Niskoemisyjne dylematy Jak ograniczyd emisję gazów cieplarnianych i co to oznacza dla polskiej gospodarki?

Transkrypt

1 Niskoemisyjne dylematy Jak ograniczyd emisję gazów cieplarnianych i co to oznacza dla polskiej gospodarki? Maciej Bukowski Krzysztof Brzezioski Instytut Badao Strukturalnych Szkoła Główna Handlowa

2 Plan Metodologia badania Scenariusz odniesienia BAU do 2030 roku Opcje technologiczne redukcji emisji w Polsce Energetyka niskoemisyjne technologie Przemysł, usługi i rolnictwo efektywne wykorzystanie zasobów Gospodarstwa domowe efektywnośd energetyczna Transport kontrola wzrostu emisji Podatek węglowy i ekwiwalenty Skutki makroekonomiczne pakietu redukcyjnego Efekty zewnętrzne Podsumowanie 2

3 Metodologia badania 3

4 Scenariusz odniesienia BAU do 2030 roku Założenia brak restrykcyjnej polityki klimatycznej utrzymane przeszłe trendy gospodarcze w UE i w Polsce: zmniejszanie się energochłonności i emisyjności poszczególnych sektorów gospodarki konwergencja ww. wskaźników do średniej wśród członków UE ujednolicanie struktury sektorowej produkcji i zatrudnienia w UE 4

5 Scenariusz odniesienia BAU do 2030 roku Źródło: prognozy modułu IBS-BAU 5

6 Analizowany pakiet redukcyjny MtCO 2 e Redukcja emisji względem scenariusza odniesienia w roku 2020 o: 30% = 140 MtCO 2 e w roku 2030 o: 60% = 330 MtCO 2 e względem poziomów historycznych w roku % względem 2008 roku -53% względem 1990 roku -63% względem 1988 roku Źródło: symulacje pakietu IBS-CAST W jaki sposób można osiągnąd te poziomy redukcji? Ile to nas będzie kosztowad? 6

7 Energetyka niskoemisyjne technologie Opcje technologiczne MtCO 2 e Zmiana technologii produkcji energii elektrycznej i ciepła Emisja GHG (bazowa) Źródło: symulacje pakietu IBS-CAST 7

8 Energetyka niskoemisyjne technologie Opcje technologiczne moduł IBS-MIND wyznaczenie optymalnego mixu energetycznego rozważane opcje technologiczne z pakietu McKinsey (2009) wśród mixów opartych na OZE i nie zawierających energii jądrowej optymalny jest wariant bazujący na lądowych farmach wiatrowych oraz elektrowniach biomasa + CCS dodatkowe inwestycje ok. 15 mld złotych rocznie, ok. 1% PKB przeciętna wysokośd subsydiów rządowych ok % tej kwoty 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% konwencjonalne węglowe małe hydroelektrownie geotermalne wiatrowe morskie wiatrowe naziemne nowowybudowane biomasowe CCS współspalanie biomasy biomasa dedykowana węglowy IGCC Źródło: symulacje modułu IBS-MIND 8

9 Przemysł, usługi i rolnictwo efektywne wykorzystanie zasobów Opcje technologiczne MtCO 2 e Lepsze wykorzystanie zasobów w produkcji Zmiana technologii produkcji energii elektrycznej i ciepła Emisja GHG (bazowa) Źródło: symulacje pakietu IBS-CAST 9

10 Przemysł efektywne wykorzystanie zasobów Opcje technologiczne technologie CCS 11 mld zł nakładów, -3% ogółu emisji względem BAU w 2030 roku kogeneracja (CHP) 12,2 mld zł, -1% emisji działania sektorowe (chemia, huty, cement, nafta i gaz) 13 mld zł, - 2,5% emisji 10

11 Usługi efektywne wykorzystanie zasobów Opcje technologiczne obecnie usługi to 4% emisji i 9% konsumpcji energii szybko rosnący sektor kluczowe są budynki działania termomodernizacyjne jak w mieszkalnictwie % Energia do ogrzewania budynków komercyjnych i użyteczności publicznej % 5 ocieplenie 20% budynków do 2030 po termomodernizacji 5 ocieplenie 50% budynków do bez termomodernizacji (BAU) Źródło: obliczenia własne IBS 11

12 Rolnictwo efektywne wykorzystanie zasobów Opcje technologiczne efektywniejsze techniki rolnicze zmiany behawioralne, jedynie wydatki bieżące (np. rekultywacja gleb), emisje ogółem mniejsze o 0,2% względem BAU w 2030 r. zalesianie nieużytków, zarządzanie lasami nakłady wyższe o 0,2 mld zł, emisje mniejsze o 0,2% zarządzanie odpadami 5,6 mld zł nakładów, redukcja emisji o 2% 12

13 Gospodarstwa domowe efektywnośd energetyczna Opcje technologiczne MtCO 2 e Poprawa efektywności energetycznej gospodarstw Lepsze wykorzystanie zasobów w produkcji Zmiana technologii produkcji energii elektrycznej i ciepła Emisja GHG (bazowa) Źródło: symulacje pakietu IBS-CAST 13

14 Gospodarstwa domowe efektywnośd energetyczna Opcje technologiczne Struktura zużycia energii w budynkach mieszkalnych w Polsce Ogrzewanie i wentylacja Podgrzewanie wody Gotowanie Oświetlenie Urządzenia elektryczne Źródło: Pogorzelski i in. (2003) Kluczowy obszar termomodernizacja Zawodności rynku (asymetria informacji, ograniczenia kredytowe, koszty transakcyjne i in.) Energooszczędne budownictwo (+ 50 mld zł nakładów kapitałowych do 2030) Inne podgrzewanie wody, AGD i RTV Mtoe 15 Oszczędności netto Nacisk interwencji publicznej na likwidowanie luk informacyjnych % Energia do ogrzewania mieszkao BAU a ocieplenie 50% mieszkao do Źródło: obliczenia własne IBS 14

15 Transport kontrola wzrostu emisji Opcje technologiczne MtCO 2 e Kontrola wzrostu emisji w transporcie Poprawa efektywności energetycznej gospodarstw Lepsze wykorzystanie zasobów w produkcji Zmiana technologii produkcji energii elektrycznej i ciepła Pozostała emisja GHG Emisja GHG (bazowa) 0 Źródło: symulacje pakietu IBS-CAST 15

16 Transport kontrola wzrostu emisji Opcje technologiczne Dynamiczny wzrost z niskiego poziomu wzrost emisji sektora o 66% w BAU zmiany technologiczne czynniki behawioralne planowanie przestrzenne Nieuwzględnione w modelu niepewny zakres zmian, minimalne koszty. Dodatkowy potencjał redukcji. Liczba samochodów osobowych przypadających na 1000 mieszkaoców w wybranych krajach UE w 1996 i 2009 r Źródło: Eurostat 16

17 Podatek węglowy i ekwiwalenty MtCO 2 e Kształtowanie preferencji (podatek węglowy) Kontrola wzrostu emisji w transporcie Poprawa efektywności energetycznej gospodarstw Lepsze wykorzystanie zasobów w produkcji Zmiana technologii produkcji energii elektrycznej i ciepła Pozostała emisja GHG Emisja GHG (bazowa) 0 Źródło: symulacje pakietu IBS-CAST 17

18 Podatek węglowy i ekwiwalenty ekwiwalenty np. EU ETS instrument zmieniający bodźce w całej gospodarce (internalizacja efektów zewnętrznych) obniża zwrot z inwestycji w emisyjne rozwiązania ustalony na poziomie, który w modelu zapewnia domknięcie redukcji o 60% względem BAU (-13% emisji dzięki podatkowi) 18

19 Skutki makroekonomiczne pakietu redukcyjnego koszty mikroekonomiczne (nakłady inwestycyjne, wyższe ceny, a więc realokacja) koszty makroekonomiczne (utrata produkcji, spadek zatrudnienia, wzrost bezrobocia) Pakiet technologiczny początkowe wypychanie inwestycji z innych sektorów późniejsze oszczędności operacyjne odwrotny skutek negatywny wpływ na gospodarkę przejściowy Finansowanie pakietu technologicznego i podatek węglowy - znaczenie sposobu domknięcia wydatków rządowych 19

20 Skutki makroekonomiczne pakietu redukcyjnego Wyższy podatek węglowy Wyższe wydatki publiczne subsydiujące pakiet technologiczny Konsumpcja publiczna Wyższa konsumpcja Niższa konsumpcja (poza pakietem) Oddziaływanie zależne od charakteru ekonomicznego danej części konsumpcji publicznej Transfery Wyższe transfery Niższe transfery Stawka podatku VAT Stawka podatku PIT Oddziaływanie negatywne Niższe podatki Oddziaływanie pozytywne Oddziaływanie pozytywne Wyższe podatki Oddziaływanie negatywne Wpływ wprowadzenia rozważanego podatku węglowego (odchylenie w proc. od BAU) PKB Zatrudnienie Cena energii PKB Zatrudnienie Cena energii Konsumpcja publiczna -0,7-1,3 16,2-2,9-1,7 48,8 Transfery -0,2-0,4 17,9 0,6-2,1 55,0 VAT 0,3 1,4 19,7 0,7 3,3 60,7 PIT 1,2 1,5 25,6 2,4 8,2 77,8 Źródło: Opracowanie własne IBS symulacje modelu MEMO. 20

21 Efekty zewnętrzne Dodatkowa korzyśd pakietu ograniczenie negatywnych efektów zewnętrznych: szkodliwy wpływ na zdrowie powiązanych emisji pyłów, SO 2, NO x etc. zmiany klimatu Efekty zewnętrzne polskiej energetyki mld zł Bez uwzględnienia zmian klimatu ,4 mld zł (-53%) 10 Zmiany odczuwalne w długim okresie ef. zew. w przypadku modernizacji energetyki BAU Źródło: Opracowanie własne IBS na podstawie ExternE-Pol (2005) 21

22 Podsumowanie MtCO2e Kształtowanie preferencji (podatek węglowy) Kontrola wzrostu emisji w transporcie Poprawa efektywności energetycznej gospodarstw Lepsze wykorzystanie zasobów w produkcji Zmiana technologii produkcji energii elektrycznej i ciepła 100 Pozostała emisja GHG Emisja GHG (bazowa) 0 Źródło: symulacje pakietu IBS-CAST 22

23 Podsumowanie Ambitna redukcja emisji do 2030 jest możliwa Konieczny szeroki mix działao, w tym podatek węglowy (lub ekonomiczny ekwiwalent) Dodatkowe inwestycje 1,5% PKB rocznie Przejściowe koszty makroekonomiczne rzędu 1-2% PKB Duże znaczenie sposobu domknięcia budżetu Dodatkowe korzyści ograniczenie negatywnych efektów zewnętrznych Mądrze przeprowadzona niskoemisyjna transformacja będzie impulsem rozwojowym dla Polski 23

24 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ