Najlepsze polskie projekty Adaptacja do zmian klimatu RadomKlima, Miasto Radom

Transkrypt

1 Z a i n w e s t u j m y r a z e m w ś r o d o w i s k o Najlepsze polskie projekty Adaptacja do zmian klimatu RadomKlima, Miasto Radom Witold Retke Wydział ds. Programu LIFE

2 Logika tworzenia projektu LIFE Monitoring Problem środowiskowy Efekty Cel Działania

3 Monitoring Problem środowiskowy Efekty Cel Działania

4 Problem środowiskowy jak zdefiniować? Realizacja zapewnionego art. 5 Konstytucji RP rozwoju zrównoważonego i trwałego, wymaga osiągnięcia równowagi pomiędzy procesami ekonomicznymi, społecznymi i środowiskowymi Aspekt środowiskowy w znacznej mierze, zwłaszcza w obliczu destabilizacji klimatu, zależy od jakości i struktury ekosystemów Prawidłowe funkcjonowanie ekosystemów jest bowiem warunkiem dostarczania przez nie usług i dóbr (usług ekosystemowych), od których zależy życie ludzkie i jego jakość Zapewnienie zrównoważonego rozwoju nie jest więc możliwe bez dostosowania się ekosystemów do zmieniających się warunków klimatycznych. Oznacza to, że ochrona środowiska, ingerencje człowieka w środowisko naturalne oraz strategie adaptacyjne muszą uwzględniać podtrzymanie wysokiej różnorodności i funkcjonalności ekosystemów, warunkujących możliwość bezpiecznego życia

5 Problem środowiskowy zdefiniowanie na poziomie lokalnym Zmiany klimatu i podejście ekosystemowe mają szczególne znaczenie w miastach, gdzie środowisko naturalne uległo znacznym przekształceniom, zaburzającym funkcjonowanie systemów społeczno-przyrodniczych W Komunikacie KE Zielona Infrastruktura zwiększanie kapitału naturalnego Europy (COM(2013) 249) podkreślono, iż organy publiczne powinny odejść od decyzji o budowaniu szarej infrastruktury (betonowej) jako substytutu dla naturalnych rozwiązań problemów. W większości przypadków bowiem, da się je rozwiązać przez inwestycje w infrastrukturę zieloną (ekosystemy lądowe) i infrastrukturę niebieską (ekosystemy wodne)

6 Problem środowiskowy zdefiniowanie na poziomie lokalnym Zarządzanie opadem jest jednym z podstawowych wyzwań w większości miast na świecie i w Polsce. Znaczne uszczelnienie powierzchni powoduje ekstremalne nasilenie spływu powierzchniowego, migrację zanieczyszczeń, przeciążenie hydrauliczne kanalizacji i odbiorników (rzek), wykraczające poza ich zdolności adaptacyjne w czasie pogody mokrej a także zagrożenie powodziami i podtopieniami. W czasie pogody suchej, następuje spadek przeżywalności ekosystemu rzek, a przesuszenie miasta powoduje ograniczenie rozwoju roślinności, wzmocnienie efektu miejskiej wyspy ciepła, generuje niekorzystny mikroklimat zwiększający prawdopodobieństwo wystąpienia alergii i chorób układu oddechowego i pogarszający warunki życia mieszkańców. Przewiduje się, że zmiany klimatu, zwłaszcza w połączeniu z konwencjonalną gospodarką wodami opadowymi spowoduje dalsze nasilenie tych zjawisk.

7 Problem środowiskowy odwołanie do dokumentów strategicznych Biała Księga UE: Adaptacja do zmian klimatu: europejskie ramy działania Strategiczny Plan Adaptacji (SPA) dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030 SPA 2020 Rozporządzenie LIFE, art. 15 Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego : Regiony, Miasta, Obszary Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 Strategia Rozwoju Kraju 2020 Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju Polska 2030: Trzecia fala nowoczesności

8 Monitoring Problem środowiskowy Efekty Cel Działania

9 Cel Cel wyraźnie powiązany ze zdefiniowanym problemem Głównym celem projektu jest stworzenie przestrzeni miejskiej w Radomiu o zwiększonej odporności na zmiany klimatu poprzez budowę demonstracyjnej zielonej i niebieskiej infrastruktury opartej na podejściu ekosystemowym. Zielona i niebieska infrastruktura będzie tu stosowana w celu złagodzenia skutków zmian klimatu w zakresie przewidywanych podwyższonych temperatur, nasilonych katastrofalnych opadów i długich okresów suszy

10 Cele szczegółowe złagodzenie już pojawiających się zagrożeń powodziowych i suszy, wynikających z niestabilnego przepływu rzek wpływających na teren Radomia; złagodzenie zjawiska podtopień na terenie miasta wynikających z przyspieszonego spływu wód opadowych w wyniku uszczelnienia powierzchni miasta oraz powstającej w wyniku szybkiego odpływu wody suszy miejskiej; poprawa jakości zielonej i niebieskiej (błękitnej) infrastruktury przez stworzenie różnorodnych habitatów wspierających kształtowanie się i podtrzymanie bioróżnorodności w realizowanych na terenie miasta zadaniach w zakresie gospodarki wodnej (np. zbiornik retencyjny) i istniejących ekosystemach (np. rehabilitacja rzeki miejskiej, rehabilitacja zbiornika miejskiego).

11 Cele

12 Cele dodatkowe added value 1. Poprawa jakości życia mieszkańców Radomia poprzez generowanie korzystnego mikroklimatu w przestrzeni miejskiej dzięki budowie zielonej i błękitnej infrastruktury. 2. Zachowanie różnorodności biologicznej w Radomiu poprzez działania adaptacyjne do zmian klimatu związane z zatrzymaniem wody deszczowej i kształtowaniem różnorodnych habitatów w inwestycjach wodnych. 3. Podniesienie świadomości społecznej nt. konieczności adaptacji do zmian klimatu w przestrzeni miejskiej, zrównoważonej gospodarki wodami przy jednoczesnej ochronie różnorodności biologicznej. 4. Wymiana doświadczeń i wiedzy eksperckiej w zakresie roli zielonej i błękitnej infrastruktury w przestrzeni miejskiej w adaptacji do zmian klimatu.

13 Monitoring Problem środowiskowy Efekty Cel Działania

14 Działania Działania przygotowawcze A: 9 działań, w tym analiza obszarów wrażliwych, opracowanie koncepcji wykorzystania i zagospodarowania istniejących zbiorników i cieków Działania wdrożeniowe B: 6 działań dotyczących adaptacji istniejących zbiorników do łagodzenia ekstremalnych przepływów, renaturyzacja cieków wodnych, adaptacja kanałów deszczowych oraz budowa błękitnozielonej infrastruktury do spowalniania odpływu wody deszczowej Działania monitoringowe D: 6 działań obejmujących monitoring hydrologiczny oraz fizyko-chemiczny, badania ankietowe wśród mieszkańców oraz dot. różnorodności biologicznej Działania informacyjne E: 13 działań w tym wydawnictwo prezentujące dobre praktyki i doświadczenia projektu oraz warsztaty dla jst Działania zarządcze F: 3 działania

15 Monitoring Problem środowiskowy Efekty Cel Działania

16 Efekty Zwiększenie pojemności retencyjnej istniejących zbiorników o 10 do 50% = zwiększenie możliwości buforowania ekstremalnych przepływów Poprawa zdolności do samooczyszczania w ciekach wodnych i częściowo zbiornikach Spowolnienie ekstremalnych przepływów wód na wybranych ciekach o 10 do 20% Renaturalizacja, w tym meandryzacja, rzeki Mlecznej na odcinku metrów, oraz odtworzenie korytarza ekologicznego Do tego 11 efektów związanymi z promocją i informowaniem o wynikach projektu

17 Ocena techniczna i finansowa KE dobrze zdefiniowane cele, środki i efekty szczegółowa ocena potrzeb i założeń, jednak zbyt słabe ich odniesienie do SPA plan działań niezbędnych do realizacji projektu jest spójny, jednak ma za dużo działań przygotowawczych i badawczych koszty spójne i uzasadnione z uwzględnieniem skali projektu zmniejszenie liczby produktów dostarczalnych infrastruktura zawsze pozostanie infrastrukturą

18 Ocena europejskiej wartości dodanej jasno wykazany efekt zwiększenia odporności na zmiany klimatu (gospodarka wodna sprzyjająca zatrzymaniu wody przy poprawieniu odprowadzenia z terenów zabudowanych) wykazanie powiązania działań adaptacyjnych z obszarem zarządzania i informacji potwierdzona wieloaspektowość projektu: adaptacja w powiązaniu z integracją usług ekosystemowych z polityką przestrzenną oraz ochroną różnorodności biologicznej silnie wykazane działania wychodzące ponad standardową promocję projektu, oraz potencjał powtarzalności poprzez zaangażowanie w projekt jst

19 Dziękuję za uwagę Witold Retke