PRAWA DZIECKA. dziecko jako istota ludzka wymaga poszanowania jego tożsamości, godności prywatności;

Transkrypt

1 PRAWA DZIECKA "Nie ma dzieci - są ludzie..." - Janusz Korczak Każdy człowiek ma swoje prawa, normy, które go chronią i pozwalają funkcjonować w społeczeństwie, państwie. Prawa mamy również my - dzieci, młodzież, czyli wszyscy, którzy nie ukończyli 18 roku życia. Nie jesteśmy własnością rodziców. Jesteśmy młodymi ludźmi, którzy oczekują szacunku i godnego traktowania przez dorosłych. Czasami dorośli nie zdają sobie z tego sprawy lub po prostu zapominają, że my też jesteśmy ludźmi, że czujemy i bardzo łatwo nas jest skrzywdzić, zranić. Aby uniknąć podobnych sytuacji niezbędna jest znajomość własnych praw, praw dziecka, które pozwolą nam godnie i z szacunkiem żyć. 20 listopada 1989r. Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych uchwaliło jednomyślnie Konwencję o Prawach Dziecka. Weszła ona w życie 2 września 1990r. Polska była inicjatorem Konwencji i przystąpiła do niej jako jedno z pierwszych państw, chociaż stosunkowo długi proces ratyfikacji spowodował, że zaczęła ona obowiązywać od 7 lipca 1991r. Konwencję nazywa się światową konstytucją praw dziecka. Konwencja ustanawia status dziecka oparty na następujących założeniach: dziecko jest samodzielnym podmiotem; ze względu na swoją niedojrzałość psychiczną i fizyczną wymaga szczególnej opieki i ochrony prawnej; dziecko jako istota ludzka wymaga poszanowania jego tożsamości, godności prywatności; rodzina jest najlepszym środowiskiem wychowania dziecka; państwo ma wspierać rodzinę, a nie wyręczać ją w jej funkcjach. Tworząc system ochrony dziecka kierowano się następującymi zasadami: zasada dobra dziecka oznacza, iż wszystkie działania podejmowane są w najlepiej pojętym interesie dziecka;

2 zasada równości oznacza, że wszystkie dzieci niezależnie od ich cech (koloru skóry, płci, narodowości itp.) mają być równe wobec prawa; zasada poszanowania praw i odpowiedzialności obojga rodziców za rozwój i wychowanie dziecka oznacza, że ochronie podlega autonomia rodziny i prawa obojga rodziców do decydowania o sprawach dziecka; zasada dotycząca pomocy państwa w zabezpieczeniu odpowiednich warunków socjalnych i zdrowotnych rodziny. Postanowienia Konwencji dotyczą dziecka urodzonego, które nie ukończyło 18 roku życia. Prawa zawarte w Konwencji można podzielić na : prawa osobiste - to te, które przysługują każdemu człowiekowi dlatego właśnie, że jest człowiekiem. Nikt ich ludziom nie daje i nikt ich nie może odebrać. prawa socjalne - to prawa, które są wynikiem umowy między obywatelem a państwem. prawa polityczne - pełne prawa polityczne przysługują po ukończeniu 18 lat, jednak Konwencja przyznaje dzieciom prawo do stowarzyszania się w organizacjach i klubach. W Konwencji nie zapomniano o prawach specjalnych: dla dzieci należących do mniejszości narodowych - mają one prawo do uczenia się ojczystego języka, religii, własnej kultury. dla dzieci sprawnych inaczej istnieje prawo do szczególnej opieki lekarskiej i możliwie najlepszych warunków życia i nauki. dla sierot istnieje prawo do innej, zastępczej rodziny lub opieki państwa. dla dzieci, którym zdarzyło się popełnić przestępstwo istnieje prawo łagodniejszego traktowania niż dorosłych przestępców. Najważniejsze Akty prawne w Polsce odnoszące się do praw dziecka: I. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej II. III. Ustawa o Rzeczniku Praw Dziecka Konwencja o Prawach Dziecka

3 Katalog praw przyznanych dziecku w Konwencji obejmuje prawa: Prawa i wolności osobiste prawo do życia i rozwoju; Oznacza, że nikogo nie wolno pozbawić życia, a dorośli muszą stworzyć dziecku warunki do prawidłowego rozwoju. prawo do tożsamości i identyczności (nazwisko, imię, obywatelstwo, wiedza o własnym pochodzeniu); W Polsce każdy ma prawo do nazwiska i obywatelstwa. Każde dziecko po urodzeniu musi być zarejestrowane w Urzędzie Stanu Cywilnego. Nazwisko, imię, obywatelstwo oraz pochodzenie są elementami tożsamości człowieka, która jest chroniona przez prawo. prawo do wolności, godności, szacunku, nietykalności osobistej; prawo do swobody myśli, sumienia i wyznania; Człowiek ma pełne prawo wyboru co chce myśleć i w kogo chce wierzyć. Każdy ma prawo do szacunku dla swego światopoglądu - nikogo z powodu jego sposobu myślenia czy wyznawanej religii nie wolno prześladować, poniżać ani wyśmiewać jego poglądów lub obrzędów. prawo do wyrażania własnych poglądów i występowania w sprawach dziecko dotyczących, w postępowaniu administracyjnym i sądowym; Oznacza, że w ważnych sprawach dotyczących dzieci, dziecko samo może wygłosić swoje zdanie, opinie, oświadczyć własną wolę. prawo do wychowywania w rodzinie i kontaktów z rodzicami w przypadku rozłączenia z nimi; Nikomu nie wolno zabrać dziecka od rodziców, chyba że z bardzo ważnych powodów; gdyby zdarzyło się, że rodzice będą osobno dziecko ma prawo do kontaktów z obojgiem rodziców. prawo do wolności od przemocy fizycznej lub psychicznej, wyzysku, nadużyć seksualnych i wszelkiego okrucieństwa; Oznacza, że bicie, znęcanie, okrutne i poniżające traktowanie są niedopuszczalne i karalne. prawo nierekrutowania do wojska poniżej 15 roku życia; Oznacza zakaz angażowania dzieci poniżej 15 roku życia w jakiekolwiek działania zbrojne.

4 Prawa socjalne prawo do wypoczynku i czasu wolnego Dziecko podobnie jak i dorośli ma prawo do wypoczynku, czasu wolnego, zabawy. Dziecko nie może wykonywać pracy, która kolidowałaby z jego nauką, byłaby szkodliwa dla jego zdrowia, rozwoju fizycznego, umysłowego, duchowego, moralnego, społecznego. prawo do odpowiedniego standardu życia; Dziecko ma prawo do odpowiedniego wyżywienia i mieszkania, rozrywek i opieki lekarskiej. prawo do ochrony zdrowia; Dziecko ma prawo do zapewnienia mu dostępu do opieki medycznej w zakresie leczenia chorób i rehabilitacji zdrowotnej. prawo do zabezpieczenia socjalnego; Dziecko ma prawo do zasiłku i pomocy materialnej w wypadku biedy. Prawa kulturalne prawo do nauki; Każde dziecko ma prawo do nauki. Nauczanie podstawowe jest obowiązkowe i bezpłatne, więc każdy może z niego korzystać. prawo do korzystania z dóbr kultury; Oznacza, że dziecko powinno mieć zapewniony dostęp do kultury, która jest nieodłącznym aspektem jego rozwoju. prawo do informacji; Dziecko powinno poznać swoje prawa, powinno mieć dostęp do różnych źródeł wiedzy prawo do znajomości swoich praw; Dzieci powinny mieć świadomość swoich praw i umieć z nich korzystać. Prawa polityczne prawo stowarzyszania się i zgromadzeń w celach pokojowych, Dziecko może należeć do organizacji młodzieżowych, jeżeli ma 16 lat samo decyduje o swojej przynależności

5 prawo wolności wypowiedzi, swobody poszukiwania i przekazywania informacji i idei wszelkiego rodzaju. Oznacza, że w ważnych sprawach dotyczących dzieci, dziecko samo może wygłosić swoje zdanie, opinie, oświadczyć własną wolę Nie przyznaje się, w zasadzie, praw ekonomicznych wychodząc z założenia, że dziecko winno się uczyć, a nie pracować. Teresa Jurgielewicz