SEKSUALNOÂå I WYBRANE CECHY OSOBOWOÂCI STUDENTEK WYBIERAJÑCYCH SPECJALNOÂå Z ZAKRESU SEKSUOLOGII KOMUNIKAT Z BADA

Transkrypt

1 SEKSUALNOÂå I WYBRANE CECHY OSOBOWOÂCI STUDENTEK WYBIERAJÑCYCH SPECJALNOÂå Z ZAKRESU SEKSUOLOGII KOMUNIKAT Z BADA mgr psych. Anna Sa asiƒska, mgr psych. Grzegorz Zawi owski, mgr psych. Wojciech Mateƒka, prof. dr hab. med. Zbigniew Lew-Starowicz Streszczenie Przedmiotem pracy jest zwiàzek mi dzy charakterem motywacji wyboru specjalnoêci o tematyce seksualnej a nasileniem potrzeb i reakcji seksualnych oraz satysfakcjà z ycia seksualnego. Pytanie g ówne dotyczy o tego, czy poziom satysfakcji seksualnej studentek psychologii ró ni si od poziomu satysfakcji studentek innego kierunku oraz czy móg on mieç wp yw na wybór specjalnoêci. Dla uzyskania odpowiedzi na to pytanie przebadano 120 studentek za pomocà kwestionariuszy oraz stworzonej ankiety. Ka da z osób badanych otrzyma a ankiet dotyczàcà motywu wyboru specjalnoêci o tematyce seksualnej oraz dwa kwestionariusze: Skal Mell Krat, sk adajàcà si z 20 pytaƒ, badajàcà nasilenie potrzeb i reakcji seksualnych oraz Skal Satysfakcji Seksualnej, sk adajàcà si z 21 stwierdzeƒ, badajàcà poziom satysfakcji fizycznej, satysfakcji emocjonalnej i satysfakcji zwiàzanej z poczuciem kontroli. Analiza wyników pokazuje, e wybór specjalnoêci o tematyce seksualnej, ze wzgl du na motyw o pod o u seksualnym, jest zwiàzany z najni szym poziomem nasilenia potrzeb i reakcji seksualnych, natomiast wybór motywu o pod o u osobistym jest zwiàzany z najwy szym poziomem. Otrzymane wyniki wskazujà na zbie noêç poziomu nasilenia potrzeb i reakcji seksualnych z poziomem satysfakcji z ycia seksualnego. S owa kluczowe: motywacja, seksuologia, seksualnoêç kobiet, satysfakcja seksualna SEXUALITY AND SELECTED PERSONALITY TRAITS IN FEMALE STUDENTS WHO CHOOSE TO SPECIALIZE IN SEXOLOGY The article is about the relationship between motivation for choosing the specialize that concerns sexology and the intensity of desire and sexual response, as well as sexual satisfaction. The primary question is, whether sexual satisfaction in psychology female students is different from female students representing other faculties, and whether it could affect the choice of specialty. 120 female students were examined to obtain the answer for the question, with use questionnaires and author designed survey. Key words: motivation, sexual satisfaction, sexuality WST P Do niedawna seksuologia rzadko znajdowa a si w programie kszta cenia studentów. Na studiach medycznych najcz Êciej bywa- a wyk adana w ramach pensum dydaktycznego ró nych przedmiotów np. psychiatrii, PRACA RECENZOWANA ginekologii, urologii. Studenci zainteresowani seksuologià mogli realizowaç swoje zainteresowania w nielicznych ko ach naukowych. Wi cej szcz Êcia mieli studenci innych kierunków studiów, g ównie psychologicznych i pedagogicznych, na których powstawa y mgr psych. Anna Sa asiƒska, mgr psych. Grzegorz Zawi owski mgr psych. Wojciech Mateƒka Wydzia Psychologii WSFiZ Warszawa prof. dr hab. med. Zbigniew Lew-Starowicz Zak ad Seksuologii Medycznej i Psychoterapii CMKP Warszawa Przeglàd Seksuologiczny, lipiec/wrzesieƒ 2012, nr 31 17

2 Ryc. 1. Wiek badanych studentek. Ryc. 2. Stan cywilny badanych studentek. Ryc. 3. IloÊç partnerów seksualnych. P eç psychologiczna i neurotyzm Badania przeprowadzono u studentek w wieku lat: 70 osób Wydzia u Psychologii na specjalnoêci seksuologia oraz 70 osób z innych uczelni w Warszawie: socjologia UW, technologia ywienia SGGW. W badaniu by y zastosowane nast pujàce metody: ankieta biograficzna, Inwentarz P ci Psychologicznej A. Kuczyƒskiej. Z badaƒ wynika, e wêród studentek specjalnoêci seksuologia 55% jest androgynicznych, 30% kobiecych, 10% nieokreêlonych seksualnie, a 5% m skich u studentek innych uczelni odpowiednio: 60%, 32,5%, 2,5% i 5%. Nie ujawni y si ró nice statystyczne. Z badania przeprowadzonego u 60 studentek specjalnoêci seksuologia i 60 studentek kierunku psychologii przedsi biorczoêci i zarzàdzania WSFiZ w Warszawie z zastosowaniem ankiety, IPP Kuczyƒskiej i Kwestionariusza OsobowoÊci Eysencka EPQ-R i metod analizy statystycznej wynika, e: studentki z obu specjalnoêci nie ró nià si istotnie poziomem neurotycznoêci, ekstrawersji, p ci psychologicznej, im wy szy jest poziom neurotyczno- Êci, tym wy szy poziom kobiecoêci (u obu grup), studentki z niskim lub Êrednim poziomem neurotycznoêci w wi kszoêci sà zadowolone z wyboru specjalnoêci, a studentki z wysokim poziomem neurotycznoêci przyznajà, e nie sà zadowolone z wyboru specjalnoêci lub nie wiedzà czy sà zadowolone, 93,1% studentek ze specjalnoêci seksuologia ujawni o zadowolenie z wyboru specjalnoêci w porównaniu z 60% studentkami kierunku przedsi zaj cia fakultatywne, seminaria magisterskie. Na Wydziale Rehabilitacji AWFJW wwarszawie od 1989 roku istnieje przedmiot Rehabilitacja Seksualna obejmujàcy wyk ady i çwiczenia w zakresie jednego semestru, powsta o równie wiele prac magisterskich poêwi conych seksualnoêci osób niepe nosprawnych. Obecnie coraz wi cej uczelni psychologicznych i pedagogicznych wprowadza seksuologi do programów kszta cenia w formie zaj ç fakultatywnych i studiów podyplomowych. Wydzia Psychologii WSFiZ w Warszawie jest pierwszà uczelnià w Polsce na której studenci od oêmiu lat majà mo liwoêç wyboru specjalnoêci z zakresu seksuologii, a tak e prowadziç prace badawcze w ramach seminarium magisterskiego. Podobnie jak w innych uczelniach psychologicznych dominujà studentki. Co je sk ania do wyboru tego typu specjalnoêci, jaka jest ich seksualnoêç, p eç psychologiczna, wp yw wybranej specjalnoêci na ycie osobiste? Na podstawie kilku pilota owych programów badawczych uzyskano wyniki, które zostanà przedstawione w formie komunikatu, a wyniki badaƒ na wi kszych populacjach studentek w kolejnych pracach. 18 Przeglàd Seksuologiczny, lipiec/wrzesieƒ 2012, nr 31

3 biorczoêci i zarzàdzania, odsetek niezadowolonych z wyboru specjalno- Êci wynosi odpowiednio: 6,9% i 16,7%. zdaniem 75,9% studentek ze specjalnoêci seksuologia uzna o, e ten wybór pomog im w yciu. U studentek z drugiej grupy 36,7%. Motywy wyboru specjalnoêci a satysfakcja z ycia seksualnego Badania zosta y przeprowadzone u studentek 4 i 5 roku studiów: 60 na specjalno- Êci seksuologia WSFiZ w Warszawie i 60 z kierunku fizjoterapii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego z zastosowaniem nast pujàcych metod: ankieta biograficzna, motywu wyboru specjalnoêci, Skali Satysfakcji Seksualnej (Davies 2006), Skali Mell- -Krat (wersja kromierzyska). Struktur wiekowà badanych przedstawia ryc. 1, stan cywilny ryc. 2. Z przeprowadzonych badaƒ wynika, e wi kszoêç studentek (71,7% psychologii i 70% fizjoterapii) mia o inicjacj seksualnà powy ej 18 roku ycia. Studentki obu kierunków mia y Êrednio 2 partnerów (ryc. 3). Tab. I. Porównanie studentek psychologii (ze specjalnoêci o tematyce seksualnej) ze studentkami fizjoterapii w zakresie nasilenia potrzeb i reakcji seksualnych. Psychologia (N=60) Fizjoterapia (N=60) Ârednia Suma Ârednia Suma ranga rang ranga rang NASILENIE POTRZEB I REAKCJI SEKSUALNYCH 70, ,00 50, ,00-3,18 0,0005 Libido 59, ,50 61, ,50-0,25 0,40 Potrzeba cz stoêç 58, ,00 62, ,00-0,70 0,24 Cz stoêç orgazmu 61, ,00 59, ,00-0,50 0,31 Cz stotliwoêç orgazmu w stosunku 62, ,00 58, ,00-0,78 0,22 Cz stotliwoêç stosunków 57, ,50 63, ,50-1,17 0,12 Odsetek stosunków z orgazmem 63, ,50 57, ,50-1,07 0,14 Podniecenie przed stosunkiem 60, ,00 60, ,00-0,08 0,47 Odczucia podczas stosunku 66, ,50 54, ,50-2,13 0,02 SzybkoÊç osiàgania orgazmu 63, ,50 57, ,50-1,15 0,13 Zgranie z partnerem w orgazmie 66, ,00 55, ,00-1,82 0,03 Nastrój przed stosunkiem 62, ,00 58, ,00-0,90 0,19 Nastrój po stosunku 59, ,00 61, ,00-0,50 0,31 Samoocena 65, ,50 55, ,50-1,95 0,03 AktywnoÊç podczas stosunku 63, ,00 57, ,00-1,17 0,12 Pozycje 63, ,00 57, ,00-1,07 0,14 Zachowanie podczas orgazmu 63, ,00 57, ,00-1,17 0,12 Skurcze pochwy podczas orgazmu 71, ,50 49, ,50-3,69 0,000 Cz stoêç reakcji pochwy w orgazmie 70, ,00 50, ,00-3,17 0,001 Orgazmy nocne 74, ,00 46, ,00-4,79 0,000 Czas trwania zaburzeƒ seksualnych 67, ,00 53, ,00-2,63 0,0045 Z P Przeglàd Seksuologiczny, lipiec/wrzesieƒ 2012, nr 31 19

4 Tab. II. Porównanie studentek psychologii i fizjoterapii w zakresie satysfakcji z ycia seksualnego. Psychologia Fizjoterapia (N=60) (N=59) M SD M SD t p Satysfakcja fizyczna 41,37 6,50 40,22 5,45 1,38 0,086 Satysfakcja emocjonalna 12,23 3,24 12,32 3,41-0,15 0,442 Satysfakcja z poczucia kontroli 22,08 4,76 21,93 4,17 0,18 0,427 Satysfakcja ogólna z zycia seksualnego 76,05 11,64 74,47 8,25 0,85 0,1985 Tab. III. Zwiàzek pomi dzy nasileniem potrzeb i reakcji seksualnych a poziomem satysfakcji seksualnej u studentek psychologii (ze specjalnoêci o tematyce seksualnej). SATYSFAKCJA SATYSFAKCJA SATYSFAKCJA SATYSFAKCJA OGÓLNA FIZYCZNA EMOCJONALNA Z POCZUCIA KONTROLI NASILENIE POTRZEB I REAKCJI 0,51** 0,57** 0,23** 0,26** SEKSUALNYCH Libido 0,22** 0,19* 0,16* 0,11 Potrzeba 0,12 0,11 0,02 0,10 Cz stoêç orgazmu 0,41** 0,38** 0,21* 0,27** Cz stotliwoêç orgazmu w stosunku 0,39** 0,45** 0,18* 0,12 Cz stotliwoêç stosunków 0,40** 0,31** 0,10 0,36** Odsetek stosunków z orgazmem 0,40** 0,45** 0,21* 0,18* Podniecenie przed stosunkiem 0,20* 0,15 0,09 0,20* Odczucia podczas stosunku 0,22** 0,28** 0,12 0,09 SzybkoÊç osiàgania orgazmu 0,22** 0,30** 0,16* 0,03 Zgranie z partnerem w orgazmie 0,31** 0,38** 0,13 0,13 Nastrój przed stosunkiem 0,22** 0,21* 0,12 0,16* Nastrój po stosunku 0,31** 0,27** 0,16* 0,20* Samoocena 0,30** 0,29** 0,02 0,23* AktywnoÊç podczas stosunku 0,29** 0,26** 0,17* 0,20* Pozycje 0,20* 0,20* -0,02 0,16* Zachowanie podczas orgazmu 0,35** 0,31** 0,08 0,30** Skurcze pochwy podczas orgazmu 0,15 0,25** 0,09 0,02 Cz stoêç reakcji pochwy w orgazmie 0,21* 0,33** 0,07 0,06 Orgazmy nocne 0,11 0,18* 0,10 0,02 Czas trwania zaburzeƒ seksualnych 0,11 0,16* -0,07 0,08 *p<0,05; **p<0,01 (istotnoêç jednostronna) 20 Przeglàd Seksuologiczny, lipiec/wrzesieƒ 2012, nr 31

5 Skala Satysfakcji Seksualnej (Davies, 2006). (W t umaczeniu Filipa Szumskiego i Marii Magdaleny Ma kiewicz, Pracownia Seksuologii Spo- ecznej i Klinicznej Instytutu Psychologii UAM. Wersja nieznormalizowana w warunkach polskich, przeznaczona do u ytku wewn trznego za zgodà t umaczy). Ustosunkuj si do ka dego z poni szych twierdzeƒ, wybierajàc odpowiedê jednà spo- Êród pi ciu mo liwoêci: I. Zdecydowanie nie zgadzam si. II. Nie zgadzam si. III. Trudno si zdecydowaç. IV. Zgadzam si. V. Zdecydowanie zgadzam si. 1. Jestem zadowolony/ zadowolona z jakoêci ycia seksualnego w moim zwiàzku. 2. Jestem zadowolony/ zadowolona z fizycznej przyjemnoêci, która czerpi z seksu. 3. Jestem zadowolony/ zadowolona z umiej tnoêci seksualnych mojego partnera/mojej partnerki. 4. Jestem zadowolony/ zadowolona z bliskoêci emocjonalnej, którà daje mi seks. 5. Jestem zadowolony/ zadowolona z atrakcyjnoêci seksualnej mojego partnera/mojej partnerki. 6. Zwykle jestem w stanie zaspokoiç swoje seksualne potrzeby w moim zwiàzku. 7. Mam orgazm podczas ka dego stosunku. 8. atwo zaspokoiç mnie seksualnie. 9. Chcia bym/chcia abym byç zdolny/zdolna do czerpania wi kszej przyjemnoêci fizycznej z seksu. 10. Chcia bym/chcia abym byç zdolny/zdolna do osiàgania wi kszej iloêci orgazmów. 11. Bardzo atwo podniecam si seksualnie. 12. Chcia bym/chcia abym byç zdolny/zdolna do czerpania wi kszej satysfakcji emocjonalnej z seksu. 13 Chcia bym/chcia abym eby mój partner/ moja partnerka by (a) bardziej romantyczny/ romantyczna. 14. Chcia bym/chcia abym eby mój partner/ moja partnerka by (a) bardziej uczuciowy/ uczuciowa. 15. Chcia bym/chcia abym byç zdolny/zdolna do prze ywania tego czegoê w czasie seksu. 16. Rzadko czuj, ebym kontrolowa (a) moje ycie seksualne. 17. Jestem zadowolony/ zadowolona z cz stotliwoêci uprawiania seksu w moim zwiàzku. 18. Jestem zadowolony/zadowolona ze stopnia w jakim kontroluj kiedy i jak uprawiamy seks. 19. Mój partner/moja partnerka i ja uprawiamy seks tak cz sto jak tego chc. 20. Chcia bym/chcia abym mieç wi kszy wybór odnoênie tego kiedy i jak uprawiamy seks. 21. Cz sto k óc si z moim partnerem o seks. NAJWA NIEJSZE WYNIKI studentki psychologii ze specjalnoêci seksuologia ujawni y wy szy poziom potrzeb i reakcji seksualnych (tab. I). Nie stwierdzono natomiast ró nic w zakresie potrzeby cz stoêci odbywania kontaktów seksualnych, satys- Ryc. 4. Pod o e wybranych motywów. Ryc. 5. Motywy o pod o u seksualnym. Ryc. 6. Motywy o pod o u naukowym. Ryc. 7. Motywy o pod o u osobistym. Przeglàd Seksuologiczny, lipiec/wrzesieƒ 2012, nr 31 21

6 fakcji seksualnej (tab. II), u studentek ze specjalnoêci seksuologia ujawniono bardzo silny zwiàzek pomi dzy nasileniem potrzeb i reakcji seksualnych, z satysfakcjà z ycia seksualnego, a nie wystàpi on u studentek fizjoterapii (tab. III), motywem wyboru specjalnoêci seksuologia by a g ównie potrzeba badawcza i seksualna (ryc. 4), motywy o pod o u seksualnym (ryc. 5), motywy naukowe (ryc. 6), motywy osobiste (ryc. 7), mo na za o yç, e wybór specjalnoêci z zakresu seksuologii wià e si z nast pujàcymi czynnikami: potrzebà poprawy w asnej satysfakcji seksualnej, polepszenia w asnych umiej tnoêci seksualnych, samooceny i atrakcyjno- Êci, wiedzy na temat seksu. PiÊmiennictwo: Aresin L., Starke K. (2007) Erotyka od A do Z. Katowice: Wydawnictwo Ksià nica. Berlyne D. (1960) Conflict, arousal and curiosity. N. J. McGraw-Hill. Gapik L. (1984) Psychospo eczne aspekty zachowania seksualnego. W: Imieliƒski K. red. Seksuologia spo eczna. Warszawa, PWN. Gasiul H. (2007) Teorie emocji i motywacji. Warszawa, Wydawnictwo UKSW. Giese H. (red). (1976) Seksuologia. Warszawa, PZWL. Hilgard E.R. (1972) Wprowadzenie do psychologii. Warszawa, PWN. Imieliƒski K. (red). (1985) Seksuologia. Zarys encyklopedyczny. Warszawa, PWN. Imieliƒski K. (1990) Seksiatria. Warszawa, PWN. Iniewicz G., Mijas M. (2011) SeksualnoÊç cz owieka, Wybrane zagadnienia. Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielloƒskiego. Jankowiak B. (2005) Wybrane zmienne biograficzne a zakres normy seksualnej w prezentowanych opiniach m odych kobiet. Seksuologia Polska. Tom 3. Nr. 1. Jarzàbek-Bielecka G. (2011) Seksuologia. Aspekty humanistyczne. Poznaƒ, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego Im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Kocowski T. (1991) Szkice z teorii twórczoêci i motywacji. Kraków, SAWW. Kratochvil S. (2006) Terapia ma eƒska. Gdaƒsk, Wydawnictwo Via Medica. Lew Starowicz Z., Zdrojewicz Z., Dulko S. (2002) Leksykon seksuologiczny. Wroc aw, Wydawnictwo Continuo. Lew-Starowicz Z., Skrzypulec V. (red). (2010) Podstawy Seksuologii. Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Lew-Starowicz Z. (2011) O kobiecie. Warszawa, Wydawnictwo Czerwone i Czarne. Madsen K.B. (1980) Wspó czesne teorie motywacji. Warszawa, PWN. Maslow A. (2006) Motywacja i osobowoêç. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN. McClelland D.C. (1987) Human motivation. Cambridge, Cambridge University Press. Mi dzynarodowa Konferencja na rzecz LudnoÊci i Rozwoju, Kair Murray H.A. (1938) Explorations in personality. New York, Oxford University Press. Obuchowski, K. (1995) Przez galaktyk potrzeb. Psychologia dà eƒ ludzkich. Poznaƒ, Zysk i S-ka. Penc J. (2000) Motywowanie w zarzàdzaniu. Kraków, WPSB. Reykowski J. (1975) Emocje i motywacja. W: Psychologia, red. T. Tomaszewski. Warszawa, PWN. Reykowski J. (1977) Z zagadnieƒ psychologii motywacji. Warszawa, WSiP. Rook K.S., Hammen C.L. (1977) A cognitive perspective on the experience of sexual arousal. Journal of Social Issues, 33, SkrzypulecV. (2005). Wst p do seksuologii. Katowice, Wydawnictwo Kwieciƒski. Strelau J. (red). (2000) Psychologia. Tom 2, Gdaƒsk, GWP. Szewczuk W. (red). (1979) S ownik Psychologiczny. Warszawa, Wiedza Powszechna. Szymczak M. (red). (1983) S ownik J zyka Polskiego. Tom 3, Warszawa, PWN. Thomas W.I. (1923) The unadjusted girl. Boston, Little, Brown. Wojciszke B. (2005) Psychologia mi oêci. Gdaƒsk, GWP. World Health Organization (2002) Powszechna Deklaracja Praw Seksualnych. 22 Przeglàd Seksuologiczny, lipiec/wrzesieƒ 2012, nr 31