Raport z kontroli organizacji szkół i placówek w województwie podlaskim w roku szkolnym 2008/2009

Transkrypt

1 Raport z kontroli organizacji szkół i placówek w województwie podlaskim w roku szkolnym 2008/2009 Białystok, grudzień 2008 rok

2 Spis treści Informacje ogólne o kontroli 1. Charakterystyka kontroli 2. Cel kontroli 3. Podstawa prawna kontroli 4. Źródła informacji Wyniki kontroli 1. Przedszkola 2. Szkoły podstawowe 3. Gimnazja 4. Szkoły ponadgimnazjalne 5. Poradnie psychologiczno-pedagogiczne 6. Bursy szkolne Wnioski z kontroli 1. Wnioski do dyrektorów szkół/placówek 2. Wnioski do organów prowadzących szkoły/placówki 3. Wnioski do pracy Kuratorium Oświaty w Białymstoku 2

3 Informacje ogólne o kontroli 1. Charakterystyka kontroli Zgodnie z Planem nadzoru pedagogicznego Podlaskiego Kuratora Oświaty przeprowadzono w miesiącach wrzesień-październik kontrolę w zakresie organizacji pracy szkół i placówek w roku szkolnym 2008/2009. Skontrolowano 377 szkoły/placówki, co stanowi 22,3% wszystkich szkół/placówek w województwie podlaskim. Zestawienie skontrolowanych szkół/placówek ze względu na typ: 37 przedszkoli (w tym 7 przedszkoli niepublicznych), 172 szkoły podstawowe (w tym 3 szkoły specjalne oraz 5 szkół niepublicznych), 61 gimnazjów (w tym 3 specjalne), 46 liceów ogólnokształcących, 17 liceów profilowanych, 45 techników, 16 zasadniczych szkół zawodowych, 4 szkoły policealne, 12 poradni psychologiczno-pedagogicznych, 4 bursy szkolne. 2. Cel kontroli Celem przeprowadzonej kontroli była ocena zgodności organizacji pracy szkoły/placówki w roku szkolnym 2008/2009 z obowiązującymi przepisami prawa. 3. Podstawa prawna kontroli Ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (tekst jednolity: Dz. U. z 2004 roku Nr 256, poz ze zm.). Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 roku Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 roku Nr 98, poz. 674 ze zm.). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 grudnia 2006 roku w sprawie szczegółowych zasad sprawowania nadzoru pedagogicznego, wykazu stanowisk wymagających kwalifikacji pedagogicznych, kwalifikacji niezbędnych do sprawowania nadzoru pedagogicznego, a takŝe kwalifikacji osób, którym moŝna zlecać prowadzenie badań i opracowywanie ekspertyz (Dz. U. z 2006 roku Nr 235, poz. 1703). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 roku w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. z 2001 roku Nr 61 poz. 624 ze zm.). 3

4 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 stycznia 2003 roku w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 roku Nr 11, poz. 114). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 lutego 2001 roku w sprawie orzekania o potrzebie kształcenia specjalnego lub indywidualnego nauczania dzieci i młodzieŝy oraz szczegółowych zasad kierowania do kształcenia specjalnego lub indywidualnego nauczania (Dz. U. z 2001 roku Nr 13, poz. 114 ze zm.). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 29 stycznia 2003 roku w sprawie sposobu i trybu organizowania indywidualnego nauczania dzieci i młodzieŝy (Dz. U. z 2003 roku Nr 23, poz.193). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 4 kwietnia 2005 roku w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci (Dz. U. z 2005 roku Nr 68 poz. 587). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 września 2002 roku w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których moŝna zatrudniać nauczycieli niemających wyŝszego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. z 2002 roku Nr 155, poz. 1288). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 roku w sprawie sposobu prowadzenia przez w publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. z 2002 roku Nr 23 poz. 225 ze zm.). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2002 roku Nr 6 poz. 69). 4. Źródła informacji protokoły posiedzeń rad pedagogicznych, arkusze organizacji pracy szkoły/placówki, plany nauczania wraz z aneksami, tygodniowe rozkłady zajęć, dzienniki lekcyjne i zajęć pozalekcyjnych, dokumentacja związana z organizacją pracy szkoły/placówki i kwalifikacjami nauczycieli, statuty szkół/placówek rozmowa z dyrektorem. 4

5 Wyniki kontroli 1. Przedszkola Wyniki kontroli Kontrolą objęto 37 przedszkoli (w tym 7 niepublicznych) z terenu województwa podlaskiego. W ubiegłym roku szkolnym nie przeprowadzono kontroli organizacji pracy w badanych przedszkolach. We wszystkich skontrolowanych placówkach organizacja pracy była opiniowana przez radę pedagogiczną (opiniowano arkusz organizacji i ramowy rozkład zajęć). Arkusze organizacji pracy wszystkich przedszkoli zostały zatwierdzone przez organ prowadzący po opinii kuratora, 66,% przedszkoli sporządziło aneksy do arkuszy organizacji po opinii Kuratora, w 23% przypadkach przed opinią Kuratora. Ponadto 13% przedszkoli dokonało zmian w arkuszach organizacji drogą elektroniczną i przesłało do organu prowadzącego. Zmiany w arkuszach dotyczyły: godzin pracy nauczycieli w poszczególnych oddziałach, zmian godzin pracy nauczycieli religii, zmian personalnych nauczycieli w oddziałach, zmian godzin pracy przedszkola, przydziału godzin na realizację wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, rozdysponowania vacatów na godziny nadliczbowe nauczycieli, przekształcenia 2 oddziałów ogólnodostępnych w oddziały integracyjne, zwiększenia liczby godzin pracy specjalistów (pedagoga), zmiany godzin nauczania religii, zatrudnienia nauczycieli na vacaty (nauczyciele wychowania przedszkolnego, religii) We wszystkich kontrolowanych placówkach nauczyciele ustalili rozkład dnia dla poszczególnych oddziałów przedszkolnych. W kontrolowanych placówkach liczba oddziałów przedszkolnych wynosi ogółem 154 (w tym ogólnodostępnych 117, integracyjnych 10). Czas pracy oddziałów przedszkolnych wynosi od 5 do 10 godzin dziennie, tygodniowo od 25 do 50 godzin. Liczba dzieci uczęszczających do kontrolowanych przedszkoli wynosi 3799 (w tym odroczonych 6, niepełnosprawnych 44). Przedszkola zatrudniają nauczycieli z kwalifikacjami. We wszystkich kontrolowanych placówkach nauczyciele zatrudnieni są zgodnie z kwalifikacjami. Przedszkola organizują róŝnorodne zajęcia dodatkowe. Ich oferta corocznie jest wzbogacana o nowe formy. Najczęściej rozpoczynają się od października, po akceptacji przez rodziców. Rodzaje zajęć dodatkowych to: rytmika, język angielski i niemiecki,gimnastyka korekcyjna, taniec, religia, zajęcia plastyczne, teatralne, pływanie, koło fotograficzne, warcaby, terapia pedagogiczna, logopedia, kinezjologia, gromadka zuchowa,,leśne duszki. Zajęcia dodatkowe prowadzone są zgodnie z rozporządzeniem MEN. Dzieci z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego przebywają jedynie w przedszkolach integracyjnych lub przedszkolach z oddziałami integracyjnymi. Dzieciom potrzebującym pomocy przydzielono dodatkowe godziny przeznaczone na zajęcia specjalistyczne. 5

6 W badanych przedszkolach przebywają dzieci z opiniami i orzeczeniami poradni psychologiczno-pedagogicznych o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka (17 dzieci) oraz o pomocy psychologiczno-pedagogicznej (23 dzieci). Pomoc udzielana jest dzieciom z problemami edukacyjnymi, społecznymi, emocjonalnymi, komunikacji interpersonalnej, natomiast wspomaganie prowadzi się w zakresie: terapii logopedycznej, pedagogicznej, psychologicznej, gimnastyki korekcyjnej. Dokumentacja w tym zakresie jest zgodna z obowiązującym prawem. Tygodniowy rozkład zajęć dydaktycznych jest zgodny z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy we wszystkich kontrolowanych przedszkolach. We wszystkich placówkach przeprowadzono kontrolę obiektu w zakresie BHP. Stwierdzono, Ŝe funkcjonują zgodnie z zasadami. Protokoły z kontroli przekazano organowi prowadzącemu (93% przedszkoli), w dwóch przypadkach dyrektor nie dopełnił tej formalności. W prawie wszystkich badanych przedszkolach ustalono zestawy programów wychowania przedszkolnego zgodnie z trybem określonym w ustawie. W dwóch przypadkach tryb nie został zachowany. Plan nadzoru pedagogicznego opracowali wszyscy dyrektorzy kontrolowanych przedszkoli. W dokumencie uwzględniono priorytety Ministra Edukacji Narodowej, Podlaskiego Kuratora Oświaty oraz wnioski dyrektora wynikające ze sprawowanego nadzoru pedagogicznego w ubiegłym roku. Plany nadzoru zostały przedstawione radom pedagogicznym i radom rodziców. Potwierdzenie wszystkich działań, zawarto w dokumentacji przedszkoli. Planowane przez dyrektorów formy nadzoru to przede wszystkim: hospitacje, lustracje, przeglądy, diagnozy, kontrola obserwacji dzieci, przeglądy dokumentacji, monitorowanie realizacji programów, współpraca z rodzicami, ocenianie nauczycieli, realizacja planów rozwoju zawodowego, badanie dojrzałości szkolnej. Wszystkie kontrolowane placówki określiły w statutach tryb nowelizacji tego dokumentu. Rady pedagogiczne placówek pracują w oparciu o regulaminy swojej działalności. W regulaminach określono: tryb podejmowania uchwał, tryb zgłaszania i opiniowania projektów uchwał, sposób protokołowania zebrań rady, sposób udostępniania protokołu z posiedzeń rady jej członkom, sposób prowadzenia księgi protokołów. Uchwały rad pedagogicznych podejmowane są prawidłowo (zawierają prawidłową strukturę, zgodną z wymogami prawnymi). W Ŝadnej kontrolowanej placówce nie stwierdzono nieprawidłowości w tym zakresie. W jednym z przedszkoli wprowadzono aneks do regulaminu rady dotyczący sposobu protokołowania i prowadzenia księgi protokołów w wersji elektronicznej. W czasie kontroli, uwagi wniosło pięciu dyrektorów. Dotyczyły one przekroczenia liczby dzieci uczęszczających do przedszkoli. Liczba wychowanków nie jest zgodna z organizacją przedszkola, przekroczenie limitu wynika najczęściej z powodu dzieci realizujących roczne przygotowanie przedszkolne w oddziałach pięciogodzinnych. Właśnie w tu jest najwięcej dzieci 6-letnich. W innych przypadkach liczba dzieci została przekroczona z powodu lokalizacji przedszkola (np.: na nowych osiedlach, których zapotrzebowanie na miejsca w przedszkolu jest bardzo duŝe i nie zaspokaja potrzeb środowiskowych). Wizytatorzy odnieśli się do oceny zgodności organizacji pracy przedszkoli z obowiązującymi przepisami prawa oświatowego. Stwierdzono, Ŝe przedszkola w duŝej większości nie łamią 6

7 przepisów, a nieliczne usuną uchybienia w krótkich wyznaczonych terminach. Ponadto wizytatorzy zwrócili uwagę, Ŝe nie otrzymali informacji zwrotnej od organów prowadzących, dotyczącej aneksów do arkuszy organizacji pracy przedszkoli, wysyłanych przez dyrektorów, drogą elektroniczną. W dwóch przypadkach odnotowano, Ŝe przedszkolny zestaw programów nie został ustalony zgodnie z trybem określonym w przepisach. Wydano dwa zalecenia, które wynikały z wniosków i dotyczyły ustalenia zestawu programów wychowania przedszkolnego zgodnie z przepisami prawa w tym zakresie. Wnioski Praca przedszkoli w roku szkolnym 2008/2009 przebiega rytmicznie zgodnie z planem bez większych trudności, czego potwierdzeniem jest dokumentacja prowadzona przez placówki, zgodnie z wymogami prawa. Nadzór w przedszkolach prowadzony jest prawidłowo bez większych uchybień. W celu podniesienia jakości pracy oraz promocji własnej, przedszkola wzbogacają ofertę zajęć dodatkowych. Oferta zajęć uwzględnia zdolności i zainteresowania dzieci oraz potrzeby rodziców. W wyniku kontroli stwierdzono brak informacji zwrotnej od organów prowadzących w przypadku przesyłania przez dyrektorów placówek aneksów do arkuszy organizacji przedszkoli drogą elektroniczną. Liczba dzieci uczęszczających do przedszkoli corocznie zwiększa się. W związku z tym w przedszkolach (zarówno w placówkach publicznych, jak i niepublicznych) powstają nowe oddziały. W większości kontrolowanych przedszkoli liczba dzieci w oddziałach została przekroczona, co jest niezgodne z zapisami statutowymi i organizacją przedszkola. 2. Szkoły podstawowe Wyniki kontroli Wśród 172 skontrolowanych szkół znalazło się 25 szkół podstawowych skontrolowanych w roku ubiegłym. Stwierdzono, Ŝe wydane zalecenia zostały zrealizowane w terminie. Arkusz organizacji pracy szkoły był opiniowany przez radę pedagogiczną w 152 szkołach, a tygodniowy rozkład zajęć w 150 szkołach. Nadal w ok. 10% szkół rada pedagogiczna nie wyraŝa opinii na temat organizacji pracy. W 137 szkołach arkusz organizacji pracy został zatwierdzony przez organ prowadzący po opinii kuratora, a w 18 przypadkach przed opinią. 8% badanych szkół pracuje w oparciu o arkusz niezatwierdzony przez organ prowadzący. Szkolne plany nauczania realizowane w szkołach są zgodne z ramowymi planami nauczania w przypadku 168 szkół. W 4 szkołach stwierdzono nieprawidłowości, które wynikały z przekroczenia limitu obowiązkowych zajęć edukacyjnych. Godziny do dyspozycji dyrektora szkoły najczęściej są wykorzystywane na: zorganizowanie zajęć dla grupy uczniów, z uwzględnieniem ich potrzeb i zainteresowań (w 93% szkół) najczęściej organizuje się zajęcia wyrównawcze i korekcyjnokompensacyjne, terapeutyczne, logopedyczne, gimnastykę korekcyjną oraz koła zainteresowań (przedmiotowe, artystyczne, komputerowe, sportowe, rozwijające twórczość dzieci), 7

8 zwiększenie liczby godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych (w 75% szkół) najczęściej jest to matematyka, informatyka, kształcenie zintegrowane, historia, język polski, w nielicznych szkołach została zwiększona liczba godzin przyrody, sztuki, techniki, realizację dodatkowych zajęć edukacyjnych z języka obcego (w 31% szkół) realizację ścieŝek edukacyjnych (w 18% szkół). Przeznaczenie godzin do dyspozycji dyrektora 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% zwiększenie liczby gidzin zajęć obowiązkowych dodatkowe zajęcia edukacyjne z języka obcego zajęcia uwzględniające zainteresowania i potrzeby uczniów realizacja ścieŝek edukacyjnych W 169 szkołach (98%) organ prowadzący dokonał zwiększenia liczby godzin zajęć edukacyjnych z przeznaczeniem na: zajęcia korekcyjno-kompensacyjne (11%), zajęcia terapeutyczne, logopedyczne, wyrównawcze (10%), koła zainteresowań (9%), nauczanie języków obcych (9%), zajęcia sportowe (9%). Zwiększenie liczby godzin zajęć edukacyjnych przrz organ prowadzący 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% koła zainteresowań zajęcia sportowe nauczanie języków obcych zajęcia terapeutyczne, korekcyjne, wyrównawcze zajęcia korekcyjnokompensacyjne Przy planowaniu zajęć pozalekcyjnych najczęściej brane są pod uwagę potrzeby i zainteresowania uczniów (44% szkół), zalecenia poradni psychologiczno-pedagogicznych (33% szkół), opinie nauczycieli (13% szkół) oraz sugestie rodziców (10% szkół). 8

9 Planowanie zajęć pozalekcyjnych 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% zainteresowania uczniów zalecenia ppp opinie nauczycieli sugestie rodziców Do 58% badanych szkół uczęszczają uczniowie posiadający orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego oraz z orzeczeniem indywidualnego nauczania (35% szkół), a takŝe posiadający opinie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka (8% szkół). W przypadku uczniów posiadających orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego przydzielono uczniom dodatkowe godziny na zajęcia rewalidacyjne albo zorganizowano zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze, lub teŝ dostosowano formy i metody pracy na zajęciach edukacyjnych. W przypadku 25 szkół nie podjęto działań wyrównujących szanse edukacyjne dzieci posiadających orzeczenia (z uwagi na brak specjalistów, brak środków finansowych lub zaniedbania ze strony dyrektorów). W przypadku uczniów posiadających orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania we wszystkich przypadkach zorganizowano takie zajęcia. Do 80% badanych szkół uczęszczają dzieci posiadające opinie poradni psychologicznopedagogicznych o dostosowaniu wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb. W badanych szkołach podjęto róŝnorodne działania opracowano indywidualne plany pracy, dostosowano formy oceniania wiedzy i umiejętności, wprowadzono zajęcia wyrównawcze, wykorzystuje się odpowiednie metody nauczania, wydłuŝa czas pracy, doprowadza się do indywidualizacji procesu kształcenia oraz dostosowuje kryteria oceniania. Do 31% badanych szkół uczęszczają uczniowie powtarzający klasę. W stosunku do nich zaplanowano następujące działania: udział uczniów w zajęciach wyrównawczych, indywidualizacja nauczania, ścisła współpraca z rodzicami, dobór odpowiednich metod pracy, opieka pedagoga, dostosowanie form pracy do moŝliwości ucznia, róŝnicowanie pracy domowej, zwiększenie działań wspomagających i motywujących, szkolenia rad pedagogicznych na temat pracy z uczniem drugorocznym. W badanych szkołach nie ma uczniów, którym wydano zezwolenie na indywidualny tok nauki. Natomiast w 5 szkołach są uczniowie, którym wprowadzono indywidualny program nauczania. Stwierdzono, Ŝe we wszystkich przypadkach dokumentacja prowadzona jest zgodnie z obowiązującym prawem. W 89% badanych szkół tygodniowy plan zajęć edukacyjnych jest zgodny z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy. W 21 szkołach stwierdzono nieprawidłowości: nierównomierne rozłoŝenie zajęć w poszczególne dni, niezróŝnicowanie zajęć w ciągu dnia, 9

10 łączenie w bloki zajęć tego samego przedmiotu, przedzielenie tych dwóch godzin tego samego przedmiotu innym przedmiotem. W jednej szkole stwierdzono okienka dla uczniów. Kontroli obiektów naleŝących do szkoły pod kątem zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków korzystania z tych obiektów dokonano w 96% szkół, a protokół kontroli przesłano do organu prowadzącego w 90% przypadków. We wszystkich badanych szkołach opracowano plan dyŝurów nauczycielskich w miejscach przebywania uczniów w czasie przerw. W 7 szkołach stwierdzono brak regulaminów lub zasad pełnienia dyŝurów. W klasach liczących odpowiednio 24/26 osób dokonano podziału na zajęciach z języków obcych, informatyce, wychowaniu fizycznym zgodnie z obowiązującymi zapisami prawnymi. Przydział zajęć nauczycielom jest zgodny z posiadanymi przez nich kwalifikacjami. W przypadku zatrudnienia nauczyciela nieposiadającego kwalifikacji dyrektorzy występowali o zgodę Podlaskiego Kuratora Oświaty na jego zatrudnienie. W 7 szkołach stwierdzono zatrudnienia nauczycieli bez takiej zgody. W prawie wszystkich badanych szkołach ustalono zgodnie z trybem określonym w ustawie szkolne zestawy programów nauczania (99% szkół) oraz szkolne zestawy podręczników (98%). W 11 przypadkach uczyniono to zbyt późno, naruszając obowiązujące terminy. Plan nadzoru pedagogicznego opracowano w 98% badanych szkół. W dokumencie uwzględniono priorytety Ministra Edukacji Narodowej (167 szkół), priorytety Podlaskiego Kuratora Oświaty (168) oraz wnioski z nadzoru pedagogicznego dyrektora z roku ubiegłego (161). Plan nadzoru pedagogicznego dyrektorzy przedstawili radom pedagogicznym (w 160 szkołach) oraz radom rodziców (154). Dyrektorzy planowali najczęściej działalność diagnostyczno-oceniającą hospitacje zajęć (86% szkół), kontrole dokumentacji pedagogicznej (52%), badanie osiągnięć edukacyjnych uczniów (29%), oceny pracy nauczycieli (25%), analiza wyników sprawdzianów (21%). Zdecydowanie mniej zaplanowano działań wspomagających: szkolenia i narady dla nauczycieli (28% szkół) oraz instruktaŝ (4 szkoły). W 3 szkołach stwierdzono brak planu nadzoru pedagogicznego dyrektora. Działania w ramach planu nadzoru pedagogicznego dyrektora 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% hospitacje zajęć kontrola dokumentacji badanie osiągnięć edukacyjnych uczniów ocena pracy nauczycieli analiza wyników sprawdzianów szkolenia nauczycieli 10

11 W 77% badanych szkół stwierdzono, Ŝe w statucie szkoły określono tryb jego nowelizacji. W pozostałych 23% przypadków wydano zalecenia o dokonanie uzupełnienia w zapisach statutowych. Uchwały rad pedagogicznych podejmowane są prawidłowo w 93% szkół. Rady pedagogiczne pracują w oparciu o regulaminy, w których określono tryb podejmowania uchwał (96% szkół), tryb zgłaszania i opiniowania projektów uchwał (53%), sposób protokołowania zebrań (94%), sposób udostępniania protokołów z posiedzeń rady jej członkom (94%) oraz sposób prowadzenia księgi protokołów (91%). Uwagi wniosło 23% dyrektorów. Dotyczyły one głównie trudności związanych z organizacją dowoŝenia i w związku z tym utrudniony dostęp uczniów do zajęć pozalekcyjnych. Niektórzy dyrektorzy zwracali uwagę na ograniczone środki finansowe przeznaczane przez organ prowadzący na dodatkowe zajęcia. Większość stwierdziła, Ŝe pomimo trudności szkoła pracuje zgodnie z obowiązującym prawem. Wizytatorzy (91%) w swoim komentarzu odnieśli się do celu kontroli, tj. oceny zgodności organizacji pracy szkoły z obowiązującymi przepisami prawa oświatowego. 34% szkół pracuje zgodnie z prawem. Ponadto sformułowali wnioski wynikające z kontroli, a dotyczące stwierdzonych uchybień niewłaściwego opiniowania i zatwierdzania arkuszy organizacyjnych szkół, nieprawidłowości w szkolnych planach nauczania oraz organizacji kształcenia dla uczniów posiadających opinie i orzeczenia poradni ppp, nieprawidłowości w tygodniowym planie zajęć edukacyjnych. Odnieśli się do planu nadzoru pedagogicznego dyrektora oraz zapisów w regulaminach rad pedagogicznych. Wydano zalecenia w 53% szkół. Zalecenia wynikały z wniosków i dotyczyły głównie konieczności zorganizowania zajęć rewalidacyjnych dla uczniów z orzeczeniami, dostosowania wymagań edukacyjnych dla uczniów posiadających opinie ppp oraz wprowadzenia zmian w tygodniowym planie zajęć edukacyjnych z uwzględnieniem higieny pracy. Wnioski Coraz więcej szkół pracuje w zgodzie z przepisami prawa oświatowego. Pojawiające się uchybienia dotyczą: nierespektowania zaleceń poradni psychologiczno-pedagogicznych wyraŝonych w orzeczeniach i opiniach nieprawidłowości w konstruowaniu tygodniowych planów zajęć edukacyjnych zbyt rzadkie planowanie działań wspomagających pracę nauczycieli w planach nadzoru pedagogicznego dyrektorów braku zapisów w statucie dotyczących jego nowelizacji braku zapisów w regulaminach rad pedagogicznych dotyczących trybu podejmowania uchwał oraz sposobu protokołowania zebrań 11

12 3. Gimnazja Wyniki kontroli Wśród kontrolowanych 61 gimnazjów znalazło się 10 szkół skontrolowanych w roku ubiegłym. Stwierdzono, Ŝe wydane zalecenia zostały zrealizowane w terminie. Arkusz organizacji pracy gimnazjum był opiniowany przez radę pedagogiczną we wszystkich szkołach, a tygodniowy rozkład zajęć w 59. Rada pedagogiczna nie wyraziła opinii na temat organizacji pracy w 2 gimnazjach. W 51 gimnazjach arkusz organizacji pracy został zatwierdzony przez organ prowadzący po opinii kuratora, a w 7 przypadkach przed opinią. 3 badane gimnazja pracują w oparciu o arkusz niezatwierdzony przez organ prowadzący. Szkolne plany nauczania realizowane w szkołach są zgodne z ramowymi planami nauczania w przypadku 59 gimnazjów. W 2 szkołach stwierdzono nieprawidłowości, które wynikały z przekroczenia limitu obowiązkowych zajęć edukacyjnych. Godziny do dyspozycji dyrektora szkoły najczęściej są wykorzystywane na: zorganizowanie zajęć dla grupy uczniów, z uwzględnieniem ich potrzeb i zainteresowań (w 50% szkół) najczęściej organizuje się zajęcia wyrównawcze, terapeutyczne, logopedyczne, gimnastykę korekcyjną oraz koła zainteresowań (przedmiotowe, artystyczne, komputerowe, sportowe, rozwijające twórczość dzieci), zwiększenie liczby godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych (w 60% szkół) najczęściej jest to matematyka, informatyka, fizyka, język polski, w nielicznych szkołach została zwiększona liczba godzin chemii, geografii, biologii, realizację dodatkowych zajęć edukacyjnych z języka obcego (w 38% szkół) realizację ścieŝek edukacyjnych (w 9% szkół). Przeznaczenie godzin do dyspozycji dyrektora 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% zwiększenie liczby gidzin zajęć obowiązkowych dodatkowe zajęcia edukacyjne z języka obcego zajęcia uwzględniające zainteresowania i potrzeby uczniów realizacja ścieŝek edukacyjnych W 47% gimnazjów organ prowadzący dokonał zwiększenia liczby godzin zajęć edukacyjnych z przeznaczeniem na: zajęcia terapeutyczne, wyrównawcze (2% szkół), koła zainteresowań (27%), 12

13 nauczanie języków obcych (9%), zajęcia sportowe (6% szkół), zajęcia korekcyjno-kompensacyjne (2%). Zwiększenie liczby godzin zajęć edukacyjnych przrz organ prowadzący 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% koła zainteresowań zajęcia sportowe zajęcia terapeutyczne, wyrównawcze nauczanie języków obcych zajęcia korekcyjnkompensacyjne Przy planowaniu zajęć pozalekcyjnych najczęściej brane są pod uwagę potrzeby i zainteresowania uczniów (86% szkół), zalecenia poradni psychologiczno-pedagogicznych (41% szkół), opinie nauczycieli (19% szkół) oraz sugestie rodziców (19% szkół). Planowanie zajęć pozalekcyjnych 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% zainteresowania uczniów zalecenia ppp opinie nauczycieli sugestie rodziców Do badanych gimnazjów uczęszczają uczniowie posiadający orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego (73% gimnazjów) oraz uczniowie z orzeczeniem indywidualnego nauczania (41% gimnazjów). W przypadku uczniów posiadających orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego przydzielono uczniom dodatkowe godziny na zajęcia rewalidacyjne albo zorganizowano 13

14 zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze, lub teŝ dostosowano formy i metody pracy na zajęciach edukacyjnych. W przypadku 8 gimnazjów nie podjęto działań wyrównujących szanse edukacyjne dzieci posiadających orzeczenia (z uwagi na brak specjalistów). W przypadku uczniów posiadających orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania we wszystkich przypadkach zorganizowano takie zajęcia. Do 89% badanych gimnazjów uczęszczają uczniowie posiadający opinie poradni psychologiczno-pedagogicznych o dostosowaniu wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb. W badanych szkołach podjęto róŝnorodne działania opracowano indywidualne plany pracy, dostosowano formy oceniania wiedzy i umiejętności, wprowadzono zajęcia wyrównawcze, wykorzystuje się odpowiednie metody nauczania, wydłuŝa czas pracy, doprowadza się do indywidualizacji procesu kształcenia oraz dostosowuje kryteria oceniania. W 70% badanych gimnazjów uczy się młodzieŝ powtarzająca klasę. W stosunku do nich zaplanowano następujące działania: udział uczniów w zajęciach wyrównawczych, indywidualizacja nauczania, ścisła współpraca z rodzicami, dobór odpowiednich metod pracy, opieka pedagoga, dostosowanie form pracy do moŝliwości ucznia, róŝnicowanie pracy domowej, zwiększenie działań wspomagających i motywujących, szkolenia rad pedagogicznych na temat pracy z uczniem drugorocznym. W 2 badanych gimnazjach są uczniowie, którym wydano zezwolenie na indywidualny tok nauki. Dokumentowanie podjętych czynności odbywa się zgodnie z prawem. Natomiast w 5 szkołach są uczniowie, którym wprowadzono indywidualny program nauczania. Stwierdzono, Ŝe we wszystkich przypadkach dokumentacja prowadzona jest zgodnie z obowiązującym prawem. W 91% badanych gimnazjów tygodniowy plan zajęć edukacyjnych jest zgodny z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy. W 5 gimnazjach stwierdzono nieprawidłowości: trudne przedmioty umieszczono na ostatnich godzinach, zblokowanie przedmiotów trudnych w ciągu jednego dnia, zbyt duŝa liczba godzin jednego dnia. Kontroli obiektów naleŝących do szkoły pod kątem zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków korzystania z tych obiektów dokonano w 95% gimnazjów, protokół kontroli przesłano do organu prowadzącego. We wszystkich badanych gimnazjach opracowano plan dyŝurów nauczycielskich w miejscach przebywania uczniów w czasie przerw oraz zasady zastępstw za nieobecnych nauczycieli. Przyjęte w szkołach zasady wpływają na zapewnienie bezpiecznych warunków przebywania uczniów w budynku szkolnym. W klasach liczących odpowiednio 24/26 osób dokonano podziału na zajęciach z języków obcych, informatyce, wychowaniu fizycznym zgodnie z obowiązującymi zapisami prawnymi. Przydział zajęć nauczycielom jest zgodny z posiadanymi przez nich kwalifikacjami. W przypadku zatrudnienia nauczyciela nieposiadającego kwalifikacji dyrektorzy występowali o zgodę Podlaskiego Kuratora Oświaty na jego zatrudnienie. W 2 szkołach stwierdzono zatrudnienia nauczycieli bez takiej zgody. We wszystkich badanych szkołach ustalono zgodnie z trybem określonym w ustawie szkolne zestawy programów nauczania oraz szkolne zestawy podręczników. W 1 przypadku uczyniono to zbyt późno, naruszając obowiązujące terminy. 14

15 Plan nadzoru pedagogicznego opracowano we wszystkich badanych gimnazjach. W dokumencie uwzględniono priorytety Ministra Edukacji Narodowej (100% szkół), priorytety Podlaskiego Kuratora Oświaty (100%) oraz wnioski z nadzoru pedagogicznego dyrektora z roku ubiegłego (97%). Plan nadzoru pedagogicznego dyrektorzy przedstawili radom pedagogicznym (w 99% szkół) oraz radom rodziców (91%). Dyrektorzy planowali najczęściej działalność diagnostyczno-oceniającą hospitacje zajęć (95% szkół), kontrole dokumentacji pedagogicznej (62%), badanie osiągnięć edukacyjnych uczniów (48%), oceny pracy nauczycieli (38%), analiza wyników egzaminów (3%). Zdecydowanie mniej zaplanowano działań wspomagających: szkolenia i narady dla nauczycieli (36% szkół) oraz instruktaŝ (2 szkoły). Działania w ramach planu nadzoru pedagogicznego dyrektora 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% hospitacje zajęć kontrola dokumentacji badanie osiągnięć edukacyjnych uczniów ocena pracy nauczycieli analiza wyników egzaminów szkolenia nauczycieli W 83% badanych gimnazjach stwierdzono, Ŝe w statucie szkoły określono tryb jego nowelizacji. W pozostałych 17% przypadków wydano zalecenia o dokonanie uzupełnienia w zapisach statutowych. Uchwały rad pedagogicznych podejmowane są prawidłowo w 59 szkołach (97%). Rady pedagogiczne pracują w oparciu o regulaminy, w których określono tryb podejmowania uchwał (100% szkół), tryb zgłaszania i opiniowania projektów uchwał (66%), sposób protokołowania zebrań (98%), sposób udostępniania protokołów z posiedzeń rady jej członkom (95%) oraz sposób prowadzenia księgi protokołów (95%). Uwagi wniosło 26% dyrektorów gimnazjów. Podkreślali, Ŝe kierowane przez nich szkoły pracują zgodnie z zatwierdzonymi arkuszami, zgodnie z prawem. Niektórzy wskazywali na drobne trudności organizacyjne. Wizytatorzy w swoim komentarzu odnieśli się do celu kontroli, tj. oceny zgodności organizacji pracy szkoły z obowiązującymi przepisami prawa oświatowego. 51% gimnazjów pracuje zgodnie z prawem. Ponadto sformułowali wnioski wynikające z kontroli, a dotyczące stwierdzonych uchybień niewłaściwego opiniowania i zatwierdzania arkuszy organizacyjnych szkół, nieprawidłowości w szkolnych planach nauczania oraz organizacji kształcenia dla uczniów posiadających opinie i orzeczenia poradni ppp, nieprawidłowości 15

16 w tygodniowym planie zajęć edukacyjnych. Odnieśli się do planu nadzoru pedagogicznego dyrektora oraz zapisów w regulaminach rad pedagogicznych. Wydano zalecenia w 53% szkół. Zalecenia wynikały z wniosków i dotyczyły głównie konieczności zorganizowania zajęć rewalidacyjnych dla uczniów z orzeczeniami, dostosowania wymagań edukacyjnych dla uczniów posiadających opinie ppp oraz wprowadzenia zmian w tygodniowym planie zajęć edukacyjnych z uwzględnieniem higieny pracy. Wnioski Coraz więcej szkół pracuje w zgodzie z przepisami prawa oświatowego Pojawiające się uchybienia dotyczą: nierespektowania zaleceń poradni psychologiczno-pedagogicznych wyraŝonych w orzeczeniach i opiniach, nieprawidłowości w konstruowaniu tygodniowych planów zajęć edukacyjnych, zbyt rzadkiego planowania działań wspomagających pracę nauczycieli w planach nadzoru pedagogicznego dyrektorów, niewłaściwego trybu opiniowania arkuszy organizacji pracy szkoły. 4. Szkoły ponadgimnazjalne Wyniki kontroli Kontrolą objęto 128 szkół ponadgimnazjalnych następujących typów: Liczba szkół objętych Typ szkoły kontrolą liceum ogólnokształcące 46 liceum profilowane 17 technikum 45 zasadnicza szkoła zawodowa 16 szkoła policealna 4 W 93% badanych szkół ponadgimnazjalnych organizacja pracy szkoły była opiniowana przez radę pedagogiczną. W 96% badanych szkół ponadgimnazjalnych tygodniowy rozkład zajęć był opiniowany przez radę pedagogiczną. Arkusz organizacji szkoły/placówki został zatwierdzony przez organ prowadzący w 97% placówek. Przed opinią kuratora zatwierdzono 2 arkusze (technikum, liceum ogólnokształcące). W kontrolowanym okresie nie zatwierdzono 23 aneksów do arkusza organizacji. Szkolne plany nauczania są zgodne z ramowymi planami nauczania we wszystkich kontrolowanych szkołach. Godziny do dyspozycji dyrektora przeznaczono głównie na zwiększenie liczby godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych, dodatkowych zajęć edukacyjnych, zorganizowanie zajęć dla grupy uczniów, z uwzględnieniem ich potrzeb i zainteresowań, 16

17 Tylko w 9,4% szkół organ prowadzący dokonał zwiększenia liczby godzin zajęć edukacyjnych (j. obce, przedmioty zawodowe, gimnastyka korekcyjna). 91% kontrolowanych szkół realizuje zajęcia pozalekcyjne, które finansowane są przez organ prowadzący, z funduszu Rady Rodziców lub nauczyciele prowadzą je społecznie. Stwierdza się duŝą róŝnorodność realizowanych zajęć pozalekcyjnych. W szkołach pobierają naukę uczniowie z orzeczeniami lub opiniami PPP. W większości przypadków organy prowadzące nie przydzielają uczniom dodatkowych godzin na zajęcia rewalidacyjne (uzasadnienie dyrektorów szkół), a niektóre szkoły nie występują do organów prowadzących o przydział tych godzin. Organizacja i dokumentowanie indywidualnego nauczania odbywa się zgodnie z prawem. Tylko w 2 przypadkach zastosowano niewłaściwe druki dzienników. W 88,3% kontrolowanych szkół tygodniowy plan zajęć edukacyjnych jest zgodny z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy. Uchybienia dotyczyły łączenia w kilkugodzinne bloki zajęć tego samego przedmiotu, nierównomiernego obciąŝenia uczniów zajęciami w poszczególnych dniach tygodnia. W 99,2 % szkół dokonano kontroli obiektów pod kątem zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków korzystania z tych obiektów. W 92,2% kontrolowanych szkół opracowano plan dyŝurów nauczycielskich w miejscach przebywania uczniów w czasie przerw. W 93,4% szkół przydział zajęć nauczycielom jest zgodny z posiadanymi przez nich kwalifikacjami. 5 szkół nie wystąpiło o zgodę Podlaskiego Kuratora Oświaty na zatrudnienie nauczycieli nieposiadających kwalifikacji. W 97,6% szkół ustalono szkolny zestaw programów nauczania i szkolny zestaw podręczników (w 3 przypadkach niezgodnie z obowiązującym trybem) Wszystkie kontrolowane szkoły opracowały plany nadzoru pedagogicznego na bieŝący rok szkolny, uwzględniono w nich priorytety ministra właściwego do spraw oświaty, kuratora oświaty. Plan nadzoru przedstawiono wszystkim radom pedagogicznym i 91,4% rad rodziców. W 23,4% szkół w statucie szkoły nie określono tryb jego nowelizacji. W 96,9% szkół uchwały rady pedagogicznej podejmowane są prawidłowo. W 12,5% regulaminów rad pedagogicznych nie zawiera zapisu dotyczącego sposobu udostępniania protokołu z posiedzeń rady jej członkom. Wydane zalecenia dotyczyły: Zatrudniania nauczycieli zgodnie z wymaganymi kwalifikacjami oraz występowania do kuratora oświaty o wyraŝenie zgody na zatrudnienie nauczyciela nieposiadającego kwalifikacji. Zapoznania rady rodziców z planem nadzoru pedagogicznego na rok szkolny 2008/09. Ustalenia zgodnie z trybem określonym w ustawie szkolnego zestawu programów nauczania i szkolnego zestawu podręczników. 17

18 ZałoŜenia dzienników indywidualnego nauczania na obowiązujących drukach szkolnych. Opiniowania projektu arkusza organizacji przez radę pedagogiczną. Określenia w statucie szkoły trybu jego nowelizacji oraz dokonania nowelizacji statutu (w zakresie kompetencji rady pedagogicznej), a takŝe wprowadzenia jednolitego tekstu statutu. Prowadzenia na bieŝąco dokumentacji powypadkowej. Dostosowania tygodniowego planu zajęć do zapisów rozporządzenia MEN w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach. Wprowadzenia zajęć rewalidacyjnych dla uczniów posiadających orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. Podejmowania uchwał rady pedagogicznej zgodnie z regulaminem rady pedagogicznej i literą prawa. Uzupełnienia dokumentacji zezwalającej na indywidualny program nauki dla kaŝdego ucznia. Wnioski Szkoła jest przygotowana do pracy w roku szkolnym 2008/09. Organizacja pracy zgodna z arkuszem organizacyjnym, zorganizowana racjonalnie, adekwatnie do potrzeb społeczności szkolnej z optymalnym wykorzystaniem bazy. Szkoła posiada potrzebne regulaminy i niezbędną bazę do realizacji procesu dydaktycznowychowawczego. Dokumentacja związana z organizacją pracy szkoły prowadzona starannie i systematycznie. Arkusz organizacji szkoły zatwierdzony przez organ prowadzący bez pozytywnej opinii kuratora (miasto Białystok). Zbyt długi czas opiniowania i zatwierdzania arkusza organizacji pracy szkoły. Rada pedagogiczna nie opiniowała arkusza organizacji pracy szkoły. Zapisy dotyczące kompetencji stanowiących rady pedagogicznej naleŝy formułować zgodnie z art. 41 ustawy o systemie oświaty. W regulaminie rady pedagogicznej określić sposób udostępniania protokołu z posiedzenia rady pedagogicznej jej członkom. NaleŜy precyzyjnie formułować zapisy dotyczące podejmowanych uchwał. Formułować uchwały rady pedagogicznej zgodnie z zasadami techniki prawodawczej. Dokonać wpisu do regulaminu rady pedagogicznej dotyczącego trybu zgłaszania i opiniowania projektów uchwał. Zapisy w statucie powinny zawierać tryb jego nowelizacji. NaleŜy rozwaŝyć moŝliwość wprowadzenia do grafiku na stałe osób zastępujących nieobecnych nauczycieli na dyŝurach. Dokonać weryfikacji w obowiązkach dyŝurujących nauczycieli w zakresie zastępstw za nieobecnych nauczycieli. Istnieje potrzeba zaplanowania i podjęcia działań związanych z uczniami powtarzającymi klasę. Zajęcia pozalekcyjne finansowane są z budŝetu miasta, funduszu Rady Rodziców. Nauczyciele prowadzą zajęcia pozalekcyjne społecznie. Istotnym elementem pracy szkół są nieodpłatne zajęcia pozalekcyjne. Szkoła organizuje zajęcia pozalekcyjne dla uczniów z uwzględnieniem ich potrzeb i zainteresowań. Szkoły w swojej ofercie mają róŝnorodne zajęcia pozalekcyjne. 18

19 Nie ustalono zgodnie z trybem określonym w ustawie szkolnego zestawu programów nauczania i szkolnego zestawu podręczników. Uszczegółowienie planu nadzoru pedagogicznego w zakresie badań edukacyjnych, w odniesieniu do priorytetów Ministra Edukacji Narodowej i Kuratora Oświaty. Zwracać uwagę na dostosowanie wymagań zgodnie z orzeczeniami i opiniami PPP. W szkole nie opracowano formy dostosowania wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb uczniów. NaleŜy usystematyzować formy pracy i sposób dokumentowania z uczniami o szczególnych potrzebach edukacyjnych. W szkole nie są realizowane zajęcia rewalidacyjne dla uczniów posiadających orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. Dostosowanie wymagań edukacyjnych do indywidualnych moŝliwości psychofizycznych uczniów nie jest w szkole dokumentowane. 5. Poradnie psychologiczno-pedagogiczne Wyniki kontroli Kontrolą objęto 12 poradni, co stanowi 54% ogółu poradni. W objętych kontrolą poradniach w ubiegłym roku szkolnym nie przeprowadzano kontroli w zakresie organizacji pracy poradni. W kontrolowanych poradniach zatrudnionych jest 136 nauczycieli w tym zatrudnieni specjaliści: pedagog 52 psycholog 49 logopeda 31 doradca zawodowy 3 lekarz 7 socjolog 1 W ośmiu kontrolowanych poradniach (66% kontrolowanych) zatrudniona liczba specjalistów jest wystarczająca. Najwięcej zatrudnionych jest pedagogów - 39%, psychologów 36%, logopedów 22%, lekarzy 5%. Dyrektorzy wymienionych niŝej poradni (33% kontrolowanych) wskazują następujące potrzeby: - w PPPP w Siemiatyczach istnieje potrzeba zatrudnienia logopedy, poniewaŝ ilość godzin pracy logopedów nie zabezpiecza w pełni potrzeb klientów oczekujących na terapię. - w PPP w Bielsku Podlaskim istnieje potrzeba zwiększenia etatu logopedy o ½ etatu oraz zatrudnienie specjalisty z zakresu terapii pedagogicznej. - w PPP w Dąbrowie Białostockiej istnieje potrzeba zatrudnienia logopedy na ½ etatu oraz zatrudnienie psychologa równieŝ na ½ etatu w celu skrócenia czasu oczekiwanie na badania i prowadzenie zajęć postdiagnostycznych. - w PPPP w Białymstoku istnieje potrzeba zatrudnienia pedagoga specjalnego, dwóch psychologów, logopedę ze względu na rozległy teren. W kaŝdej z kontrolowanych poradni organizacja pracy poradni oraz tygodniowy rozkład zajęć były opiniowane przez radę pedagogiczną. We wszystkich kontrolowanych poradniach arkusze organizacji pracy zostały zatwierdzone przez organ prowadzący. 19

20 Tygodniowy Plan zajęć jest zgodny z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy we wszystkich badanych placówkach. W kaŝdej z kontrolowanych poradni przeprowadzono kontrolę obiektów naleŝących do placówki pod katem zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków korzystania z tych obiektów. W 3 przypadkach nie przesłano protokołu do organu prowadzącego, poniewaŝ administratorem budynku jest ten organ: W kontrolowanych poradniach liczbę godzin zaplanowaną w arkuszach potwierdzają zapisy w dziennikach indywidualnych zajęć pracowników. Wszyscy nauczyciele zatrudnieni w kontrolowanych poradniach posiadają wymagane kwalifikacje. Zakres zadań wykonywany przez poradnie jest zgodny z rozporządzeniem. Opracowane przez pracowników poradni oferty uwzględniają potrzeby szkół, przedszkoli oraz osób korzystających z pomocy poradni. Zostały opracowane na podstawie przeprowadzonej diagnozy (ankiety skierowane do rodziców, szkół). Skorowidz alfabetyczny dzieci i młodzieŝy korzystających z poradni zawiera wpis alfabetyczny. Prowadzona jest dokumentacja badań oraz dokumentacja pracy zespołów orzekających.(100% kontrolowanych poradni). Dzienniki indywidualnych zajęć prowadzone są na bieŝąco. W jednym przypadku w dzienniku zajęć stwierdzono nieprawidłowości. 88% kontrolowanych poradni prowadzi dodatkową dokumentację usprawniającą pracę, np. prowadzona jest dodatkowa księga protokołów zespołów orzekających, księga zapisów badań psychologiczno-pedagogicznych, księga porad bez badań, księga pracy w terenie. W jednej z kontrolowanych poradni nie zostały uwzględnione wnioski ze sprawowanego nadzoru z roku ubiegłego. We wszystkich kontrolowanych poradniach plan nadzoru pedagogicznego został przedstawiony radzie pedagogicznej. Najczęściej planowanymi przez dyrektorów formami nadzoru jest: - kontrolowanie wydawanych opinii i orzeczeń pod katem zgodności z prawem, - prowadzenie dokumentacji w zakresie diagnozowania, - wspomaganie rodziców i nauczycieli, - hospitacja. Uchwały rady pedagogicznej podejmowane są prawidłowo we wszystkich kontrolowanych poradniach. W regulaminach rad pedagogicznych określono tryb podejmowania uchwał, tryb zgłaszania i opiniowania projektów uchwał, sposób protokołowania zebrań rady, sposób udostępniania protokołu z posiedzeń rady jej członkom. 20

21 Księgi protokołów pisane są ręcznie, mają ponumerowane strony, w niektórych przypadkach załączone są podejmowane uchwały oraz scenariusze szkoleń. Część dyrektorów wniosła uwagi dotyczące organizacji pracy, która jest zgodna z prawem oświatowym. Poradnie są przygotowane do pracy w nowym roku szkolnym. Realizowane są róŝnorodne formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej mimo rozległego terenu działania poradni. Mankamentem jest brak środków finansowych na modernizację bazy poradni; Zdaniem wizytatora skontrolowane poradnie są przygotowane do pracy w roku szkolnym 2008/09. Organizację pracy poradni w zakresie zgodności z obowiązującym stanem prawnym potwierdzają przedstawione przez dyrektorów dokumenty. Liczbę godzin zaplanowaną w arkuszach potwierdzają zapisy w dziennikach zajęć pracowników. Nauczyciele posiadają wymagane kwalifikacje. Opracowane oferty uwzględniają potrzeby szkół, przedszkoli oraz osób korzystających z pomocy poradni. Najczęściej planowaną przez dyrektorów formą nadzoru jest: kontrolowanie wydawanych opinii i orzeczeń pod katem zgodności z prawem, hospitacja oraz wspomaganie rodziców i nauczycieli; Z kontroli wynika, Ŝe w niektórych poradniach jest niewystarczająca obsada specjalistów, (logopedów, psychologów). Nie jest zatrudniony ani jeden doradca zawodowy, ich zadanie wykonują inni specjaliści posiadający dodatkowe kwalifikacje; Brak dojazdu dla osób niepełnosprawnych. W jednym przypadku w księdze protokołów nie ma odnotowanego posiedzenia dot. podsumowania pracy poradni za rok szkolny 2007/2008; RównieŜ w jednym przypadku plan nadzoru pedagogicznego dyrektora poradni nie uwzględnia wniosków za rok szkolny 2007/2008. W jednym przypadku dziennik indywidualnych zajęć pracownika pedagogicznego nie potwierdza liczby godzin zaplanowanych w arkuszu organizacyjnym poradni. Wydano zalecenia, które dotyczyły prowadzenia tygodniowego dziennika zajęć, opracowania regulaminu rady pedagogicznej, terminowej realizacji szkoleń rady pedagogicznej. Wnioski W planie nadzoru pedagogicznego dyrektora naleŝy uwzględniać wnioski za ubiegły rok szkolny. Odnotowywać w księdze protokołów rady pedagogicznej posiedzenia dot. podsumowania pracy za rok ubiegły. Przedstawiać organom prowadzącym potrzebę zatrudnienia specjalistów zgodnie z potrzebami poradni wskazanymi przez dyrektora, 6. Bursy szkolne Wyniki kontroli Wśród 4 skontrolowanych burs szkolnych znalazła się 1 skontrolowana w roku ubiegłym. Zaleceń nie wydano. Arkusz organizacji pracy bursy oraz tygodniowy rozkład zajęć był opiniowany przez radę pedagogiczną we wszystkich placówkach. We wszystkich bursach arkusz organizacji pracy został zatwierdzony przez organ prowadzący po opinii kuratora. 21

22 Realizację arkusza organizacyjnego bursy potwierdzają zapisy w dziennikach zajęć wychowawczych wychowawców grup, tygodniowy rozkład zajęć grup oraz przydziały czynności wychowawców. We wszystkich kontrolowanych bursach szkolnych zakres zadań jest zgodny z przepisami prawa, w tym zapisami w statucie bursy. Prowadzone są bloki programowe: edukacja regionalna, kulturalna, profilaktyczna, poradnictwo zawodowe, koła zainteresowań: koło historyczne, zajęcia taneczne. Organizowane są wyjścia do kina, muzeum, galerii. Funkcjonuje samorząd wychowanków. Zapewnione są sanitarno-higieniczne warunki zamieszkania, właściwe warunki nauki i wypoczynku oraz całodzienne wyŝywienie, Księgi wychowanków oraz dzienniki zajęć wychowawczych prowadzone są na bieŝąco. Ponadto bursy dokumentują swoją działalność poprzez: listy adresowe, arkusze spostrzeŝeń, listy grup, kontrolka ocen (oceny cząstkowe uczniów), rozkład zajęć lekcyjnych, protokoły zebrań grup, zeszyty wyjazdów, zeszyty obserwacyjne, protokoły bloków programowych, dzienniki zajęć klubowych. W kontrolowanych bursach organ prowadzący nie dokonał zwiększenia liczby godzin zajęć wychowawczych. W kontrolowanych bursach nie ma uczniów posiadających orzeczenia/opinie o potrzebie kształcenia specjalnego, indywidualnego nauczania oraz o dostosowaniu wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb uczniów. W badanych bursach przebywają uczniowie powtarzający klasę. W stosunku do nich zaplanowano następujące działania: zapewnienie dobrych warunków bytowych (pokój 2- osobowy), zwiększony nadzór nad nauką i przydział do grup wychowawczych prowadzonych przez nauczyciela z uprawnieniami trenera szybkiego uczenia się, egzekwowanie nieobecności na nauce własnej, pomoc koleŝeńska, wychowawców, współpraca ze szkołą.. W badanych bursach nie ma uczniów, którym wydano zezwolenie na indywidualny tok nauki oraz indywidualny program nauczania. We wszystkich badanych placówkach tygodniowy plan zajęć wychowawczych jest zgodny z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy. Kontroli obiektów naleŝących do bursy pod kątem zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków korzystania z tych obiektów dokonano we wszystkich badanych przypadkach i protokół kontroli przesłano do organu prowadzącego. Przydział zajęć nauczycielom jest zgodny z posiadanymi przez nich kwalifikacjami. 22

23 Plan nadzoru pedagogicznego opracowano we wszystkich badanych bursach. W dokumencie uwzględniono priorytety Ministra Edukacji Narodowej, priorytety Podlaskiego Kuratora Oświaty oraz wnioski z nadzoru pedagogicznego dyrektora z roku ubiegłego. Plan nadzoru pedagogicznego dyrektorzy przedstawili radom pedagogicznym oraz radom rodziców (w 2 bursach dyrektor nie przedstawił planu nadzoru radzie rodziców). Dyrektorzy zaplanowali: hospitacje zajęć prowadzonych przez wychowawców, diagnozowanie efektywności pracy opiekuńczo-wychowawczej, monitorowanie realizacji programu wychowawczego i profilaktycznego, inspirowanie nauczycieli do doskonalenia zawodowego, informowanie o zmianach w prawie oświatowym, kontrolę i analizę dokumentacji placówki. W badanych placówkach stwierdzono, Ŝe w statucie określono tryb jego nowelizacji. Uchwały rad pedagogicznych podejmowane są prawidłowo w 100% placówek. Rady pedagogiczne pracują w oparciu o regulaminy, w których określono tryb podejmowania uchwał 75% burs), tryb zgłaszania i opiniowania projektów uchwał (75%), sposób protokołowania zebrań (100%), sposób udostępniania protokołów z posiedzeń rady jej członkom (100%) oraz sposób prowadzenia księgi protokołów (50%). Dyrektorzy kontrolowanych burs nie wnieśli uwag dotyczących kontroli.. Zaleceń nie wydano. Wnioski Wszystkie kontrolowane bursy pracują zgodnie z zaopiniowanymi i zatwierdzonymi arkuszami organizacyjnymi. Aneksy do arkuszy nie zawsze są zatwierdzane przez organ prowadzący po wcześniejszym zaopiniowaniu przez Podlaskiego Kuratora Oświaty. Działalność opiekuńczo-wychowawcza burs szkolnych przebiega prawidłowo i zgodnie z obowiązującym prawem i statutami burs. Organizowane są zajęcia stałe i w miarę moŝliwości placówki zajęcia dodatkowe w postaci kół zainteresowań i bloków programowych. NaleŜy zintensyfikować działania mające na celu pozyskiwanie środków z funduszy unijnych. Wnioski z kontroli Przeprowadzanie kontroli organizacji pracy szkół/placówek od kilku lat pozwala stwierdzić, iŝ uchybienia i nieprawidłowości pojawiają się coraz rzadziej. Większość szkół/placówek pracuje zgodnie z przepisami prawa oświatowego, a dokumentacja wewnątrzszkolna spełnia niezbędne wymagania. Godziny do dyspozycji dyrektora wykorzystuje się zgodnie z prawem. Organizacja zajęć pozalekcyjnych wynika z zainteresowań, uzdolnień i potrzeb uczniów (szczególnie tych, u których stwierdzono deficyty rozwojowe). Część organów prowadzących dokonuje zwiększenia liczby godzin zajęć edukacyjnych. Szkoły/placówki pozyskują dodatkowe fundusze na organizację zajęć pozalekcyjnych. Zdarzają się jednak uchybienia. 23