Konferencja Transfer wiedzy w dziedzinie zrównoważonego wykorzystania energii Poznań, Tomasz Pawelec

Transkrypt

1 DZIAŁANIA LOKALNE I REGIONALNE W ZAKRESIE ZRÓWNOWAŻONEJ ENERGII I OGRANICZANIA EMISJI GAZÓW CIEPLARNIANYCH PRZYKŁADY POLSKICH DOŚWIADCZEŃ REGIONALNYCH I LOKALNYCH Konferencja Transfer wiedzy w dziedzinie zrównoważonego wykorzystania energii Poznań, Tomasz Pawelec 1

2 POLSKA - ENERGIA I EMISJE W roku 2009 emisja GHG w Polsce wyniosła 383,224 mln tco 2eq (osiągnięto 32% redukcji w stosunku do emisji z roku 1988) 10,03 tco 2 /mieszkańca Zapotrzebowanie na energię pierwotną w Polsce (wg PEP): ,2 Mtoe (ok TJ) ok. 102 GJ/mieszkańca ,7 Mtoe (ok TJ) ,5 Mtoe (ok TJ) Udział energii OZE (wg PEP): ,7% ,4% % % Wg danych ARE w 2011 produkcja energii elektrycznej z OZE wyniosła 12,5TWh, z czego 6,6 TWh ze współspalania! (wiatr 2,7 TWh) 2

3 POLSKA DOKUMENTY STRATEGICZNE Pakiet energetyczno-klimatyczny 3x20 Polityka Energetyczna Polski do roku 2030 (PEP): Dążenie do utrzymania zero energetycznego wzrostu gospodarczego, tj. rozwoju gospodarki następującego bez wzrostu zapotrzebowania na energię pierwotną, Konsekwentne zmniejszanie energochłonności polskiej gospodarki do poziomu UE-15. Krajowy Plan Działań na rzecz OZE cel 15% udział OZE Drugi Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej (przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 17 kwietnia 2012 r.): uzyskanie do 2016 roku oszczędności energii finalnej, w ilości nie mniejszej niż 9% średniego krajowego zużycia tej energii w ciągu roku (tj GWh oszczędności energii do 2016 roku). 3

4 Energetyka oparta na węglu POLSKA ISTOTNE KWESTIE ENERGETYCZNE Niewielkie znaczenie planowania energetycznego Brak planowania energetycznego na poziomie regionalnym Świadomość społeczna oraz świadomość decydentów Finansowanie działań 4

5 REGIONALNE PLANY I STRATEGIE ENERGETYCZNE/OZE Opracowane/przyjęte W trakcie opracowania, lub ukończone, ale w ramach projektów naukowych bądź innych Stan na maj

6 WOJEWÓDZTWO MAŁOPOLSKIE Małopolska nie posiada obecnie strategii energetycznej W Małopolsce tylko 30% gmin przygotowało plany zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe W roku 2011 rozpoczęto opracowanie Regionalnego Planu Energetycznego, który powinien zawierać w szczególności następujące elementy: scenariusze rozwoju (w tym uwzględniać zdolność do reagowania na sytuacje ekstremalne), identyfikację ryzyka, strukturę wdrażania oraz system monitoringu efektów. W czerwcu 2012 będą opublikowane do konsultacji założenia do RPE Aktualizacja Programu Ochrony Powietrza, opracowana w roku 2012, będzie zawierać ocenę wielkości emisji gazów cieplarnianych Koncepcje ograniczeń lub zakazu stosowania węgla na cele grzewcze w Krakowie 6

7 WOJEWÓDZTWO MAŁOPOLSKIE Kierunkiem rozwoju zrównoważonej energetyki w województwie jest rozproszona produkcja energii ze źródeł odnawialnych: Energia słoneczna (kolektory i fotowoltaika) Geotermia Energia wody Biomasa / biogaz Również istotnym elementem strategii ma być rozwój budownictwa niskoenergetycznego (nzeb) 7

8 WOJEWÓDZTWO ŚLĄSKIE Energetyka regionu tradycyjnie oparta na węglu duży problem z jakością powietrza ze względu na pył zawieszony praktycznie na obszarze całego województwa obowiązuje Program Ochrony Powietrza, uwzględniający zagadnienia energetyki Nie ma obecnie strategii energetycznej z inicjatywy urzędu marszałkowskiego trwają prace przygotowawcze do opracowania strategii W maju 2007 r. Sejmik Województwa Śląskiego uchwalił Program wykorzystania odnawialnych źródeł energii na obszarach nieprzemysłowych województwa śląskiego 8

9 WOJEWÓDZTWO ŚLĄSKIE Cel strategiczny Programu: Stworzenie warunków i mechanizmów dla szerokiego wykorzystania lokalnych zasobów energii odnawialnej na terenach nieprzemysłowych województwa śląskiego prowadzących do zwiększenia udziału energii ze źródeł odnawialnych w lokalnym bilansie energetycznym Cele szczegółowe: Rozpoznanie i inwentaryzację lokalnych zasobów energii odnawialnej, klasyfikacja zasobów pod względem możliwości ich zagospodarowania, Wskazanie właściwych technologii wykorzystania lokalnych zasobów energii odnawialnych. Za: W. Główkowski 9

10 WOJEWÓDZTWO ŚLĄSKIE Uwarunkowania rozwoju zrównoważonej energetyki w regionie: Duży potencjał biomasy Biogaz duże możliwości wykorzystania (zwłaszcza wysypiskowy) Energetyka słoneczna (kolektory) Lokalnie energia wód kopalnianych + geotermia Duży potencjał ciepłownictwa oraz ciepła odpadowego (z przemysłu) do wykorzystania WFOŚiGW uruchomił pierwszy w kraju program Dom Energetyczny wsparcie dla budowy budynków o zapotrzebowaniu energetycznym < 60 kwh/m2/rok (budynek i instalacje) 10

11 DZIAŁANIA LOKALNE Porozumienie Burmistrzów maj 2012 Europa: > sygnatariuszy Polska: 30 sygnatariuszy Źródło: eumayors.eu 11

12 Wielkość koła = wielkość emisji CO 2eq [Mg/rok] 3,600 (2009) 0,144 (2008) 3,391 (2002) 4,706 (2005) 0,201 (2009) 12,953 (2007) 0,228 (2008) Źródło: opracowanie własne, na podstawie wielu źródeł 12

13 BIELSKO-BIAŁA Jedno z pierwszych miast w Porozumieniu Biuro Zarządzania Energią, działa od 1996 r.: Wieloletni monitoring energetyczny obiektów publicznych Wdrażanie technologii OZE Termomodernizacje Pierwszy polski SEAP (uchwalony) Duże zaangażowanie w działania informacyjno-edukacyjne, m.in.: Projekt ENGAGE Beskidzki Festiwal Dobrej Energii ( 13

14 14

15 BYDGOSZCZ Sygnatariusz Porozumienia Burmistrzów Opracowany Plan Ochrony Klimatu i Adaptacji do Skutków Zmian Klimatu w ramach realizacji projektu LAKS - Lokalna odpowiedzialność za realizację celów Protokołu z Kioto Co roku sporządzane Bilanse Klimatyczne podsumowanie realizacji działań w zakresie efektywnego wykorzystania energii i ograniczania emisji GHG 15

16 Rezultatem projektu LAKS jest powołanie Pełnomocnika Prezydenta ds. Zarządzania Energią Działania przewidziane w planie to m.in.: Termomodernizacje Wykorzystanie sprzętu efektywnego energetycznie Kampanie informacyjno-edukacyjne Nowy projekt CEC5 budowa budynku demonstracyjnego Demonstration of Energy Efficiency and Utilisation of Renewable Energy Sources through Public Buildings BYDGOSZCZ Źródło: opracowanie własne 16

17 NIEPOŁOMICE Sygnatariusz Porozumienia Burmistrzów Uchwalony SEAP Wykorzystanie OZE w obiektach zabytkowych Zamek oraz w obiektach publicznych Program budowy instalacji solarnych dla mieszkańców gminy (finansowany ze środków Programu Współpracy Polsko-Szwajcarskiej) 17

18 KRAKÓW Realizowane są liczne działania związane ze zrównoważoną energetyką, jednak bez strategicznego planu, m.in.: termomodernizacja, modernizacja i wymiana indywidualnych źródeł ogrzewania, współspalanie biomasy i kogeneracja w głównych źródłach wytwórczych energii, poszerzenie dostaw ciepłej wody użytkowej, modernizacja oświetlenia ulicznego, modernizacja miejskiej sieci ciepłowniczej, modernizacja transportu publicznego, rower miejski. Silne nacisk na poprawę jakości powietrza powiązane z energetyką Powołana Rada ds. Zarządzania Energią Miasta Krakowa 18

19 WNIOSKI Rozwój zrównoważonej energetyki w skali regionalnej i lokalnej w Polsce jest możliwy Zrównoważona energetyka to wymierne korzyści: Środowiskowe Ekonomiczne Społeczne Potrzeba: Zaangażowania decydentów (władze regionów i gmin) Odpowiednich ram prawnych Zapewnienia finansowania 19

20 ŹRÓDŁA GUS (2011), Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa IGSMiE PAN (2007), Program wykorzystania odnawialnych źródeł energii na terenach nieprzemysłowych województwa śląskiego, Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, Katowice KOBIZE (2011), Poland s National Inventory Report 2011 Greenhouse Gas Inventory for Submission under the UN Framework Convention on Climate Change and its Kyoto Protocol, Warszawa MAEŚ (2011), Diagnoza stanu gospodarki energetycznej i założenia do Regionalnego Planu Energetycznego (RPE) dla województwa małopolskiego na lata , Kraków Ministerstwo Gospodarki, 2009, Polityka energetyczna Polski do 2030 roku, Warszawa T. Pawelec (2011), Metodologia inwentaryzacji i obliczania emisji (ekwiwalentu) CO2, prezentacja na seminarium Polski i europejski kontekst zrównoważonego zarządzania energią i ochrony klimatu na poziomie lokalnym, Warszawa, T. Pawelec (2011), Lokalna odpowiedzialność za ochronę klimatu w Bydgoszczy. Podsumowanie realizacji projektu LAKS, prezentacja na konferencji Chrońmy klimat w naszym mieście. Jak miasto staje się liderem ochrony klimatu, Bydgoszcz W. Główkowski (2011), prezentacja Odnawialne źródła energii stan obecny, działania i perspektywy, Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego oraz Strony internetowe urzędów marszałkowskich oraz urzędów miast - dostęp maj

21 Tomasz Pawelec tel Tomasz Pawelec Zakład Systemów Informacji Geograficznej, Kartografii i Teledetekcji, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego Dziękuję za uwagę! 21