Przewodnik po programie

Transkrypt

1 Przewodnik po programie

2

3 Szkoła z Klasą 2.0 Przewodnik po programie 2013/2014

4 Autorzy: Iwona Brzózka-Złotnicka, Grażyna Czetwertyńska, Magdalena Janiszewska, Barbara Kowalczyk, Agata Łuczyńska, Alicja Pacewicz, Piotr Pacewicz, Joanna Sroka-Małolepszy W publikacji wykorzystano fragmenty następujących materiałów: blog główny programu Szkoła z Klasą 2.0: blogiceo.nq.pl/szkola2zero, Grażyna Czetwertyńska, Anna Sobala-Zbroszczyk, Współpraca w zespole jak to zrobić?, fragment opracowany na potrzeby publikacji pod red. Anny Stokowskiej Szkoła 2.0 jak to się robi? Dobre praktyki programu Szkoła z Klasą 2.0, Warszawa 2012, Grażyna Czetwertyńska, Alicja Pacewicz, Jak pracować metodą projektu edukacyjnego, opracowany na potrzeby programu Szkoła z Klasą, 2005, Karolina Grodecka, Otwarte Zasoby Edukacyjne i zasoby domeny publicznej, materiał opracowany na potrzeby programu Szkoła z Klasą, 2011, Witold Kołodziejczyk, Marcin Polak, Jak będzie zmieniać się edukacja? Wyzwania dla polskiej szkoły i ucznia, Instytut Obywatelski 2011, Dorota Janczak, Ewa Kędracka, Małgorzata Rostkowska, Technologie informacyjno-komunikacyjne w projekcie gimnazjalnym, OEIiZK, 2010, Marta Owczarek, Googlajcie, a znajdziecie, Gazeta Wyborcza, 2 października 2010 r., Ewa Koclejda, Demokracja to rozmowa, czyli uczymy się dyskutować i debatować, news/demokracja-rozmowa-czyli-uczymy-sie-dyskutowac-i-debatowac [data dostępu: 24 listopada 2011], Strategia kształcenia wyprzedzającego, praca zbiorowa pod red. Stanisława Dylaka, Ogólnopolska Fundacja Edukacji Komputerowej, Poznań 2013, Jacek Strzemieczny, Jak organizować i prowadzić gimnazjalne projekty edukacyjne. Poradnik dla dyrektorów, szkolnych organizatorów i opiekunów projektów, ORE 2010, Using sources. A guide for students: Find it Check it Credit it, The Office of Qualifications and Examinations Regulations. Qualifications and Curriculum Authority 2010, tłum. Łukasz Hibner. Redakcja: Barbara Kowalczyk, Agata Łuczyńska, Alicja Pacewicz Korekta: Katarzyna Sołtan-Młodożeniec Zdjęcia: uczestnicy programu Szkoła z Klasą 2.0, Katarzyna Gilla, Tomasz Ratter, Jakub Kiljan, Tomasz Kwiręg oraz: photosteve101, dalbera, susi.bsu, lizzardo (Flickr, CC BY 2.0), Espacio CAMON (Flickr, CC BY-NC-SA 2.0), anna jarske (Flickr, CC BY-NC-ND 2.0), paul,klintworth (Flickr, CC BY-NC 2.0), Jiheffe, Karl Schonswetter (Flickr, CC BY-NC-ND 2.0). Projekt graficzny i skład: Zofia Herbich Druk: Ofra Warszawa, listopad 2013

5 P K szkoła, która uczestniczy w programie po raz pierwszy szkoła, która uczestniczy w programie po raz kolejny Punkty bez oznaczeń P i K są adresowane do wszystkich uczestników. 1. Wstęp Kodeks Po co Kodeks 2.0? Siedem punktów Kodeksu 2.0, czyli problemy do rozstrzygnięcia Jak pracować nad Kodeksem 2.0? Prezentacja Kodeksu Dyrektorka/Dyrektor Rola dyrektora Lista zadań dyrektora Nasz pomysł na e-szkołę Nasi e-nauczyciele Szkoła z Wi-Fi Szkoła w sieci Szkoła na platformie Szkoła z e-dziennikiem Komputery po lekcjach K Zapraszamy inne szkoły K Spacer edukacyjny TIK K Szkoła otwartych zasobów Koordynatorka/Koordynator Rola koordynatora Zadania w pierwszym semestrze Spotkanie otwierające P Debata szkolna K Targi Kodeks 2.0 w naszej szkole Zadania w drugim semestrze Festiwal Spotkanie podsumowujące Nauczycielka/Nauczyciel Rola nauczyciela Zadania w pierwszym semestrze P Debata klasowa P Zadanie TIK K TIK na Targach Zadania w drugim semestrze Projekt edukacyjny K Ścieżka Odwrócona lekcja (OLE).. 67 K Ścieżka Uczymy innych (UCZ) K Ścieżka Uczniowskie forum naukowe (UFoN) Uczniowie i blogi 6.1. Dlaczego blogi? Opieka nad blogami w szkole Blogi a Certyfikat 2.0 dla szkoły Sprawności i odznaki blogowe Główny blog programu Materiały pomocnicze Blogi 2.0 inspiracje Materiały pomocnicze 7.1. Współpraca w zespole jak to zrobić? Jak aktywizować uczniów TIK w nauczaniu przykłady narzędzi i zasobów Jak korzystać ze źródeł internetowych? poradnik dla uczniów Debaty i dyskusje w szkole Karta projektu i karta działania

6 1. Wstęp O programie Szkoła z Klasą 2.0 W kolejnej odsłonie naszej akcji edukacyjnej Szkoła z Klasą 2.0, w której od 2002 roku wzięło udział już prawie osiem tysięcy szkół, stawiamy pytanie, jak uczyć w epoce Google a i Wikipedii. Pytanie nowe i stare zarazem, bo w całej akcji Szkoła z Klasą chodzi nam wciąż o to samo: żeby szkoła była miejscem ciekawej i mądrej edukacji, żeby uczniowie chcieli i lubili się uczyć, żeby nauczyciele chcieli i lubili nauczać. Żeby szkoła była miejscem żywym. Żeby nie była nudna. W Szkole z Klasą 2.0 przyjmujemy założenie, że wprowadzenie technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK) stwarza szansę na taką właśnie, lepszą edukację. Bo łatwiej będzie zaktywizować uczniów, zachęcić ich do samodzielnych i twórczych poszukiwań. Bo można by odejść od anachronicznej formuły nauczyciela źródła wiedzy, na rzecz nauczyciela przewodnika pomagającego myśleć krytycznie i rozwiązywać problemy. Bo TIK zachęcają uczniów do wymiany informacji i współpracy. Bo nowe media demokratyzują szkołę, także dlatego, że uczniowie są tu często bardziej kompetentni i warto skorzystać z ich umiejętności. Bo wreszcie trudno dziś w epoce internetu udawać, że można uczyć bez TIK. Nasi uczniowie dorastają w świecie nowoczesnych technologii, ale dorastają także w świecie łatwego dostępu do informacji. Edukacja, której celem jest wpakowanie w uczniowskie głowy mnóstwa faktów i danych, w erze TIK traci sens. Kiedy wiedza jest na wyciągnięcie ręki, a wszystko można wyklikać najważniejsza staje się nauka tego, w jaki sposób robić to mądrze. Dostarczenie uczniom wiedzy o tym, gdzie i jak poszukiwać potrzebnych informacji, to największe wyzwanie współczesnej edukacji. W Szkole z Klasą 2.0 zachęcamy, by otworzyć oczy na te zmiany. Od pierwszej edycji programu szkoły podjęły rozmowę, która ma oswoić przede wszystkim nauczycieli, dyrektorów, ale także rodziców i samych uczniów z sytuacją, w której szkoła znalazła się w świecie jeszcze niedawno science fiction. Wiele szkół zobaczyło w tym nie zagrożenie i kłopot, lecz wyzwanie i szansę. Szkoła z Klasą 2.0 Szkoły, które ukończyły już program, zobaczyły, że Szkoła z Klasą 2.0 to szansa dla wszystkich, których szkoła dotyczy, ciekawi i boli. Nauczyciele i uczniowie pokazali, że komputery, internet, komórki niezastąpione w komunikacji i zabawie mogą pomóc w sensownej edukacji. Zamiast, jak do tej pory, głównie dostarczać gotowców, które zastępują samodzielne myślenie i twórczość oferują uczniom ciekawe aplikacje, dzięki którym mogą lepiej zbadać, zobaczyć, zapamiętać. To wszystko nie oznacza ślepego zachwytu. Naiwna byłaby wiara, że nowe media to gwarancja lepszej edukacji. Potrafią zabierać czas i ogłupiać. Szkoła 2.0 to nie może być szkoła wyszukiwania i kopiowania, prostych testów interaktywnych, byle jakich filmików edukacyjnych czy odczytywania prezentacji multimedialnych ze slajdów. Chcemy pomóc w tej przemianie, oferując opis sprawdzonych narzędzi, poradniki, przykłady dobrych praktyk, platformę wymiany doświadczeń dla nauczycieli oraz wsparcie w opracowaniu szkolnych Kodeksów 2.0.

7 1. Wstęp 5 O programie Szkoła z Klasą 2.0 Jak pracuje szkoła, która uczestniczy w programie po raz pierwszy? Cała szkoła w Szkole z Klasą 2.0. W programie bierze udział cała społeczność szkolna dyrektor, szkolny koordynator (wybrany spośród nauczycieli), wszyscy chętni nauczyciele oraz uczniowie. Zaangażowanie tylu osób owocuje nauczyciele czują się wspierani przez dyrektora, dyrektor ma rzeczywisty wpływ na zmiany w sposobie pracy szkoły i sankcjonuje je swoim autorytetem, a uczniowie korzystają z nowych technologii w celach edukacyjnych (a nie tylko rozrywkowych), uczą się współpracować ze szkołą i między sobą. Zespół 2.0. Uczestnicy zaangażowani w program tworzą Zespół 2.0, złożony z dyrektora, minimum 3 nauczycieli oraz wybranego spośród nich szkolnego koordynatora. Zespół 2.0 angażuje w realizowanie programu uczniów w szkole oraz promuje wykorzystywanie TIK także wśród innych nauczycieli. Zaangażowanie dyrektora w program. Dyrektor ma do wyboru różne zadania związane z poprawą jakości pracy szkoły z wykorzystaniem nowych technologii. Po konsultacji z zespołem nauczycieli zostaje wybrane jedno zadanie z listy, które jest następnie realizowane przez cały rok szkolny. Pracę w programie rozpoczyna spotkanie otwierające całego Zespołu 2.0, na którym grono nauczycielek i nauczycieli w towarzystwie dyrektora wypracowuje wstępny, całoroczny plan działania szkoły. Za jego zorganizowanie i przebieg odpowiada szkolny koordynator. Kluczowym zadaniem szkół w pierwszym semestrze jest praca nad Kodeksami 2.0. Każda przyjmuje własny Kodeks 2.0, czyli zasady stosowania TIK w szkole, wypracowane wspólnie z uczniami podczas zajęć w klasach oraz na ogólnoszkolnych debatach. Ważne jest nie tylko formułowanie reguł (np. nie stosujemy bezmyślnie zasady /kopiuj», /wklej» ), ale ich rzeczywiste przestrzeganie przez wszystkich uczniów na lekcjach i przy odrabianiu prac domowych. Po wypracowaniu kodeksu nauczyciele ze swoimi uczennicami i uczniami sprawdzają jego zasady w praktyce, realizując na lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych zadania TIK. Są to ćwiczenia, zadania i inne krótkie formy pracy z wykorzystaniem nowych technologii, poświęcone np. szukaniu wiarygodnych informacji na zadany temat, tworzeniu własnych tekstów lub materiałów multimedialnych, bezpieczeństwu w sieci, prawom autorskim. Nauczyciele wspierają uczniów zaangażowanych w program w prowadzeniu blogów uczniowskich. Na blogach uczniowie opisują ze swojej perspektywy szkolne działania w programie, lekcje z użyciem nowoczesnych technologii oraz dzielą się ciekawymi wiadomościami i linkami do edukacyjnych stron internetowych. Planowanie, realizacja i prezentacja projektów edukacyjnych 2.0 to zadanie dla uczniów i nauczycieli na cały drugi semestr. Projekty są metodą, którą promujemy w Szkole z Klasą od 11 lat, a nowe technologie dostarczają wygodnych narzędzi do ich realizacji, atrakcyjnych dla uczniów na wszystkich etapach edukacyjnych. Na zakończenie pracy uczniów i nauczycieli we wszystkich naszych szkołach organizowane są szkolne Festiwale 2.0, czyli podsumowanie i publiczna prezentacja projektów zrealizowanych w szkole. Festiwale najczęściej przyjmują formę targów projektów, niekiedy połączonych ze świętem szkoły lub innym wydarzeniem. Ostatnim zadaniem dyrektora, koordynatora i nauczycieli jest organizacja spotkania podsumowującego całoroczną pracę szkoły. Spotkanie takie prowadzi szkolny koordynator w porozumieniu z dyrektorem szkoły. Warto na nie zaprosić wszystkich chętnych pracowników szkoły, nawet jeśli nie brali czynnego udziału w programie. zajrzyj na platformę szkolazklasa20.pl dobre praktyki wirtualne pracownie baza 2.0

8 Szkoła z klasą Przewodnik po programie Jak pracuje szkoła, która już brała udział w programie? Tu również obowiązuje zasada cała szkoła w Szkole z Klasą 2.0, czyli w programie biorą udział: dyrektor, szkolny koordynator (wybrany spośród nauczycieli), wszyscy chętni nauczyciele oraz uczniowie. Pracę w programie rozpoczyna spotkanie otwierające całego Zespołu 2.0, na którym grono nauczycielek i nauczycieli w towarzystwie dyrektora powraca do wniosków z poprzednich edycji i wypracowuje wstępny, całoroczny plan działania szkoły. Za jego organizację odpowiada szkolny koordynator. Ustanowiony w szkole Kodeks 2.0 jest aktualizowany, a Zespół 2.0 szczególnie dba o to, by jego zasady były przestrzegane przez wszystkich. Nowością są organizowane w szkole Targi 2.0, których celem jest upowszechnienie zasad szkolnego kodeksu. Za zorganizowanie targów odpowiedzialny jest szkolny koordynator, natomiast poszczególne stoiska przygotowują nauczyciele ze swoją klasą lub grupą uczniów. Nauczyciele realizują z uczniami zajęcia TIK na targach, podczas których wspólnie planują i przygotowują stoiska na szkolne Targi 2.0. W ramach tego zadania uczniowie wybierają jedną z zasad Kodeksu 2.0 i pokazują konkretne sposoby zastosowania jej w praktyce. Zadania do wyboru. W tej edycji programu nauczyciele mają wybór, jakie zadania chcą realizować w drugim semestrze. Przygotowaliśmy cztery ścieżki zadaniowe, które mają rozwijać umiejętności samodzielnego zdobywania wiedzy, przekazywania jej innym oraz wystąpień publicznych. Proponowane ścieżki to: Projekt edukacyjny, Odwrócona lekcja, Uczymy innych i Uczniowskie forum naukowe. Nauczyciele indywidualnie decydują (choć najlepiej w porozumieniu z Zespołem 2.0), jaką ścieżkę wybierają. Na zakończenie pracy uczniów i nauczycieli we wszystkich naszych szkołach organizowane są szkolne Festiwale 2.0, czyli podsumowanie i publiczna prezentacja zrealizowanych w szkole projektów oraz innych zadań. Organizacją festiwalu zajmuje się koordynator wspierany przez Zespół 2.0. Jeśli choć jeden nauczyciel ze szkoły wybrał ścieżkę Uczniowskie forum naukowe, powinien je zorganizować jako część festiwalu. Ostatnim zadaniem dyrektora, koordynatora i nauczycieli jest organizacja spotkań podsumowujących całoroczną pracę szkoły. Spotkanie takie prowadzi szkolny koordynator w porozumieniu z dyrektorem szkoły. Warto na nie zaprosić wszystkich chętnych pracowników szkoły, nawet jeśli nie brali oni czynnego udziału w programie. Nauczyciele wciąż wspierają uczniów zaangażowanych w program w prowadzeniu blogów uczniowskich. Na blogach uczniowie opisują ze swojej perspektywy szkolne działania w programie, lekcje z wykorzystaniem nowoczesnych technologii oraz dzielą się ciekawymi wiadomościami i linkami do edukacyjnych stron internetowych. Jak otrzymać dyplom i Certyfikat 2.0? Nauczyciele, koordynator oraz dyrektor opisują swoje działania na platformie internetowej programu. Opisy powinny odpowiadać na zamieszczone tam pytania pomocnicze, pokazując, co wydarzyło się w szkołach, ale także zasilając internetową bibliotekę programu Bazę 2.0. Opisy są czytane i komentowane przez moderatorów programu, którzy udzielają uczestnikom informacji zwrotnej. Każdy uczestnik zaangażowany w program (nauczyciel, koordynator, dyrektor), który terminowo wykonał i opisał wszystkie zadania oraz zaliczył program otrzymuje dyplom, potwierdzający ukończenie programu Szkoła z Klasą 2.0. Certyfikaty 2.0 otrzymają szkoły, w których wszystkie zadania wykonają dyrektor, szkolny koordynator oraz przynajmniej trzech nauczycieli, a prowadzony przez uczniów blog zdobędzie przynajmniej jedną z dwóch odznak semestralnych (niebieska Uczymy z TIK lub zielona Działamy z TIK / Aktywnie z TIK. Więcej o odznakach piszemy w rozdziale 6). Jak otrzymać wyróżnienia i odznaki? Uczestnicy (nauczyciel, koordynator, dyrektor), których zadania wyróżnią się pomysłowością, innowacyjnością oraz autorskim podejściem do tematu, mają szansę uzyskania odznaczenia Dobra praktyka. Dodatkowym warunkiem jest wykorzystanie jedynie legalnych materiałów i utworów oraz zamieszczenie pełnej informacji o źródłach. Każda szkoła uczestnicząca w naszym programie ma szansę uzyskać tytuł Szkoły Eksperckiej.

9 1. Wstęp 7 O programie Szkoła z Klasą 2.0 Szkoła Ekspercka to taka, w której co najmniej trzech uczestników programu wypracowało materiały i sposoby nauczania godne polecenia innym jako dobre praktyki. W każdej szkole powinien być regularnie prowadzony przez uczniów przynajmniej jeden blog zarejestrowany w programie Szkoła z Klasą 2.0. Tematyka bloga powinna być związana z edukacją, nowymi technologiami, projektami i wszystkimi zadaniami w programie. Proponujemy uczniom system odznak na blogach. Przy ich pomocy będziemy dodatkowo promować nie tylko praktyczne wykorzystywanie nowych technologii w uczeniu się, ale także umiejętności społeczne, komunikacyjne czy dodatkowe zainteresowania uczniów. Jakie wsparcie otrzymują uczestnicy? Organizujemy konferencje i warsztaty o mądrej edukacji z TIK. Dyrektorzy i nauczyciele wymieniają się na nich dobrymi praktykami, korzystają z nowych materiałów, tworzą sieci współpracy i poznają trendy w edukacji. Baza 2.0 to cyfrowa biblioteka materiałów edukacyjnych i dobrych praktyk. Od lat budujemy otwarte dla wszystkich zasoby: scenariusze lekcji, zadania, poradniki, opisy narzędzi wspomagających pracę nauczycieli. Do bazy trafiają najlepsze przykłady działań uczestników, materiały eksperckie oraz obudowane metodycznie ciekawe linki. Wsparcie online, jakie proponujemy uczestnikom, to stała pomoc moderatorów i ekspertów na platformie e-coachingowej. Uczestnicy otrzymują informacje zwrotne na temat swojej pracy w programie. Stałe wsparcie i nadzór są kluczowe: nam organizatorom pozwalają wybrać najciekawsze praktyki, wspierać szkoły merytorycznie podczas całego roku szkolnego, zauważyć zaangażowanie nauczycieli i dyrektorów, zaś uczestnikom dają poczucie, że ich praca jest doceniana. Uczniowie i nauczyciele zaangażowani w prowadzenie blogów uczniowskich i nauczycielskich zarejestrowanych w programie mogą liczyć na wsparcie merytoryczne i techniczne. Na blogu głównym programu znajdą cenne porady i wskazówki, otrzymają także pomoc moderatorów. Wirtualne Pracownie 2.0 to przestrzeń wzajemnej inspiracji, dzielenia się opiniami i pomysłami. Zapewniamy nauczycielom wszystkich przedmiotów, od nauczania początkowego do matury, możliwość wymiany informacji i doświadczeń online. W pracowniach nauczyciele mogą się podzielić wiedzą np. na temat wykorzystywanych podczas lekcji narzędzi TIK i opisać ich funkcjonalność. Nad dyskusją czuwa doświadczony opiekun, który regularnie publikuje wartościowe materiały edukacyjne, wspiera i inspiruje nauczycieli. Szkolenia dla rad pedagogicznych dotyczą różnych sposobów motywowania uczniów do pracy i samodzielnego zdobywania wiedzy z wykorzystaniem nowych technologii. Cieszymy się z sukcesów szkół i promujemy działania uczniów i nauczycieli, w szczególności w Gazecie Wyborczej i na stronach Centrum Edukacji Obywatelskiej. Organizujemy ogólnopolskie debaty ekspertów i przedstawicieli władz publicznych, a także konferencje i szkolenia dla dyrektorów i nauczycieli.

10 Szkoła z klasą Przewodnik po programie Harmonogram pracy szkoły, które uczestniczą w programie po raz pierwszy P Do kiedy Kto Zadanie i osoby za nie odpowiedzialne Cały rok szkolny Cały Zespół 2.0 Uczniowie Platforma internetowa Wszyscy uczestnicy regularnie logują się na platformie internetowej Szkoły z Klasą 2.0, gdzie publikują opracowane materiały, kontaktują się z moderatorami, ekspertami i organizatorami oraz dzielą się doświadczeniami z uczestnikami z innych szkół. Wirtualne Pracownie 2.0 Uczestnicy dzielą się ze sobą doświadczeniami, wnioskami i wypracowanymi materiałami w Wirtualnych Pracowniach 2.0. Blogi Uczniowie pod opieką nauczyciela prowadzą blogi, regularnie dodając wpisy i zdobywając odznaki. I semestr Koordynator/-ka Spotkanie otwierające Zespołu 2.0 Prowadzone jest przez szkolnego koordynatora. Biorą w nim udział wszyscy nauczyciele uczestniczący w Szkole z Klasą 2.0 oraz dyrektor szkoły. Podczas spotkania dyrektor, po konsultacji z Zespołem 2.0, wybiera jedno z zadań z listy do przeprowadzenia zmiany w szkole. Nauczyciel/-ka Koordynator/-ka Nauczyciel/-ka Dyrektor/-ka Debata klasowa Prowadzi ją każdy nauczyciel zaangażowany w program ze swoją grupą uczniów. Służy zapoznaniu uczniów z zasadami korzystania z nowych technologii i przygotowuje ich do czynnego udziału w debacie szkolnej. Debata szkolna Prowadzi ją szkolny koordynator, a biorą w niej udział przedstawiciele klas, którzy debatują nad wspólną wersją Kodeksu 2.0. Zadanie TIK Nauczyciele wraz z uczniami testują na zajęciach wybraną zasadę Kodeksu 2.0. Zadanie dyrektora planowanie Po wybraniu zadania dyrektor planuje, w jaki dokładnie sposób przeprowadzi zmianę w szkole. Określa kolejne kroki do realizacji celu i przygotowuje szkołę na przyjęcie zmiany. Koordynator/-ka Kodeks 2.0 Szkolny koordynator publikuje na platformie programu oraz umieszcza w ogólnodostępnym miejscu w szkole Kodeks 2.0, czyli wypracowane podczas debaty zasady korzystania z nowych technologii. Nauczyciel/-ka Projekt edukacyjny planowanie Nauczyciele wspólnie z uczniami wybierają temat projektu edukacyjnego z wykorzystaniem narzędzi TIK i planują jego przebieg. II semestr Nauczyciel/-ka Projekt edukacyjny realizacja Nauczyciele nadzorują realizowanie przez uczniów projektu edukacyjnego z wykorzystaniem TIK. Dyrektor/-ka Nauczyciel/-ka Zadanie dyrektora realizacja Dyrektor realizuje zaplanowane działanie związane z zadaniem wybranym z listy, dotyczące wykorzystywania TIK w zarządzaniu szkołą i nauczaniu. Projekt edukacyjny prezentacja Nauczyciele wspierają uczniów w przygotowaniu i przeprowadzeniu prezentacji projektu. Omawiają z uczniami jego przebieg, ostateczne efekty i zastanawiają się wspólnie, czego uczniowie nauczyli się w trakcie wspólnej pracy, jakie wnioski wyciągnęli, na jakie trudności napotkali, co można by zrobić inaczej itp. Koordynator/-ka Festiwal 2.0 Szkolny koordynator wraz z Zespołem 2.0 organizuje i przygotowuje szkolny Festiwal 2.0, na którym prezentowane są efekty całorocznej pracy nauczycieli i uczniów. Koordynator/-ka Spotkanie podsumowujące Szkolny koordynator oraz dyrektor prowadzą z całym Zespołem 2.0 spotkanie, na którym podsumowują działania i wydarzenia z całego roku szkolnego związane z udziałem w programie Szkoła z Klasą 2.0; wyciągają wnioski i planują dalszą pracę.

11 1. Wstęp 9 O programie Szkoła z Klasą 2.0 Harmonogram pracy szkoły, które uczestniczą w programie po raz kolejny K Do kiedy Kto Zadanie i osoby za nie odpowiedzialne Cały rok szkolny Cały Zespół 2.0 Uczniowie Platforma internetowa Wszyscy uczestnicy regularnie logują się na platformie internetowej Szkoły z Klasą 2.0, gdzie publikują opracowane materiały, kontaktują się z moderatorami, ekspertami i organizatorami oraz dzielą się doświadczeniami z uczestnikami z innych szkół. Wirtualne Pracownie 2.0 Uczestnicy dzielą się ze sobą doświadczeniami, wnioskami i wypracowanymi materiałami w Wirtualnych Pracowniach przedmiotowych i ponadprzedmiotowych. Blogi Uczniowie pod opieką nauczyciela prowadzą blogi, regularnie dodając wpisy i zdobywając odznaki. I semestr Koordynator/-ka Spotkanie otwierające Zespołu 2.0 Prowadzone jest przez szkolnego koordynatora. Biorą w nim udział wszyscy nauczyciele uczestniczący w Szkole z Klasą 2.0 oraz dyrektor szkoły. Podczas spotkania dyrektor, po konsultacji z Zespołem 2.0, wybiera jedno z zadań z listy do przeprowadzenia zmiany w szkole. Nauczyciel/-ka TIK na targach Nauczyciele prowadzą z uczniami zaplanowane działanie, które prezentują podczas szkolnych Targów 2.0. Koordynator/-ka Targi 2.0 Szkolny koordynator wraz z Zespołem 2.0 organizuje i przygotowuje targi, na których uczniowie prezentują wybrane punkty Kodeksu 2.0. Dyrektor/-ka Zadanie dyrektora planowanie Po wybraniu zadania dyrektor planuje, w jaki dokładnie sposób przeprowadzi zmianę w szkole. Określa kolejne kroki do realizacji celu i przygotowuje szkołę na przyjęcie zmiany. Koordynator/-ka Kodeks 2.0 Szkolny koordynator publikuje na platformie programu oraz umieszcza w ogólnodostępnym miejscu w szkole Kodeks 2.0, czyli wypracowane podczas debaty zasady korzystania w szkole z nowych technologii. Nauczyciel/-ka Ścieżka Zadanie I Nauczyciele wybierają jedną z czterech ścieżek zadaniowych: Projekt edukacyjny, Odwrócona lekcja, Uczymy innych, Uczniowskie forum naukowe i realizują pierwsze zadanie przewidziane dla tej ścieżki. II semestr Nauczyciel/-ka Ścieżka Zadanie II Nauczyciele realizują drugie zadanie w ramach wybranej przez siebie ścieżki zadaniowej (projekt edukacyjny, odwrócona lekcja, uczymy innych, uczniowskie forum naukowe. Dyrektor/-ka Nauczyciel/-ka Zadanie dyrektora realizacja Dyrektor realizuje zaplanowane działanie, związane z zadaniem wybranym z listy, dotyczące wykorzystywania TIK w zarządzaniu szkołą i nauczaniu. Ścieżka Zadanie III Nauczyciele realizują ostatnie zadanie w ramach wybranej przez siebie ścieżki (Projekt edukacyjny, Odwrócona lekcja, Uczymy innych, Uczniowskie forum naukowe oraz wspierają uczniów w przygotowaniu i przeprowadzeniu prezentacji lub wystąpienia na szkolnym Festiwalu 2.0. Koordynator/-ka Festiwal 2.0 Szkolny koordynator wraz z Zespołem 2.0 organizuje i przygotowuje szkolny Festiwal 2.0, na którym prezentowane są efekty całorocznej pracy nauczycieli i uczniów. Koordynator/-ka Spotkanie podsumowujące Szkolny koordynator oraz dyrektor prowadzą z całym Zespołem 2.0 spotkanie, na którym podsumowują działania i wydarzenia z całego roku szkolnego związane z udziałem w programie Szkoła z Klasą 2.0; wyciągają wnioski i planują dalszą pracę.

12 2. Kodeks Po co Kodeks 2.0? Zadaniem szkoły jest opracowanie, przetestowanie i wprowadzenie w życie zasad korzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych w nauczaniu i uczeniu się. Chodzi o zdobywanie, rozwijanie i sprawdzanie wiedzy oraz umiejętności uczniów, ale także o komunikację wewnątrz szkoły oraz o kontakty z rodzicami i instytucjami zewnętrznymi (bibliotekami, muzeami, władzami lokalnymi, organizacjami pozarządowymi, wyższymi uczelniami), które mogą pomóc nauczycielom i uczniom w pracy. Kodeks 2.0 ma być zestawem reguł, które uporządkują obecne zamieszanie związane z nowymi technologiami. Powinien wyjaśnić, jak podłączony do internetu komputer, smartfon, tablet itp. wspaniałe w zabawie i komunikacji mogą pomóc w mądrej edukacji, a nie tylko dostarczać prostych pomocy, gotowców i ściąg, które zastępują własną twórczość i rozleniwiają umysł. Kodeks 2.0 wyznacza kierunek pracy szkoły przez cały rok. Nauczyciele z uczniami realizują zadania w programie, wprowadzając w życie zasady ustalone w kodeksie. Tworząc swój kodeks, szkoła odwołuje się do podanej listy problemów, ale na zawarte w niej pytania odpowiada zgodnie z własnymi potrzebami. Stworzenie szkolnego kodeksu lub weryfikacja już istniejącego zbioru zasad korzystania z TIK w szkole i upowszechnienie znajomości tych zasad wśród wszystkich uczniów to jedno z głównych zadań w I semestrze. Szkoły przygotowują postulaty do kodeksu i opracowują schematy postępowania do każdej z zasad, czyli ustalają, kto jest odpowiedzialny za wprowadzenie ich w życie i przestrzeganie na co dzień. W II semestrze nauczyciele i uczniowie stosują kodeks, realizując m.in. projekty uczniowskie na różne tematy: projekty badawcze, społeczne czy artystyczne. To też dobra okazja, by zastanowić się nad modyfikacją niektórych zapisów kodeksu i na bieżąco uzupełniać listę pomysłów na wykorzystanie TIK w nauczaniu i uczeniu się. Ustanowione zasady są testowane przez cały rok szkolny. Ważne jest, by sprawdzić, czy wszystkie zapisy są stosowane w praktyce, czy uczniowie je rozumieją, czy nie należy jakiegoś punktu usunąć, dodać lub zmienić. Kodeks żyje razem z życiem szkoły. To znaczy, że można go zmieniać i modyfikować. Szkolny Festiwal 2.0, który podsumowuje dokonania szkoły w programie, to czas na przypomnienie zasad kodeksu i sprawdzenie wraz z uczniami, czy tak wypracowany kodeks sprawdza się w szkole. Naszą intencją jest sprawić, by kodeks żył dalej, dostosowując się do zmian technologicznych, nowych potrzeb i pomysłów. By był punktem odniesienia dla pracy nauczycieli i uczniów, by pomagał także rodzicom ocenić, czy szkoła sensownie wykorzystuje nowoczesne technologie w nauczaniu ich dzieci. Kodeks 2.0 powinien być początkiem rozmowy nauczycieli z uczniami, a także gdy to możliwe z rodzicami. Dobrze, jeśli w zatwierdzaniu Kodeksu 2.0 udział bierze Rada Rodziców. Nauczyciele wchodzą tu na terytorium, na którym ich podopieczni często czują się bardzo pewnie. Wymaga to gotowości do zamiany ról w relacji uczeń nauczyciel i otwartości na przekazywanie czasem inicjatywy uczniom. Docenianie wiedzy i umiejętności młodych ludzi sprawia, że uczniowie silniej angażują się w proces uczenia się. Dzielą się umiejętnościami TIK i uczą się, że można je wykorzystać także w edukacji. Rośnie ich zainteresowanie szkołą. Jak powinien wyglądać Kodeks 2.0? Szkolny Kodeks 2.0 nie powinien zawierać więcej niż kilkanaście, maksimum 20 punktów. Może ich być nawet kilka, zwłaszcza w szkołach podstawowych. Ważne, by propozycje zasad kodeksu były zrozumiałe dla uczniów, akceptowane przez szkolną społeczność, a także aktualne i użyteczne. By naprawdę porządkowały szkolne życie w tej dziedzinie. Zasady mogą być ogólne lub szczegółowe.

13 2. Kodeks Siedem punktów Kodeksu Siedem punktów Kodeksu 2.0, czyli problemy do rozstrzygnięcia Kodeks 2.0 w każdej szkole jest inny, ponieważ określa zasady ustanowione wspólnie przez całą społeczność szkolną. Przedstawiamy wam siedem głównych punktów, które warto przedyskutować, przygotowując się do debaty na temat waszego kodeksu: 1. Ucz i ucz się z TIK. Jak prowadzić lekcje w sieci online i offline? Jak korzystać z internetu, gdy lekcja nie odbywa się w pracowni? Jakie narzędzia komputerowe mogą się przydać na różnych przedmiotach, do różnych zadań? Jak odrabiać prace domowe w erze TIK? Jak dyskutować i precyzyjnie prezentować swoje poglądy w sieci? Jak realizować zespołowe projekty uczniowskie z wykorzystaniem TIK? Jaki sposób korzystania z internetu, np. na komputerze czy smartfonie, można dopuścić na sprawdzianach i egzaminach? 2. Z informacji korzystaj samodzielnie i krytycznie. Jak nauczyciele i uczniowie mają korzystać z TIK w nauczaniu, by nie było to bezkrytyczne kopiowanie, lecz twórcze wykorzystywanie zasobów sieci? Jak rozpoznawać wiarygodne strony i źródła? Jak odróżnić informacje od komentarzy czy opinii? Jak mądrze i skutecznie szukać potrzebnych informacji i materiałów? Czy i jak reagować na nieprawidłowości, oszustwa, błędy? Jak się zachować, gdy zauważy się przejawy rasizmu, antysemityzmu, ksenofobii, nietolerancji? 3. Nie kradnij i nie daj się okraść. Jak zgodnie z prawem korzystać z dostępnych w sieci materiałów tekstów, zdjęć, filmów? Gdzie i jak szukać legalnych źródeł do wykorzystania? Jak podawać autorów i źródła? Jak czytać informacje o prawach autorskich i jak je respektować? Jak zadbać o własne prawa? Jak podpisywać swoje teksty, zdjęcia itp.? Kiedy warto korzystać z wolnych licencji i na czym one polegają? Gdzie można znaleźć otwarte zasoby edukacyjne? 4. Komunikujmy się. Jak używać TIK do komunikacji w szkole? Jak e oraz portale społecznościowe mogą ułatwić kontakty między nauczycielami, uczniami i rodzicami? Jakich informacji nie należy rozpowszechniać tą drogą? Jak stworzyć system monitorowania postępów ucznia pomagający się uczyć? Czy używać SMS-ów w kontaktach nauczycieli z uczniami? Jaka powinna być strona internetowa szkoły? Kto za nią odpowiada, kto ją prowadzi, co mogą na niej robić uczniowie? Gazetka szkolna w internecie czy i jak nauczyciele powinni ją kontrolować? Co publiczne, a co prywatne netykieta nowych czasów. 5. Komputery pod ręką. Jak zapewnić dostępność komputerów i internetu w szkole, zamiast zamykać je w pracowni komputerowej? Jak sprawiedliwie i sensownie dzielić dostęp do TIK między różne przedmioty i wielu uczniów? Jak optymalnie wykorzystać komputery i dostęp do sieci? Rozrywka na szkolnych komputerach kiedy i w jakim zakresie? 6. Bądź bezpieczny w sieci. Na czym polega bezpieczne korzystanie z sieci? Jakie ślady zostawiasz, surfując po internecie? Jak korzystać z portali społecznościowych? Komputery szkolne co uczniowie mogą na nich robić, a czego nie? Szyfrowanie danych na szkolnych dyskach jak to robić? Kontakty z nieznajomymi jak się nauczyć zasad bezpieczeństwa? Strony, na które lepiej nie wchodzić i zaproszenia do ubicia interesu jak na to wszystko reagować? Jak się bronić przed internetowymi przestępcami? 7. Nauczcie tego dorosłych. W jaki sposób uczniowie przy wsparciu nauczycieli mogą szkolić innych, np. swoich rodziców, dziadków czy sąsiadów, w dziedzinie TIK? Jak przełamać barierę wstydu, że młodzi uczą starszych? Kto i jak ma nadzorować takie zajęcia?

14 Szkoła z klasą Przewodnik po programie 2.3. Jak pracować nad Kodeksem 2.0? 1. W toku debat i dyskusji przy tworzeniu Kodeksu 2.0 ważna jest wymiana doświadczeń i opinii. Pierwszym etapem tworzenia kodeksu jest debata klasowa, którą przeprowadzają wszystkie szkoły uczestniczące w programie po raz pierwszy. Nauczyciel powinien przedyskutować z uczniami dotychczas panujące w szkole zasady korzystania z nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych. W trakcie dyskusji nauczyciele i uczniowie wypracowują wspólne stanowisko. Przedstawiają je na debacie ogólnoszkolnej, która pozwala skonfrontować propozycje Kodeksu 2.0 pochodzące od różnych zespołów uczniowskich i która włącza do dyskusji dyrekcję i innych uczniów. Kodeks 2.0 ma służyć całej szkole, dlatego powinien zostać wypracowany jako kompromis uwzględniający najważniejsze potrzeby całego środowiska szkolnego. Dyskusję o kodeksie można prowadzić równolegle w sieci: na blogach uczniowskich, na forum szkoły, na stronie szkoły na Facebooku, poprzez komunikatory itd. Dyskusja taka powinna toczyć się przez cały rok szkolny. Kierując się m.in. liczbą nauczycieli i uczniów uczestniczących w programie, szkoła może różnie podzielić pracę: każdy nauczyciel wraz ze swoją klasą/klasami przygotowuje cały projekt kodeksu, po czym projekty te przedstawiane są innym w ogólnodostępnej formie (np. na blogach), tak by w trakcie szkolnej debaty można było uzgodnić wspólną wersję; nauczyciele dzielą się dziedzinami kodeksu i wraz z uczniami przygotowują propozycje w ramach tego podziału. Podobnie można podzielić pracę w klasie: zespoły uczniów mogą opracowywać cały kodeks albo zająć się poszczególnymi obszarami (w skrajnym przypadku powstałoby siedem 2 4-osobowych podzespołów) lub też pracować w ten sposób, że zakresy tematyczne poszczególnych zespołów będą na siebie zachodzić. Uwaga! Wspólne działanie uczniów może odbywać się na godzinie wychowawczej, na specjalnej lekcji informatyki lub w ramach zajęć dodatkowych czy jako realizacja projektu uczniowskiego zadaniem szkoły jest znalezienie optymalnego rozwiązania organizacyjnego. Zakładamy przy tym, że każdy nauczyciel w szkole, która jeszcze nie brała udziału w Szkole z Klasą 2.0, a więc dotychczas nie pracowała nad kodeksem, poprowadzi przynajmniej jedne zajęcia poświęcone temu zadaniu (w wyjątkowych wypadkach dopuszczalne jest przeprowadzenie debaty klasowej wspólnie z innym nauczycielem). 2. W ścisłej współpracy z uczniami kodeks służy przede wszystkim uczniom, ma pomóc im w bezpiecznym i twórczym korzystaniu z TIK. Uczniowskie uwagi, refleksje i doświadczenia w kontaktach z TIK mają wielką wartość dzięki nim Kodeks 2.0 ma szansę stać się praktycznym i użytecznym narzędziem, odpowiadającym na faktyczne potrzeby szkoły. Wymaga to od nauczycieli otwartości na propozycje uczniów, a często także gotowości do zamiany ról uczeń nauczyciel. W dzisiejszych czasach to uczniowie są tubylcami w świecie TIK. Czasem postulaty uczniów mogą wydawać się kontrowersyjne w edycji 2010/2011 szczególnie dużo emocji wzbudziła propozycja używania komórek na lekcji. Jak pokazał przykład gliwickiego Gimnazjum z Oddziałami Dwujęzycznymi nr 14, postulat wyjęcia komórek spod ławek może się doskonale sprawdzić w codziennej praktyce szkolnej. Coraz więcej uczniów ma smartfony multimedialne urządzenia, w których funkcja telefonu rzadko jest tą najczęściej używaną. Za pomocą smartfonów i większości komórek można tworzyć filmiki dokumentujące przebieg projektów edukacyjnych, nagrywać na dyktafon lekcje dla chorego kolegi, oglądać prezentacje multimedialne czy przeprowadzać pomiary i obliczenia na przedmiotach ścisłych. 3. Adekwatnie do poziomu nauczania postulaty kodeksu muszą być zrozumiałe dla uczniów. Tworzenie kodeksu będzie inaczej przebiegać w pierwszej klasie szkoły podstawowej, a inaczej w liceum. W podstawówce potrzebna jest z pewnością większa pomoc nauczyciela, postulaty będą zapewne dość ogólne i przyjmą postać prostych, czytelnych reguł, np. W naszej szkole telefony komórkowe uczniów i nauczyciela są podczas lekcji wyłączone. Pracując z młodszymi uczniami, warto wykorzystać ich inwencję, np. zaprosić do zilustrowania zasad kodeksu lub odegrania scenek inspirowanych konkretnymi regułami stosowania TIK. W Szkole z Klasą 2.0 w roku 2010/2011 w Publicznej Szkole Podstawowej nr 2 im. Kazimierza Brodzińskiego w Bochni

15 2. Kodeks Jak pracować nad Kodeksem 2.0? 13 uczniowie przy wsparciu nauczycieli przygotowali na debatę komiksy o stworku Tikusiu, pokazującym, jak prawidłowo korzystać z TIK. Kodeks będzie służył uczniom tylko wtedy, kiedy będzie dla nich zrozumiały. Koordynator ze Szkoły Podstawowej nr 12 im. Zygmunta Glogera w Białymstoku tak opisuje proces tworzenia kodeksu w edycji 2012/2013, przy wykorzystaniu doświadczeń z poprzedniego roku w programie: Tegoroczna Szkolna Debata 2.0 miała na celu przyjrzenie się kodeksowi, który powstał podczas ubiegłorocznego udziału szkoły w programie i zweryfikowanie go. Wszyscy jednogłośnie uznali, iż punkty z tamtego roku brzmią raczej mało przyjaźnie dla dzieci. Stąd uzyskały nowe brzmienie. Z żadnego z nich nie zrezygnowaliśmy. Umówiliśmy się natomiast na kolejne spotkanie w gronie uczniowsko-nauczycielskim, aby ustalić plan dalszego wdrażania zasad naszego kodeksu w szkole. 4. Zgodnie z potrzebami szkoły każda szkoła ma inne potrzeby i możliwości. Zaplecze techniczne i kadrowe, sytuacja finansowa bardzo się różnią w różnych placówkach. Dlatego powstający w szkole kodeks również powinien mieć indywidualny charakter, być dostosowany do potrzeb i możliwości konkretnej szkoły. Tylko wtedy będzie spełniał swoją funkcję i faktycznie porządkował reguły korzystania z TIK. Jeśli szkoła dysponuje jednym komputerem i rzutnikiem, zasada wykorzystywania multimediów na każdej lekcji okaże się raczej niemożliwa do spełnienia. Ważne jest gruntowne przemyślenie wszystkich kodeksowych zasad i uwzględnienie realiów szkoły. Można również, poza Kodeksem 2.0, wypracować z uczniami kodeks przyszłości, który będzie odbiciem uczniowskich marzeń o idealnej szkole XXI wieku. 5. W działaniu postulaty kodeksu powinny być testowane podczas całego roku szkolnego i modyfikowane w odpowiedzi na nowe wyzwania i potrzeby. Kodeks 2.0 powinien być praktyczny i użyteczny. Jedynie w działaniu można sprawdzić, czy naprawdę odpowiada na potrzeby szkolnej społeczności, służy rozwojowi uczniów i pomaga nauczycielom w prowadzeniu zajęć. Zauważyli to uczniowie i nauczyciele Gimnazjum nr 17 w Kielcach: Zeszłoroczny kodeks skróciliśmy, łącząc ze sobą niektóre punkty. Na debacie padło stwierdzenie, że punkty kodeksu powinny być hasłami zawierającymi w sobie treści, które stosujemy w naszej szkole. Nasz poprzedni kodeks był zbyt długi, a hasła były zbyt rozbudowane. W szkołach, które już mają wypracowany Kodeks 2.0, nowy rok może przynieść nowe wyzwania, takie jak np. instalacja Wi-Fi w szkole. Wprowadzenie sieci bezprzewodowej wymaga uzupełnienia kodeksu o punkty regulujące dostęp uczniów do internetu w szkole. Następnie nowe zasady muszą zostać sprawdzone podczas zajęć i innych form uczniowskiej aktywności. Praca nad Kodeksem 2.0 krok po kroku 1. Spotkanie otwierające ustalenie terminu debaty szkolnej i zaplanowanie, w jaki sposób zespół Nauczycieli 2.0 przygotuje całą społeczność szkolną do współtworzenia Kodeksu Przygotowanie do debaty prowadzenie debat klasowych przez nauczycieli, szkolna kampania promująca debatę szkolną, dyskusje także w sieci: na forach i portalach społecznościowych. 3. Debata szkolna wspólne ustalenie zasad kodeksu podczas publicznej debaty z udziałem całej szkolnej społeczności; uzasadnianie proponowanych reguł przez przedstawicieli klas. 4. Przyjęcie szkolnego Kodeksu 2.0 spisanie kodeksu na podstawie ustaleń z debaty szkolnej, refleksji wynikających z pracy z uczniami oraz z wykorzystaniem postulatów zgłoszonych przez dyrektora i rodziców; zatwierdzenie kodeksu przez radę pedagogiczną oraz zamieszczenie go na stronie internetowej szkoły. 5. Testowanie zasad kodeksu wykorzystywanie kodeksu podczas realizacji zadań w programie; sprawdzanie, czy uczniowie i nauczyciele na co dzień stosują się do jego zasad. 6. Festiwal 2.0 podsumowanie pracy szkoły w programie połączonej z testowaniem zasad kodeksu przez cały rok szkolny, a w końcu przyjęcie ostatecznej wersji szkolnego Kodeksu 2.0. Podaj wnioski na przyszłość. Jakie masz wskazówki dla nauczycieli, którzy chcieliby skorzystać z twojego pomysłu? Na co powinni zwrócić szczególną uwagę?

16 Szkoła z klasą Przewodnik po programie 2.4. Prezentacja Kodeksu 2.0 Co zrobić, by kodeksem i jego zasadami zainteresowali się wszyscy nauczyciele oraz inni pracownicy szkoły, a nawet rodzice? Jak sprawić, aby te treści były zrozumiałe i atrakcyjne dla uczniów? Na każdym etapie edukacyjnym nauczyciele, wykorzystując potencjał i zdolności drzemiące w uczniach oraz zasoby szkoły w tym pracownię komputerową, szkolną stronę internetową, radiowęzeł, tablicę ogłoszeń mogą w ciekawy i przekonujący sposób przedstawić opracowaną w I semestrze propozycję szkolnego Kodeksu 2.0. Oto kilka sugestii dla szkół, zarówno tych wyposażonych, jak i niewyposażonych w narzędzia multimedialne. Poniższe propozycje mogą być wykorzystane oddzielnie lub łącznie, w dowolnych kombinacjach, które zwiększą efekt. Oczywiście każda szkoła może korzystać z pomysłów dla niższego etapu edukacyjnego oraz własnych, twórczych rozwiązań. 1. Szkoła podstawowa Historyjka, bajka, opowieść dla najmłodszych dzieci (tzw. storytelling) obrazująca zasady zawarte w kodeksie na przykładzie życia wymyślonego bohatera (najlepiej ucznia w ich wieku, dziecka przyszłości, przybysza z kosmosu). Wystawa prac wykonanych przez dzieci w dowolnej technice plastycznej (wycinanka, wyklejanka, kolaż). Dobrym pomysłem jest komiks rysowany ręcznie lub na komputerze, np. ukazujący perypetie bohatera bajki). Naklejki z hasłami zawartymi w kodeksie lub ostrzeżeniami przed łamaniem jego zasad. Można wykorzystać naklejki nadesłane przez organizatorów akcji albo wykonać je własnoręcznie z papieru samoprzylepnego (ew. przy wsparciu zaprzyjaźnionej firmy poligraficznej). Dzieci to uwielbiają, bo naklejki są widoczne i łatwe w użyciu. Trzeba tylko ustalić jasne zasady, gdzie w szkole można je naklejać, a gdzie lepiej nie... Plakaty zawierające zasady kodeksu, najlepiej atrakcyjne graficznie od kolaży, dużych ulotek, obrazków wykonanych w tradycyjnych technikach rysunkowych czy malarskich, po plakaty zaprojektowane komputerowo i drukowane w szkole, w punktach fotograficznych lub na domowych drukarkach (warto poprosić o pomoc rodziców). Własnoręcznie wykonane koszulki dzieci mogą przedstawić hasła kodeksu w postaci symboli (np. w formie znaków zakazu lub nakazu), w programie graficznym (np. Paint), a następnie w punkcie fotograficznym nanieść grafikę na materiał. Warto dla oszczędności wykorzystać własne stare koszulki, nadając im nowy wygląd. Starszym uczniom można również zaproponować zaprojektowanie haseł na ubrania. Spotkanie z ekspertem w dziedzinie technologii informacyjno-komunikacyjnych ze szkoły (np. nauczyciel informatyki) i/lub środowiska lokalnego, który pomoże zaprezentować wypracowany kodeks, uzasadnić jego sens, odpowie na pytania uczniów. Ekspertem może być pracownik instytucji publicznej (np. gminnej biblioteki) albo po prostu ktoś znajomy starsza koleżanka lub kolega, ktoś z rodziny ucznia (np. rodzice biegli w TIK) albo nauczyciela, pracownik firmy komputerowej. 2. Gimnazjum Wszystkie propozycje dla szkół podstawowych, a ponadto: Wystawa fotograficzna przedstawiająca idee kodeksu. Umożliwi zaistnienie kodeksu w innym miejscu publicznym i wyjście z programem do środowiska lokalnego. Dzięki aparatom cyfrowym robienie zdjęć nie jest dziś skomplikowane nawet młodsze dzieci dobrze sobie z tym radzą. Newsletter szkolny z propozycjami zasad, rozsyłany do wszystkich uczniów i nauczycieli. Byłby to też dodatkowy powód, aby wszyscy w szkole założyli elektroniczne skrzynki pocztowe! Rozdawanie ulotek zaprojektowanych w intrygujący sposób, które zachęcałyby do wejścia na stronę internetową lub blog o wypracowanych w szkole zasadach korzystania z TIK. Prezentacja multimedialna zamieszczona na stronie programu Szkoła z Klasą 2.0, w specjalnej zakładce poświęconej szkolnym kodeksom lub w innym miejscu przeznaczonym do dzielenia się prezentacjami (Flickr, Slideshare, YouTube). Kalambury lub inna forma twórczości literackiej (np. limeryki) jako zabawny i kreatywny sposób prezentacji kodeksu.

17 2. Kodeks Prezentacja Kodeksu Film lub spot filmowy wystarczy jedna kamera cyfrowa (lub aparat cyfrowy), by nakręcić krótkie wideo o zasadach korzystania z nowoczesnych technologii. Następnie uczniowie (i/lub nauczyciele) są w stanie w kilka godzin stworzyć za pomocą takich programów jak Windows Movie Maker czy imovie ciekawy film, gotowy do zaprezentowania w szkole (przy pomocy rzutnika) i/lub w internecie (You Tube, blogi uczniowskie programu Szkoła z Klasą 2.0, Facebook). Piosenka (np. hip-hopowa) na temat kodeksu jej zalety to rytmy i rymy, które łatwo wpadają w ucho. Dla ambitniejszych nagranie utworu i zamieszczenie go np. na YouTube, aby dotarł do szerszego grona, np. uczniów z innych szkół. Audycja dla radia szkolnego lub podcast (jednorazowy bądź cykliczny) rozsyłany do zainteresowanych (władz, mediów, organizacji pozarządowych) na temat akcji i zasad kodeksu. 3. Szkoła ponadgimnazjalna Wszystkie propozycje dla szkół podstawowych i gimnazjów, a ponadto: Szkolenie prowadzone przez młodych uczniowie w roli instruktorów TIK, którzy przedstawiają zasady korzystania z nich swoim rówieśnikom oraz młodszym koleżankom i kolegom, bo nauka o nowych technologiach powinna być obustronna i przebiegać nie tylko na linii nauczyciel uczeń, ale też między uczniami. Dla bardziej zaawansowanych uczniów (nie tylko z klas informatycznych) propozycja stworzenia animacji lub gry komputerowej (może być prosta i krótka) bądź interaktywnej strony internetowej, gdzie uczniowie i nauczyciele mogliby, np. poprzez zabawę, dowiedzieć się więcej o wypracowanych zasadach i sprawdzić, czy potrafią się do nich stosować. Aby spopularyzować akcję, uczniowie i nauczyciele mogą umieścić po jednym z punktów kodeksu na swoich profilach na Facebooku czy innych portalach społecznościowych. Mogą też wysyłać e i SMS-y (istnieją w internecie darmowe bramki do wysyłania SMS-ów na stronach internetowych operatorów), zapraszając znajomych do zainteresowania się programem Szkoła z Klasą 2.0, a nawet do przyjścia do szkoły na prezentację szkolnego Kodeksu 2.0 czy może do odwiedzenia strony internetowej programu lub zespołowego bloga poświęconego akcji.

18 3. Dyrektorka/ Dyrektor Rola dyrektora W Szkole z Klasą 2.0 zadania realizują nie tylko nauczyciele i uczniowie, ale także dyrektorzy. Doświadczenia programu dowodzą bowiem, że bez wsparcia dyrektorki/dyrektora program się nie uda. To dyrektor/dyrektorka wyznacza kierunek, w którym zmierza szkoła. Bez jego/jej decyzji i życzliwości żadna poważna zmiana nie ma w szkole szans. Dlatego od drugiego roku Szkoły z Klasą 2.0 wprowadziliśmy zasadę, że dyrektor nie tylko wspiera nauczycieli i uczniów, ale ma także własne zadania. Zadania te mogą być dobierane i modyfikowane stosownie do potrzeb konkretnej szkolnej społeczności oraz priorytetów przyjętych przez dyrekcję, radę pedagogiczną czy radę szkoły. W szkołach, które biorą udział w programie po raz pierwszy, dyrektor wykonuje jedno zadanie z podanej przez nas listy podstawowej (siedem różnych zadań do wyboru). Celem wymienionych działań jest stworzenie w szkole odpowiednich warunków wspomagających pracę Zespołu 2.0 (szkolna infrastruktura, umiejętności nauczycieli), oraz zadbanie, by całość dobrze funkcjonowała. Natomiast w szkołach, które biorą udział w programie po raz kolejny, dyrektor wykonuje jedno zadanie z podanej przez nas listy rozszerzonej (dziesięć różnych zadań do wyboru). Dla tych szkół dodaliśmy w tym roku aktywności dotyczące dzielenia się swoimi doświadczeniami z innymi oraz związane z otwartymi zasobami edukacyjnymi. Do tej pory proponowaliśmy wszystkim dyrektorom realizację dwóch zadań w roku szkolnym. Jednak tym razem stawiamy zdecydowanie na jakość zamiast na ilość zadanie jest jedno, ale za to podzielone na dwa etapy. Pierwszy semestr to czas przygotowań i planowania. Zależy nam na tym, aby dyrektorzy pokazali, jak przygotowują się do wprowadzenia danej zmiany, żeby pod okiem moderatora zaplanowali kolejne jej etapy. Chcemy ponadto mieć pewność, że wybrane zadanie rzeczywiście odpowiada na potrzeby wyrażone przez nauczycieli i/lub uczniów. Zatem w sprawozdaniu po pierwszym półroczu pytamy o powody wyboru danego zadania, plan na jego wdrożenie oraz o pomysł na jego ewaluację. Drugie półrocze to czas działania. Oczywiście dyrektor może podjąć decyzję o rozpoczęciu realizacji zadania w dowolnym momencie roku szkolnego, ale dopiero pod koniec drugiego semestru będziemy pytać o konkretne rezultaty. Zależy nam szczególnie na refleksjach dotyczących tego, co udało się wyjątkowo dobrze, a co należałoby jeszcze poprawić bądź zrobić zupełnie inaczej. Będziemy pytać o wyniki zaplanowanej ewaluacji oraz o pomysły na podtrzymanie uzyskanego efektu. Każde zadanie na liście jest szczegółowo opisane pod względem wymagań (czasami trzeba wybrać dwa lub trzy działania, a innym razem warunki realizacji są określone na sztywno ). Ponadto proponujemy porady eksperta oraz wskazówki pomocne przy planowaniu działań w szkole. Warto zwrócić uwagę także na wskazówki dotyczące samego opisu, który trzeba będzie opublikować na platformie.

19 3. Dyrektorka/Dyrektor Lista zadań dyrektora Lista zadań dyrektora Dyrektorzy, po uzgodnieniu z Zespołem 2.0, wybierają, a następnie planują i realizują jedno spośród zaproponowanych zadań. lista podstawowa 1. Nasz pomysł na e-szkołę. 2. Nasi e-nauczyciele. 3. Szkoła z Wi-Fi. 4. Szkoła w sieci. 5. Szkoła na platformie. 6. Szkoła z e-dziennikiem. 7. Komputery po lekcjach. lista rozszerzona K (dodatkowe zadania do wyboru dla szkół, które uczestniczą w programie po raz kolejny) 8. Zapraszamy inne szkoły. 9. Spacer edukacyjny TIK. 10. Szkoła otwartych zasobów. 1. Nasz pomysł na e-szkołę To opracowanie i wdrożenie projektu e-nauczania w całej szkole. Jeżeli taki plan funkcjonowania e-szkoły już istnieje, można go dopracować, przyjrzeć się, czy pozwala na optymalne wykorzystanie zasobów, udoskonalić zasady użytkowania pracowni i sprzętu, a także zaangażować w niektóre działania uczniów. To zadanie wybierają dyrektorzy, którzy chcą zoptymalizować wykorzystanie sprzętu i zachęcić większość nauczycieli do nauczania z użyciem komputerów i internetu. Wymagane działania w ramach e-szkoły to: analiza dotychczasowego wykorzystania sprzętu multimedialnego w szkole i stworzenie przejrzystego grafiku jego używania, nawiązanie współpracy z instytucjami zewnętrznymi (urząd gminy, biblioteka gminna, wyższa uczelnia, organizacja pozarządowa), zadbanie o konkretne formy motywowania i wspierania nauczycieli wykorzystujących TIK. Jak zorganizować e-szkołę wskazówki dla dyrektorów: e Zaczynamy zawsze od zdiagnozowania tego, jakie szkoła ma zasoby oraz jak sprzęt i pracujący na nim uczniowie i nauczyciele działali do tej pory. Analiza, często w formie SWOT, służy do wyznaczenia celów, jakie chcemy osiągnąć. Bez konkretnych, mierzalnych, realnych celów nie ma sensu w ogóle zaczynać rozmowy o tym, jak szkołę wprowadzać w etap 2.0 albo jak dalej modyfikować i udoskonalać istniejące plany. e Grafik powinien pomóc usprawnić podział sprzętu pomiędzy nauczycieli, ustalić, jak ma wyglądać dostęp do pracowni komputerowej i pozwolić optymalnie wykorzystać szkolne zasoby. Kto i kiedy korzysta z tablicy multimedialnej, rzutnika, ekranu, laptopów, pracowni komputerowej? Kiedy z czego korzystamy, kto opiekuje się sprzętem, do kogo zgłaszamy zapotrzebowanie na jego użycie (do koordynatora czy może opiekuna szkolnej pracowni i sprzętów multimedialnych)? e Bez przekonanych, zmotywowanych i chętnych do zmiany utartych zwyczajów nauczycieli nie będzie pożytku nawet z najlepszego sprzętu. Zatem rozbudowywanie infrastruktury w szkole musi iść w parze z rozmowami z nauczycielami, dawaniem im przestrzeni do pracy z tym sprzętem, do samodzielnego odkrywania, jak mogą z niego korzystać, do dzielenia się pomysłami, wspólnego dochodzenia do nowych rozwiązań i ich realizowania. Wewnątrzszkolne doskonalenie, warsztaty (także organizowane wspólnie z uczniami!), lekcje pokazowe to są wszystko dobre sposoby na rozbudzenie zainteresowania nowymi technologiami. Pojedynczy warsztat z obsługi jakiegoś programu czy sprzętu najczęściej nie wystarczy.