwa w rozwoju przemysłu i handlu, żeglugi oraz telekomunikacji. Liczne inne pomoce ESCAP- opracowania, organizacja, wsparcie.

6 Współpraca z UNDP (Program Rozwoju NZ) od początku powstania ASEAN Finansowanie przez UNDP licznych raportów i projektów ASEAN. Pomoc UNDP w zakresie handlu, przemysłu, rolnictwa, programów naukowych, techn., finansów, transportu itp. Eksport państw ASEAN oraz poziom PKB w wybranych krajach Podsumowanie i wnioski Członkowie ASEAN nie usiłują współpracować bardzo blisko, mają jednak podobne punkty widzenia na zagadnienia, które ich dotyczą. ASEAN współpracuje w tych obszarach, gdzie jest w stanie osiągnąć wewnętrzny kompromis.

7 Kontakty ASEAN ze światem zewnętrznym stale rosną, kształtuje się coraz wyraźniej tożsamość regionalna ASEAN na świecie. Rozwój gospodarczy państw wpływa na stały wzrost roli ASEAN w handlu światowym.