Prawa człowieka dziecka - ucznia

Transkrypt

1 ZESPÓŁ SZKÓŁ NR 7 w Dąbrowie Górniczej Prawa człowieka dziecka - ucznia Oprac. E.Wójcicka DĄBROWA GÓRNICZA 2011

2 Dzieci, jeżeli są złe, to nie dlatego, że znają swoje prawa, lecz dlatego, że kiedyś prawa te zostały wobec nich zaniedbane. Prawa dziecka są pojęciem z kategorii praw człowieka. Prawa dziecka wynikają z godności i niepowtarzalności dziecka jako jednostki ludzkiej.

3 Konwencja o prawach dziecka podstawowy akt prawny dotyczący dzieci światowa konstytucja praw dziecka uchwalona 20 listopada 1989r. przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych weszła w życie 2 września 1990 roku, z chwilą ratyfikowania jej przez dwudzieste państwo do 2002 roku ratyfikowały ją 192 państwa Konwencja o prawach dziecka obowiązuje w Polsce od 7 lipca 1991 roku

4 Dziecko oznacza każdą istotę ludzką w wieku poniżej osiemnastu lat. Art.1 Konwencji o prawach dziecka

5 Konwencja o prawach dziecka 20 listopada 1989 roku została przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne NZ Konwencja o prawach dziecka, która stanowi zapis praw człowieka dziecka. Konwencja o prawach dziecka została także ratyfikowana przez nasz kraj i podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej 30 kwietnia 1991 r. Pełną jej treść odnajdziemy w Dzienniku Ustaw z 1991 roku, Nr 120, poz. 526.

6 Polska podpisując Konwencję o prawach dziecka, zobowiązała się ją przestrzegać, z pewnymi zastrzeżeniami i deklaracjami : Rzeczpospolita Polska uważa, że wykonania przez dziecko jego praw określonych w konwencji, w szczególności praw określonych w artykułach od 12 do 16, dokonuje się z poszanowaniem władzy rodzicielskiej, zgodnie z polskimi zwyczajami i tradycjami dotyczącymi miejsca dziecka w rodzinie i poza rodziną (artykuły 12 do 16 gwarantują swobodę wyrażania własnych poglądów, swobodę wypowiedzi, swobodę myśli, sumienia i wyznania, swobodę zrzeszania się, zakaz arbitralnej ingerencji w sferę życia prywatnego, rodzinnego, domowego lub korespondencję, ochronę przez bezprawnym zamachem na honor dziecka i jego reputację).

7 Na początek kilka bardzo ważnych, podstawowych zapisów: Wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi w swej godności i swych prawach. Są oni obdarzeni rozumem i sumieniem i powinni postępować wobec innych w duchu braterstwa (artykuł 1 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, uchwalonej 10 grudnia 1948 roku przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych) Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych (artykuł 30 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej)

8 Na początek kilka bardzo ważnych, podstawowych zapisów: Wolność człowieka podlega ochronie prawnej. Każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych. Nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje (fragment artykułu 31 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej) Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny (artykuł 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej)

9 Na początek kilka bardzo ważnych, podstawowych zapisów: Nikt nie może być poddany torturom ani okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu. Zakazuje się stosowania kar cielesnych (artykuł 40 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej) Nauczyciel w swoich działaniach dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych ma obowiązek kierowania się dobrem uczniów, troską o ich zdrowie, postawę moralną i obywatelską z poszanowaniem godności osobistej ucznia (artykuł 4 Ustawy o systemie oświaty)

10 Na początek kilka bardzo ważnych, podstawowych zapisów: Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej jest najwyższym prawem RP. Zgodnie z art. 30 rozdziału II Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych. art. 72 Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę praw dziecka. Każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka.

11 Art. 4. Na początek kilka bardzo ważnych, podstawowych zapisów: USTAWA O SYSTEMIE OŚWIATY Nauczyciel w swoich działaniach dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych ma obowiązek kierowania się dobrem uczniów, troską o ich zdrowie, postawę moralną i obywatelską z poszanowaniem godności osobistej ucznia. Art. 33 ust. 2 pkt. 6 Nadzorowi podlega: przestrzeganie praw dziecka i praw ucznia oraz upowszechnianie wiedzy o tych prawach.

12 Prawa człowieka to szczególny rodzaj praw podmiotowych, ponieważ przysługują one poszczególnym jednostkom. Podział praw człowieka: prawa (prawa pozytywne) - obowiązek, podjęcie przez władzę działań na rzecz jednostki np: zapewnienie prawa do nauki wolności (prawa negatywne) - obowiązek powstrzymania się przez władzę od działań, nieingerencja.

13 Prawa człowieka/dziecka: prawa materialne - konkretne prawa i wolności przysługujące każdemu człowiekowi prawa proceduralne - dostępne człowiekowi sposoby działania i związane z nimi instytucje (np. sądy), pozwalające wyegzekwować przestrzeganie praw i wolności.

14 Prawa człowieka/dziecka: prawa przyrodzone (przysługujące każdemu z racji urodzenia) prawa podstawowe (minimum uprawnień jakie przysługują jednostce) prawa powszechne (przysługują bez wyjątku każdemu)

15 PROCEDURA JEST KONIECZNA! STANOWI GWARANCJĘ PRAW CZŁOWIEKA! Samo uznanie praw i wolności człowieka nie ma większego znaczenia, jeżeli nie istnieją procedury pozwalające każdemu skutecznie obronić się przed ich naruszeniem. Procedura - sposób, tryb załatwienia sprawy, przebieg czegoś; unormowany przepisami, zwyczajami sposób prowadzenia, załatwienia jakiejś sprawy, tok, tryb, przebieg.

16 Prawa dziecka, tak jak prawa człowieka podlegają ograniczeniom, ale tylko takim, które są przewidziane ustawą (bezpieczeństwo państwa, bezpieczeństwo publiczne, ochrona porządku oraz zapobieganie przestępstwom, ochrona zdrowia i moralności, ochrona praw i wolności innych ludzi).

17 Dzieci podlegają władzy rodzicielskiej i to przede wszystkim rodzice decydują o ich wychowaniu i światopoglądzie. Dzieci mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych. W egzekucji należnych im praw, są reprezentowane przez rodziców lub wspierane przez odpowiednie instytucje (np. Rzecznik Praw Dziecka).

18 Prawa dziecka, podobnie jak prawa człowieka, nie zależą od wykonywanych obowiązków. Praw nie można pozbawić czy zawiesić. Jeżeli dzieci nie wykonują obowiązków, można je ukarać, na przykład nie dając nagrody czy pozbawiając przywilejów, ale nie praw.

19 Prawa dziecka ( Konwencja o prawach dziecka) Prawa osobiste Prawa socjalne Prawa kulturalne Prawa polityczne

20 Prawa osobiste prawo do życia i rozwoju prawo do nauki prawo do informacji prawo do tożsamości prawo do ochrony przed poniżającym i okrutnym traktowaniem i karaniem

21 Prawa socjalne prawo do odpowiedniego standardu życia prawo do ochrony zdrowia prawo do zabezpieczenia socjalnego prawo do wypoczynku i czasu wolnego Prawa kulturalne prawo do korzystania z dóbr kultury

22 Prawa polityczne prawo stowarzyszania się i zgromadzeń w celach pokojowych (ograniczone ustawą o stowarzyszeniach), lat - czynne i bierne prawo wyborcze, w składzie zarządu większość muszą stanowić osoby dorosłe, poniżej 16 lat, mogą należeć za zgodą rodziców bez prawa udziału w głosowaniu na walnych zebraniach oraz bez prawa wyborczego

23 Oświata Rzeczypospolitej Polskiej stanowi wspólne dobro całego społeczeństwa, a szkoła powinna zapewnić każdemu uczniowi warunki niezbędne do jego rozwoju, przygotować go do wypełniania obowiązków rodzinnych i obywatelskich w oparciu o zasady solidarności, demokracji, tolerancji, sprawiedliwości i wolności (fragment preambuły Ustawy o systemie oświaty)

24 Zapisy Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, jak i Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej dotyczą zarówno dorosłych jak i dzieci. Obowiązkiem władz szkoły, w tym nauczycieli i dyrektora, jest nie tylko respektowanie praw człowieka, ale także edukowanie w zakresie problematyki praw człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem praw dziecka.

25 Działalność edukacyjna szkoły jest określona przez: Szkolny zestaw programów nauczania, który uwzględniając wymiar wychowawczy obejmuje całą działalność szkoły z punktu widzenia dydaktycznego Program wychowawczy szkoły, który opisuje w sposób całościowy wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym i jest realizowany przez wszystkich nauczycieli Program profilaktyki dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb danego środowiska, który opisuje w sposób całościowy wszystkie treści i działania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców.

26 Prawa człowieka występują wyłącznie w relacjach jednostki z władzą publiczną. Prawa człowieka to prawa, które regulują stosunki między jednostką a państwem, między jednostką a organami i funkcjonariuszami państwowymi sprawującymi władzę na różnych szczeblach. A w szkole? Przykładem mogą tu być relacje uczeń (jednostka) - nauczyciel (funkcjonariusz państwowy).

27 Prawa dziecka, tak jak prawa człowieka, przysługują w relacji władza - jednostka. W szkole: dyrektor nauczyciel nauczyciel uczeń Naruszyć prawa dziecka/człowieka może tylko władza.

28 NAUCZYCIEL-FUNKCJONARIUSZ Nauczyciel, podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, korzysta z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 roku Kodeks Karny ( Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn zm.). Organ prowadzący szkołę i dyrektor szkoły są obowiązani z urzędu występować w obronie nauczyciela, gdy ustalone dla nauczyciela uprawnienia zostaną naruszone. Art. 222, 226 KK Kto narusza nietykalność cielesną, znieważa funkcjonariusza publicznego lub osoby do pomocy mu przybranej podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 1 roku do 3 lat.

29 NAUCZYCIEL-FUNKCJONARIUSZ Art. 231 Rozdziału XXIX Kodeksu Karnego 1. Funkcjonariusz publiczny, który, przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązków, działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego, podlega karze pozbawienia wolności do lat Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w 1w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

30 Po co uczniom prawa ucznia? Dziecku przysługują wszelkie prawa należne człowiekowi. Prawa dziecka/ucznia to prawa człowieka realizowane na gruncie szkolnej rzeczywistości.

31 Prawa ucznia wywodzące się z Konwencji o prawach dziecka: Każdy uczeń posiada prawo do znajomości swoich praw (artykuły 29 i 42 Kopd), Konstytucja RP w treści artykułu 51 gwarantuje każdemu obywatelowi m.in. swobodny dostęp do urzędowych dokumentów go dotyczących. Artykuł 61, daje każdemu obywatelowi prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej. W treści artykułu 87 wskazuje że źródłami prawa są w naszym kraju: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. Każdy uczeń posiada prawo do dochodzenia swoich praw (artykuły 2 i 4 Kopd,) Konstytucja RP w treści artykułu 63 daje każdemu prawo do składania petycji, wniosków i skarg w interesie publicznym, własnym lub innej osoby za jej zgodą. Artykuł 72 zapewnia ochronę praw dziecka, dając każdemu prawo żądania od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją.

32 Prawa ucznia wywodzące się z Konwencji o prawach dziecka: Każdy uczeń ma prawo do nauki (art. 28 i 29 Kopd). Konstytucja RP w treści artykułu 70 określa, że każdy ma prawo do nauki. Nauka do 18 roku życia jest obowiązkowa. Nauka w szkołach publicznych jest nieodpłatna. Rodzice mają wolność wyboru dla swoich dzieci szkół innych niż publiczne. Władze publiczne zapewniają obywatelom powszechny dostęp do wykształcenia Każdy uczeń ma prawo do wypoczynku i czasu wolnego, uczestnictwa w zabawach i życiu kulturalnym (artykuł 31 Kopd), Konstytucja RP w treści artykułu 73 zapewnia każdemu wolność twórczości artystycznej i korzystania z dóbr kultury

33 Prawa ucznia wywodzące się z Konwencji o prawach dziecka: Każdy uczeń ma prawo do równego traktowania wobec prawa (artykuły 2 i 23 Kopd), Konstytucja RP w treści artykułu 32 stanowi, że wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Nikt nie może być dyskryminowany z jakiejkolwiek przyczyny. Każdy uczeń ma prawo do ochrony przed poniżającym traktowaniem i karaniem oraz wszelkimi formami przemocy fizycznej lub psychicznej (artykuły 2, 19, 28, 34, 35, 37, 39 Kopd), Konstytucja RP w treści artykułu 40 wskazuje, że nikt nie może być poddany torturom ani okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu. Zakazuje się stosowania kar cielesnych. Artykuł 41 zapewnia nietykalność osobistą i wolność osobistą

34 Prawa ucznia wywodzące się z Konwencji o prawach dziecka: Każdy uczeń ma prawo do ochrony przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie prywatne, rodzinne czy też korespondencję (artykuł 16 Kopd),Konstytucja RP w treści artykułu 47 mówi, że każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym. W treści artykułu 49 zapewnia wolność i ochronę tajemnicy komunikowania się. Ponadto artykuł 51 ust. 1. mówi, że nikt nie może być obowiązany inaczej niż na podstawie ustawy do ujawniania informacji dotyczących jego osoby. Każdy uczeń ma prawo do ochrony przed bezprawnymi zamachami na jego honor i reputację (artykuł 16 Kopd),Konstytucja RP w treści artykułu 47 zapewnia każdemu prawo do ochrony prawnej czci i dobrego imienia. W treści artykułu 51 ust 4 daje każdemu prawo do żądania sprostowania oraz usunięcia informacji nieprawdziwych dotyczących jego osoby

35 Prawa ucznia wywodzące się z Konwencji o prawach dziecka: Każdy uczeń ma prawo do swobodnego wyrażania własnych poglądów we wszystkich sprawach jego dotyczących (art. 12 Kopd), oraz prawo do swobodnej wypowiedzi (poszukiwanie, otrzymywanie i przekazywanie informacji oraz idei wszelkiego rodzaju) (artykuł 13 Kopd),Konstytucja RP w treści artykułu 54 zapewnia każdemu wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji, zakazuje cenzury prewencyjnej środków społecznego przekazu. W treści artykułu 14 zapewnia wolność prasy i innych środków społecznego przekazu.

36 Prawa ucznia wywodzące się z Konwencji o prawach dziecka: Każdy uczeń ma prawo do swobody myśli, sumienia i wyznania (artykuł 14 Kopd),Konstytucja RP w artykule 53 zapewnia każdemu wolność sumienia i religii. Zakazuje zmuszania do ujawniania swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania Każdy uczeń ma prawo dostępu do informacji z różnych źródeł (art. 13, 17 Kopd),Konstytucja RP w treści artykułu 61 gwarantuje nam prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów państwowych. W treści artykułu 54 zakazując cenzury prewencyjnej, zapewnia nam bezpośredni dostęp do informacji różnego typu i treści.

37 Prawo do informacji prawo do znajomości swoich praw i warunkujących korzystanie z nich praw proceduralnych prawo do otrzymywania informacji z różnych źródeł prawo do otrzymywania informacji dotyczących ucznia o podejmowanych w jego sprawie decyzjach prawo dostępu do informacji na temat życia szkolnego

38 Prawa ucznia wywodzące się z Konwencji o prawach dziecka: Każdy uczeń ma prawo do swobodnego zrzeszania się (artykuł 15 Kopd). Konstytucja RP zapewnia wolność tworzenia stowarzyszeń, ruchów obywatelskich i innych organizacji. W treści artykułu 58 zapewnia każdemu wolność zrzeszania się. Każdy uczeń ma prawo do ochrony zdrowia (artykuł 24 Kopd),Konstytucja RP w treści artykułu 68 zapewnia każdemu prawo do ochrony zdrowia i równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej. Także deklaruje się popieranie rozwoju kultury fizycznej, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży

39 Prawa ucznia wywodzące się z Konwencji o prawach dziecka: Każdy uczeń ma prawo do odpowiedniego poziomu życia (artykuł 27 Kopd),Konstytucja RP w treści artykułu 67 gwarantuje prawo do zabezpieczenia społecznego, a w treści artykułu 69 gwarantuje osobom niepełnosprawnym pomoc w zabezpieczeniu egzystencji. W artykule 71 gwarantuje rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej, a zwłaszcza wielodzietnym i niepełnym, prawo do szczególnej pomocy ze strony władz państwowych Każdy uczeń ma prawo do ochrony przed wyzyskiem ekonomicznym lub wykonywaniem niebezpiecznych lub szkodliwych prac (artykuł 32 Kopd),Konstytucja RP w treści artykułu 65 zakazuje stałego zatrudniania dzieci do lat 16. Nakazuje także aby odpowiednia ustawa określiła minimalne stawki wynagrodzeń. W treści artykułu 66 wskazuje na prawo każdego do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Gwarantuje prawo do dni wolnych od pracy i płatnych urlopów

40 Prawa ucznia wywodzące się z Konwencji o prawach dziecka: Każdy uczeń ma prawo do ochrony przed wszelkimi innymi formami wyzysku naruszającego jego dobro (artykuł 36 Kopd). Konstytucja RP w treści artykułu 72 gwarantuje dzieciom ochronę przed wyzyskiem.

41 Ustawa o systemie oświaty przyznaje uczniowi: prawo do zapoznawania się z programem nauczania, z jego treścią, celem i stawianymi wymaganiami (pkt 1), prawo do jawnej i umotywowanej oceny postępów w nauce i zachowaniu (pkt 2), prawo do organizacji życia szkolnego, umożliwiające zachowanie właściwych proporcji między wysiłkiem szkolnym a możliwością rozwijania i zaspokajania własnych zainteresowań (pkt 3), prawo redagowania i wydawania gazety szkolnej (pkt. 4), prawo organizowania działalności kulturalnej, oświatowej, sportowej oraz rozrywkowej zgodnie z własnymi potrzebami i możliwościami organizacyjnymi, w porozumieniu z dyrektorem (pkt 5), prawo wyboru n-la pełniącego rolę opiekuna samorządu (pkt 6).

42 Ustawa o systemie oświaty przyznaje uczniowi: prawo ucznia do dostosowania treści, metod i organizacji nauczania do jego możliwości, (ust. 4), prawo ucznia do korzystania z pomocy psychologicznopedagogicznej (ust. 4), prawo ucznia do specjalnych form pracy dydaktycznej (ust. 4), prawo uczniów niepełnosprawnych lub niedostosowanych społecznie do pobierania nauki we wszystkich typach szkół, zgodnie z indywidualnymi potrzebami i predyspozycjami (ust. 5), prawo uczniów niepełnosprawnych do zindywidualizowanego procesu kształcenia, form i programów nauczania oraz zajęć rewalidacyjnych (ust. 5a), prawo uczniów szczególnie uzdolnionych do indywidualnych programów nauczania (ust. 6),

43 Ustawa o systemie oświaty przyznaje uczniowi: prawo uczniów do powszechnego dostępu do szkół, których ukończenie umożliwia dalsze kształcenie w szkołach wyższych (ust. 7), prawo uczniów do równych warunków kształcenia (zacieranie różnic pomiędzy różnymi regionami kraju) (ust. 9), prawo uczniów do bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wych. i opieki (ust. 10), prawo uczniów do opieki przyznawanej uczniom pozostającym w trudnej sytuacji materialnej i życiowej (ust. 12), prawo uczniów do zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych rozwijających ich zainteresowania i uzdolnienia (ust. 15).

44 Ustawa o systemie oświaty przyznaje uczniowi: prawo uczniów do bezpłatnego nauczania w szkołach publicznych (art.7), prawo uczniów uzdolnionych sportowo do takiej organizacji zajęć dydaktycznych, która umożliwia godzenie zajęć sportowych z nauką (art.9), prawo uczniów do nauki religii na ich życzenie bądź rodziców (w przypadku uczniów pełnoletnich tylko na ich życzenie) (art.12), prawo uczniów do podtrzymywania tożsamości narodowej, etnicznej, językowej, religijnej (art.13), prawo do wcześniejszego rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej (dziecko które przed 1 września kończy 6 lat) (art.16), prawo do odroczenia spełniania obowiązku szkolnego (nie więcej niż o jeden rok) (art.16),

45 Ustawa o systemie oświaty przyznaje uczniowi: prawo uczniów do spełniania obowiązku szkolnego poza szkołą (za zgodą i na warunkach określonych przez dyrektora szkoły, w obwodzie której uczeń mieszka) (art.16), prawo ucznia do zapewnienia mu bezpłatnego transportu i opieki lub zwrotu kosztów przejazdu w sytuacji gdy odległość z domu do szkoły jest większa niż 3 kilometry w przypadku uczniów klas I IV szkoły podstawowej lub 4 kilometry w przypadku klas V i VI lub gimnazjalistów) (art.17), prawo ucznia do bezpłatnego transportu i opieki przysługujące uczniom niepełnosprawnym w czasie przewozu do najbliższej szkoły podstawowej, gimnazjum lub ośrodka albo zwrot kosztów przejazdu ucznia i opiekuna środkami komunikacji publicznej, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice (art.17),

46 Ustawa o systemie oświaty przyznaje uczniowi: prawo ucznia do tego aby rodzice zapewnili mu warunki umożliwiające przygotowanie się do zajęć szkolnych (art.18), prawo ucznia do wniesienia odwołania do kuratora oświaty od decyzji dotyczącej skreślenia z listy uczniów Ucznia, który nie ukończył 18 lat, można jedynie - co najwyżej - przenieść do innej szkoły (skreślając z listy uczniów, jednocześnie należy zagwarantować mu możliwość nauki w innej szkole) prawo wyborcze czynne i bierne w przypadku wyborów do organów samorządu uczniowskiego (art.55),

47 Ustawa o systemie oświaty przyznaje uczniowi: prawo ucznia do działania na terenie szkoły w stowarzyszeniach i organizacjach (poza partiami iorganizacjami politycznymi) - zgodę na działanie tych organizacji w szkole wydaje dyrektor szkoły (art.56), prawo ucznia do udziału w zajęciach dydaktycznowyrównawczych w przypadku trudności w nauce (art. 64), prawo ucznia do indywidualnego programu lub toku nauki po uzyskaniu stosownej opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej i rady pedagogicznej (art.66). prawo ucznia do pomocy materialnej o charakterze socjalnym lub motywacyjnym (art. 90a, b, c i dalsze z rozdziału 8a ustawy o systemie oświaty)

48 STATUT SZKOŁYdokument, który określa: prawa ucznia, z uwzględnieniem w szczególności praw zawartych w Konwencji o Prawach Dziecka prawa ucznia wynikające z prawa oświatowego uprawnienia i przywileje nadane przez szkołę

49 PRAWA, UPRAWNIENIA, PRZYWILEJE PRAWO- ogół norm, przepisów regulujących stosunki między ludźmi, usankcjonowanych przymusem państwowym; Mały słownik języka polskiego, PWN, Wwa 1968 UPRAWNIENIA wynikają z prawa; są to pochodne sytuacje prawne, np. pochodną prawa do nauki jest uprawnienie do uzyskania pomocy psycholog. - pedagogicznej, do zdawania egzaminów poprawkowych, czy klasyfikacyjnych. PRZYWILEJE zwalniają od obowiązków w jakimś zakresie lub też nadają prawo do korzystania z jakichś względów, mogą być przyznane jednostce lub grupie osób np. zgłoszenie nieprzygotowania dwa razy w ciągu semestru, losowanie szczęśliwego numerka, nieodpytywanie z okazji urodzin czy imienin itp.

50 Statut szkoły dokument, który określa: obowiązki ucznia, szczegółowe zasady wewnątrzszkolnego systemu oceniania uczniów, cele i zadania szkoły wynikające z przepisów prawa oraz uwzględniające program wychowawczy i program profilaktyki, dostosowane do potrzeb uczniów,

51 Statut szkoły dokument, który określa: formy opieki i pomocy uczniom, którym z przyczyn rozwojowych, rodzinnych lub losowych potrzebna jest pomoc materialna, rodzaje nagród i kar stosowanych wobec uczniów oraz tryb odwoływania się od kary; nie mogą być stosowane kary naruszające nietykalność i godność osobistą ucznia,

52 Statut szkoły dokument, który określa: tryb składania skargi w przypadku naruszenia praw ucznia, przypadki, w których dyrektor szkoły może wystąpić do kuratora oświaty z wnioskiem o przeniesienie ucznia do innej szkoły, warunki pobytu w szkole zapewniające uczniom: bezpieczeństwo ochronę przed przemocą uzależnieniem demoralizacją innymi przejawami patologii społecznej

53 Nauczanie praw człowieka w szkołach ma na celu doprowadzenie do zrozumienia takich pojęć, jak: sprawiedliwość, równość,wolność, pokój i demokracja. Zrozumienie to powinno być przeżyciem intelektualnym i bazować na doświadczeniu i uczuciach. Komitet Ministrów Rady Europy

54 Realizacja zagadnień w zakresie praw człowieka Niezbędnym elementem wychowania w szkole jest edukacja w zakresie praw człowieka obejmująca naukę o prawach człowieka i na rzecz praw człowieka. Wraz z przekazywaną wiedzą konieczne jest kształtowanie umiejętności i postaw, które pomogą wychowankom chronić swoje prawa przed ich naruszaniem, wdrożą do ich przestrzegania.

55 Skuteczność realizacji zagadnień związanych z nauczaniem i wychowaniem w kontekście praw człowieka w Zespole Szkół nr 7 Prawo do nauki - zapoznanie uczniów z programem nauczania, z jego treścią, celem i stawianymi wymaganiami; jawna i umotywowana ocena postępów w nauce i zachowaniu, ustalone sposoby kontroli postępów i przygotowania uczniów do egzaminu, - organizacja i przygotowanie uczniów do konkursów przedmiotowych i in., - wspieranie uzdolnień i zainteresowań uczniów; zajęcia dodatkowe, koła zainteresowań, zajęcia wyrównawcze, - powszechny dostęp do szkół znane zasady rekrutacji, zgodne z potrzebami ucznia, udział uczniów gimnazjum w elektronicznym systemie naboru oraz w targach szkół ponadgimnazjalnych, - Szkolny Ośrodek Kariery

56 Skuteczność realizacji zagadnień związanych z nauczaniem i wychowaniem w kontekście praw człowieka w Zespole Szkół nr 7 Prawo do udziału w życiu publicznym - Działalność Samorządu Uczniowskiego; wybór nauczycieli pełniących rolę opiekunów SU, - Działalność Szkolnego Klubu Wolontariatu - Udział w Wielkiej Orkiestrze Świątecznej Pomocy, - Organizacja akcji Góra Grosza, Dary dla schroniska dla zwierząt, - Prezentacje szkół, dyskusje, debaty

57 Skuteczność realizacji zagadnień związanych z nauczaniem i wychowaniem w kontekście praw człowieka w Zespole Szkół nr 7 Prawo do informacji - dostęp do różnorodnych źródeł informacji w bibliotece- Internetowym Centrum Informacji Multimedialnej, - dostęp do praw człowieka/ dziecka/ ucznia w ICIM, na www szkoły; udostępnianie informacji o środkach, jakie przysługują uczniom w przypadku naruszania ich fundamentalnych praw. - dostęp do statutu szkoły, programu wychowawczego szkoły, - włączenie tematyki prawoczłowieczej do planów/rozkładów materiału realizowanych na terenie szkoły, - dziennik elektroniczny; bezpośredni dostęp do informacji o efektach kształcenia, - rozpowszechnianie ważnych informacji na stronie www szkoły i na godzinach wychowawczych i tablicy ogłoszeń,

58 Skuteczność realizacji zagadnień związanych z nauczaniem i wychowaniem w kontekście praw człowieka w Zespole Szkół nr 7 Prawo do życia, wolności, bezpieczeństwa, opieki - realizacja programów profilaktycznych, organizacja pomocy dla dzieci, pomoc losowa, posiłki - kontakt szkoły z rodzicami, policją, Strażą Miejską, Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej, - pomoc pedagoga, wychowawców; dyżury, - regulamin zachowań ucznia w celu zapewnienia bezpieczeństwa, regulaminy pracowni, - dbałość o estetykę i bezpieczeństwo w szkole.

59 Skuteczność realizacji zagadnień związanych z nauczaniem i wychowaniem w kontekście praw człowieka w Zespole Szkół nr 7 prawo do swobodnej wypowiedzi i wyrażania własnych poglądów; podczas uwzględniania jego opinii bierze się pod uwagę wiek, zdolność do kształtowania swoich poglądów i dobro dziecka - debaty oxfordzkie, projekty edukacyjne; swobodne wypowiedzi i wyrażanie poglądów, opinii, myśli za pomocą różnych środków przekazu, prawo do swobody myśli, sumienia i wyznania, -dobrowolny udział w katechezie (decyzja rodziców),

60 Skuteczność realizacji zagadnień związanych z nauczaniem i wychowaniem w kontekście praw człowieka w Zespole Szkół nr 7 wolność od poniżającego traktowania i karania -pomoc pedagoga szkolnego, rozmowy indywidualne, sesje terapeutyczne, pogadanki -badania, -możliwość składania skarg i wniosków, -uczenie zasad komunikowania się w grupie, rozwiązywania konfliktów bez stosowania przemocy, szacunku i tolerancji dla innych oraz kształtowanie w nich poczucia godności ludzkiej

61 Skuteczność realizacji zagadnień związanych z nauczaniem i wychowaniem w kontekście praw człowieka w Zespole Szkół nr 7 prawo do równego traktowania wobec prawa -zapisy w statucie szkoły, w regulaminie ucznia i ich konsekwentne stosowanie, bezstronność i obiektywizm nauczycieli, prawo do składania odwołań, skarg, wniosków -procedury odwołań, skarg, wniosków w statucie szkoły, prawo do ochrony zdrowia -SKS, udział w biegach przełajowych, zawodach sportowych, rajdach, wycieczkach, wyjściach na basen, współpraca z Poradnią Ped.-Psycholog. w zakresie pomocy dla uczniów

62 Skuteczność realizacji zagadnień związanych z nauczaniem i wychowaniem w kontekście praw człowieka w Zespole Szkół nr 7 Prawo do korzystania z dóbr kultury i wolności twórczości artystycznej - zajęcia w ośrodkach kultury; wyjścia na spektakle teatralne, projekcje kinowe, na koncerty filharmoniczne, udział w przedstawieniach artystycznych, coroczne jasełka, zajęcia multimedialne, biblioteczne, konkursy czytelnicze, poetyckie, plastyczne itp., prezentacja własnych osiągnięć na forum szkoły, na Festiwalach Nauki i Targach Projektów.

63 Skuteczność realizacji zagadnień związanych z nauczaniem i wychowaniem w kontekście praw człowieka w Zespole Szkół nr 7 prawo do wypoczynku, organizowania działalności kulturalnej, oświatowej, sportowej oraz rozrywkowej - przerwy śródlekcyjne i przerwy śródroczne, zgodnie z organizacją roku szkolnego, - organizacja i udział w dyskotekach, wycieczkach, rajdach, Święcie Szkoły, Dniu Sportu, Dniu Dziecka, zabawach mikołajkowych i andrzejkowych, rozgrywkach sportowych i in.

64 Pamiętajmy, że Europejska Konwencja o Wykonywaniu Praw Dzieci stwierdza w preambule, iż: prawa i dobro dzieci powinny być chronione i promowane, i że w tym celu dzieci powinny mieć możliwość wykonywania swoich praw, dzieci powinny otrzymywać istotne informacje, odpowiednie ze względu na wiek i rozeznanie, dla umożliwienia im pełnego wykonywania ich praw, chyba, że byłoby to sprzeczne z ich dobrem.

65 Wykorzystane źródła: Czyż E., Kątna M., Prawa dziecka w rodzinie [w:] Dziecko i jego prawa,red. E. CzyŜ. Warszawa Niemierko B., Kształcenie szkolne. Podręcznik skutecznej dydaktyki. Warszawa Osuch M., Bojarska L., Prawa człowieka w szkole. Niezbędnik dyrektora. Warszawa Sochnal B., Obowiązujące przepisy oświatowe a Konwencja o Prawach Dziecka [w:] Humaniści o prawach dziecka, red. J.Bińczycka.Kraków Przepisy prawa: Konstytucja RP, Konwencja o prawach dziecka, Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, Ustawa o systemie oświaty Adresy stron internetowych: Opracowanie: Elżbieta Wójcicka Gimnazjum nr 3 im. Emilii Zawidzkiej w Dąbrowie Górniczej

66 Dziękuję za uwagę.