Metodyka opracowania Planów Zarządzania Ryzykiem Powodziowym

Transkrypt

1 Metodyka opracowania Planów Zarządzania Ryzykiem Powodziowym Dr hab. inż. Andrzej Tiukało prof. IMGW PIB Warszawa

2 Celem zarządzania ryzykiem powodziowym jest ograniczenie potencjalnych negatywnych skutków powodzi dla życia i zdrowia ludzi, środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz działalności gospodarczej. (Dział 1 art. 9, ustawa Prawo wodne). 2

3 Plany zarządzania ryzykiem powodziowym (PZRP) to dokumenty przewidujące działania, które mają realizować główne cele zarządzania ryzykiem powodziowym obejmujące m. in. ograniczanie zagrożenia (zasięgu powodzi), ograniczenie wrażliwości terenów zagrożonych i podnoszenie zdolności radzenia sobie z zagrożeniem powodziowym. 3

4 Plany zarządzania ryzykiem powodziowym powinny uwzględniać perspektywę długoterminową i niepewność odnośnie przyszłości, związaną zarówno ze zmianami klimatu jak i zmianami zagospodarowania obszarów zagrożonych powodzią. 4

5 Plany zarządzania ryzykiem powodziowym bazują na zasadzie dekomponowania działań ograniczających ryzyka powodziowego do następujących grup: wyznaczanie obszarów zagrożenia powodziowego i przygotowanie informacji o ryzykach związanych z zamieszkiwaniem i prowadzeniem działalności gospodarczej na takich obszarach, budowa systemu prognozowania i ostrzegania przed niebezpieczeństwem wdrażania instrumentów prawnych i ekonomicznych wzmacniających system ochrony przeciwpowodziowej, w tym określenie odpowiednich przepisów regulujących warunki zabudowy obszarów zagrożenia powodziowego, 5

6 Plany zarządzania ryzykiem powodziowym bazują na zasadzie dekomponowania działań ograniczających ryzyka powodziowego do następujących grup: plany zarządzania kryzysowego, w tym plany ewakuacji ludności, działania zwiększające naturalną ochronę przeciwpowodziową oddanie rzece przestrzeni, działania techniczne budowa, przebudowa i remonty infrastruktury biernej i czynnej ochrony przed powodzią. 6

7 REDUKCJA ZAGROŻENIA REDUKCJA RYZYKA POWODZIOWEGO RYZYKO REZYDUALNE REDUKCJA WRAŻLIWOŚCI RYZYKO POWODZIOWE, METODY JEGO OGRANICZANIA ŚRODKI OGRANICZAJĄCE RYZYKO SYSTEM PROGNOZOWANIA I OSTRZEGANIA WIELKOŚĆ RYZYKA SYSTEM ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO PLANY ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO PLANY EWAKUACJI PRZEPISY BUDOWLANE (UREGULOWANIA PRAWNE I EKONOMICZNE) WARUNKI ZABUDOWY ODPORNOŚĆ BUDYNKÓW NA TERENACH ZALEWOWYCH DZIAŁANIA NIETECHNICZNE OGRANICZAJĄCE NIEBEZPIECZEŃSTWO POWODZI (NATURALNE ŚRODKI OCHRONY PRZECIWPOWODZIOWEJ) DZIAŁANIA TECHNICZNE BUDOWA, PRZEBUDOWA, REMONTY INFRASTRUKTURY BIERNEJ OCHRONY PRZECIWPOWODZIOWEJ CZYNNEJ OCHRONY PRZECIWPOWODZIOWEJ 7

8 Katalog głównych celów zarządzania ryzykiem powodziowym dla obszaru dorzecza 1. ZAHAMOWANIE WZROSTU RYZYKA POWODZIOWEGO 2. MINIMALIZACJA ISTNIEJĄCEGO RYZYKA POWODZIOWEGO 3. POPRAWA SYSTEMU ZARZĄDZANIA RYZYKIEM POWODZIOWYM 8

9 1. ZAHAMOWANIE WZROSTU RYZYKA POWODZIOWEGO 1.1. Utrzymanie oraz zwiększanie istniejącej zdolności retencyjnej zlewni w regionie wodnym 1.2. Wyeliminowanie, unikanie wzrostu zagospodarowania na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią 1.3. Określenie warunków możliwego zagospodarowywania obszarów chronionych obwałowaniami 1.4. Unikanie wzrostu oraz określenie warunków zagospodarowania na obszarach o niskim (p= 0,2%) prawdopodobieństwie wystąpienia powodzi 9

10 2. MINIMALIZACJA ISTNIEJĄCEGO RYZYKA POWODZIOWEGO 2.1. Ograniczanie istniejącego zagrożenia powodziowego 2.2. Ograniczanie istniejącego zagospodarowania 2.3. Ograniczanie wrażliwości obiektów i społeczności. 10

11 3. POPRAWA SYSTEMU ZARZĄDZANIA RYZYKIEM POWODZIOWYM 3.1. Doskonalenie prognozowania i ostrzegania o zagrożeniach meteorologicznych i hydrologicznych 3.2. Doskonalenie skuteczności reagowania ludzi, firm i instytucji publicznych Doskonalenie skuteczności odbudowy i powrotu do stanu sprzed powodzi 3.4. Wdrożenie i doskonalenie skuteczności analiz popowodziowych. 11

12 3. POPRAWA SYSTEMU ZARZĄDZANIA RYZYKIEM POWODZIOWYM 3.5. Budowa instrumentów prawnych i finansowych zniechęcających lub skłaniających do określonych zachowań zwiększających bezpieczeństwo powodziowe 3.6. Budowa programów edukacyjnych poprawiających świadomość i wiedzę na temat źródeł zagrożenia powodziowego i ryzyka powodziowego 12

13 PROCES TWORZENIA PZRP ROZKŁAD PRZESTRZENNY ZAGROŻENIA POWODZIOWEGO WYZNACZENIE OBSZARÓW O SZCZEGÓLNYM (EKSTREMALNYM) RYZYKU POWODZIOWYM WYZNACZENIE CELÓW ZARZĄDZANIA RYZYKIEM POWODZIOWYM OKREŚLENIE WSKAŹNIKÓW REDUKCJI RYZYKA POWODZIOWEGO DLA OBSZARÓW SZCZEGÓLNEGO RYZYKA POWODZIOWEGO ANALIZA GRUP DZIAŁAŃ SŁUŻĄCYCH REDUKCJI ZAGROŻENIA, RYZYKA POWODZIOWEGO, ORAZ WSKAZANIE INSTRUMENTÓW WDROŻENIA PZRP ANALIZA PROGÓW ŚRODOWISKOWYCH SPOŁECZNYCH I GOSPODARCZYCH OGRANICZAJĄCYCH STOSOWANIE GRUP DZIAŁAŃ ANALIZA SKUTECZNOŚCI REDUKCJI RYZYKA POWODZIOWEGO POPRZEZ ZASTOSOWANIE ZBIORU (KOMPOZYCJI) GRUP DZIAŁAŃ NATURALNEJ OCHRONY PRZECIWPOWODZIOWEJ (OKREŚLENIE WSKAŹNIKA REDUKCJI RYZYKA POWODZIOWEGO) SELEKCJA DZIAŁAŃ TECHNICZNYCH (BUDOWA LIST INWESTYCJI STRATEGICZNYCH) REDUKUJĄCYCH RYZYKO POWODZIOWE DLA OBSZARÓW SZCZEGÓLNEGO RYZYKA POWODZIOWEGO Z UWZGLĘDNIENIEM ALTERNATYWNYCH ROZWIĄZAŃ TECHNICZNYCH ANALIZA SKUTECZNOŚCI ZAPLANOWANYCH INWESTYCJI STRATEGICZNYCH REDUKUJĄCYCH RYZYKO POWODZIOWE ANALIZA EFEKTYWNOŚCI PZRP, PORÓWNANIE ALTERNATYWNYCH DZIAŁAŃ TECHNICZNYCH UZUPEŁNIAJĄCYCH KOMPOZYCJE DZIAŁAŃ NIETECHNICZNYCH. ANALIZA CBA I MA WYBÓR WARIANTU PROJEKTU PZRP 13

14 ZIDENTYFIKOWANE DZIAŁANIA NIETECHNICZNE (NATURALNA OCHRONA PRZECIWPOWODZIOWA) W ZLEWNI/DORZECZU KONIECZNA METODYKA SZACOWANIA REDUKCJI JAKOŚCI I WIELKOŚCI RYZYKA PROCES TWORZENIA PZRP PLANOWANA REDUKCJA RYZYKA POWODZIOWEGO ZIDENTYFIKOWANE DZIAŁANIA TECHNICZNE WYZNACZANIE REDUKCJI WIELKOŚCI RYZYKA POPRZEZ MODELOWANIE HYDRAULICZNE OBSZARY PRZYSZŁYCH INTERWENCJI KONIECZNA METODYKA OCENY PRZYSZŁYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ PRZECIWPOWODZIOWYCH PRZEWIDZIANA W PROCESIE AKTUALIZACJI PZRP REDUKCJA RYZYKA EFEKT ZIDENTYFIKOWANYCH DZIAŁAŃ W PZRP (PERSPEKTYWA JEDNEGO OKRESU PLANISTYCZNEGO I DŁUGOOKRESOWA REDUKCJA RYZYKA EFEKT PRZYSZŁYCH DZIAŁAŃ W KOLEJNYCH WERSJACH PZRP 14

15 Dziękuję za uwagę Dr hab. inż. Andrzej Tiukało, prof. IMGW PIB Narodowe Centrum Modelowania Powodzi i Suszy Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy Oddział we Wrocławiu Wrocław, ul.: Parkowa 30 andrzej.tiukalo@imgw.pl